Vergroening en verduurzamen landbouw

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vergroening en verduurzamen landbouw"

Transcriptie

1 Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Vergroening en verduurzamen landbouw Wim Dijkman Dronten,

2 Agenda Groen Ondernemen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Maatregelen POP en water Conclusies

3 Groen ondernemen Groen Ondernemerschap Natuur en landschap Regionaal - cultureel Economisch Drijfveren en stimulans Motieven (intrinsiek) Externe prikkels Meeste kans Geïntegreerd - samenwerking Afhankelijk van teelt en gebied

4 Vergroening GLB pijler 1 GLB : Pijler 1 Directe betalingen Basispremie Vergroening Permanent grasland (< 5% daling) Rotatie 1:3 EFA

5 Vergroening GLB pijler 2 Landbouw, natuur, landschap, energie, water, klimaat, bodem Gerichte betalingen Nationale cofinanciering Investeringen en beheer Agrarisch verbonden W.o. Agrarisch NatuurBeheer

6 Thema s GLB pijler 2 Landbouw, natuur, landschap, energie, water, klimaat, bodem Innovatie, verduurzaming en concurrentiekracht (19 mln) Jonge boeren (2.5 mln) Natuur en Landschap (43 mln) Waterkwaliteit (12.5 mln) LEADER (5 mln)

7 Foqus Planet (RFC) Landbouw, natuur, landschap, energie, water, klimaat, bodem Koe leeftijd (4,8 6,8 jr) IBR en BVD Celgetal Energie (kj/kg melk) Natuur & Landschap

8 Veldleeuwerik Tien duurzaamheidscriteria Productwaarde Bodemvruchtbaarheid Bodemverlies Voedingsstoffen Gewasbescherming Water Energie Biodiversiteit Menselijk kapitaal Lokale Economie

9 Water in POP BOOT lijst Irrigatie Gewasbescherming Mest opslag en verwerking Precisie bemesting Nutriënten (her)gebruik Bodemverbetering Hydrologie (stuwen e.d.) Zuiveringssystemen Erf verbetering DSS en bedrijfswaterplannen

10 Strategie Veel pilots en experimenten Koploper -> Peloton Ondernemers motiveren Bodem & Water

11 Verhogen van organisch stof gehalte Doel/resultaat: Water langer vasthouden in het stroomgebied Effecten Hogere productie Structureel meer water bergen Bodem weerbaarder voor ziekten en plagen Minder wegzijging uit natuurgebieden (indien van toepassing) Minder emissie van stoffen naar oppervlaktewater Meer bodemdiversiteit Uitvoering Verandering bouwplan -> luzerne, granen, e.d. Verandering verkaveling Niet kerende grondbewerking Opbrengen van compost of maaisel inploegen Vanggewassen (EFA, 1 e pijler) Waar Akkerbouwgebieden Op plateau van Drenthe Permanente maislanden

12 Regelbare stuw Doel: Water vasthouden op de flanken van het beekdal Resultaat Regenwater wordt minder snel afgevoerd; Sloten langer watervoerend Meer water in profiel Uitvoering: Rendeert best bij geringe maaiveldhelling Sloot voldoende diep Peilopzet van 50 cm mogelijk Slootafstand: hoe kleiner, hoe effectiever (< 400 mt) Stuw wordt bediend door boeren in overleg met waterschap; Effect Meer regenwater gebruikt Vernatting percelen (regelbaar) Verhoogde opbrengsten Minder wegzijging uit natuurgebieden Alternatieven Peilgestuurde drainage Verondiepen van sloten

13 Akkerranden Doel/resultaat: Biodiversiteit / plaagonderdrukking Effect # bespuitingen vermindert -> Verlaagd middelen gebruik + kosten Minder emissie van stoffen -> oppervlakte water Beleving Financiering EFA + pijler 2 (ANB) Informatie Uitvoering: Stimuleren via een openbare aanbesteding met punten systeem; Openstellen beheerkosten essentieel

14 Natuurvriendelijke oevers Doel/resultaat: Waterberging, biodiversiteit Effect Verbindend voor natuur Tegengaan van emissie van stoffen Beleving Inrichting en beheer Schuin talud (minimaal 1:3), 5 meter breed Afrastering indien nodig Jaarlijks gefaseerd maaien (juli en september) Maaisel afvoeren Gefaseerd baggeren (evt. pomp) Bij ws gangen: boer onderhoud aanbieden Financiering Eigendom waterschap: beheerkosten opnemen in pijler 2, ANB; Eigendom boer: opbrengstderving + Beheer opnemen in pijler 2, ANB

15 POP en water Kennis en demonstratie Agrarisch Natuurbeheer Investeringen (niet productief) Campagne achtig werken Achterblijven belonen????

16 Conclusie Duurzaam ondernemen is IN Ondernemersmotief zoeken Bodem en Water GLB is hulpmiddel Subsidies strategisch inzetten Van weinig naar veel? Van veel naar weinig?

