Twentse landbouw in nieuw krachtenveld Gerko Hopster &JurgenNeimeijer
Programma Voorstellen Stellingen Presentatie trends en ontwikkelingen Discussie Conclusies en afronding
Pratensis Adviesbureau voor plattelandsontwikkeling Opgericht in 2008 4 werknemers Gevestigd in Almelo Schakel tussen beleid & praktijk en tussen gebied & bedrijf
Pratensis Wij werken voor: Overheden Ondernemers / grondeigenaren Stichtingen Verenigingen Wij werken aan: natuur, landschap & water (verbrede) landbouw wonen & werken recreatie & toerisme cultuur, streek & leefbaarheid
Werkzaamheden Gebiedscoördinatie Twenterand Procesbegeleiding integrale gebiedsontwikkeling Salland Zuid Ondersteuning ANV Drenthe Projectleiding st.ijsselhoeven Inventarisatie/contractvoorbereiding groene en blauwe diensten Projectleiding kavelruil Raalte Zuid Diverse locatieontwikkelingen (rood voor rood / hergebruik) Projectleiding en uitvoering project hoogstamfruit in de IJsselvallei Haalbaarheidsstudie GLB in Salland Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving Gooiermars Ontwikkeling jongeren leerwerkwinkel met streekproducten Lancering website plattelandsbezoek.nl
Stellingen Uw mening over 6 stellingen Groen: eens Rood: oneens Nu peilen, straks discussie
Stelling 1 Landbouw is van oudsher de drager van het Twentse platteland en dit moet ook zo blijven; natuur, landschap, wonen en recreatie zijn ondergeschikt.
Stelling 2 De Twentse landbouw moet vooral inzetten op verbreding en kwalitatief hoogwaardige producten; Twente is te kleinschalig om voor de wereldmarkt te produceren.
Stelling 3 Schaalvergroting is de trend; het bouwen van grote stallen moet mogelijk zijn om een gezonde agrarisch ontwikkeling mogelijk te maken in Twente.
Stelling 4 Boeren die nadelen ondervinden van het typisch Twentse kleinschalig landschap moeten financieel worden gecompenseerd, waardoor ze kunnen blijven concurreren op de wereldmarkt.
Stelling 5 Om in aanmerking te komen voor Europese landbouwsubsidie moeten boeren een forse maatschappelijke tegenprestatie leveren.
Stelling 6 Twentse gemeenten hebben weinig invloed op de toekomst van de agrarische bedrijven, dit wordt door de markt bepaald.
Trends en ontwikkelingen Algemene trends landelijk gebied Cijfers Twente Toekomstige Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Effect GLB op Twente Uitdagingen voor de toekomst
Trends in het landelijk gebied Minder maar grotere intensievere agrarische bedrijven 1950 2000 2012 410.000 97.000 <70.000 > 50 ha > 100 ha 2000 9% 1% 2011 16% 3%
Trends in het landelijk gebied Nichemarkten (streekproduct, verbreding) Veel vrijkomende agrarische locaties Rood voor rood Hergebruik Toename behoefte recreatie en toerisme Ruimteclaims voor water (KRW, WB21) Ruimteclaims voor natuur (EHS, N2000) Groeiende aandacht voor landschap/streekidentiteit Duurzame energie (mest, zon, biomassa) Twente wijkt niet af van landelijke trends >> van productieruimte naar consumptieruimte Conflicten, concurrentie, maar ook kansen voor samenwerking en innovatie
Cijfers in Twente 2000 2011 Verandering 85.417 ha 82.936 ha -2,9% Aantal landbouwbedrijven totaal 5.296 4.159-21% Rundveebedrijven 3.668 2.728-26% Aantal runderen 265.000 271.000 +2% Varkensbedrijven 1.653 687-58% 977.000 888.000-9,1% 11% 25% +14% Opp. landbouwgrond Aantal varkens Verbreding Meer vreemde arbeid Minder opvolging Wat is het effect van alle trends op Twente?
