Cultuursensitieve Zorg Visie en ontwikkelingen

Transcriptie

1 Cultuursensitieve Zorg Visie en ontwikkelingen Steffie Jalhay Steunpunt diversiteit VIVO vzw Inhoud 1. Vlaams Instituut voor Vorming en Opleiding in de social profit 2. Superdiversiteit 3. Cultuursensitieve Zorg? a) Etnisch-culturele minderheden (ECM) b) Hulpverleners c) Organisaties d) Beleid 4. Acties rond CSZ door VIVO 1 2 1

2 1. Vlaams Instituut voor Vorming en Opleiding in de social profit (VIVO vzw) Het sectoraal opleidingsinstituut voor de vzw en openbare social profit sectoren Opgericht door de sectorale sociale partners in 2000 en werkt onder convenant met de Vlaamse regering 4 thema s: Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt Samenwerking VDAB voor werkzoekenden Levenslang leren Diversiteit 2. Superdiversiteit 3 4 2

3 2. Superdiversiteit 2. Superdiversiteit Arbeidsmigratie Na WO II ( gastarbeiders ) (Marokkanen, Turken, Tunesiërs, Italianen, ) Nieuwe arbeidsmigratie na de toetreding van nieuwe EU-lidstaten in 2004 en 2007 (Polen, Bulgaren, Roemenen, ) Gezinshereniging & huwelijksmigratie Vluchtelingen en asielzoekers (politieke, economische of klimatologische redenen) Mensen in precaire verblijfssituatie Andere: 2 e /3 e / generatie migranten, trekkende bevolkingsgroepen, expats, ECM hebben over het algemeen een minder goede gezondheid dan mensen zonder immigratieachtergrond. Oorzaak: vnl. slechtere sociaal-economische context, maar ook andere risicofactoren: Traumatische ervaringen Sociale en socio-demografische kenmerken Racisme en discriminatie 5 6 3

4 3. Cultuursensitieve Zorg? 3. Cultuursensitieve Zorg? eerst een filmpje a) Etnisch-culturele minderheden (ECM) b) Hulpverleners c) Organisaties d) Beleid 7 8 4

5 a) Etnisch-culturele minderheden (ECM) Kijk van ECM op welzijn, ziekte en zorg Bv. Islamitische visie op handicap Handicap is een straf = disciplinaire model Handicap is een beloning = godsgeschenk Handicap is een beproeving voor het individu en voor de samenleving = een soort test Bv. Betekenis en definitie van pijn in andere culturen Vanuit culturele en religieuze overwegingen is het voor families van een persoon met een handicap soms echt moeilijk om de zorg uit handen te geven. Het komt dan over alsof je de beproeving van Allah niet aankan en de zorg niet wil dragen. (project Kleurrijke hulpverlening, vzw De Lork) TV en telefoon zijn heel belangrijk voor ons. Ze kosten veel geld, maar het is onze link met onze kennissen en familie. Soms besparen we op dokterskosten om toch maar de telefoonrekening te kunnen betalen. (project De wereld van Nestor)

6 Kennisniveau van ECM a) Etnisch-culturele minderheden (ECM) a) Etnisch-culturele minderheden (ECM) Kennis van het Vlaamse hulpverleningslandschap Vroedvrouw Hanan Abdeslam over de cultuursensitieve voorlichtingskoffer 11 Je moet echt geluk hebben om op een goede plaats te vallen. Ik wist niet wat er bestond aan dagbesteding (voor personen met een handicap). Bij de mutualiteit en de sociale dienst van de stad vond ik niet de juiste informatie. Per toeval vroeg een verpleegster tijdens een bloedafname wat mijn zus overdag doet. Zij heeft me naar de juiste mensen doorgestuurd. (project Kleurrijke hulpverlening, vzw De Lork) 12 6

7 OCMW Antwerpen 13 OCMW Gent 14 7

8 a) Etnisch-culturele minderheden (ECM) b) Hulpverleners Invloed van de migratie(ervaring) o (Erkennen van) impact van migratie op migranten(gezinnen) Cultuursensitieve hulpverlening is geen specialiteit, maar een basishouding (A. Gailly) Intergenerationele conflicten Hulpverleners ontdekken het fenomeen cultuur vooral sinds allochtonen in hun praktijk opduiken (A. Gailly)

9 b) Hulpverleners b) Hulpverleners én-én verhaal: o o Kennis over waarden, normen en gebruiken helpt om gedrag te begrijpen Basishouding als hulpverlener Bewustwording van eigen referentiekader en van referentiekader van de hulpvrager: DIALOOG Bv: Kruispuntdenken Het is belangrijk dat je luistert naar de ouders. Wat verwachten ze van de begeleiding in het dagcentrum? Hoe pakken ze het thuis aan? Toon interesse in hun cultuur, verleden en geloofsovertuiging. Eens het vertrouwen er is, gaat het echt heel goed. (project Kleurrijke hulpverlening, vzw De Lork)