Veenweiden en KRW Nutriënten. Verbinden van doelen en instrumenten. Wim Dijkman

Veenweiden en KRW Nutriënten. Verbinden van doelen en instrumenten. Wim Dijkman Veenweiden en KRW Nutriënten Verbinden van doelen en instrumenten Wim Dijkman Doelen KRW: waterkwaliteit Landbouw Natuur Waterkwantiteit Bodem Landschap Stad-land en recreatie Jook Bol, DLG Noord Holland

Nadere informatie

De impact van Veldleeuwerik; 15 jaar verder

De impact van Veldleeuwerik; 15 jaar verder Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland De impact van Veldleeuwerik; 15 jaar verder Gijs Kuneman 15 juni 2017 1 Evaluatievragen Inzet en motivatie Veldleeuwerikteler Inschatten van impact

Nadere informatie

EU Programma s GLB

EU Programma s GLB EU Programma s 2014-2020 GLB 2014-2020 Carlo Vromans Programma Ontwikkeling GLB tot 2014 GLB 1 e pijler: inkomenssteun met maatschappelijke verplichtingen GLB 2 e pijler: plattelandsontwikkelingenprogramma

Nadere informatie

POP-3. Plattelands Ontwikkelings Programma 2014-2020. Informatiebijeenkomst Europese Fondsen november 2014 POP3

POP-3. Plattelands Ontwikkelings Programma 2014-2020. Informatiebijeenkomst Europese Fondsen november 2014 POP3 Informatiebijeenkomst Europese Fondsen november 2014 POP3 POP-3 Plattelands Ontwikkelings Programma 2014-2020 1 Provincie Zeeland Uitvoering POP-3: Johan Wandel Boy Saija Arjon Copper Programma Zeeuws

Nadere informatie

Milieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen

Milieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Naam: Milieu Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Slootrandenbeheer Baggeren Krabbescheer bevorderen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 10564 13 april 2015 Kennisgeving van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 10 april 2015 nr. ELVV/15047696 ingevolge

Nadere informatie

Groene diensten Leveren van biodiversiteit. Jetze Genee, 11 april 2019

Groene diensten Leveren van biodiversiteit. Jetze Genee, 11 april 2019 Leveren van biodiversiteit Jetze Genee, 11 april 2019 (ANLb pakketten) WAT zijn dat? 6-jarige pakketten natuur en landschapsbeheer Conform via de landelijke catalogus Groen Blauwe diensten vastgesteld.

Nadere informatie

Beheerpakketten Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer. Water

Beheerpakketten Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer. Water Beheerpakketten Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water 2019 13 Botanisch waardevol grasland Categorie Water Tot in de vijftiger jaren waren veel graslanden rijk aan (bloeiende) kruiden en grassen.

Nadere informatie

Veerkrachtige landbouw Het conceptueel kader voor biodiversiteit in Zeeland

Veerkrachtige landbouw Het conceptueel kader voor biodiversiteit in Zeeland Veerkrachtige landbouw Het conceptueel kader voor biodiversiteit in Zeeland Chris Koopmans Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut Onafhankelijk kennisinstituut, duurzame landbouw, voeding en gezondheid

Nadere informatie

Het Europese landbouwbeleid & biodiversiteit: van Brussel tot Blessum

Het Europese landbouwbeleid & biodiversiteit: van Brussel tot Blessum Het Europese landbouwbeleid & biodiversiteit: van Brussel tot Blessum Symposium Melkveehouderij en biodiversiteit. Leeuwarden 23-24 mei 2018. Anne van Doorn Wat wil de koe Wat wil de burger Wat wil de

Nadere informatie

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2014-2020 Herman Snijders Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid Ontwikkeling van het GLB van start tot nu Start (1960): gebrek aan voedsel, geld en arbeid verhoging

Nadere informatie

25 jaar NAV NAV-visie op de Nederlandse akkerbouw tot 2030

25 jaar NAV NAV-visie op de Nederlandse akkerbouw tot 2030 25 jaar NAV 1 NAV-visie op de Nederlandse akkerbouw tot 2030 Visie NAV 2 Visie NAV: Een goed inkomen voor akkerbouwers Economisch en maatschappelijk duurzame akkerbouw Gewenste situatie: Nederlandse boeren

Nadere informatie

Veldleeuwerik. Duurzame landbouw een prachtige uitdaging. Henk Heinhuis

Veldleeuwerik. Duurzame landbouw een prachtige uitdaging. Henk Heinhuis Veldleeuwerik Duurzame landbouw een prachtige uitdaging Henk Heinhuis Produceren wij al duurzaam Klimaat Bodem Infrastructuur Waarom moet het anders Bewustwordingsproces Maatschappelijke druk Groei wereldbevolking

Nadere informatie

Twentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer

Twentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Twentse landbouw in nieuw krachtenveld Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Programma Voorstellen Stellingen Presentatie trends en ontwikkelingen Discussie Conclusies en afronding Pratensis Adviesbureau voor

Nadere informatie

LEADER in POP3. Voorlichting over achtergronden, eisen en procedures? Met deze informatie kunt alvast aan de slag* Ochtend programma

LEADER in POP3. Voorlichting over achtergronden, eisen en procedures? Met deze informatie kunt alvast aan de slag* Ochtend programma *Deze presentatie wordt gedurende 2014 geactualiseerd zodra nieuwe informatie beschikbaar is LEADER in POP3 Ochtend programma Voorlichting over achtergronden, eisen en procedures? Met deze informatie kunt

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 17273 6 april 2016 Kennisgeving van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 24 maart 2016 nr. ELVV/16043244 ingevolge

Nadere informatie

Passen kruidenrijke weiden in de moderne melkveehouderij?

