Cultuursensitieve Hulpverlening. Marjan Mensinga Trainer/advieseur, Cultureel Antropoloog, SPV Pharos 17 januari 2013
|
|
- Willem Claes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Cultuursensitieve Hulpverlening Marjan Mensinga Trainer/advieseur, Cultureel Antropoloog, SPV Pharos 17 januari 2013
2 Wat gaan we doen Kennismaken Gezondheidsvaardigheden, Gezondheid bij allochtonen lage SES, Verwachtingen hulpverlener-patiënt cultuur, communicatie, ziekte en gezondheid, laaggeletterdheid. Casuïstiek
3 Gezondheidsvaardigheden Gezondheidsvaardigen zijn de vaardigheden van individuen om informatie over gezondheid te verkrijgen, te begrijpen, en te gebruiken bij het nemen van gezondheidsgerelateerde beslissingen. Mensen kunnen met die vaardigheden mede de regie houden over hun behandeling (zelfmanagement).
4 Benodigde gezondheidsvaardigheden zijn: Kunnen lezen, schrijven en rekenen klachten adequaat kunnen benoemen adviezen kunnen begrijpen en in praktijk kunnen brengen medicijnen adequaat gebruiken, bijsluiters begrijpen folders begrijpen
5 (Vervolg) computervaardig zijn, toegang hebben tot informatie op internet voldoende kennis over het lichaam hebben voldoende kennis over gezond leven hebben eigen leven kunnen organiseren, randvoorwaarden gezondheid kunnen scheppen kennis hebben over het doel van preventieactiviteiten (en daar een eigen mening over hebben)
6 Gezondheidsvaardigheden worden (o.a.) gevormd door: fysieke gezondheid psychische gezondheid emoties leeftijd sociale omstandigheden, huisvesting, financiële problemen, bij allochtonen migratieverleden taal: geletterdheid, niveau Nederlands (denk daarbij ook aan dialect) scholingsachtergrond cognitieve vaardigheden
7 Consequenties lage gezondheidsvaardigheden Vaker matige of slechte gezondheid Vaker last van verschillende ziektes of aandoeningen als: astma, diabetes, kanker, hartinfarct en psychische problemen. Laaggeletterden maken vaker inadequaat gebruik van de gezondheidszorg, ze gaan vaker naar de huisarts of medisch specialist.
8 (Vervolg) Ze maken minder gebruik van preventieve programma s de interactie tussen hulpverlener en cliënt verloopt vaak moeizaam (ze praten op verschillende golflengte met elkaar en denken dat ze elkaar begrijpen). Cliënt heeft gebrek aan kennis over ziekte en behandeling. Hij stelt zich vaak passief op.
9 (vervolg 2) Ze hebben te weinig kennis over ziekte (en de werking van hun lichaam) Inadequaat zelfmanagement ( gedrag, activiteiten en hulpmiddelen waarmee cliënt beter regie houdt over zijn leven en mede richting geeft aan zorg en behandeling die hij nodig heeft)
10 Gezondheid allochtonen Er is een relatie tussen sociaal economische status en gezondheid Hindoestanen ( studie AMC) tussen jaar heeft 20% diabetes, Hindoestanen ouder dan 60 jaar heeft 37% diabetes type II Turken, Marokkanen en Surinamers hebben drie tot zes keer meer diabetes autochtonen. Marokkaanse kinderen hebben een hoger risico op diabetes type I
11 Mogelijke oorzaken Verklaringen zijn niet eenvoudig maar migratie en leefstijl kunnen een oorzaak zijn. Mensen bewegen vaak minder Ze hebben vaker overgewicht Voeding is wel gezond maar soms teveel en te vet. Laaggeletterd zijn waardoor ze niet de juiste informatie tot zich nemen.
12 Sociaal economische status (SES) Positie van mensen (aanzien en prestige) door kennis, arbeid en bezit. SES bestaat uit een aantal dimensies: 1. materiele omstandigheden 2. vaardigheden, capaciteiten en kennis, 3. sociaal netwerk en de status en macht van mensen in dat netwerk
13 De ideale patiënt Spreekt Algemeen Beschaafd Nederlands Is goed opgeleid Heeft een adequaat zelfverzorgvermogen (kennis, kunde en motivatie) Heeft geen psychische, sociale of financiële problemen Volgt de leefstijladviezen op Heeft adequate gezondheidsvaardigheden Komt op tijd op een afspraak (liefst 10 minuten van te voren) of belt op tijd af Volgt de medicatievoorschriften op Is vriendelijk voor de hulpverlener
14 Wat is de Nederlandse norm t.a.v. ziektepresentatie; De ideale patiënt: Spreekt goed Nederlands Zoekt op tijd hulp/gaat op tijd naar de dokter Komt op tijd op het consult en belt op tijd af. Is eerlijk tegen de hulpverlener, houdt geen informatie achter. Zorgt dat hij goed geïnformeerd is (via internet) Stelt vragen aan de hulpverlener Neemt verantwoordelijkheid voor zijn herstel
15 (Vervolg) De ideale patiënt; Volgt de aanwijzingen van de hulpverlener op mbt leefstijl, dieet, medicijngebruik en vervolgonderzoek. De ideale klachtenpresentatie; - rustig, duidelijk en to the point de klachten benoemen. - - Niet van alles erbij halen, niet overdreven emotioneel reageren. (drama, boosheid) - Iemand die een bepaalde mate van lijden verdraagt, is flink, dat is nastrevenswaardig. - Iemand die snel piept is een aansteller.
