PROGRAMMA VOERWINST VERGELIJKING ZEUGEN ONTWIKKELINGEN EN TRENDS is prognose bedragen exclusief btw

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "30-11-2015 PROGRAMMA VOERWINST VERGELIJKING ZEUGEN ONTWIKKELINGEN EN TRENDS. 2015 is prognose bedragen exclusief btw"

Transcriptie

1 PROGRAMMA DE ROL VAN DE ADVISEUR Woensdag 2 december 2015 Ontwikkelingen en trends Uitbreiden zin of onzin? Toekomst bedrijven Risicomanagement / prijsfluctuaties De succesvolle melkveehouders De rol van de adviseur VOERWINST VERGELIJKING ZEUGEN 2015 is prognose bedragen exclusief btw Schaalvergroting is van alle tijden Jaarlijks stopt 3-5% van de landbouwbedrijven Jaarlijks stopt 3 % van de melkveebedrijven Er vloeit (te) veel kapitaal uit de landbouw (quotum van 1 / liter is /jaar op gezinsbedrijf) Exporterend zijn heeft risico en nadeel Maatschappelijke eisen nemen toe Prijsrisico management wordt belangrijker KRITIEKE VOERWINST EN GEREALISEERDE VOERWINST Financieel Stijgende toegerekende kosten Vraag naar grond Lichte stijging vaste kosten Reserveringscapaciteit daalt? Beleidsmatig Besluithuisvesting rundvee / NB wet Met productierechten produceren voor vrije markt? Mestverwerking en fosfaatrechten? Arbeid technisch Keuze automatisering of extra arbeid? zeugenhouderij voerwinst incl. BTW kritieke voerwinst gerealiseerde voerwinst 1

2 LEVENSDUUR STALLEN Daling toeslagrechten vanaf 2015 Financieringsbehoefte blijft toenemen Arbeidsvraagstuk vaak onderschat Competenties ondernemer worden belangrijker Optimaliseren in productiefactoren Stallen gaan 40 jaar mee Bedrijven gaan 20 tot 30 jaar mee ONTWIKKELRUIMTE HOE KIJK JE NAAR SALDO LAATSTE KG MELK 3 pijlers bepalen ontwikkelruimte Melk, grond en fosfaatrechten Afnemer, kwaliteitseisen, bonus, weidemelk Regionale verschillen (grond) Voerefficiëntie Omzet melk in de stal Omgevingsvergunning en NB-wet / PAS Financiering Eigen vermogen/vreemd vermogen Rating bedrijf onderneming, ondernemer, reserveringscapaciteit Opbrengsten melkvee (begroting) Melkgeld 34,50 Omzet en aanwas 3,00 Totaal opbrengsten melkvee 37,50 Toegerekende kosten melkvee per kg m Krachtvoer en bijproducten 8,00 Diergebonden kosten 2,70 Uitschaarkosten en weidegeld 0,00 Ruwvoerkosten 12,0 Mestafvoer + verwerking (VVO) 4,70 Energie en water 0,50 Totaal toegerekende kosten 27,90 Saldo melkveehouderij 9,60 JE KAN KOSTPRIJS ALLE KANTEN OP REKENEN GROEIEN ZIN OF ONZIN? Kostprijsverhoging bij verdubbeling bedrijfsomvang ct/liter omzet en aanwas 3 voerkosten 20 mestkosten 5 dierkosten 4 arbeid 8 rente 4 afschrijving 5 algemene kosten pm Goedeuitbalanceringvan de productiefactoren Arbeid Kapitaal Grond Dieren (Fosfaat)rechten Verlies de basis niet uit het oog! kostprijs 43 2

3 SCHAALVERGROTING VARKENSHOUDERIJ RISICOMANAGEMENT Leidt tot toename kostprijs Leidt tot toename kritieke voerwinst Vereist een nog hoger % voerwinst Wat is het grootste risico op een bedrijf? Welke risico s wil een veehouder lopen? Met name in zeugenhouderij aan de orde, in mindere mate in vleesvarkenshouderij Welke risico s kan een ondernemer lopen? RISICOMANAGEMENT FINANCIERBAARHEID Operationele risico s Melkprijsschommeling (15 ct?) Voer Ruwvoer (11 ct) Krachtvoer (3 ct) Quotumkosten (?) Rente (3 ct) Mest (1 ct) GLB beleid Rendement Cash flow Zekerheid Risico s MELKPRIJS- EN KOSTPRIJSVERWACHTING HISTORISCHE MELKPRIJZEN Welke melkprijs verwacht u komende jaren? Welke kostprijs verwacht u komende jaren? Wat is de korte termijn kritieke kostprijs? 3

4 HISTORISCHE MELKPRIJS EU LANDEN ONTWIKKELING MELKPRIJS NEDERLAND Begr Melkgeld ( excl BTW ) * 34,5 Bron DLV Melkveemanager * 2015 prognose ACTUELE KOSTPRIJS MELK TOEKOMSTIGE MELKPRIJS 34 a 35 cent langjarig Afgelopen 12 maanden ca34 cent geweest Pieken en dalen van > 5 cent per jaar opvangen MUTATIES KOSTEN BIJ SCHAALVERGROTING WAT DOET GROEI OP UW SECTOR Stijgingen Dalingen Arbeidskosten Machinepark Voerkosten Kosten kapitaal Huisvesting?? Toegerekende kosten Mestkosten Aantal algemene kosten Aantal algemene kosten Twee miljard liter groei ambitie? 20% met stel weer een euro per liter melk Dan is dat 20 cent op alle liters en dat kost bij tien jaar en 3 % rente 2,6 cent per liter Bedrijven verdubbelen in tien jaar 50% quotum aankoop is 1 euro per liter en 13% dus 6,5 cent kostprijs naar quotum in Nl bij de ontwikkelaar Het inkomen is 5 cent per liter 4