Passen kruidenrijke weiden in de moderne melkveehouderij? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Passen kruidenrijke weiden in de moderne melkveehouderij? Weidetop - 11 juni 2014 Gijs Kuneman Directeur CLM Onderzoek en Advies Over CLM Onafhankelijk

Nadere informatie

ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011

ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011 ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011 De vruchtbaarheid en de biologische activiteit van de bodem worden behouden en verbeterd - Door de teelt van vlinderbloemigen, groenbemesters

Nadere informatie

LNV bodemstrategie. Gerrie Haenen. Ministerie LNV Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit. 15 november 2018

LNV bodemstrategie. Gerrie Haenen. Ministerie LNV Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit. 15 november 2018 LNV bodemstrategie Gerrie Haenen Ministerie LNV Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit Bodemkwaliteit Goede bodemkwaliteit voor hoogproductieve landbouw, en voor: duurzame voedselproductie, minder

Nadere informatie

GLB-onderhandelingen; stand van zaken april 2013

GLB-onderhandelingen; stand van zaken april 2013 GLB-onderhandelingen; stand van zaken april 2013 Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid, Herman Snijders Ontwikkelingen en structuur GLB 2 Ontwikkeling van het GLB van start tot nu 1960 ca 1980: Markt-

Nadere informatie

Alles van waarde is weerloos over landschap, herijking EHS groen blauwe diensten

Alles van waarde is weerloos over landschap, herijking EHS groen blauwe diensten Alles van waarde is weerloos over landschap, herijking EHS groen blauwe diensten Gerbrand van t Klooster LTO Nederland Coördinator ruimtelijke ordening Waarden van het landschap, RLG (1996): ruimte en

Nadere informatie

Flevolands Agrarisch Collectief. Akkerranden

Flevolands Agrarisch Collectief. Akkerranden Flevolands Agrarisch Collectief Akkerranden Past een akkerrand bij mij(n bedrijf)? Intrinsieke motivatie Leuk of omdat het moet? Wat/wie wil je er mee bereiken? Natuurlijke plaagbeheersing, voedsel bijen/hommels,

Nadere informatie

Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman

Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was dit eens te bestuderen met verkleinglazen"

Nadere informatie

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.

Nadere informatie

Ronde Tafel Kringlooplandbouw Noord Nederland Kansen in GLB 2014-2020. 17 okt 2013 De Tike Henk Kieft, ETC

Ronde Tafel Kringlooplandbouw Noord Nederland Kansen in GLB 2014-2020. 17 okt 2013 De Tike Henk Kieft, ETC Ronde Tafel Kringlooplandbouw Noord Nederland Kansen in GLB 2014-2020 17 okt 2013 De Tike Henk Kieft, ETC Gemeenschappelijk landbouwbeleid 2014-2020 Kansen voor Kringloop aanpak Prioriteiten 2 e pijler

Nadere informatie

Nationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave. door Gert Jan van den Born

Nationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave. door Gert Jan van den Born Nationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave door Gert Jan van den Born 1 Klimaatbeleid: Nationale uitwerking Europese klimaatafspraken: kader voor de nationale opgave

Nadere informatie

Waarom is de bodem belangrijk voor het waterbeheer?

Waarom is de bodem belangrijk voor het waterbeheer? Waarom is de bodem belangrijk voor het waterbeheer? Gera van Os Lector Duurzaam Bodembeheer (CAH Vilentum) Onderzoeker Bodem- en plantgezondheid (WUR) Bodembeheer Waterbeheer Diepe sporen als gevolg van

Nadere informatie

LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT. Ledenbijeenkomst 2 februari 2018

LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT. Ledenbijeenkomst 2 februari 2018 LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT Ledenbijeenkomst 2 februari 2018 Presentaties Floris van Arkel (projectleider FPG) Ontwikkeling biodiversiteit groene ruimte Belang voor leden FPG Context: mechanismen en barrières?