16 Allochtone patiënten: De patiënt is een machteloos slachtoffer: Het is Allah /God s wil dat mij dit overkomt, hij zorgt dat ik weer beter wordt. Zieken zijn zielig, je moet ze vertroetelen en lekkere dingen laten eten. Een zieke mag geen normale verantwoordelijkheden dragen. Inspanning bij ziekte is slecht. Hij moet rusten en zichzelf ontzien. Je mag een zieke niet met de ernst van zijn ziekte confronteren, dat kan hij niet aan.
17 Gevolgen voor ziektepresentatie; Extravert; expressief. De zieke mag laten horen en zien dat hij ziek is. Echt ziek zijn, een soort sociale rol, de omgeving bevestig dit. Niets meer kunnen. Afhankelijk van de omgeving zijn. De zieke krijgt niet te horen wat hem echt scheelt Psychische ziektes zijn een groot taboe.
18 Gevolgen hulpzoekgedrag patiënt De zieke is helemaal afhankelijk van de hulpverlener; die moet het oplossen, De hulpverlener is alwetend, hij heeft er voor gestudeerd. Hij moet het niet aan de patiënt vragen. De hulpverlener in Nederland kent of begrijpt mijn klacht niet Hulpverleners in Nederland doen te weinig lichamelijk onderzoek. Een goede hulpverlener schrijft medicijnen voor Hulpverleners in mijn eigen land zijn beter.
19 Filmpje
20 Mogelijke uitdagingen bij allochtone cliënten Cultuur Taal Andere ziektebeleving Andere presentatie van klachten Verschil in verwachtingen tussen patiënt en hulpverlener Tezamen met andere normen en waarden, en de mate van geletterdheid, maken de hulpverlener-patiëntrelatie complex en minder eenduidig
21 Cultuur Wat versta je onder cultuur?
22 Wat verstaat de antropologie onder cultuur 1. Een menselijk product 2. Het resultaat van historische processen 3. We zijn zelf cultuurdragers (een proces waarin de mens een werkelijkheid creeërt die een geheel eigen leven gaat leiden en op haar beurt de mens maakt tot wat hij is).
23 (vervolg) Cultuur is kennis van en over. Een mens moet weten hoe de natuurlijke, maatschappelijk en psychische werkelijkheid in elkaar zit Hoe men zich daarin gedraagt Waarom de dingen zijn zoals ze zijn
24 Cultuursensitieve communicatie Globaal: Communicatie tussen personen met verschillende culturele achtergronden. Communicatie is een proces via welke mensen betekenissen uitwisselen via verbale en non-verbale codes. De codes berusten op afspraken binnen een bepaalde groep of samenleving.
25 (vervolg) Mensen interpreteren die codes volgens maatstaven die ze ontlenen aan hun eigen referentiekader
26 Miscommunicatie Miscommunicatie wordt, wanneer de ander een andere culturele achtergrond heeft, soms geculturaliseerd. Cultuur als excuus voor een falende hulpverlening, het ligt aan zijn cultuur dat het niet goed gaat.
27 Ziektebeleving Ziek zijn en pijn hebben is universeel en niet cultuur bepaald, maar: De wijze waarop mensen hun lichaam en geest ervaren kan verschillend zijn, Daardoor kunnen ziektebeleving, presentatie van klachten en verklaringen van ziekte verschillend zijn, En kunnen geneeswijzen verschillend zijn.
28 Verklaringen van ziekte De wijze waarop naar de oorzaak en betekenis van ziekte wordt gekeken is afhankelijk van de cultuur: 1. Oorzaak ligt bij patiënt zelf; 2. oorzaak ligt in sociale wereld; 3. oorzaak ligt in bovennatuurlijke wereld.
29 1. Bij patiënt zelf Bacteriën, virussen, roken, alcohol. We geven voorlichting over roken en patiënt luistert niet, rookt toch (eigen schuld dat je ziek bent geworden).
30 2. De sociale wereld De oorzaak is hekserij, boze oog, uitgevoerd door bekenden van de patiënt,
31 3. De bovennatuurlijke wereld: voorouders, goden en geesten.
32 Traditionele genezer - Komt meestal uit dezelfde sociale klasse, zelfde dorp, - Hij is zeer goed op de hoogte van de sociale verhoudingen in het dorp, - Hij is genezer geworden doordat hij zelf een keer ziek is geweest en zijn genezer een gave in hem zag,
33 (vervolg) - Hij heeft de gave gekregen via overerving, - Hij wordt als zodanig erkent binnen zijn gemeenschap, - Vaak hebben ze een zeer grote kennis van kruiden.
