Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige

Transcriptie

1 Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige

2 Kleurrijke Maatzorg: Het is een gegeven: Voorzieningen in Welzijnsorganisaties krijgen een meer divers en gekleurd doelpubliek.

3 Uitgangspunten: Interculturalisering wordt gezien als een langdurig en diepgaand veranderingsproces in een voorziening waarbij de organisatie haar structuur, medewerkers en dienstenaanbod afstemt op de etnisch-culturele

4 Het gaat om kwaliteit! Interculturalisering is een onderdeel van diversiteitsbeleid. Diversiteitsbeleid is een onderdeel van algemeen kwaliteitsbeleid. Stellingen: Diversiteit is een gegeven Diversiteit is een rijkdom Interculturalisering is boeiend en

5 Diversiteit is een realiteit Superdiversiteit het nieuwe paradigma.

6 Superdiversiteit Bronnen auteurs als Ulrich Beck; de kosmopolitische realiteit Steven Vertovec; superdiversiteit Jan Blommaert Dirk Geldof Willem Schinkel Every problem is a frustrated

7 Een beetje cijfers Steden worden Majority-Minority cities, niet alleen Sao Poalo, Sidney of Birmingham maar straks ook Brussel, Antwerpen en Gent. Antwerpen heeft bijna 170 verschillende nationaliteiten. Onder de 40 jaar is 50% van allochtone herkomst in Antwerpen Onder de 10 jaar 57%!!! In % voor heel Vlaanderen

8 Binnen de stedelijke CAW s: bron Dirk Geldof Zeer sterke toename van diversiteit binnen de hulpvragers Cijfers 2011 voor onthaal: Vlaanderen 29% van alle vragen voor onthaal zijn ECM Brussel 57%-77%,Antwerpen 42%-62%, Gent 51% Middenkust 46%, Vilvoorde 45%eer sterke en snelle toename van

9 Superdiversiteit als onverwerkte realiteit Ontkenning, vermijding, afkerig Blijvende structurele achterstelling Nog steeds witte stadsvlucht, stilaan verhuist ook de ECM middenklasse Blijvend wij-zij denken Spanningen rond islam en hoofddoeken Discours van assimilatie Eenzijdige inzet op taalverwerving

10 Oude begrippen en nieuwe werkelijkheden Terminologie:Migrant, allochtoon, vluchteling of asielzoeker, legaal of illegaal. Statuten: Arbeidsmigratie, volgmigratie. Handelingsverlegenheid van de hulpverlener Nood aan nieuwe denk- en handelingskaders

11 Diversiteit en Maatschappelijke kwetsbaarheid Armoede heeft kleur gekregen; meer dan de helft van de Marokkaanse gezinnen leeft onder de armoedegrens! Als reden wordt al te gemakkelijk met de vinger gewezen naar cultuur en Islam. Rol van onderwijs, economie, en integratiebeleid, wereldpolitiek. Radicalisering in het licht van zingeving en identiteit.

12 Stel dat: Fragment DVD In goede aarde, Filmproject Verbinding van Vluchtelingenwerk Midden Zeeuws Vlaanderen Nederland en Vlaanderen zijn overstroomd de bevolking is moeten vluchten.

13 Interculturele toets op de beroepshouding Diversiteit : conflict, discussie en permanent onderhandelen Werken op alle organisatiedomeinen: structureel, personeel, inhoudelijk Waar staan we nu al als organisatie op de as van het 7 stadia model?

14 Het 7 stadia model 1. De monoculturele organisatie 2. Zorgverlening aan allochtone cliënten 3. Intercultureel management van de zorgverlening

15 Het 7 stadia model 4. Instroom van allochtone medewerkers 5. Intercultureel management van het personeel 6. Integraal intercultureel management 7. Interculturele organisatie

16 Interculturele toets op de beroepshouding Interculturele beroepshouding vraagt van alle medewerkers participatie aan gezamenlijke visieontwikkeling, een permanente verruiming van de competenties op het vlak van kennis, attitude en vaardigheden: Openheid Reflectie Creativiteit

17 Interculturele competentie Cfr. service document intercultureel vakmanschap, ZonMW nl. Interculturele competenties definiëren we als competenties waarmee professionals adequate hulp en zorg kunnen verlenen aan cliënten met een andere etnische of culturele achtergrond dan zijzelf. De competenties betreffen een geïntegreerd geheel van kennis, houding en vaardigheden die een professional nodig heeft om op een adequate manier te kunnen communiceren en effectief te kunnen werken met cliënten uit een andere culturele groep, uitgaande van het kruispuntdenken.

18 Interculturele competentieschalen Cfr. service document intercultureel vakmanschap, ZonMW nl. Het kruispuntdenken houdt in dat we ons ervan bewust zijn dat in het leven van mensen een aantal dimensies een rol spelen, die afhankelijk van de situatie meer of minder van belang zijn. Die dimensies zijn onder andere sekse, etniciteit, sociaaleconomische positie, nationaliteit, seksuele voorkeur, en het al dan niet hebben van een beperking. In de ene situatie zal etniciteit van doorslaggevende betekenis zijn, in een andere situatie bijvoorbeeld de sociaaleconomische positie.

19 Interculturele sensitiviteit Cfr. service document intercultureel vakmanschap, ZonMW nl. Interculturele sensitiviteit als uitgangspunt. Intercultureel sensitief zijn is het kunnen onderscheiden van culturen en het vermogen om interculturele en intra-culturele verschillen te ervaren. Het gaat bij interculturele sensitiviteit om een nieuwsgierige, open houding, het tonen van respect voor andere culturen en het vermogen om vergelijkend en grensoverschrijdend te denken. Dit is het fundament voor intercultureel competent zijn.

20 Interculturele sensitiviteit toegepast Hoe is onze onthaalruimte ingekleurd? Hoe kunnen we taalbarrières overbruggen? Hoe divers is ons team? En wat met de hoofddoek? Hoe bundelen we onze opgedane kennis en ervaring? Wat werkt (niet) bij wie en waarom? Hoe nemen we nieuwe medewerkers mee in ons élan naar interculturele sensitiveit Voorbeeld van topics uit het cultureel interview

21 Enkele valkuilen Het gevaar van overculturalisering Hulpverlening versus intergratie Overschatten van taalbegrip Sociale presentatie Functionele onderdanigheid Dubbele agenda s Overlevingstrategiën als selectieve informatie, druk en dreiging of omkoping Interactionele aspecten en betekenisverlening Waardenhiërarchiën

22 Nuttige websites