Gemeenschappelijke landbouwbeleid Ontstaan na WOII (voedselzekerheid, goed inkomen boer) Tot 1980 stimuleren productie door markt- en prijsbeleid > overproductie (boterberg, melkplas) 1980-2000 productiebeperking (quotering /braak) + steun gekoppeld aan productie V.a. 2000 afbouwen marktverstoring, introductie 2e pijler (plattelandssontwikkeling) + directe betalingen obv verleden Health-check 2008: verdere hervorming (o.a. afschaffing quotum en verplichte braak, beperken markt en prijsbeleid)
Gemeenschappelijke landbouwbeleid Huidig systeem Boeren moeten aan basisvoorwaarden voldoen om subsidie te ontvangen (cross-compliance) Nederland 600,- /ha (veel variatie) EU 280,-/ha 55.000 boeren ontvangen landbouwsubsidie op 1,4 mln ha grond
Verdeling landbouwsubsidies
Landbouwsubsidies Twente Oostelijk veehouderijgebied Inkomen 49.000,Toeslagrechten 22.960/bedrijf (47%) 570,- per ha Veel verschil tussen bedrijven
Nieuwe GLB Minder budget (1e pijler van 830 naar 760 mln) Basispremie - 250,-/ha Vergroeningspremie- 120,- /ha Handhaving permanent grasland (klimaat) Gewasrotatie akkerland (milieu) Braak op akkerland 7% (biodiversiteit) Voorstel EC: bij niet voldoen vergroening 30% korting op basispremie Volop discussie en onderhandeling Nederland krijgt ruimte om naar alternatieven voor vergroening te kijken Collectieve aanpak Alternatieve gelijkwaardige maatregelen Voorjaar 2013 akkoord???
Nieuwe GLB in Twente Terugval in subsidie van 570,- naar 370,- /ha Dat is -35%! Netto: ruim 8.000,- per bedrijf Vergroeningspremie veilig stellen Inkomensdaling compenseren Uit de markt Alternatieve inkomsten
Uitdaging voor de toekomst Werken aan vitale landbouwsector, in balans met de omgeving Juiste functie op juiste plek Ruimte bieden aan innovatie en ondernemerschap Hoe omgaan met schaalvergroting Hoe omgaan met vrijkomende locaties Hoeveel invloed van markt en hoeveel van maatschappij Waarop willen wij sturen? Nu nadenken, ontwikkelingen gaan hard Werk aan Twentse visie en beleidsontwikkeling met bijpassende instrumenten en middelen Gemeenten kunnen hun invloed (nog) beter benutten Eigen geld noodzakelijk als cofinanciering
Discussie 5 minuten per stelling
Stelling 1 Landbouw is van oudsher de drager van het Twentse platteland en dit moet ook zo blijven; natuur, landschap, wonen en recreatie zijn ondergeschikt.
Stelling 2 De Twentse landbouw moet vooral inzetten op verbreding en kwalitatief hoogwaardige producten; Twente is te kleinschalig om voor de wereldmarkt te produceren.
Stelling 3 Schaalvergroting is de trend; het bouwen van grote stallen moet mogelijk zijn om een gezonde agrarisch ontwikkeling mogelijk te maken in Twente.
Stelling 4 Boeren die nadelen ondervinden van het typisch Twentse kleinschalig landschap moeten financieel worden gecompenseerd, waardoor ze kunnen blijven concurreren op de wereldmarkt.
Stelling 5 Om in aanmerking te komen voor Europese landbouwsubsidie moeten boeren een forse maatschappelijke tegenprestatie leveren.
Stelling 6 Twentse gemeenten hebben weinig invloed op de toekomst van de agrarische bedrijven, dit wordt door de markt bepaald.
Bedankt voor uw aanwezigheid en inbreng! Gerko Hopster 06-42 40 66 66 JurgenNeimeijer 06-14 88 23 35 Einsteinstraat12a 7601 PR Almelo www.pratensis.nl info@pratensis.nl