34 Culturele Interview 1. Culturele Identiteit van het individu: taal, etniciteit en cultuur 2. Culturele verklaringen voor ziekte: klachten in cultureel perspectief 3. Culturele factoren in de psychosociale omgeving: familie, geloof. 4. Culturele elementen tussen patiënt en hulpverlener. (man/vrouw, religie)
35 Opleidingsniveau In gezondheidsonderzoek is opleidingsniveau de meest gebruikte indicator. Laag opleidingsniveau kan betekenen: lage gezondheidsvaardigheden
36 Cijfers Nederland telt analfabeten (1,5 % van de bevolking) en 1,3 miljoen laaggeletterden of zogenaamde functioneel analfabeten (7,9% van de bevolking. ongev. 75% van de totale groep is autochtone Nederlander ongev. 25 % is niet-westerse allochtoon
37 Vervolg cijfers 42 % van de niet-westerse allochtoon is laagopgeleid (tegen 25 % van de autochtonen). Dit is vooral de eerste generatie allochtonen (31% van de niet-westerse allochtonen = 1,1 miljoen mensen) De tweede generatie is in toenemende mate hoger opgeleid (= 24% van de niet-westerse allochtonen = allochtone Nederlanders). De Nederlandse beroepsbevolking telde in 2008 ongeveer 1,1 miljoen laaggeletterden. Dat is ongev. 10 % van de jarigen.
38 Aantal jaren scholing 0-5 jaar scholing: Zeer concrete informatie en begeleiding nodig. Abstracties moeten vermeden worden. Afhankelijk van mondelinge en visuele communicatie. Geen teksten. Manier van leren: voordoen nadoen herhalen automatiseren.
39 5-10 jaar scholing Abstracties kunnen beperkt gebruikt worden Informatie moet eenvoudig en beperkt zijn
40 10 jaar en meer scholing Het abstractievermogen en de cognitieve vaardigheden van de patiënt en de zorgverlener lopen niet al te ver uit elkaar.
41 Testje
42 Filmpje
43 Cliënt met lage of geen scholingsachtergrond en laag niveau Nederlands Met laag niveau Nederlands; kan de hulpverlener niet goed begrijpen, kan zich niet goed uitdrukken, begrijpt folders niet. Indien analfabeet: is afhankelijk van beeldmateriaal en mondelinge communicatie problemen met internet. Indien laaggeletterd: problemen met voorschriften medicijnen, formulieren invullen. Onder basisniveau gezondheidsvaardigheden.
44 Wat kan de hulpverlener doen Hulpverleners passen hun taal vaak niet aan, geven teveel informatie en/of gebruiken te vaak medische termen: Aansluiten bij de taalvaardigheden van de cliënt Aansluiten bij de cognitieve vaardigheden van de cliënt Realiseren dat er bij cliënten vaak veel schaamte is om het te vertellen dat ze niet goed kunnen lezen. Ze gebruiken veel smoesjes om het te omzeilen dat ze niet goed kunnen lezen en schrijven.
45 Taalgebruik aanpassen Korte zinnen, eenvoudige woorden Gebruik zo veel mogelijk de tegenwoordige tijd Gebruik dezelfde woorden als de patiënt Spreek duidelijk, niet te snel Beperk de informatie ( 3-5 kernpunten) Wees concreet Gebruik tekeningen, platen, dingen die op tafel liggen
46 Checken begrip Vraag: Heb ik het goed uitgelegd? Check door middel van terugvertellen door patiënt: Wat is het / wat doe ik? Waarom? Hoe? Wanneer?
47 Beeldmateriaal Aansluiten bij belevingswereld en ideaalbeeld patiënt Concreet zijn Eenduidig zijn Verhalend, stap voor stap, geen uitweidingen of uitstapjes
48 Leest u dit maar even rustig door
49 Folders in de wachtkamer
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg
Themabijeenkomst Kleurrijke en toegankelijke dementiezorg Marjan Mensinga trainer en adviseur bij Pharos en med. antropoloog/spv/poh GGZ Jennifer van den Broeke senior projectleider en adviseur bij Pharos
Nadere informatieZorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april Hester van Bommel en Marjan Mensinga
Zorg in eigen hand Goede diabeteszorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden 12 april 2017 Hester van Bommel en Marjan Mensinga Scoor jezelf Hoe scoor je op dit moment je eigen kennis en vaardigheden
Nadere informatieHoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden
Hoe doe je dat in de GGZ..communiceren met mensen met lage gezondheidsvaardigheden Marjan Mensinga Trainer/adviseur/Medisch antropoloog/spv/poh GGZ 15 november 2018 Disclosure belangen spreker Wat gaan
Nadere informatieSOA AIDS congres Een simpele boodschap wel zo fijn voor iedereen
SOA AIDS congres 2016 Een simpele boodschap wel zo fijn voor iedereen van links naar rechts: Jose Keetelaar projectleider Laaggeletterdheid en Gezondheidsvaardigheden GGD Gelderland Zuid Marjolijn van
Nadere informatieZorg in eigen hand. Coachende vaardigheden bij laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening. Marjan Mensinga Hester van Bommel
Zorg in eigen hand Coachende vaardigheden bij laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening Marjan Mensinga Hester van Bommel Symposium Zorg op maat in de huisartsenpraktijk. 29 september 2016
Nadere informatieLaaggeletterdheid in de zorg. José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden
Laaggeletterdheid in de zorg José Keetelaar, projectleider laaggeletterdheid & gezondheidsvaardigheden Programma Feiten en cijfers Taalambassadeur aan het woord Herkennen laaggeletterdheid Eenvoudig communiceren
Nadere informatieBrain Marian heeft een depressie, wat kan ze doen? Voorlichtingsmateriaal voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden
Marian heeft een depressie, wat kan ze doen? Brain Voorlichtingsmateriaal voor mensen met beperkte 8 november 2017 Marjolijn van Leeuwen m.leeuwen@pharos.nl https://www.youtube.com/watch?v=dxqavrj8liq