5 KLANTPROFIELEN KIJKT EEN ADVISEUR OOK ONDER DE TAFEL? Technisch presteren Machineboeren Dierenliefhebbers Euro gedreven Zijn er in de toekomst meerdere wegen die naar Rome leiden? Boven tafel: Taak procedure: welke stappen nemen we? (=Hoe) inhoud: waar gaat het over? (= Wat) Onder tafel: Proces Emotie: wat ervaren of voelen we? Relatie: Hoe verhouden wij ons? WAT DOET EEN SUCCESVOL ADVISEUR REALISEER JE Beantwoord die een vraag of Stelt die de goede vraag De adviseur stuurt de melkveehouder Boeren werken aanbodsgericht Lange termijn denken is lastig Cash flow wordt van levensbelang, zeker op grotere bedrijf 30% kan groeien, 50% doet of probeert het Na investeren of veranderen focussen op rendement Nederlandse kostprijs stijgt harder dan EU Veel mensen praten veel maar weten weinig DE ADVISEUR ZIJN AANDACHTSPUNTEN Specialiseer en hou je vooral bij je eigen specialisme Spiegel de ondernemer Zorg dat de ondernemer op blinde vlekken de juiste klankborden krijgt Werk vanuit feiten, niet vanuit emotie Werk aan ondernemerschap en vakmanschap bij uw klant In alle bedrijfscategorieën zitten bedrijven die het goed doen en die het minder goed doen, weet waar je klant zit Advies wordt steeds meer maatwerk Goed doen levert bij veel bedrijven meer inkomen dan groei 5

2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?!

2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?! 2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?! Vic Boeren (06 53407806) Eric Bouwman (06 26544114) november 2014 DLV Dier Groep BV Onafhankelijk, toonaangevend en landelijk werkend adviesbedrijf

Nadere informatie

5. Samenvatting sector Melkveehouderij

5. Samenvatting sector Melkveehouderij 5. Samenvatting sector Melkveehouderij Enkele kenmerken van de vergelijkingsgroep over 2016 Melkproductie Gemiddeld Overige kenmerken Kg melk totaal 859.945 Saldo per 100 kg melk 18,62 Kg melk per koe

Nadere informatie

1. Samenvatting sector Fokzeugenhouderij

1. Samenvatting sector Fokzeugenhouderij 1. Samenvatting sector Fokzeugenhouderij Enkele kenmerken van de vergelijkingsgroep over 2016 Gemiddeld Aantal gemiddeld aanwezige fokzeugen 336 Groepsgrootte 2014 2015 2016 Aantal geselecteerde bedrijven

Nadere informatie

Gesloten Varkensbedrijven

Gesloten Varkensbedrijven Gesloten Varkensbedrijven Varkenshouderij VOF Voerstraat 10 9999 AA Biggekerke Bedrijfsgegevens Klantnummer: Telefoon: Adviseur: BTWboekhouding 12345 Alle financiële cijfers zijn weergegeven exclusief

Nadere informatie

AgroFinancieel Melkvee

AgroFinancieel Melkvee Dhr. Veehouder Koestraat 1 9999 AA DARP Bedrijfsgegevens Klantnummer: Telefoon: 123456 0570-664111 Adviseur: A.D. Viseur BTW-boekhouding Alle financiële cijfers zijn weergegeven exclusief BTW De financiële

Nadere informatie

Financieren in de melkgeitenhouderij

Financieren in de melkgeitenhouderij Financieren in de melkgeitenhouderij Wat kan er wel? Clemens van der Aa Sectormanager Veehouderij Rabobank Nederland Financieren in de melkgeitenhouderij Cijfers Ontwikkeling markten Wat kan er wel? Ontwikkeling

Nadere informatie

Financiële Analyse. D.E. Momelkveebedrijf. Pinkenlaan AB KOEDORP :52. Versie: Check FM 2_0 2017_06_11

Financiële Analyse. D.E. Momelkveebedrijf. Pinkenlaan AB KOEDORP :52. Versie: Check FM 2_0 2017_06_11 Financiële Analyse D.E. Momelkveebedrijf Pinkenlaan 12 1234 AB KOEDORP 15-06-2017-8:52 Versie: Check FM 2_0 2017_06_11 Inhoud 1 Structuur van het bedrijf 2 Totaal bedrijfsresultaat 3 Beschikbare liquide

Nadere informatie

Financiële Analyse. Frank de Boer. Aston Martinnlaan NB. Oud-Beijerland :56. Versie: Check FM 2_0 2016_09_05

Financiële Analyse. Frank de Boer. Aston Martinnlaan NB. Oud-Beijerland :56. Versie: Check FM 2_0 2016_09_05 Financiële Analyse Frank de Boer Aston Martinnlaan 70 3261 NB Oud-Beijerland 31-10-2016-15:56 Versie: Check FM 2_0 2016_09_05 Inhoud 1 Structuur van het bedrijf 2 Totaal bedrijfsresultaat 3 Beschikbare

Nadere informatie

AgroFinancieel Melkvee

AgroFinancieel Melkvee AgroFinancieel Melkvee Mts. Veehouder Koestraat 8 9999 AA Darp Bedrijfsgegevens Klantnummer: Telefoon: Adviseur: BTW boekhouding Periode: 123456 0570 664111 Dhr A.D. Viseur Alle financiële cijfers zijn

Nadere informatie

Melken in de Nieuwe Realiteit. Jelle Zijlstra, Animal Sciences Group WUR, Lelystad

Melken in de Nieuwe Realiteit. Jelle Zijlstra, Animal Sciences Group WUR, Lelystad Melken in de Nieuwe Realiteit Jelle Zijlstra, Animal Sciences Group WUR, Lelystad Wat is de Nieuwe Realiteit? Zicht op afschaffing melkquotering in 2015, hoe anticiperen? Sterkere melkprijsfluctuaties,