Nadere informatie

Landbouwkundig belang van een goede waterhuishouding Everhard van Essen Jan van Berkum

Landbouwkundig belang van een goede waterhuishouding Everhard van Essen Jan van Berkum Landbouwkundig belang van een goede waterhuishouding Everhard van Essen Jan van Berkum Aequator Groen & Ruimte bv Opzet presentatie Wat is het belang van een goede waterhuishouding? Wat is een optimale

Nadere informatie

Statenvoorstel. Subsidieplafond 2018 Uitvoeringsregeling POP-3 Zuid- Holland. Bestuurlijke samenvatting van het voorstel

Statenvoorstel. Subsidieplafond 2018 Uitvoeringsregeling POP-3 Zuid- Holland. Bestuurlijke samenvatting van het voorstel Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 2 oktober 2017 Portefeuillehouder: Weber, JF Uiterlijke beslistermijn: 8 november 2017 Behandeld ambtenaar : dhr. M.J. Sol E-mailadres: mj.sol@pzh.nl Telefoonnummer: 0655449212

Nadere informatie

Workshop: Overig ruwvoer en eigen krachtvoerteelt. Zijn er alternatieven? Huidige situatie voerteelt

Workshop: Overig ruwvoer en eigen krachtvoerteelt. Zijn er alternatieven? Huidige situatie voerteelt Overig ruwvoer en eigen krachtvoerteelt Huidige situatie voerteelt Zijn er alternatieven? Gras eiwit Mais energie zetmeel Aankoop krachtvoer om rantsoen compleet te maken. Voederbieten Soja Lupine Veldbonen

Nadere informatie

Een. ondernemende EHS. voor Brabant

Een. ondernemende EHS. voor Brabant Een ondernemende EHS voor Brabant Een ondernemende EHS voor Brabant Natuur- en landschapsontwikkeling is belangrijk voor een mooi, gevarieerd en aantrekkelijk Brabants platteland. Brabantse boeren en tuinders

Nadere informatie

Winst met water! > In Actie. Waarom nu? Hoe doen we dit? Eigen project! Doelstellingen. (Klik of scroll naar de volgende pagina)

Winst met water! > In Actie. Waarom nu? Hoe doen we dit? Eigen project! Doelstellingen. (Klik of scroll naar de volgende pagina) Winst met water! > In Actie > Waarom nu? > Hoe doen we dit? > Idee voor eigen project! > Doelstellingen (Klik of scroll naar de volgende pagina) Deltaplan Agrarisch Waterbeheer: winst met water! Het agrarisch

Nadere informatie

Proeftuinen Landbouw en Natuur 12 december Flevolandbouw

Proeftuinen Landbouw en Natuur 12 december Flevolandbouw Proeftuinen Landbouw en Natuur 12 december 2018 - Flevolandbouw Introductie FAC Coöperatie Flevolands Agrarisch Collectief U.A. (FAC) Visie Opgericht in 2015 door 6 ANV s, invulling samen met LTO Noord

Nadere informatie

Uitvoering van LEADER PROJECTEN binnen POP Minimaal budget; maximale creativiteit

Uitvoering van LEADER PROJECTEN binnen POP Minimaal budget; maximale creativiteit Uitvoering van LEADER PROJECTEN binnen POP-3 2014-2020 Minimaal budget; maximale creativiteit 1 Nederlandse maatregelen POP-3 Nederlandse maatregelen POP-3 gericht op: 1. Versterken van innovatie, verduurzaming

Nadere informatie

Bodemkundige Dienst van België

Bodemkundige Dienst van België onafhankelijke v.z.w. spin-off KULeuven(1945) ± 100 medewerkers www.bdb.be Certalent Advies BDB-West (Roeselare) Hoofdzetel (Heverlee) land- en tuinbouw milieuhygiëne bodemhygiëne Analyse SPB Environnement

Nadere informatie

Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector. Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans

Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector. Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans Introductie Mark Heijmans LTO Nederland Vereniging met 60.000 agrarisch

Nadere informatie

Bodemvruchtbaarheid. fundament onder voedselproductie. René Schils

Bodemvruchtbaarheid. fundament onder voedselproductie. René Schils Bodemvruchtbaarheid fundament onder voedselproductie René Schils Bodemvruchtbaarheid fundament onder voedselproductie Wat is bodemvruchtbaarheid? Waarom is bodemvruchtbaarheid belangrijk? Wat zijn de actuele

Nadere informatie

Bodem en Water, de basis

Bodem en Water, de basis Bodem en Water, de basis Mogelijkheden voor verbeteringen 5 febr 2018 Aequator Groen & Ruimte bv Het jaar 2017 April tot 30 juni April tot sept Aequator Groen & Ruimte bv 2 Jaar 2017 2017 Zomer warmer

Nadere informatie

Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2014-2020 Omvorming + nieuwe opzet directe betalingen Overgangsjaar Toegang tot nglb Basispremie Vergroening en de eisen Communicatie 2 Het nieuwe GLB, nog

Nadere informatie

Het nieuwe GLB en de positie van agrarisch natuurbeheer en ANV s

Het nieuwe GLB en de positie van agrarisch natuurbeheer en ANV s Het nieuwe GLB en de positie van agrarisch natuurbeheer en ANV s Paul Terwan Drachten, 14-12-2011 ALV BoerenNatuur Belangrijkste veranderingen EU-geldstroom naar NL neemt iets af, vooral in eerste pijler

Nadere informatie

Voorsprong met mineralen

Voorsprong met mineralen Voorsprong met mineralen Samen staan de sectoren sterker Deze bijeenkomst werd mogelijk gemaakt door LTO Gelderland, Overijssel en de Rabobank. Circulaire Economie Nieuwe toverwoord of kansrijke uitdaging