Nadere informatieZelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen
Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen Een speciale uitdaging voor het huisartsenteam en het steunnetwerk Dr. Jany Rademakers, NIVEL Drs. Jeanny
Nadere informatieHoezo is mijn kind gek? Hoe je als zorgaanbieder toegankelijk wordt voor mensen met een andere culturele herkomst
Hoezo is mijn kind gek? Hoe je als zorgaanbieder toegankelijk wordt voor mensen met een andere culturele herkomst Jaarcongres kinder- en jeugdpsychiatrie, 30 oktober 2018 Marjan Mensinga, m.mensinga@pharos.nl
Nadere informatieEffectief communiceren met laaggeletterden
Effectief communiceren met laaggeletterden Naïma Abouri Projectleider programma jeugd en gezondheid Pharos Programma Achtergrond informatie Communiceren Beeldmateriaal Afsluiting Gezondheid en kwaliteit
Nadere informatieEffectieve communicatie hoe bereik je die ene doelgroep? Bereiken lage SES
Effectieve communicatie hoe bereik je die ene doelgroep? Bereiken lage SES www.huisarts-migrant.nl Dé website voor huisartsen en andere zorgverleners met vragen over zorg en gezondheid voor migranten,
Nadere informatieLaaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden. Komt dit bekend voor? 2/3 van de laaggeletterden heeft een migratie achtergrond
Disclosure Laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden (potentiële) belangenverstrengeling Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk:
Nadere informatie'Zorgen doe je samen, een presentatie met praktische tips uit Nederland
'Zorgen doe je samen, een presentatie met praktische tips uit Nederland Jennifer van den Broeke onderzoeker, senior projectleider/adviseur Ouderen en gezondheid Waar hebben we het over? Achtergrond inzet
Nadere informatieBetere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden
Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Care and Public Health Research Institute
Nadere informatieHoe bereik ik inwoners met een gezondheidsachterstand? Lerende Netwerken Sport en Bewegen
Hoe bereik ik inwoners met een gezondheidsachterstand? Lerende Netwerken Sport en Bewegen Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Coryke van Vulpen c.vulpen@pharos.nl Inleiding wat is ses? Opleiding
Nadere informatieTerugvraagmethode. Monique Heijmans, Nivel Geesje Tomassen, Zelfstandig adviseur Hester van Bommel, Pharos
Terugvraagmethode Monique Heijmans, Nivel Geesje Tomassen, Zelfstandig adviseur Hester van Bommel, Pharos Tweet mee: #3xG 6 december 2018 Geletterd > Gezondheidsvaardig > Gezond (3xG) Aanleiding: Beter
Nadere informatieDe patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken?
De patiënt als partner in de zorg: gaat dat echt lukken? Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Maastricht University Vakgroep Huisartsgeneeskunde,
Nadere informatieCultuur-sensitieve aspecten in de zorg
Cultuur-sensitieve aspecten in de zorg Toegespitst op kankerzorg dr. Mohamed Boulaksil Cardioloog i.o. Pharos Utrecht, 18 juni 2013 Indeling Definitie van begrippen Epidemiologische verschillen migrant
Nadere informatieDe kunst van elkaar begrijpen
De kunst van elkaar begrijpen Omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de dagelijkse praktijk Congres De patiënt aan het roer in de zorg!? Utrecht, 12 april 2019 2 Zorg op maat; beter aansluiten
Nadere informatieHerkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden. Farmacotherapeutisch overleg. Inhoud
Inhoud Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterden Farmacotherapeutisch overleg Hoeveel laaggeletterde patiënten in uw praktijk? Laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden Wat is het
Nadere informatieHeeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden
Heeft u laaggeletterde patiënten in beeld? Gudule Boland PhD Programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Dr. Dr. Karen Hosper 1 2 3 4 5 Even reclame maken: www.pharos.nl/patientenaanhetwoord
Nadere informatieAls patiënten niet mee kunnen doen
Als patiënten niet mee kunnen doen Gevolgen van laaggeletterdheid in de zorg Dr. Mirjam Fransen Afdeling Sociale Geneeskunde AMC, Universiteit van Amsterdam Symposium Zorgkoepel West-Friesland 30-6-2016
Nadere informatieOog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek. Inhoud. Gezondheidsvaardigheden. Laaggeletterdheid Wat is het Herkenning Communicatie
Inhoud Oog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek Platformdag 2016: Cliëntgericht communiceren dr. Gudule Boland programmaleider Verantwoord medicijngebruik bij migranten en laaggeletterden Gezondheidsvaardigheden
Nadere informatieLAAGGELETTERDEN, MIGRANTEN & DE APOTHEEK
LAAGGELETTERDEN, MIGRANTEN & DE APOTHEEK 2018 INHOUD 1. Laaggeletterdheid: definitie en cijfers 2. Gevolgen voor gezondheid en medicatiegebruik 3. Laaggeletterdheid herkennen 4. Communiceren met laaggeletterden
Nadere informatieLerende Netwerken 2018
Lerende Netwerken 2018 Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Kaveh Bouteh k.bouteh@pharos.nl Inleiding wat is ses? Opleiding Inkomen Werk = Lage opleiding / laag inkomen / werkloosheid = ongeveer
Nadere informatiePlatform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION
Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Leven met epilepsie: Zelfmanagement Loes Leenen, MANP PhD trainee zelfmanagement Inleiding Achtergrond Zelfmanagement Zelfmanagement & Kwaliteit van leven
Nadere informatieGezondheid begrijpen: niet vanzelfsprekend
Gezondheid begrijpen: niet vanzelfsprekend Ik dacht dat we een goed gesprek hadden, hij knikte en glimlachte vriendelijk. Maar op het tweede consult bleek dat hij mijn instructies en adviezen niet had
Nadere informatieGoed Begrepen. Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden In de zorg. Majorie de Been 6 november 2017
Goed Begrepen Laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden In de zorg Majorie de Been 6 november 2017 John Cleese legt uit: Brain https://www.youtube.com/watch?v=dxqavrj8liq de professional: Ik
Nadere informatieMigranten met COPD of astma. CAHAG 2016 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laila Elghoul Bouakka, doktersassistent - actrice
Migranten met COPD of astma CAHAG 2016 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laila Elghoul Bouakka, doktersassistent - actrice Programma Migranten in uw praktijk: wat wilt u leren? Etnische
Nadere informatieOngeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg
Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg Deventer 26-03-2013 Inhoud presentatie doel van de avond wat is palliatieve zorg? Cijfers overeenkomsten en verschillen knelpunten palliatieve zorg
Nadere informatieWorkshop -onderzoek. Zelfmanagementondersteuning vraagt om een recept op maat. Daphne Jansen & Lieke van Houtum NIVEL 24-04-2012
Workshop -onderzoek Zelfmanagementondersteuning vraagt om een recept op maat Daphne Jansen & Lieke van Houtum NIVEL 24-04-2012 Centrale vragen Workshop: Hoe kunnen hulpbehoeften van mensen met een chronische
Nadere informatieInterculturele Communicatie & Interculturele Competentie
Interculturele Communicatie & Interculturele Competentie Kaveh Bouteh Senior trainer en adviseur bij PHAROS Adviseur interculturalisatie en diversiteitmanagement K.bouteh@pharos.nl Doelstelling: Hoe bereiken
Nadere informatie29 november dr. Jennifer van den Broeke (programma Ouderen en Gezondheid - Pharos)
29 november 2018 dr. Jennifer van den Broeke (programma Ouderen en Gezondheid - Pharos) Sociaal economische gezondheidsverschillen bij ouderen Uitleg over beperkte gezondheidsvaardigheden? Nee joh niet
Nadere informatieZiektebeleving en dementie bij migranten
Ziektebeleving en dementie bij migranten Gözde Duran coördinator ProMemo, Expertisecentrum Dementie voor Professionals Agenda 1. Kennismaking 2. Waar lopen we tegenaan in de praktijk? 3. Uitleg dementie
Nadere informatieBest practices SIG-Diabetes 27 oktober 2015. Mehmet Darici & Mourad Ghalit
Best practices SIG-Diabetes 27 oktober 2015 Mehmet Darici & Mourad Ghalit De diabetespatiënt bestaat niet! ZORG OP MAAT Wil je de beste zorg voor een individuele diabetespatiënt, dan is zorg op maat nodig!
Nadere informatieLaaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen
Laaggeletterdheid, herkennen & doorverwijzen Lydia de Jong, Jorijn Tragter 28 mei 2016 Wie zijn wij? Voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid en bevordering van digitale vaardigheid. Actie programma
Nadere informatieTHUIS IN ANDERE CULTUREN WORKSHOP KRAAMCAFE 18 MEI THUIS IN ANDERE CULTUREN
WORKSHOP KRAAMCAFE 18 MEI THUIS IN ANDERE CULTUREN HANDLEIDING kraamzorg bij gezinnen met een andere culturele achtergrond geen HANDLEIDING kraamzorg bij gezinnen met een andere culturele achtergrond.
Nadere informatieOpvoeden in andere culturen
Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552
Nadere informatie3 FASEN MODEL. Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement
3 FASEN MODEL Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement INTRODUCTIE Het aanmoedigen van chronisch zieke patiënten door zorgverleners in het nemen van dagelijkse beslissingen,
Nadere informatieMigranten met diabetes. OCE - 15 4 2015 Maria Sahakian diëtiste Maria van den Muijsenbergh, huisarts Pharos / Radboudumc
Migranten met diabetes OCE - 15 4 2015 Maria Sahakian diëtiste Maria van den Muijsenbergh, huisarts Pharos / Radboudumc PROGRAMMA WORKSHOP Casus Oorzaken minder goede zorguitkomsten Wat helpt? Nuttige
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieNiet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld
Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld 1 Stichting Pharos Expertisecentrum gezondheidsverschillen Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen Kaveh
Nadere informatieLaaggeletterden in de apotheek. Utrecht 6-10-2015 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker
Laaggeletterden in de apotheek Utrecht 6-10-2015 Maria van den Muijsenbergh, huisarts / onderzoeker Laaggeletterdheid: Zoveel moeite met lezen en schrijven dat je niet goed kunt functioneren in het dagelijks
Nadere informatieZelfmanagement voor iedereen haalbaar?
Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? dr. Monique Heijmans NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg 29 juni academische werkplaats Context Groeiende zorgvraag door toename chronische
Nadere informatieUitkomsten Eerste Ronde Tafel
Uitkomsten Eerste Ronde Tafel Aanleiding om een vereniging op te richten en de daaruit vloeiende Ronde Tafel die zich richt op iets dat in eerste instantie meer dan voldoende gereguleerd is, lijkt overbodig.