10 Kruispuntdenken Verschillende deelidentiteiten: geslacht, leeftijd, geloof, lichamelijke toestand, nationaliteit, seksuele geaardheid Kruispuntdenken Trek drie lijnen naar het centrum van de cirkel voor drie deelidentiteiten die van belang kunnen zijn voor een vader wiens zoontje behandeld wordt in het ziekenhuis: Doe dit vanuit het standpunt van de hulpverlener én de ouder. Welke deelidentiteit in welke situatie? Afhankelijk van jouw rol in die situatie

11 Kruispuntdenken Trek drie lijnen naar het centrum van de cirkel voor drie deelidentiteiten die van belang kunnen zijn voor een vader wiens zoontje behandeld wordt in het ziekenhuis: Doe dit vanuit het standpunt van de hulpverlener én de ouder. b) Hulpverleners (Interculturele) competenties en communicatie 21 Persoonlijkheid Kennis Vaardigheden Openheid/Culturele empathie Flexibiliteit Motivatie Kennis van eigen normen en waarden Kennis van de normen en waarden van de andere Kennis van de migratiegeschiedenis en de invloed Communicatieve vaardigheden: verbaal en nonverbaal Sociale vaardigheden Luistervaardigheid Vaardigheid om eigen vooroordelen en stereotypen te herkennen 22 11

12 c) Organisaties c) Organisaties Toegankelijkheid van de dienstverlening voor ECM (Redelijke) aanpassing van zorg voor ECM Intercultureel Netwerk Gent 23 De Standaard 24 12

13 c) Organisaties d) Beleid Interculturalisering van de hele organisatie

14 d) Beleid 4. Acties rond CSZ door VIVO Belangrijk om het beleid mee te hebben: Verankeren van cultuursensitieve zorg Bijvoorbeeld: Intercultureel bemiddelaars Tolken: bv. tolkentelefoon Projectmiddelen VIVO: FIM (CGKR) - Oprichting digitaal platform pigmentzorg FIM (CGKR) - Lerend netwerk ivm CSZ voor experten... Verbreden Digitaal platform Studiedag Cultuursensitieve zorg op 23 mei 2014 Verdiepen Sector-overschrijdend leernetwerk CSZ Verankeren CSZ uitdragen als belangrijk thema naar de sociale partners van de social profit

15 Digitaal platform Digitaal platform Wat? Digitaal platform voor hulpverleners die werken met cliënten/patiënten van andere afkomst Doel? Kennis en goede praktijken inzake cultuursensitieve zorg borgen en verspreiden Doelgroep? Directe doelgroep o Hulpverleners (1 ste, 2 e, 3 e lijn) o Leerkrachten en docenten o Studenten Indirecte doelgroep o Cliënten en patiënten die omwille van hun culturele/levensbeschouwelijke achtergrond afwijken van de norm

16 Digitaal platform Hoe? Toolbox met méér dan 300 fiches: Boeken, artikels, onderzoeken, methodieken, instrumenten, goede praktijken, Agenda Vragenforum Videozone Blog Sprekers

17 Wat? Sector-overschrijdend leernetwerk cultuursensitieve zorg Weinig contact tussen deelsectoren van zorg & welzijn Weinig contact tussen verschillende regio s Sector-overschrijdend leernetwerk cultuursensitieve zorg Doelgroep? Directe doelgroep: Hulpverleners met expertise in CSZ uit bestaande netwerken CSZ Indirecte doelgroep: Andere hulpverleners Einddoelgroep: Cliënten/patiënten uit de ECM Voorbereiding Randvoorwaarden voor opstart leernetwerk CSZ in kaart brengen Hoe kan VIVO een hefboom zijn op korte en lange termijn 33 Doel? Kennis uitwisselen en uitdragen Afstemming tussen de bestaande netwerken CSZ Nieuwe inzichten i.v.m. draagvlakontwikkeling Motor vormen van nieuwe dynamieken rond CSZ in Vlaanderen en Brussel Productgericht werken (actiegroepen) 34 17

18 Studiedag Cultuursensitieve zorg Vragen? Wat? Studiedag CSZ voor een brede groep van hulpverleners Doel? Méér hulpverleners Meer diepgaande kennis 23 mei 2014 De Factorij, Schaarbeek Meer info op:

19 Contactgegevens Steffie Jalhay Projectmedewerker Diversiteit Handelskaai 48, 1000 Brussel Tel: Fax: Schrijf je in op onze nieuwsbrief 37 19