Nadere informatie

DAW; ook voor droogte Kennisdag Zoetwater 27 november 2018

DAW; ook voor droogte Kennisdag Zoetwater 27 november 2018 DAW; ook voor droogte Kennisdag Zoetwater 27 november 2018 Willem Jan Sanders Wat is DAW? (Deltaplan Agrarisch Waterbeheer) Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer, kortweg DAW, is een initiatief van LTO Nederland,

Nadere informatie

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW Samen de schouders onder duurzaam bodembeheer EEN GEZONDE BODEM IS IN BELANG VAN DE HELE MAATSCHAPPIJ Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut hebben in opdracht van

Nadere informatie

Vernatten en akkerbouw? Olga Clevering (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving) Bram de Vos en Francisca Sival (Alterra)

Vernatten en akkerbouw? Olga Clevering (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving) Bram de Vos en Francisca Sival (Alterra) Vernatten en akkerbouw? Olga Clevering (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving) Bram de Vos en Francisca Sival (Alterra) Inhoud Vormen van vernatten Modelberekeningen Veldexperimenten Conclusies en discussie

Nadere informatie

Duurzame bemesting: omgeving

Duurzame bemesting: omgeving Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Duurzame bemesting Visie NMI Duurzame bemesting: omgeving Beperking milieubelasting

Nadere informatie

Proeftuinen Flevoland natuurinclusieve landbouw

Proeftuinen Flevoland natuurinclusieve landbouw Proeftuinen Flevoland natuurinclusieve landbouw Leen Janmaat & Jan Willem Erisman 18 December 2018 Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was dit eens te bestuderen met

Nadere informatie

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Aanleiding In Twente is het mestoverschot aanzienlijk. De agrarische bedrijven moeten een bestemming voor het mestoverschot vinden buiten

Nadere informatie

Peilgestuurde drainage: Zo gaan we dat doen in Nederland!? Mogelijkheden voor implementatie

Peilgestuurde drainage: Zo gaan we dat doen in Nederland!? Mogelijkheden voor implementatie Peilgestuurde drainage: Zo gaan we dat doen in Nederland!? Mogelijkheden voor implementatie Douwe Jonkers DG Ruimte & Water 13 oktober 2011 Waarom peilgestuurde drainage? Waterkwantiteitsmaatregel (WB21,

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Agro Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den

Nadere informatie

Biedt de nieuwe GLB kansen voor voedergewassen? L.Tjoonk Kennisontwikkelaar ruwvoerteelt

Biedt de nieuwe GLB kansen voor voedergewassen? L.Tjoonk Kennisontwikkelaar ruwvoerteelt Biedt de nieuwe GLB kansen voor voedergewassen? L.Tjoonk Kennisontwikkelaar ruwvoerteelt Hervorming Gemeenschappelijk Europees Landbouwbeleid Toeslagrechten 2014 Betalingsrechten 2015 Nationale invulling

Nadere informatie

Naar een écht groen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Naar een écht groen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Naar een écht groen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Advies van Vogelbescherming Nederland, Natuurmonumenten, Landschapsbeheer Nederland, De12Landschappen, Milieudefensie en Stichting Natuur en Milieu.

Nadere informatie

Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I)

Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) Ontstaan Jaren vijftig: Voedselzekerheid Deviezen sparen

Nadere informatie

ANLb2016 voor categorie water. Marieke de Groot en Margot Kroot

ANLb2016 voor categorie water. Marieke de Groot en Margot Kroot ANLb2016 voor categorie water Marieke de Groot en Margot Kroot Leefgebiedenbenadering Creëren en in stand houden leefgebied voor soort of soortengroep met vergelijkbaar beheer. Leefgebieden ANLb2016 Open

Nadere informatie

Selectief maar voortvarend investeren in effectief agrarisch natuurbeheer

Selectief maar voortvarend investeren in effectief agrarisch natuurbeheer Selectief maar voortvarend investeren in effectief agrarisch natuurbeheer De breedte van het speelveld Betaald beheer (SNL): 179.000 ha, 64 mln. (excl. ganzen) 13.500 bedrijven = 27% van grondgebonden

Nadere informatie

Hoofdlijnen en nationale keuzes GLB

Hoofdlijnen en nationale keuzes GLB Hoofdlijnen en nationale keuzes GLB 2014-2020 Herman Snijders Gemeenschappelijk landbouwbeleid Eerste pijler, Markt en inkomensondersteuning Tweede pijler, Plattelands- Ontwikkeling o.a. Producenten organisaties

Nadere informatie

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister

Nadere informatie

Velt presenteert: de ecotuin

Velt presenteert: de ecotuin Velt presenteert: de ecotuin Behoefte aan duidelijkheid over ecotuin Begrip ecotuin niet altijd voor iedereen duidelijk verwarring over begrip ecotuin onduidelijkheid onder collega s begrip wordt niet

