Seksuele normen, waarden en praktijken bij jongeren uit etnische minderheden

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Seksuele normen, waarden en praktijken bij jongeren uit etnische minderheden"

Dina Beckers
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Seksuele normen, waarden en praktijken bij jongeren uit etnische minderheden Sophie Withaeckx & Shaireen Aftab RHEA Onderzoekscentrum Gender & Diversiteit (VUB) Ella vzw Kenniscentrum Gender & Etniciteit

& Shaireen Aftab RHEA Onderzoekscentrum Gender &

2 Overzicht 1. Ter inleiding: enkele bedenkingen 2. Seksuele normen en waarden in islamitische gemeenschappen: processen van differentiatie en verandering 3. Partnerkeuze 4. Seksuele voorlichting 5. Homoseksualiteit

3 Introductie sprekers Sophie Withaeckx Verbonden aan RHEA (VUB) Onderzoek naar eergerelateerd geweld in Vlaanderen : opvattingen rond eer en schaamte in migrantengemeenschappen en link met intrafamiliaal geweld Onderzoek Shaireen Aftab Stafmedewerker Jeugd bij ella vzw kenniscentrum gender & etniciteit Thema Seksuele oriëntatie uitwerken binnen de organisatie met het oog op het ontwikkelen van een duurzame methodiek

geweld Onderzoek Shaireen Aftab Stafmedewerker Jeugd bij ella vzw kenniscentrum gender & etniciteit

4 1. Ter inleiding: enkele bedenkingen Islam vaak geassocieerd met: Focus op maagdelijkheid van meisjes Restricties op seksualiteit/relatievorming Gearrangeerde/gedwongen huwelijken Eergerelateerd geweld Homofobie Terecht?

Restricties op seksualiteit/relatievorming

5 1. Ter inleiding: enkele bedenkingen Moslims : gekenmerkt door zeer grote interne diversiteit etnisch, cultureel, klasse/opleidingsniveau grote diversiteit aan opvattingen, praktijken en beleving van de Islam Bepaalde praktijken: niet exclusief voor Islam, gelijkaardige andere religieuze/culturele opvattingen in andere migrantengemeenschappen Maagdelijkheid als norm ook bij Armeense en Assyrische christenen, Roma, Turkse yezidi s Opvattingen rond eer : cultureel en niet religieus bepaald Gearrangeerde huwelijken waren/zijn gebruikelijk bij grote variëteit aan gemeenschappen Migratiecontext, Vlaanderen anno 2012: processen van verandering in beleving van identiteit en godsdienst, modernisering maar ook radicalisering

Maagdelijkheid als norm ook bij Armeense en Assyrische christenen, Roma, Turkse yezidi s Opvattingen rond eer : cultureel en niet religieus bepaald Gearrangeerde huwelijken

6 2. Seksuele normen en waarden: differentiatie en verandering Verschil tussen culturele idealen en individuele praktijken: individu kan anders denken/handelen dan geldende norm - Subtiel of openlijk verzet - actief kiezen voor continuïteit, maar dikwijls herinterpretatie van seksuele normen (bvb. maagdelijkheidsnorm voor zowel jongens als meisjes, of verpersoonlijken van maagdelijkheid) - Radicaler worden dan ouders Natuurlijk is namus heel belangrijk, sheref, voor mij is dat ook allemaal heel belangrijk. Dat is eigenlijk een soort ethiek waarmee je leeft, bepaalde waarden en normen die je gans je leven draagt, die eigenlijk je identiteit wel verklaren of maken. (v, Turks, 26j) Een jongen moet ook maagd blijven. In onze godsdienst moet de man maagd blijven, punt. Of je nu, het is niet omdat je een jongen bent, dat je alles mag doen. (v, 24j, Marokko)

maagdelijkheidsnorm voor zowel jongens als meisjes, of verpersoonlijken van maagdelijkheid) - Radicaler worden dan ouders Natuurlijk is namus heel belangrijk, sheref, voor mij is dat ook allemaal