Nadere informatie

Op naar 2025. Door: Watse van Balen. 17 maart 2015

Op naar 2025. Door: Watse van Balen. 17 maart 2015 Op naar 2025 Door: Watse van Balen 17 maart 2015 Uw Toekomst? Strategieën Op sectorniveau: wat komt op sector/zuivelketen af? Op bedrijfsniveau: wat zijn cruciale beslissingen voor melkveehouders? Schaalvergroting

Nadere informatie

Financiële Analyse. G.E. Sloten. Grote markt BC. Brabant :10. Versie:

Financiële Analyse. G.E. Sloten. Grote markt BC. Brabant :10. Versie: Financiële Analyse G.E. Sloten Grote markt 1 2345 BC Brabant - 17:10 Versie: 2017.19 Inhoud 1 Structuur van het bedrijf 2 Totaal bedrijfsresultaat 3 Beschikbare liquide middelen 4 Samenvatting sector Fokzeugenhouderij

Nadere informatie

Melkveebedrijf van: Maatschap Bussink. Risicoclassificatie

Melkveebedrijf van: Maatschap Bussink. Risicoclassificatie PROJECTINFORMATIE Melkveebedrijf van: Maatschap Bussink Foto: De nieuwe bedrijfslocatie van Maatschap Bussink in Nijensleek Projectnummer Sector Type financiering Object Partner PF0033 Melkveehouderij

Nadere informatie

AgroFinancieel Zeugen

AgroFinancieel Zeugen Zeugen Mts. Zeugenhouder Keulenstraat 15 7400 AT DEVENTER Bedrijfsgegevens Klantnummer: 12345 Telefoon: 0570-664111 Adviseur: Alle financiële cijfers zijn weergegeven exclusief BTW BTW-boekhouding Periode:

Nadere informatie

AgroFinancieel Melkvee

AgroFinancieel Melkvee Dhr. Veehouder Koestraat 1 9999 AA DARP Bedrijfsgegevens Klantnummer: Telefoon: 123456 0570-664111 Adviseur: A.D. Viseur BTW-boekhouding Alle financiële cijfers zijn weergegeven exclusief BTW De financiële

Nadere informatie

Vergelijking met buitenland

Vergelijking met buitenland Vergelijking met buitenland Michel de Haan Wageningen UR - LR USA NL Our Mission: Create a better understanding of milk production world-wide India China Ethiopia Argentinië Brazil Waarom vergelijking

Nadere informatie

Bedrijfsleiderskring: Voorbeeld Boekjaar: 01/10/17

Bedrijfsleiderskring: Voorbeeld Boekjaar: 01/10/17 Besleiderskring: Voorbeeld Boekjaar: 1/1/17 Blz. 1 Algemene besgegevens Geproduceerde FPCM Kg Geproduceerde FPCM / ha Kg Geprod. FPCM / ha voergewas Kg Geproduceerde FPCM / ak Kg Land totaal Ha Land veehouderij

Nadere informatie

Topkoers 2009/2010. Voorbeeld bedrijf. Accon AVM

Topkoers 2009/2010. Voorbeeld bedrijf. Accon AVM Topkoers 29/21 Voorbeeld bedrijf Accon AVM fgdfgdf INHOUDSOPGAVE VERANTWOORDING 1. STRUCTUUR VAN HET BEDRIJF 2. BESTEDING VAN EN BEHOEFTE AAN FINANCIELE RESULTATEN 3. PLANNING 1 2 4 6 4. FINANCIELE KENGETALLEN

Nadere informatie

Bedrijfseconomische analyse

Bedrijfseconomische analyse 0,78125 Bedrijfseconomische analyse Melkveehouder Straatnaam 1234 AB Plaats Bedrijfseconomische analyse 2013 Uitgebracht aan: Melkveehouder Straatnaam 1234 AB Plaats klantnummer: 1234 Alle bedragen in

Nadere informatie

Technische efficiëntie is belangrijker dan lage kosten, zowel voor grote als kleine bedrijven.

Technische efficiëntie is belangrijker dan lage kosten, zowel voor grote als kleine bedrijven. Technisch efficiënt boven lage kosten 31/12/2015 Inleiding Ilvo deed op basis van anonieme Liba-boekhouddata een onderzoek naar technische en economische efficiëntie op melkveebedrijven. - Het hoofdbesluit

Nadere informatie

Waarden van fosfaatrechten - achtergrondnotitie Natuur & Milieu 1 februari 2016

Waarden van fosfaatrechten - achtergrondnotitie Natuur & Milieu 1 februari 2016 Waarden van fosfaatrechten - achtergrondnotitie Natuur & Milieu 1 februari 2016 1 Aanleiding en samenvatting In 2015 heeft toenmalig staatssecretaris Dijksma van EZ fosfaatrechten voor de melkveehouderij

Nadere informatie

Nieuwe horizon voor Nederlandse zuivel

Nieuwe horizon voor Nederlandse zuivel Nieuwe horizon voor Nederlandse zuivel Succesvol ondernemen in de melkveehouderij 14 april 2015 Pierre Berntsen Directeur Agrarische Bedrijven Agrarische markt is van groot belang voor ABN AMRO Leeuwarden

Nadere informatie

Perspectief Regionale voercentra

Perspectief Regionale voercentra Perspectief Regionale voercentra Aanjager voor optimaliseren op gebiedsniveau Onderwijs Dronten, 22 november 2012 Paul Galama Onderwerpen Waarom voercentrum? Hoe werkt het in praktijk? Gevolgen voor kostprijs

Nadere informatie

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting Ingangsdatum: 1 juli 2013 I. INLEIDING Het landelijk biggenprijzenschema geeft een richtprijs voor de praktijk. Als basis geldt een evenredige verdeling

Nadere informatie

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting Ingangsdatum: 6 januari 2014 I. INLEIDING Het landelijk biggenprijzenschema geeft een richtprijs voor de praktijk. Als basis geldt een evenredige