Nadere informatieMulticulturele aspecten van palliatieve zorg
Multiculturele aspecten van palliatieve zorg Casuïstiek bespreking palliatieve zorg Buitenveld 18-11-2014 Marina van Gaans Verpleegkundig specialist longziekten/ palliatieve zorg Immigratie Nederland Nederland
Nadere informatieFeiten & cijfers gezondheidsvaardigheden
Feiten & cijfers gezondheidsvaardigheden De laatste stand van zaken op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Door: Mirjam Fransen (Amsterdam UMC, Sociale Geneeskunde, locatie AMC) en Jany Rademakers
Nadere informatieEffectief communiceren met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Praktijktoepassingen
Effectief communiceren met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden Praktijktoepassingen 3 april 2012 prof. dr. Walter Devillé drs. Hester van Bommel Gezondheidsvaardigheden Vaardigheden om informatie
Nadere informatie15 oktober 2015 Brigit van Soest LAAGGELETTERDHEID & THERAPIETROUW
15 oktober 2015 Brigit van Soest LAAGGELETTERDHEID & THERAPIETROUW Agenda 1. Inleiding 2. Laaggeletterdheid 3. Therapietrouw 4. Pilots 5. Vragen? Overal had ik er last van. Bij de bibliotheek, het stadhuis,
Nadere informatieSamenvatting Jong; dus gezond!?
Samenvatting Jong; dus gezond!? Deel III Gezondheidsprofiel regio Nieuwe Waterweg Noord, 2005-2008 Samenvatting rapport Jong; dus gezond!? Gezondheidssituatie van de Jeugd (2004-2006) Regio Nieuwe Waterweg
Nadere informatieGezondheidsvaardig in de Peel. 20 februari 2017 Majorie de Been Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Alliantie gezondheidsvaardigheden
Gezondheidsvaardig in de Peel 20 februari 2017 Majorie de Been Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen Alliantie gezondheidsvaardigheden John Cleese legt uit: Brain https://www.youtube.com/watch?v=dxqavrj8liq
Nadere informatie'De zorg voor de Marokkaanse psychische patient in Mechelen, de huidige stand van zaken.'
'De zorg voor de Marokkaanse psychische patient in Mechelen, de huidige stand van zaken.' Dr Abdellatif Riffi huisarts; Secretaris Vamos, ondervoorzitter SHARAF Lezinghouder Vub Geschiedenis vd migratie
Nadere informatieCultuursensitiviteit Partners in de geboortezorg 13 mei 2014
Cultuursensitiviteit Partners in de geboortezorg 13 mei 2014 Helena Kosec Pharos h.kosec@pharos.nl 1 Inhoud Migranten definities Gezondheid epidemiologische verschillen Gezondheid verschillen in zorggebruik
Nadere informatieLandelijke dag Basisvaardigheden Theater Agora Lelystad Chandra Verstappen - Pharos
8 november 2018 Landelijke dag Basisvaardigheden Theater Agora Lelystad Chandra Verstappen - Pharos Verminderen van de gezondheidsverschillen tussen hoog- en laagopgeleiden Kwaliteit en toegankelijkheid
Nadere informatieVoor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders. Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen!
Voor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen! Leven met diabetes kan behoorlijk lastig zijn. Het heeft
Nadere informatieOp huisbezoek bij een vluchtelingengezin: hoe doet u dat?
Op huisbezoek bij een vluchtelingengezin: hoe doet u dat? Bernice Samson en Anouk Tiggeloven 14 juni 2018 Inhoud 1. Inleiding wie zijn wij? aanleiding 2. casus 3. discussie casus 2 aanleiding Verschillende
Nadere informatieSeminar Oudere migranten in Nederland Gezondheid en welbevinden. Fatima El Fakiri onderzoeker
Seminar Oudere migranten in Nederland Gezondheid en welbevinden Fatima El Fakiri onderzoeker Over wie hebben we het? 3 grote groepen migranten: Migratie uit voormalige koloniën Arbeidsmigratie Asielmigratie
Nadere informatiePsychosociale problemen bij kanker
Psychosociale problemen bij kanker mogelijkheden voor begeleiding in het azm Psychosociale problemen bij kanker Inleiding 3 Reacties 3 Begeleiding 3 Wanneer hulp inschakelen 4 Vroegtijdige herkenning 4
Nadere informatieehealth voor iedereen!