7 2. Seksuele normen en waarden: differentiatie en verandering Veranderingen binnen gemeenschap: moderner of traditioneler? - normen verschuiven: wat vroeger niet kon, is nu doodnormaal (vb. gearrangeerde huwelijken, maagdelijkheid, schoolreis, autorijden ) Vroeger, misschien in de tijd van mijn grootmoeder of moeder vijftig, zestig jaar geleden, was dat ook een punt, ze moesten maagd zijn, Vroeger moest iedereen weten dat ze maagd was maar nu niet meer. Nu is dat aan het koppel zelf om dat onderling te bespreken. (v, 42j, Kosovo)

gearrangeerde huwelijken, maagdelijkheid, schoolreis, autorijden ) Vroeger, misschien in de tijd van mijn grootmoeder of moeder

8 2. Seksuele normen en waarden: differentiatie en verandering - eerste generatie: dikwijls conservatiever worden - bij jongeren: hernieuwde belangstelling voor islamitische waarden, normen en praktijk; soms radicalisering - verwestersen impliceert niet noodzakelijk afwijzen van hele culturele identiteit: niet noodzakelijk overnemen van westerse seksuele moraal Ik ben hier opgegroeid als ieder ander, zeg maar Belgisch meisje. Maar dan, als ik dan terugkijk, bijvoorbeeld, naar het beschermen van de maagdelijkheid, dan denk ik, sinds mijn geboorte heb ik dat gehoord en ik heb zoiets van: Nee, ik blijf maagd tot ik trouw. (v, 23j, Turks- Koerdisch) Verandering is geen lineair proces, maar afhankelijk van actuele context

Ik ben hier opgegroeid als ieder ander, zeg maar Belgisch meisje.

9 3. Partnerkeuze Gemengde relaties: dikwijls gevoelig Dubbele standaard in Islam: moeilijker voor meisjes dan voor jongens; eis tot bekering Als ik een jongen heb en hij is getrouwd met een meisje van België, van een andere godsdienst, geen probleem. In onze godsdienst geen probleem. Maar als een meisje wil trouwen met een andere godsdienst, dat is voor ons verboden. (v, Syrië, 40j) Soms voor beide seksen: Ik heb alleen een broer en die is getrouwd met een vrouw die niet Albanees is. En voor haar is het contact met Kosovo niet belangrijk. En langzaam ook voor mijn broer zal het minder en minder belangrijk zijn en mijn ouders blijven alleen. (v, Kosovo, 42j)

Maar als een meisje wil trouwen met een andere godsdienst, dat is voor ons verboden.

10 Ik heb altijd gezegd tegen mijn ouders: Ik zie me nooit trouwen met een Somaliër. Ik weet niet waarom, maar ze trekken mij gewoon niet aan. En Als ik trouw, heb ik gezegd tegen mijn ouders, dan is het wel met een moslim. Dat maakt niet uit of dat nu een Somaliër is of dat dan een Turk is of een Marokkaan of een doodgewone Nederlander. Dat maakt niet uit voor mij, zolang die maar moslim is. Het drama, het was echt, gewoon als ik dat woord uitgesproken heb. En Ja, nee, absoluut niet. Terwijl dat mijn ouders totaal geen strenge ouders zijn, geen strenge Islamitische extreme moslims zijn. Dat zijn gewoon doodgewone Somalische mensen, maar dat was echt een grote ruzie. Dat was van Nee, u trouwt met een Somaliër en je gaat met een Somaliër eindigen. Ik kan wel buiten mijn ras trouwen, daar heb ik geen probleem mee. Maar zolang dat die persoon moslim is, heb ik daar geen probleem mee. Maar voor mijn ouders was dat een groot, groot, groot probleem. (v, 3. Partnerkeuze - Ook culturele/politieke factoren spelen een rol: partner van zelfde nationaliteit/dorp, angst om identiteit te verliezen - Kan leiden tot conflicten en zelfs geweld (fysiek geweld en/of verstoten uit de familie): na breuk soms verzoening

Dat maakt niet uit voor mij, zolang die maar moslim is. Het drama, het was echt, gewoon als ik dat woord uitgesproken heb. En Ja, nee, absoluut niet.