Nadere informatie

Topkoers pluimvee 2011

Topkoers pluimvee 2011 Topkoers pluimvee 2011 Familie Tok Hennenland fgdfgdf Colofon INHOUDSOPGAVE (2) Structuur van het bedrijf (3) Kritische factoren voor Financiële bedrijfsontwikkeling (4.1) Historisch overzicht technische

Nadere informatie

ING Zakelijk. Effecten grondstoffenmarkt en varkenshouderij. Iets over ING. Marktontwikkelingen varkenshouderij figuren en grafieken

ING Zakelijk. Effecten grondstoffenmarkt en varkenshouderij. Iets over ING. Marktontwikkelingen varkenshouderij figuren en grafieken ING Zakelijk Effecten grondstoffenmarkt en varkenshouderij Iets over ING Marktontwikkelingen varkenshouderij figuren en grafieken Cor Bruns Sectormanager landbouw 25 september 2012 ING Agrarisch Agrarisch,12

Nadere informatie

Resultaten Melkveehouderij Bedrijfsanalyse 2013

Resultaten Melkveehouderij Bedrijfsanalyse 2013 Resultaten Melkveehouderij Bedrijfsanalyse 2013 Inleiding Dit is een tussentijds overzicht van de bedrijfsresultaten van melkveehouders van PPP-Agro Advies over het boekjaar 2013. Achtereenvolgens zijn

Nadere informatie

Rapportage Toekomstvisie bedrijf

Rapportage Toekomstvisie bedrijf Rapportage Toekomstvisie bedrijf Dhr. G. Evers Groeneveld 5 3744 ML Baarn D L V R u n d v e e A d v i e s BV W W W. D L V. N L Noord President Kennedylaan 35a Postbus 354 8440 AJ Heerenveen Tel. 0513 65

Nadere informatie

De ondernemende mens centraal

De ondernemende mens centraal De ondernemende mens centraal Overzicht 1: Ontwikkeling van de bedrijfsstructuur GRONDGEBRUIK (HA) Grasland 40,15 40,94 42,38 Maïsland 7,21 7,31 7,15 Overig 0,44 0,34 0,26 Totaal 47,80 48,60 49,79 MELKQUOTUM

Nadere informatie

Groeien in rendement. Hulpmiddelen om rendabeler te groeien Onderwijsdag 19 november Jelle Zijlstra, Wageningen UR Livestock Research

Groeien in rendement. Hulpmiddelen om rendabeler te groeien Onderwijsdag 19 november Jelle Zijlstra, Wageningen UR Livestock Research Groeien in rendement Hulpmiddelen om rendabeler te groeien Onderwijsdag 19 november 2013 Jelle Zijlstra, Wageningen UR Livestock Research Inhoud 1. Introductie Groei in NL en gevolgen voor concurrentiepositie

Nadere informatie

Voorbeeld Melkvee 2014 Q4

Voorbeeld Melkvee 2014 Q4 Voorbeeld Melkvee Q4 BAS kwartaal 4 Inhoudsopgave Begeleidende brief Opbrengsten melkvee en veemanagement Voersaldo melkvee en voermanagement Saldo melkvee en toegerekende kosten Beschikbaar voor HARR

Nadere informatie

Topkoers pluimvee 2010

Topkoers pluimvee 2010 Topkoers pluimvee Familie Tok Hennenland fgdfgdf Colofon INHOUDSOPGAVE (2) Structuur van het bedrijf (3) Kritische factoren voor Financiële bedrijfsontwikkeling (4) Technische kengetallen (4.1) Historisch

Nadere informatie

De cijfers zijn exclusief BTW en subsidie zoals toeslagrechten. De specialisatie van de melkveehouderij

De cijfers zijn exclusief BTW en subsidie zoals toeslagrechten. De specialisatie van de melkveehouderij Melkveehouderij VAC consult Een zoektocht naar een evenwichtige balans tussen groei en ontwikkeling Met het oog op de afschaffing van het melkquotum op 31 maart 2015, verandert de ondernemingsomgeving

Nadere informatie

Inkomen vraagt om aandacht

Inkomen vraagt om aandacht Inkomen vraagt om aandacht F. Mandersloot en A.T.J. van Scheppingen (PR) Lagere melk- en vleesprijzen en hogere kosten. Dat is wat melkveehouders momenteel aan den lijve ondervinden. Natuurlijk veroorzaakt

Nadere informatie

Strategische keuzen in quotumloos tijdperk

Strategische keuzen in quotumloos tijdperk Strategische keuzen in quotumloos tijdperk Marc Vergote/Jacky Swennen Inleiding Inleiding Omgaan met verandering Grond Arbeid Kapitaal Succes Melkveebedrijven Productiefactoren Ondernemingsklimaat MAP

Nadere informatie

Bedrijfseconomische Analyse

Bedrijfseconomische Analyse Bedrijfseconomische Analyse Cliëntnr: Cowdashboard nr: Boekjaar: Bedrijfsinformatie: Ondernemingsvorm: BTW boekhouding: Accountant: Zuivelfabriek: Inhoudsopgave: Blz 1. Blz 2. Blz 3-4. Blz 5-6-7. Blz 8.

Nadere informatie

Studiedag melkvee Mag het een liter méér zijn?