Nadere informatie

Projectpartijen. Initiatiefnemers LTO-Noord ForFarmers Hendrix Waterschap Rijn en IJssel

Projectpartijen. Initiatiefnemers LTO-Noord ForFarmers Hendrix Waterschap Rijn en IJssel Carel de Vries Aanleiding Toekomstvisie LTO Noord-Gelderland Sectorvisie mestbeleid: Koersvast richting 2020 Deltaplan Agrarisch Waterbeheer Watervisie 2030, Water schap Rijn en IJsselAgenda Achterhoek

Nadere informatie

Duurzame en innovatieve landbouw voor de toekomst

Duurzame en innovatieve landbouw voor de toekomst Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid vanaf 2013 Duurzame en innovatieve landbouw voor de toekomst Vewin en de Unie van Waterschappen pleiten voor de ontwikkeling van een Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Nadere informatie

Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant

Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant Harrie Vissers 21 september 2017 Congres SIKB Varkensdichtheid per gemeente (aantal varkens per ha landbouwgrond) aantal varkens Nederland: 12,5 mln

Nadere informatie

Boeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO

Boeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Boerenkracht & financiering KLIMAAT VOEDSELZEKERHEID & GEZONDHEID VITAAL PLATTELAND Innovatie, data & kennis ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw

Nadere informatie

GLB en Vergroening. Goed boeren, goed beheren

GLB en Vergroening. Goed boeren, goed beheren GLB en Vergroening Goed boeren, goed beheren Per 2014 start de Europese Unie (EU) een nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Voor Nederland is het nieuwe beleid erop gericht om bedrijven meer concurrerend

Nadere informatie

Organische stof Impact op waterhuishuishouding

Organische stof Impact op waterhuishuishouding Landbouw & Waterkwaliteit Organische stof Impact op waterhuishuishouding 26 januari 2018 Gerard H. Ros Nutriënten Management Instituut Waterschap Amstel, Gooi en Vecht Wageningen Universiteit Gerard Ros

Nadere informatie

Samen werken aan herstel van biodiversiteit in en rond het water in natuurgebieden, landbouwgebieden, stad en dorp

Samen werken aan herstel van biodiversiteit in en rond het water in natuurgebieden, landbouwgebieden, stad en dorp Van: de fracties Water Natuurlijk, PvdA en Natuur Geborgd in Waterschap Drents Overijsselse Delta Datum: februari 2019 Inleiding Internationaal en landelijk komt het thema biodiversiteit steeds breder

Nadere informatie

15 april 2019, Ommeren. Arne Bac, Sectorspecialist Tuinbouw

15 april 2019, Ommeren. Arne Bac, Sectorspecialist Tuinbouw 15 april 2019, Ommeren Arne Bac, Sectorspecialist Tuinbouw Visie F&A Nederland "De weg naar verandering" Gewoon wat we al jaren doen! Oplossen! Een enorme uitdaging Gezonde voeding voor de wereld De wereldbevolking

Nadere informatie

Het GLB Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid

Het GLB Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid Het GLB 2014-2020 Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari 2012 Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid GLB-uitgaven in constante prijzen 2007 70 miljard euro % van

Nadere informatie

Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West.

Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West. Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West. Wim Honkoop Begeleiding 35 individuele melkveehouders. Al ruim 3 jaar actief in het opstellen en optimaliseren van Kringloopwijzer resultaten.

Nadere informatie

Waterberging op landbouwgrond. Bram de Vos (Alterra) Idse Hoving (Praktijkonderzoek Animal Sciences Group)

Waterberging op landbouwgrond. Bram de Vos (Alterra) Idse Hoving (Praktijkonderzoek Animal Sciences Group) Waterberging op landbouwgrond Bram de Vos (Alterra) Idse Hoving (Praktijkonderzoek Animal Sciences Group) Inhoud 1) Veranderend waterbeheer 2) Project Boeren met Water 3) Melkveebedrijf Kerkmeijer 4) Bedrijfsvarianten

Nadere informatie

Innovatie/EIP in Nederland Kees Anker - National Contactpoint EIP-Agri, Network Support Unit NL

Innovatie/EIP in Nederland Kees Anker - National Contactpoint EIP-Agri, Network Support Unit NL Innovatie/EIP in Nederland Kees Anker - National Contactpoint EIP-Agri, Network Support Unit NL Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland 22 november 2018

Nadere informatie

POP3 Fysieke investeringen waterkwaliteit provincie Brabant juni 2018

POP3 Fysieke investeringen waterkwaliteit provincie Brabant juni 2018 POP3 Fysieke investeringen waterkwaliteit provincie Brabant juni 2018 Provincie Brabant opent in juni een nieuwe paragraaf uit het POP3 programma. Bent u een landbouwer met investeringsplannen dan is deze

Nadere informatie

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012 Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale

Nadere informatie

Kansrijke maatregelen

Kansrijke maatregelen Kansrijke maatregelen Fase 1: Landbouw op Peil 5 juli 2011 Everhard van Essen Aequator Groen & Ruimte bv Ingrijpen in: Optimalisatie van water in landbouwgebieden: 1. Afwatering (slootprofiel, verhang,