11 3. Partnerkeuze Gearrangeerde vs gedwongen huwelijken: Soms moeilijk onderscheid, eerder continuüm: niet altijd bruut geweld, maar sociale druk en verwachtingen mbt keuze van de juiste partner Gedwongen huwelijk: geen religieuze/culturele traditie, maar vorm van geweld Minder courant bij Marokkanen/Turken, eerder bij nieuwe migranten (Koerden, Pakistanen, Afghanen, Bengalen, Sikhs ) Vroeger was dat eigenlijk nog strenger. Vooral nadat de eerste generatie naar hier kwam, bij bijvoorbeeld huwelijken van tweede generatie. Vroeger was dat echt zo dat er bijvoorbeeld, als je uit één dorp of stad uit Turkije bent, dat je dan ook met iemand uit dat dorp zal trouwen. Nu is dat al verminderd, je kan gerust met iemand trouwen uit een andere stad. Vroeger was dat zelfs al een probleem. (v, Turks, 32j.) Nood aan: informatie, inzicht, opvang en begeleiding voor

Vroeger was dat eigenlijk nog strenger. Vooral nadat de eerste generatie naar hier kwam, bij bijvoorbeeld huwelijken van tweede generatie.

12 3. Partnerkeuze Praktijken van jongeren Open conflicten dikwijls vermijden, wel belang hechten aan goedkeuring van ouders Wel verruiming van partnerkeuze: bvb. niet meer gebonden aan nationaliteit, wel aan religie Zelf partner zoeken, o.a. via internet Soms ingaan tegen wensen van ouders en conflict riskeren

13 3. Partnerkeuze Relatievorming & partnerkeuze Verwachtingen ouders vs kinderen Invloed van familie op partnerkeuze Vooroordelen en de beeldvorming die leven mbt gemengde relaties Cultuurverschil De ene interculturele(-religieuze) is de andere niet Van probleemloze acceptatie tot geen acceptatie Gender(on)gelijkheid Jongens mogen meer Religieus verbod

relaties Cultuurverschil De ene interculturele(-religieuze) is de andere niet Van

14 3. Partnerkeuze Beleving door koppels/partners/jongeren Gevoelens van machteloosheid Nood aan luisterend oor, begrip en ondersteuning Culturaliseren van relatieproblemen Verrijkend en verschillend Beleving door ouders Bezorgdheden en angsten Veel vragen

ondersteuning Culturaliseren van relatieproblemen Verrijkend en

15 4. Seksuele voorlichting Verschil in functionaliteit en diversiteit daarbinnen Niet elke allochtoon is dezelfde en heeft dezelfde opvattingen over seksualiteit Huwelijk Kinderen Concept maagdelijkheid Relaties (al dan niet voorhuwelijks) Bespreekbaarheid Taboesfeer Concept seksuele voorlichting vaak formeel onbestaande in de landen van herkomst Geen vanzelfsprekendheid voor ouders en afhankelijk van de ervaringen van de ouders zelf: niet overal zo! Waardigheid/Respect vs Belerend/Betweterig

Bespreekbaarheid Taboesfeer Concept seksuele voorlichting vaak formeel onbestaande in de landen van herkomst Geen

16 4. Seksuele voorlichting Realiteit: grotendeels heel veel vragen en zeer grote interesse bij de jongeren Biechtstoel Love on Tour Praktijkvoorbeelden workshop voorhuwelijkse relaties en seksualiteit, e.a. Knelpunten Gevoelig om de eigen beleving/ervaringen te delen Een grote onwetendheid over seksualiteit Reden Maatschappelijke druk Sociale druk binnen de jongerengroepen Schaamte om erover te spreken

17 5. Homoseksualiteit Project Recht op Liefde (ella vzw & merhaba vzw) Zowel religieuze als culturele bezwaren (eerschending) Uiteraard gaat het om de eer schenden van de familie, want het valt buiten de normen. Maar het probleem bij homoseksualiteit is ook dat het een zonde is, 't is haram. (v, Pakistan) Reacties: verzwijgen/wegstoppen: dat bestaat niet of toch trouwen geweld (fysiek/emotioneel, verstoten) afkeuren, maar tolereren aanvaarden uiteenlopende meningen en praktijken

Maar het probleem bij homoseksualiteit is ook dat het een zonde is, 't is haram.

18 Dank voor uw aandacht! Vragen?

Vergelijkbare documenten

Huwelijk en echtscheiding in een migratiecontext Birsen Taspinar 24 april 2012

Huwelijk en echtscheiding in een migratiecontext Birsen Taspinar 24 april 2012 Maatschappelijke Context Toenemende individualisering Economische crisis Migratie en Huwelijksmigratie Globalisering en diversiteit