Studiedag melkvee Mag het een liter méér zijn? Studiedag melkvee Mag het een liter méér zijn? Financiering van het groeiend melkveebedrijf Jan Leyten 6 november 2014 Agenda 1. Evoluties in de melkveesector 2. Verantwoord investeren 3. Investeren in

Nadere informatie

Sectorupdate: Melkmeters maken. Sneller naar een integraal duurzame melkveehouderijsector

Sectorupdate: Melkmeters maken. Sneller naar een integraal duurzame melkveehouderijsector Sneller naar een integraal duurzame melkveehouderijsector De Nederlandse melkveehouderij heeft de afgelopen jaren grote stappen gezet naar een duurzame productiewijze. Het doel is om vóór 2020 te komen

Nadere informatie

Bespreking Kostprijs 2006

Bespreking Kostprijs 2006 Bespreking Kostprijs 2006 i.s.m. Wim Govaerts Nick van Eeckeren (Louis Bolk Instituut) Jan Verkaik (Animal Sciences Group Wageningen UR) Eric van Dijken Van Dijken Bedrijfsadvies Vooraf Wie is Eric van

Nadere informatie

Inhoud. Jongerencongresdag. Niels Achten. Inhoud. Niels Achten. Melkvee management. Voorstellen Wat is management? Bedrijfsplan Kengetallen Conclusies

Inhoud. Jongerencongresdag. Niels Achten. Inhoud. Niels Achten. Melkvee management. Voorstellen Wat is management? Bedrijfsplan Kengetallen Conclusies Jongerencongresdag Melkvee management Niels Achten niels.achten@liba.be Inhoud 1 2 Inhoud Niels Achten 3 4 Niels Achten 5 6 1 Liba Vlaamse studie (2012) Sinds 1991 360 cliënten melkveehouders Gemiddeld

Nadere informatie

Opmaak van een winnend Bedrijfsplan

Opmaak van een winnend Bedrijfsplan Opmaak van een winnend Bedrijfsplan 1 Inhoud - Voorstelling - Algemeen - Wat doe je ermee? - Waarom is het belangrijk? - Opbouw van het bedrijfsplan - Voorbeeld - Valkuilen 2 Bedrijfsplan: Algemeen - 4

Nadere informatie

Jongveeopfok: een investering in de toekomst

Jongveeopfok: een investering in de toekomst Jongveeopfok: een investering in de toekomst Monique Mourits, Ronald Zom, Aart Evers, Ton Derks, Wilma Steeneveld, Henk Hogeveen en Michel de Haan Landelijke onderwijsdag Zuivelsector: Economie en Werkgelegenheid

Nadere informatie

Lage kostprijs biedt ruimte voor de toekomst (1)

Lage kostprijs biedt ruimte voor de toekomst (1) Lage kostprijs biedt ruimte voor de toekomst (1) Aart Evers en Michel de Haan Het lagekostenbedrijf realiseerde in 1999 een kostprijs van 74 cent per liter melk. Een mooi resultaat en gunstig voor de inkomenspositie!

Nadere informatie

Voor elke ondernemersvraag hebben wij altijd de juiste specialist in huis. Doe er je voordeel mee

Voor elke ondernemersvraag hebben wij altijd de juiste specialist in huis. Doe er je voordeel mee Voor elke ondernemersvraag hebben wij altijd de juiste specialist in huis Doe er je voordeel mee Beren houden Een doel of een middel? Door: Ing. A.P.C. (André) Klemans Agrarisch Bedrijfsadviseur Varkenshouderij

Nadere informatie

BAS Vleeskalveren - voorbeeldrapport

BAS Vleeskalveren - voorbeeldrapport Inhoudsopgave Begeleidende brief Saldo vleeskalveren Beschikbaar voor HARR en niet toegerekende kosten Resultaat en HAR-lasten Liquiditeit en kasstroom Liquiditeitsmarge en kritieke opbrengst Werkkapitaal,

Nadere informatie

BAS Q BAS Vleeskalveren - voorbeeldrapport

BAS Q BAS Vleeskalveren - voorbeeldrapport BAS Q - 216 BAS Vleeskalveren - voorbeeldrapport BAS Q-216 Inhoudsopgave Begeleidende brief Saldo vleeskalveren Beschikbaar voor HARR en niet toegerekende kosten Resultaat en HAR-lasten Liquiditeit en

Nadere informatie

Economie en melkproductie

Economie en melkproductie Economie en melkproductie Productschap Zuivel onderwijsdag Pierre Berntsen Directeur Agrarische Bedrijven ABN AMRO 19 november 2013 Agenda Stand van de economie Beschikbaarheid van grondstoffen en zuivel

Nadere informatie

Vlaamse bedrijfseconomische richtwaarden varkenshouderij

Vlaamse bedrijfseconomische richtwaarden varkenshouderij Rapport Vlaamse bedrijfseconomische richtwaarden varkenshouderij Aanvulling: actuele tendensen voor 2011 Vlaamse overheid Beleidsdomein Landbouw en Visserij VLAAMSE BEDRIJFSECONOMISCHE RICHTWAARDENSCHAPPEN

Nadere informatie

BAS Melkvee Plus Q Voorbeeldrapport Melkvee

BAS Melkvee Plus Q Voorbeeldrapport Melkvee BAS Melkvee Plus Q 4 - BAS Melkvee Plus - t.a.v. de firmanten Agro Business park 85 6708 PV Wageningen Klantnummer: 01234 Datum: 27 juli 2017 OPDRACHT EN VERANTWOORDING Conform uw opdracht hebben wij het

Nadere informatie

/ GES dag STERKER WORDEN, DWARS DOOR ALLE VERANDERINGEN HEEN

/ GES dag STERKER WORDEN, DWARS DOOR ALLE VERANDERINGEN HEEN l.vandellen@acconavm.nl / 058-2887887 GES dag 14-11-2013 STERKER WORDEN, DWARS DOOR ALLE VERANDERINGEN HEEN Wat telt na 2015? Durk hat in stal bout Dierplaatsen? Mest Of toch grond? Gewoon dóórgaan is

Nadere informatie

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf De markt voor de varkenshouderij in Nederland Structuur In Nederland worden op ongeveer 1. bedrijven varkens gehouden. Het aantal bedrijven met varkens is de afgelopen jaren duidelijk afgenomen (figuur

Nadere informatie

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting Ingangsdatum: 2 januari 2012 I. INLEIDING Het landelijk biggenprijzenschema geeft een richtprijs voor de praktijk. Als basis geldt een evenredige

