Frans Damenlezing Maria van den Muijsenbergh Huisarts / onderzoeker

Transcriptie

1 Frans Damenlezing 2014 Maria van den Muijsenbergh Huisarts / onderzoeker

2 Meedoen eigen regie niet voor iedereen weggelegd Gettovorming op de loer door participatiesamenleving AD

3 Patrick, laaggeletterd multiproblem 40 jaar, gescheiden, huiselijk geweld bijzonder onderwijs, geen baan alcohol,overgewicht, ADHD, kort lontje uitkering gestopt, huurschuld uithuiszetting dreigt reclassering, maatschappelijk werk, schuldsanering, GGZ agressieregulatie training, sociale dienst, verslaafdenzorg, woningbouwvereniging.. te ingewikkelde intakeformulieren eigen initiatief verwacht steeds andere medewerkers Hij komt alleen nog bij de huisarts

4 Naima, eerste generatie migrant 56 jaar, 35 jaar in NL analfabeet, weinig Nederlands overgewicht+++ hoge bloeddruk veel stress huisvesting, geldgebrek -> dreigende Diabetes zeer geïnteresseerd in gezondheid maar: geen geld beweegkuur / sportclub / fiets 1x dietiste: adviezen onhaalbaar

5 Jan, dakloos 35 jaar, alcohol, blowen, los werk dakloos na scheiding slaapt soms nachtopvang andere stad onverzekerd depressief en loopvoeten wil nu graag hulp maar OOGZ verwijst hem naar andere stad GGZ vindt hem ongemotiveerd voor behandeling ziekenhuis eist betaling

6 Anna, ongedocumenteerde migrant 65 jaar, Armenië, 1999 Nederland geen familie Armenië, analfabeet woonde bij zoon, kon niet meer (uitkering) PTSS, staar, artrose, veel medicijnen ziet slecht, kan bijna niet lopen, netwerk klein, uitgeput Onverzekerbaar, Geen geld eigen bijdrage apotheek, bril, rollator,.. recht WMO???

7 De nieuwe kleren van de keizer? wijknetwerken Vindt Patrick daarin wél de weg? van aanbodgerichte zorg naar vraaggestuurd Maar Naima weet niet wat ze zou kunnen vragen.. sociaal wijkteam Bij welk sociaal wijkteam meld ik dakloze Jan aan? van recht naar burgerkracht Hoe krachtig is Anna zonder verblijfsvergunning?

8 Dwarsdenken 1. Uitsluiting van sociaal kwetsbare groepen 2. Vergroot de kloof gezond ongezond 3. Het kan beter 4. Uitdagingen academische werkplaats 1. dwarse onderzoeksthema s 2. dwarsverbanden leggen

9 Sociaal kwetsbare groepen Problemen op meerdere terreinen: lichamelijke en geestelijke gezondheid sociaal functioneren (wonen, werken, contacten) Geen gebruik kunnen, mogen, durven of willen maken van voorzieningen Beperkte gezondheidsvaardigheden RMO 2001

10 Om wie gaat het? Laaggeletterden zoals Patrick 11% van Nederlandse bevolking is functioneel analfabeet 25% laaggeletterd Anderstaligen zoals Naima 6% eerste generatie niet-westerse migranten 1,1 miljoen OGGZ klanten zoals Jan dak-thuislozen - verslaafden chronisch psychiatrie Ex-gedetineerden Bewust door overheid uitgesloten burgers zoals Anna Ongedocumenteerde migranten

11

12 Inwoners achterstandswijk voelt zich ongezond 25% (17%) lichamelijke Beperking 20% (13%) chronische aandoeningen 50% hoger levensverwachting 4 jaar korter gezonde levensverwachting jaar < sport niet 52% (37%) overgewicht >> hogere babysterfte Rapport SEGV VWS 2009 Onderzoek Poeran et al 2013

13 Laaggeletterden 2-4 x chronische aandoeningen minder gebruik preventieve screening onjuist medicijngebruik / niet therapietrouw diagnose in later stadium (kanker, diabetes) minder kennis van ziekte niet opvolgen van leefstijladviezen minder in staat tot zelfzorg (lage eigeneffectiviteit) Gezondheidsraad 2011: Laaggeletterdheid te lijf

14

15 Niet-westerse migranten uitsluiting door taal- en cultuurverschillen afschaffing VETC/ tolkenvergoeding gemengd sporten voedingsadvisering

16 Dak-en thuislozen medische en sociale zorg tegelijk nodig geen hulpvraag of te laat moeizaam toegang zorg onverzekerd verslaafd wantrouwen hulpeloos aanbod ontoereikend niet wijkgebonden Van de Weerd 2009 Van Laere en Withers 2008

17 Ongedocumenteerden Slechte gezondheid: = 7 x vaker tbc = 70% PTSS / angststoornis = 40% seksueel geweld Slechte toegang zorg: = onverzekerbaar eigen bijdrage sinds 1-1 = geen toegang WMO? = 3 x vaker levensbedreigend ziek bij huisarts = 26% geen prenatale zorg Schoevers en vd Muijsenbergh 2009, 2010

18 Inclusie sociaal kwetsbaren kan! Gezonde wijk aanpak Urban 40 Primary care community-aanpak Gent Empowerment laaggeletterden Begrijp je Lichaam (NHG, NIGZ, Pharos) Cultuur-sensitieve zorg GGD Midden-Brabant Turkse Diabeten Utrecht Overvegt (overgewicht, SOLK) Sociaal medische zorg daklozen Gemeentelijk beleid ongedocumenteerden

19 Uitdagingen academische werkplaats Dwars onderzoek participatief: ontwikkelen onderzoek en interventies samen met i.p.v. voor politiek onwelgevallige thema's (illegale) migranten effecten van uitsluiting levert participatie wel betere gezondheid? effect politieke verschillen gemeente

20 Uitdagingen academische werkplaats Dwarsverbanden scheppen samenwerking breder dan GGD-1elijngemeente - scholen: burgers uit alle sociale groepen woningbouwvereniging, politie, verbindt psycho-sociale en somatische preventie betrek onderzoekers curatieve sector

21 Op weg naar Gezondheidszorg voor IEDEREEN.. Dwarsliggers ZORGEN voor een stevig spoor