Nadere informatie

CONSERVERENDE AKKERBOUW. Saalland. Mts Klein Swormink - Stegeman BIOBEURS

CONSERVERENDE AKKERBOUW. Saalland. Mts Klein Swormink - Stegeman BIOBEURS CONSERVERENDE AKKERBOUW Saalland Mts Klein Swormink - Stegeman WIE BEN IK? Wim Stegeman Tot 2009 werkzaam bij R&D DuPont Vanaf 2005 boer samen met Marga Klein Swormink Vanaf 2009 eigen adviesburo Saalland

Nadere informatie

Datum 18 december 2014 Betreft Aansluiting vergroening GLB en agrarisch natuur- en landschapsbeheer

Datum 18 december 2014 Betreft Aansluiting vergroening GLB en agrarisch natuur- en landschapsbeheer > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Ministerie van Economische Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den

Nadere informatie

De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof

De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof Marjoleine Hanegraaf

Nadere informatie

GS brief aan Provinciale Staten

GS brief aan Provinciale Staten GS brief aan Provinciale Staten Contact: dhr. M.J. Sol 070-441 66 93 mj.sol@pzh.nl Aan Provinciale Staten Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Datum

Nadere informatie

EU subsidies voor KRW opgaven

EU subsidies voor KRW opgaven EU subsidies voor KRW opgaven Themabijeenkomst op 26 november 2015 Govert Kamperman en Wimjan van der Heijden Waar staan we bij stil Kerndoelstellingen Europa Europa 2020-strategie EU subsidies, waar begint

Nadere informatie

Topsoil. Korte introductie

Topsoil. Korte introductie Topsoil Korte introductie TOPSOIL is een Europees INTERREG subsidieproject. Het is een samenwerking tussen waterschappen, wetenschappers, overheden en stakeholders uit Nederland, België, Duitsland, Denemarken

Nadere informatie

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Innovatie voor verduurzaming Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Hinse Boonstra, Ctgb relatiedag, 15 juni 2017 Science for a better life Zaden, middelen en diensten voor een duurzame geïntegreerde

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit maakt bekend:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit maakt bekend: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 70768 12 december 2017 Kennisgeving van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 9 december 2017, nr.

Nadere informatie

Kansen en uitdagingen van natuurinclusief boeren in Nederland

Kansen en uitdagingen van natuurinclusief boeren in Nederland Kansen en uitdagingen van natuurinclusief boeren in Nederland De (rand)voorwaarden, consequenties, en (on-)mogelijkheden van verschillende stappen naar natuurinclusief boeren opgehaald uit het Agrifirm

Nadere informatie

De economie van ecologie Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat

De economie van ecologie Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat Merijn Bos Achtergrond: ecosysteemdiensten 2 voorbeelden: Bloeiende akkerranden Aanbevelingen Noodzaak: meetbaarheid,

Nadere informatie

Landschap en biodiversiteit

Landschap en biodiversiteit Landschap en biodiversiteit Een aantrekkelijk landschap is meer dan een mooie omlijsting voor het bedrijf. De klant ziet het als onderdeel van het product, waarnaar hij op zoek is. Bij plattelandsrecreatie

Nadere informatie

Voedergewassen en de organische stofbalans (case study EU-project Cantogether)

Voedergewassen en de organische stofbalans (case study EU-project Cantogether) Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Voedergewassen en de organische stofbalans (case study EU-project Cantogether)

Nadere informatie

Gerard Meijers Provincie Drenthe Strategie LEADER

Gerard Meijers Provincie Drenthe Strategie LEADER Welkom in Drenthe Gerard Meijers Provincie Drenthe Strategie LEADER Plattelandsontwikkeling in Zuidoost Drenthe 12 maart 2015 Westhoek Inhoud presentatie LEADER Zuidoost-Drenthe Toekomst: Omgevingsvisie

Nadere informatie

Ruimte voor landbouw. Jona Lambrechts

Ruimte voor landbouw. Jona Lambrechts Ruimte voor landbouw Jona Lambrechts Inhoud Nood aan ruimte voor land- en tuinbouw Hoe krijg je als gemeente zicht op die ruimte? Hoe kan je als gemeente ruimte bieden? Provinciale en Vlaamse beleidsprocessen

Nadere informatie

AQUATISCHE LANDBOUW. haal meer uit land én water

AQUATISCHE LANDBOUW. haal meer uit land én water AQUATISCHE LANDBOUW haal meer uit land én water AQUATISCHE LANDBOUW Waarom wel het land, maar niet de sloot benutten in de veenweiden? Dat is de vraag waar het om draait in het icoon Aquatische landbouw

Nadere informatie

Vergroeningseisen. Agenda. Aan vergroeningseisen voldoen voor uitbetaling Basispremie Vergroeningspremie