Nadere informatie

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting Ingangsdatum: 4 juli 2011 I. INLEIDING Het landelijk biggenprijzenschema geeft een richtprijs voor de praktijk. Als basis geldt een evenredige verdeling

Nadere informatie

1.1 Opbrengsten BRONNENBOEK: INFO BIJ: DEELTAAK 1. Hoofdstuk 1. Het saldo

1.1 Opbrengsten BRONNENBOEK: INFO BIJ: DEELTAAK 1. Hoofdstuk 1. Het saldo Hoofdstuk 1. Het saldo BRONNENBOEK: INFO BIJ: DEELTAAK 1 Het woord saldo betekent eigenlijk: verschil. In het bedrijf gaat het om het verschil tussen opbrengsten en kosten. Een bedrijf met de hoogste productie

Nadere informatie

Mineralenmanagement en economie. Jaap Gielen Specialist melkveehouderij

Mineralenmanagement en economie. Jaap Gielen Specialist melkveehouderij Mineralenmanagement en economie Jaap Gielen Specialist melkveehouderij Mineralenmanagement en economie Als maatregelen goed zijn voor het sluiten van de kringloop, zijn ze dan ook goed voor het vullen

Nadere informatie

BAS Q BAS Vleeskuikens - voorbeeldrapport

BAS Q BAS Vleeskuikens - voorbeeldrapport BAS Q 4-216 BAS Vleeskuikens - voorbeeldrapport BAS Q4-216 Inhoudsopgave Begeleidende brief Opbrengsten vleeskuikens en veemanagement (Voer)Saldo vleeskuikens en voermanagement Beschikbaar voor HARR en

Nadere informatie

Melkproductie wereldwijd

Melkproductie wereldwijd Melkproductie wereldwijd En de invloed op de Nederlandse boer 21-11-2018, Michel de Haan Afghanistan Indonesia Our mission: Create a better understanding of milk production world-wide South Africa Jordan

Nadere informatie

Ruwvoerkost in kostprijs melk. Diane Schoonhoven

Ruwvoerkost in kostprijs melk. Diane Schoonhoven Ruwvoerkost in kostprijs melk Diane Schoonhoven Overzicht Evolutie kostprijs melkveebedrijf De verschillen tussen bedrijven zijn groot Ruwvoermelk maakt het verschil Voorbeelden impact op voerkosten 2

Nadere informatie

Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020

Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020 Verder verduurzamen melkveehouderij; Pro-actieve aanpak Route2020 0 Experts verwachten een volumegroei van ~20% tot 2020 door het afschaffen van de quota... Nederlandse melkproductie (mln kg/jaar) 14,000

Nadere informatie

Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer. Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer

Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer. Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Januari 2013 Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Herman van Schooten (WUR-LR) Hans Dirksen (DMS) Januari 2013 Inleiding

Nadere informatie

Na dit hoofdstuk kan je: De opbrengsten van een varkensbedrijf berekenen De voerkosten van een varkensbedrijf berekenen

Na dit hoofdstuk kan je: De opbrengsten van een varkensbedrijf berekenen De voerkosten van een varkensbedrijf berekenen 9 Varkenshouderij Na dit hoofdstuk kan je: De opbrengsten van een varkensbedrijf berekenen De voerkosten van een varkensbedrijf berekenen 9.1 Opbrengsten varkenshouderij Bij de varkenshouderij gaan we

Nadere informatie

Schommelingen in de melkmarkt

Schommelingen in de melkmarkt Schommelingen in de melkmarkt Bent u over 5 à 10 jaar nog succesvol melkveehouder? Januari 2015 Flynth Paula Bulk Patrick Schrijver Rinus Wientjens Kennismaking thema Risicomanagement INTRODUCTIE Voorstellen

Nadere informatie

Marktontwikkelingen varkenssector

Marktontwikkelingen varkenssector Marktontwikkelingen varkenssector 1. Inleiding In de deze nota wordt ingegaan op de marktontwikkelingen in de varkenssector in Nederland en de Europese Unie. Waar mogelijk wordt vooruitgeblikt op de te

Nadere informatie

Tussen kans en calamiteit

Tussen kans en calamiteit Tussen kans en calamiteit Risicomanagement in de varkenshouderij Door schaalvergroting, specialisering en liberalisering van de wereldhandel zullen opbrengsten sterker gaan fluctueren. ABN AMRO vindt het

Nadere informatie

Melken na 2015; stress of cash?

Melken na 2015; stress of cash? Melken na 2015; stress of cash? Door Andries-Jan de Boer Waar gaan we het over hebben? Management van het melkveebedrijf, nu en in de toekomst (notendop) U en de wereld om u heen? Wat komt er op ons af?

Nadere informatie

STERK MET MELK BESLISSINGEN NEMEN OP BASIS VAN BEDRIJFSECONOMISCHE KENGETALLEN.

STERK MET MELK BESLISSINGEN NEMEN OP BASIS VAN BEDRIJFSECONOMISCHE KENGETALLEN. STERK MET MELK BESLISSINGEN NEMEN OP BASIS VAN BEDRIJFSECONOMISCHE KENGETALLEN. Dirk Audenaert Consulent Rundvee Boerenbond INHOUD 1. DUURZAAMHEID : EEN VEELKLEURIG BEGRIP 2. KEN UW KOSTPRIJS 3. BEGRIPPEN

Nadere informatie

Bedrijfseconomisch verslag

Bedrijfseconomisch verslag Bedrijfseconomisch verslag Opgesteld door: Adviseur x Opsteldatum: 7-1-2019 Opgesteld voor: 04166 VOORBEELDBEDRIJF Dorpsstraat 21 3950 BOCHOLT Bespreking: Financieel en managementverslag Rondgang: - Voer

Nadere informatie

Bestemmingsplan Ameronger Wetering tussen 36 en 38, Amerongen. Bijlage 2: Bedrijfsontwikkelingsplan

Bestemmingsplan Ameronger Wetering tussen 36 en 38, Amerongen. Bijlage 2: Bedrijfsontwikkelingsplan Bestemmingsplan Ameronger Wetering tussen 36 en 38, Amerongen Bijlage 2: Bedrijfsontwikkelingsplan Agra-Matic B.V. pag. 32 Status: Ontwerp / 22-01-2013 Bedrijfsontwikkelingsplan melkgeitenbedrijf i.o.v.