ehealth voor iedereen! ehealth voor iedereen! ehealth is niet meer weg te denken uit de gezondheidszorg: we maken een afspraak met de huisarts via internet, gebruiken een app om onze conditie te verbeteren,
Nadere informatieDementie & culturele diversiteit
Dementie & culturele diversiteit Signalering en toeleiden naar hulp Mw. F. Ettaher Huisarts Dhr. A. Lahdidioui Internist ouderengeneeskunde (in opleiding) Disclosure belangen sprekers Potentiële belangenverstrengeling
Nadere informatieFrans Damenlezing 2014. Maria van den Muijsenbergh Huisarts / onderzoeker
Frans Damenlezing 2014 Maria van den Muijsenbergh Huisarts / onderzoeker Meedoen eigen regie niet voor iedereen weggelegd Gettovorming op de loer door participatiesamenleving AD Patrick, laaggeletterd
Nadere informatieFACT & Islam JAMAL MEKDADI, FATIMA BENDIBOUNE & FOUAD KOUNTICH, GGZ INGEEST F-ACT CONGRES, 17 SEPTEMBER 2015
FACT & Islam JAMAL MEKDADI, FATIMA BENDIBOUNE & FOUAD KOUNTICH, GGZ INGEEST F-ACT CONGRES, 17 SEPTEMBER 2015 inhoud Korte voorstelronde Vooraf: er is gelegenheid later iets op papier of via mail vragen
Nadere informatieLeefstijlprogramma Preventie Diabetes
Leefstijlprogramma Preventie Diabetes Thuiszorg Groot Rijnland Voorkom diabetes nu?! Gezond leven, gezond blijven Diabetes is een steeds vaker voorkomende ziekte in Nederland. Het aantal patiënten met
Nadere informatieWelkom. Mimount Ezzahouani interculturele zorgconsulent Grzegorz Cetera geestelijk verzorger en ethicus
Welkom Mimount Ezzahouani interculturele zorgconsulent Grzegorz Cetera geestelijk verzorger en ethicus Nederland 17 081 507 bewoners Een (allochtoon) migrant volgens CBS - is een persoon van wie ten minste
Nadere informatieSmoesjes. TipsforTrouble HOME TROUBLE MEER WETEN < > EXTRA PITTIG
geef haar gelijk dat zij het zwaar heeft en dat de crechemedewerkers zodat ze alles op tijd af kan krijgen. Collega zal in de slachtofferrol terecht komen en wellicht in tranen uitbarsten. voel dat ik
Nadere informatieOndersteunende zorg voor mensen met kanker
Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties
Nadere informatieConferentie Aanpak armoede en schulden in Leiden Relatie met gezondheid: wat staat ons te doen? Irene Lottman GGD HM, 18 september 2018
Conferentie Aanpak armoede en schulden in Leiden Relatie met gezondheid: wat staat ons te doen? Irene Lottman GGD HM, 18 september 2018 Opzet Introductie GGD Hollands Midden Relatie tussen armoede, schulden
Nadere informatieCulturele interview. Introductie
Culturele interview De volgende thema s worden besproken tijdens het culturele interview: 1. Biografie (persoonlijke en sociale gegevens) 2. Geschiedenis van de huidige klachten 3. Eerdere trajecten 4.
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieKan zorg nog beter? Laat het ons weten! Wat betekent CQI? Waar kunnen cliënten terecht bij klachten over de zorg?
Wat gebeurt er met de resultaten? De uitkomsten van het onderzoek helpen: zorgverleners bij het verbeteren van de zorg die zij geven de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) de gezondheidszorg beter
Nadere informatieDelier. Informatie voor familie en betrokkenen
Delier Informatie voor familie en betrokkenen Inleiding Op onze verpleegafdeling is een familielid, vriend(in) of kennis van u opgenomen. Tijdens uw bezoek aan de patiënt heeft u waarschijnlijk gemerkt
Nadere informatie(potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld. Nee
Disclosure belangen Marie-Louise Essink-Bot (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)
Nadere informatieOOG VOOR GEZONDHEIDSVAARDIGHEDEN IN DE ZORG
#1 WELKE (COMMUNICATIEVE) VAARDIGHEDEN HEB JE NODIG OM ZO GEZOND MOGELIJK TE LEVEN? OOG VOOR GEZONDHEIDSVAARDIGHEDEN IN DE ZORG GELETTERDHEID NOODZAKELIJK Geletterdheid Gecijferdheid Probleemoplossend
Nadere informatieMotiverende gespreksvoering
Motiverende gespreksvoering Naam Saskia Glorie Student nr. 500643719 SLB-er Yvonne Wijdeven Stageplaats Brijder verslavingszorg Den Helder Stagebegeleider Karin Vos Periode 04 september 2013 01 februari
Nadere informatieDiversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit
Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit Prof. Dr. Walter Devillé Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg UvA Vluchtelingen en Gezondheid OMGEVING POPULATIE KENMERKEN GEZONDHEIDS-
Nadere informatieIndividueel behandelplan COPD/Astma
Individueel behandelplan COPD/Astma Persoonlijke gegevens Naam Adres Woonplaats Telefoon E-mail Geb. datum Diagnose Diagnose gesteld op Bij ongeval waarschuwen Naam Adres Telefoon Relatie met pasdrager
Nadere informatieSamenvatting. De volgende onderzoeksvragen zijn geformuleerd:
Samenvatting In Westerse landen vormen niet-westerse migranten een steeds groter deel van de bevolking. In Nederland vertegenwoordigen Surinaamse, Turkse en Marokkaanse migranten samen 6% van de bevolking.
Nadere informatieMotiverende gespreksvoering met ouderen. Zwolle, 23 april 2012
Motiverende gespreksvoering met ouderen Zwolle, 23 april 2012 Opbouw workshop Doelstelling: kennismaking met motiverende gespreksvoering (MGV) en mogelijke aanpassing bij ouderen 1. Wat is MGV? 2. Welke
Nadere informatieFunctionele omschrijving van de voedingsprofessional BeweegKuur
Functionele omschrijving van de voedingsprofessional BeweegKuur Inleiding Dat goede voeding een bijdrage levert aan de gezondheid van mensen, is algemeen bekend. Toch eet slechts een klein percentage van
Nadere informatieVasculair Preventie Centrum
Vasculair Preventie Centrum Afdeling interne geneeskunde Uw huisarts of specialist heeft u verwezen naar het Vasculair Preventie Centrum van Máxima Medisch Centrum, locatie Eindhoven. Bij u is een risicofactor
Nadere informatieGezondheidsvaardigheden, kunnen we daar beter van worden?