Vergroeningseisen. Agenda. Aan vergroeningseisen voldoen voor uitbetaling Basispremie Vergroeningspremie Agenda 20.15u Opening 20.20u GLB-beleid: De vergroeningseisen 21.15u Pauze 21.30u GLB-beleid: hoogte premie en kortingen 21.50u Aandachtspunten bij invullen gecombineerde opgave 22.15u Vragen en discussie

Nadere informatie

Het Agrarisch Natuurbeheer in vogelvlucht

Het Agrarisch Natuurbeheer in vogelvlucht Het Agrarisch Natuurbeheer in vogelvlucht Unit Natuurinformatie en Natuurbeheer BIJ12 Unit Natuurinformatie en Natuurbeheer BIJ12 Karin Cox 1 Aanleiding NATUURPACT 2013 -> Natuur- en biodiversiteitsbeleid

Nadere informatie

5 minuten versie voor Provinciale Staten

5 minuten versie voor Provinciale Staten 5 minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2016-543213868 (DOS-2013-0010135) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 16 februari

Nadere informatie

Presentatie Waterschap De Dommel bij: Volkstuindersvereniging Bladel c.a. Door: Toon Kemps

Presentatie Waterschap De Dommel bij: Volkstuindersvereniging Bladel c.a. Door: Toon Kemps Presentatie Waterschap De Dommel bij: Volkstuindersvereniging Bladel c.a. Door: Toon Kemps Inhoud presentatie Even voorstellen Waterschappen algemeen Video Vragen Project Beemdstraat Bladel Afsluiting

Nadere informatie

Veilig werken. Duurzaam bodemgebruik in de landbouw

Veilig werken. Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Veilig werken Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Programma voor vandaag: Duurzaam bodemgebruik in de landbouw Kahoot Oefentoets bodemgebruik Veilig werken & Duurzaam bodemgebruik? Veilig werken & Duurzaam

Nadere informatie

Het nieuwe Gemeenschapelijke Landbouwbeleid (GLB) 2015-2019 voor de Boomkwekerij

Het nieuwe Gemeenschapelijke Landbouwbeleid (GLB) 2015-2019 voor de Boomkwekerij Het nieuwe Gemeenschapelijke Landbouwbeleid (GLB) 2015-2019 voor de Boomkwekerij Treeport café Zundert 22 januari 2015 John Bal, ZLTO Arie de Jong, Van Oers Agro Programma ZLTO: Wat heeft (Z)LTO voor u

Nadere informatie

Vervolgstappen WaterWerkplaatsen voor professionals. 21 december 2016

Vervolgstappen WaterWerkplaatsen voor professionals. 21 december 2016 Vervolgstappen WaterWerkplaatsen voor professionals 21 december 2016 OPZET EN UITKOMSTEN 1 e ronde WaterWerkplaatsen per gebied De bijeenkomsten vonden plaats in de stroomgebieden rondom: De Reusel De

Nadere informatie

LNV pilots Toekomstbestendige landbouw in het nieuwe GLB

LNV pilots Toekomstbestendige landbouw in het nieuwe GLB 7 pilot voorstellen 1 5 4 4 1 6 3 4 1 4 1 Met regionaal maatwerk naar een groenere akkerbouw 2 Groen productief en levend Limburg 3 Regionaal maatwerk toekomstig GLB 4 50 Tinten groen in Kleinschalig cultuurlandschap

Nadere informatie

POP3 Innovatiemaatregelen Voorbereiding EIP-workshop Water 17 mei 2018

POP3 Innovatiemaatregelen Voorbereiding EIP-workshop Water 17 mei 2018 POP3 Innovatiemaatregelen Voorbereiding EIP-workshop Water 17 mei 2018 Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland 28 juni 2018 1 POP3 in NL Alle EU-lidstaten

Nadere informatie

Basisbetalingsregeling 2015 t/m 2019

Basisbetalingsregeling 2015 t/m 2019 Basisbetalingsregeling 2015 t/m 2019 Rijnsburg, 13 oktober 2014 Inhoud in vogelvlucht Omvorming + nieuwe opzet directe betalingen Toegang tot nglb Basispremie + vergroening op hoofdlijnen Voorbereiding

Nadere informatie

Terugmelding van de groepen over kansen en mogelijkheden

Terugmelding van de groepen over kansen en mogelijkheden DAT UM 6 februari 2013 VERSLAG INFORMATIEBIJEENKOMST Kennisbijeenkomst over landbouw en water DE ELNEMERS Waterschap Zuiderzeeland: heemraad S. Schelwald, heemraad J. Nieuwenhuis, de heer R. Nieuwenhuis,

Nadere informatie

De algemene bepalingen voor POP3-subsidies zijn te vinden in Hoofdstuk 1 van de Verordening POP3 subsidies provincie Gelderland.

De algemene bepalingen voor POP3-subsidies zijn te vinden in Hoofdstuk 1 van de Verordening POP3 subsidies provincie Gelderland. Factsheet POP 3 Gelderland Fysieke Investeringen voor innovatie en modernisering agrarische ondernemingen - Deltaplan Agrarisch Waterbeheer Gelderland 2017 Relevante regelgeving Openstellingsbesluit Fysieke

Nadere informatie