Nadere informatie

TECHNISCHE KENGETALLEN VARKENSHOUDERIJ

TECHNISCHE KENGETALLEN VARKENSHOUDERIJ TECHNISCHE KENGETALLEN VARKENSHOUDERIJ INLEIDING - Werken op technische resultaten is goed. Is zelfs noodzakelijk. MAAR: niet te allen prijze! - Een correcte afweging tussen opbrengst, kost (en zelfs ook

Nadere informatie

Benchmark zuivelondernemingen 2005 t/m 2007

Benchmark zuivelondernemingen 2005 t/m 2007 Benchmark zuivelondernemingen 25 t/m 27 Inhoudsopgave pag. Voorwoord 2 Toelichting kengetallen 3 Tabellen en grafieken: Algemene kengetallen 7 Arbeidsproductiviteit 9 Kosten en opbrengsten 12 Rendementen

Nadere informatie

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting 05-07-10 I. INLEIDING Het landelijk biggenprijzenschema geeft een richtprijs voor de praktijk. Als basis geldt een evenredige verdeling van winst

Nadere informatie

Groei: kans of kater? Workshop: Spronginvesteringen en risico s

Groei: kans of kater? Workshop: Spronginvesteringen en risico s Groei: kans of kater? Workshop: Spronginvesteringen en risico s VAB bijeenkomst 6 november 2014 Ad van Spijk Geerts & Van Spijk BV Onderwerpen Voorstelronde Cijfers en trends Spronginvesteringen en risico

Nadere informatie

Bedrijfsvergelijkend overzicht Melkveehouderij 2014 Prognose 2015 en 2016 Liquiditeitsplanning en saldo per koe

Bedrijfsvergelijkend overzicht Melkveehouderij 2014 Prognose 2015 en 2016 Liquiditeitsplanning en saldo per koe Bedrijfsvergelijkend overzicht Melkveehouderij 2014 Prognose 2015 en 2016 Liquiditeitsplanning en saldo per koe Geachte relatie, Jaarlijks stellen we een bedrijfsvergelijkend overzicht samen van de bedrijfsresultaten

Nadere informatie

Uw doel bereiken met MelkNavigator

Uw doel bereiken met MelkNavigator Uw doel bereiken met MelkNavigator Uw doel bereiken met MelkNavigator Als melkveehouder wilt u er uit halen, wat er in zit. Kies gericht voor meer melk, betere gehalten of meer grammen eiwit en/of vet.

Nadere informatie

BAS Vleesvarkens - voorbeeldrapport

BAS Vleesvarkens - voorbeeldrapport Inhoudsopgave Begeleidende brief Opbrengsten vleesvarkens en veemanagement (Voer)Saldo vleesvarkens en voermanagement Beschikbaar voor HARR en niet toegerekende kosten Resultaat en HAR-lasten Liquiditeit

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 4

Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting door D. 1323 woorden 7 februari 2016 1 1 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting Hoofdstuk 4; Aan 't werk Boek: 200% Economie 4 mavo/tl Paragraaf 1; productie

Nadere informatie

Kostprijsberekening biologische varkensbedrijven

Kostprijsberekening biologische varkensbedrijven Kostprijsberekening biologische varkensbedrijven 2007-2008 Periode oktober 2007-september 2008 Robert Hoste Nota 09-047 September 2009 Projectcode 31521 LEI Wageningen UR, Den Haag LEI Wageningen UR kent

Nadere informatie

BAS Q BAS Vleesvarkens - voorbeeldrapport

BAS Q BAS Vleesvarkens - voorbeeldrapport BAS Q 4-216 BAS Vleesvarkens - voorbeeldrapport BAS Q4-216 Inhoudsopgave Begeleidende brief Opbrengsten vleesvarkens en veemanagement (Voer)Saldo vleesvarkens en voermanagement Beschikbaar voor HARR en

Nadere informatie

BAS Melkgeiten - voorbeeldrapport

BAS Melkgeiten - voorbeeldrapport Inhoudsopgave Begeleidende brief Opbrengsten melkgeiten en veemanagement Saldo melkgeiten en toegerekende kosten Beschikbaar voor HARR en niet toegerekende kosten Resultaat en HAR-lasten Liquiditeit en

Nadere informatie

BAS Leghennen - voorbeeldrapport

BAS Leghennen - voorbeeldrapport Inhoudsopgave Begeleidende brief Opbrengsten leghennen en veemanagement (Voer)Saldo leghennen en voermanagement Beschikbaar voor HARR en niet toegerekende kosten Resultaat en HAR-lasten Liquiditeit en

Nadere informatie

Workshop kengetallen. Is meten weten? Door: Nelleke Krol & Wilfred Franken

Workshop kengetallen. Is meten weten? Door: Nelleke Krol & Wilfred Franken Workshop kengetallen Is meten weten? Door: Nelleke Krol & Wilfred Franken Project Kengetallen Paardenhouderij Een project van: FNRS & ZLTO Kengetallen 2008 -Kengetallen 2007, 2008 en concept 2009 -Doel

Nadere informatie

Anders melken Seminar over de toekomst van de Nederlandse Melkveehouderij.