Gezondheidsvaardigheden, kunnen we daar beter van worden? Alja Bosch, MSc. Docent Fontys Hogescholen Toegepaste Psychologie Communicatiewetenschapper Fysiotherapeut Inhoud Gezondheidsvaardigheden, waar
Nadere informatieOp zoek naar herstel
Op zoek naar herstel Herstel en herstelondersteunende zorg voor mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag en hun begeleiders Door Jos Dröes Stichting Rehabilitatie 92 Het probleem (?) mijn cliënten zijn
Nadere informatieHeeft u lichamelijke symptomen/klachten op dit moment en zo ja hoe lang bestaan deze klachten al?
Anamnese formulier Het anamnese formulier dient als hulpmiddel voor het verkrijgen van adequate informatie voor het eerste consult en vervolg traject. Naast de basis vragen die hieronder vermeld staan
Nadere informatieChronisch ziek? Voel je beter met Kom Verder. Kom Verder met inspirerende ervaringsverhalen minder medicijnen meer energie makkelijke leefstijltips
Chronisch ziek? Voel je beter met Kom Verder Kom Verder met inspirerende ervaringsverhalen minder medicijnen meer energie makkelijke leefstijltips Zo kunt u beter voor uw gezondheid zorgen Beter leven
Nadere informatieRAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS
RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatieBECCI: Behaviour Change Counselling Inventory
Pagina 1 van 7 BECCI: Behaviour Change Counselling Inventory Voorafgaand aan het gebruik van de BECCI checklist: Maak a.u.b. gebruik van de toegevoegde handleiding met een gedetailleerde uitleg over hoe
Nadere informatiePSYCHOSOCIALE ZORG VOOR PATIËNTEN MET KANKER
PSYCHOSOCIALE ZORG VOOR PATIËNTEN MET KANKER 536 Inleiding Als u van uw behandelend specialist te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties te verwerken. Door
Nadere informatieStervensbegeleiding bij mensen met een Islamitische achtergrond
Stervensbegeleiding bij mensen met een Islamitische achtergrond Fahima Ettaher, huisarts, kaderarts oudergeneeskunde Emete Erarslan, specialist ouderengeneeskunde Cultuursensitieve palliatieve zorg Ziektebeleving
Nadere informatieTijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg
Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Tijd voor de dood Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen Beleidsnotitie Tijd voor de dood Auteur(s) A.Trienekens Datum September
Nadere informatieKlare taal. Helder communiceren met cliënten en patiënten Den Bell 25 mei 2019
Klare taal Helder communiceren met cliënten en patiënten Den Bell 25 mei 2019 Programma Lage gezondheidsvaardigheden (h)erkennen Tips voor communicatie op maat Tips visuele ondersteuning 1 Teksten vergelijken
Nadere informatiepagina 1 van 7 Vragenlijst Toestemming uitwisselen medische gegevens Invullen namens: NPCF - Nanda Beck Tekstgrootte: A A A Toestemming uitwisselen medische gegevens Inleiding Uw zorgverlener is verplicht
Nadere informatieSamen beslissen met kwetsbare ouderen
Samen beslissen met kwetsbare ouderen Een continue dialoog Marjolein van de Pol Disclosure dia MHJ van de Pol Mogelijke belangenverstrengeling Relevante connecties met commerciële bedrijven Sponsoring
Nadere informatieDe Lastmeter. Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie
00 De Lastmeter Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie 1 Kanker is een ziekte die uw leven ingrijpend kan verstoren. De ziekte en behandeling kunnen niet alleen lichamelijke
Nadere informatieHet culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich
Het culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich Samenvatting anamnese en ziekte geschiedenis Wordt uit het dossier ingevuld voorafgaand aan het gesprek.
Nadere informatieOPEREREN IN DAGBEHANDELING BIJ DE OUDERE PATIËNT: HAALBAAR? VERANTWOORD?
OPEREREN IN DAGBEHANDELING BIJ DE OUDERE PATIËNT: HAALBAAR? VERANTWOORD? congres NVDK 9 november 2017 Yvonne Hogewoning-van der Harten, huisarts, kaderhuisarts ouderengeneeskunde (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieDe verpleegkundige als skilled compagnion
De verpleegkundige als skilled Goed communiceren over pijn -en pijnmedicatie, op de goede manier en om de goede reden Decock Stefanie; geïnspireerd door prof. em. Grypdonk Blikopener Mensen werken met
Nadere informatieH.307216.0714. Waar kunt u terecht als u kanker heeft
H.307216.0714 Waar kunt u terecht als u kanker heeft Inleiding Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling
Nadere informatieDementie & diversiteit. Britt Fontaine Lid kenniskring lectoraat Psychogeriatrie
Dementie & diversiteit Britt Fontaine Lid kenniskring lectoraat Psychogeriatrie Wat ga ik doen? Leeftijd en Veroudering Dementie wereldwijd Is dementie een ziekte? wij en zij denken Vragen en een preekje
Nadere informatietoolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte
toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in
Nadere informatie