Anders melken Seminar over de toekomst van de Nederlandse Melkveehouderij. Anders melken Seminar over de toekomst van de Nederlandse Melkveehouderij. Programma Opening Wim Thus Visie van de Rabobank op de mondiale melkveehouderij Hans Huijbers Visie van de ZLTO op de Nederlandse

Nadere informatie

wel/niet zeug opfokzeug beer vleesvarken in saldo (incl. biggen tot 25 kg) 25 kg dekrijp

wel/niet zeug opfokzeug beer vleesvarken in saldo (incl. biggen tot 25 kg) 25 kg dekrijp BEREKENING NORMEN PER GEMIDDELD AANWEZIG DIER 2007 De normen en uitgangspunten, gebruikt bij de berekening van de normen per gemiddeld aanwezig dier, zijn zoveel mogelijk afgestemd op: - KWIN-Vee 2007-2008

Nadere informatie

BAS Q BAS Melkgeiten - voorbeeldrapport

BAS Q BAS Melkgeiten - voorbeeldrapport BAS Q 4-216 BAS Melkgeiten - voorbeeldrapport BAS Q4-216 Inhoudsopgave Begeleidende brief Opbrengsten melkgeiten en veemanagement Saldo melkgeiten en toegerekende kosten Beschikbaar voor HARR en niet toegerekende

Nadere informatie

Een bankiersblik op de grafische industrie

Een bankiersblik op de grafische industrie Een bankiersblik op de grafische industrie Visie van de Rabobank Steffanie van der Maas en Bert Sikken Rabobank Nederland 29 februari 2012 Programma 1. Trends en ontwikkelingen de markt 2. Kansen en innovaties

Nadere informatie

Ontwikkeling in de melkmarkt 21/04/2015

Ontwikkeling in de melkmarkt 21/04/2015 Ontwikkeling in de melkmarkt 21/04/2015 Melk- en voermarkt kort samengevat Vooruitzichten voor de melkmarkt zijn pover tot aan de zomer De melkmarkt is in de ban van het einde van de melkquotering o Afwachtende

Nadere informatie

Strategische ontwikkelingen Legpluimveehouderij. Machiel Kamerbeek Sectormanagement veehouderij

Strategische ontwikkelingen Legpluimveehouderij. Machiel Kamerbeek Sectormanagement veehouderij Strategische ontwikkelingen Legpluimveehouderij Machiel Kamerbeek Sectormanagement veehouderij Onderwerpen Trends in de markt Trends in wet- en regelgeving Uw strategie? 2 Onze belangrijkste afzetmarkt;

Nadere informatie

Melkveehouderij. De kracht van ondernemerschap

Melkveehouderij. De kracht van ondernemerschap Melkveehouderij De kracht van ondernemerschap Melkvee houden in een onstuimige buitenwereld Nieuwe bedrijven vragen andere ondernemerskwaliteiten Bio-brandstoffen bieden melkveehouderij ook kansen Vrije

Nadere informatie

PROGRAMMABOEKJE KENNISBIJEENKOMSTEN 2015-2016. Ons aanbod voor jou!

PROGRAMMABOEKJE KENNISBIJEENKOMSTEN 2015-2016. Ons aanbod voor jou! PROGRAMMABOEKJE KENNISBIJEENKOMSTEN 2015-2016 Ons aanbod voor jou! Begin 2015 is KalverNET van start gegaan. Samen met het bedrijfsleven organiseren wij inhoudelijke, inspirerende en praktische bijeenkomsten

Nadere informatie

Bedrijfsvergelijkend overzicht Melkveehouderij 2016 Prognose 2017 en 2018

Bedrijfsvergelijkend overzicht Melkveehouderij 2016 Prognose 2017 en 2018 Bedrijfsvergelijkend overzicht Melkveehouderij 2016 Prognose 2017 en 2018 Geachte relatie, Onze missie is om de melkveehouder te ondersteunen en te adviseren bij persoonlijke groei en bij de bedrijfsontwikkeling

Nadere informatie

NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2011 en HET PRODUCTIEGETAL 2012 ZEUGENHOUDERIJ

NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2011 en HET PRODUCTIEGETAL 2012 ZEUGENHOUDERIJ NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2011 en HET PRODUCTIEGETAL 2012 ZEUGENHOUDERIJ Wageningen UR Livestock Research berekent jaarlijks de waarderingsnormen voor de rentabiliteitsindex

Nadere informatie

Landbouw richting 2020

Landbouw richting 2020 A Landbouw richting 2020 Bert-Jan Aling Rabobank Nederland Sectormanager Food & Agri Financieringsvolume 1996-2009 30,0 28,1 30,1 28,0 26,0 23,4 25,8 24,0 22 22,2 22,0 19,7 20,5 20,0 18,2 19 18,0 17,1

Nadere informatie

Gezond vee, gezonde portemonnee!

Gezond vee, gezonde portemonnee! Wie zijn wij en wat doen we? Gezond vee, gezonde portemonnee! Door Andries-Jan de Boer 3D agro advies Onafhankelijk (financieel) melkvee advies Bedrijfsresultaat; uitrekenen, analyseren en verhogen Belasting

Nadere informatie

de beste producten mede mogelijk gemaakt door agrifirm

de beste producten mede mogelijk gemaakt door agrifirm de beste producten mede mogelijk gemaakt door agrifirm Onze veehouders zorgen voor prachtige en heerlijke producten. Van melk en kipfilet tot eieren en subliem varkensvlees van eigen bodem. Vele mensen

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 2/3 Aan de leden en afnemers. 4/5 Actualiteiten assortiment melkvee. 6 Groenbemesters. 7/8 Economische begrippen varkenshouderij

Inhoudsopgave. 2/3 Aan de leden en afnemers. 4/5 Actualiteiten assortiment melkvee. 6 Groenbemesters. 7/8 Economische begrippen varkenshouderij Inhoudsopgave 2/3 Aan de leden en afnemers 4/5 Actualiteiten assortiment melkvee 6 Groenbemesters 7/8 Economische begrippen varkenshouderij 9 Foto s verbouwing 10/11 Winkel nieuws 1 Aan de leden en afnemers

Nadere informatie

Technische en economische kengetallen pelsdierenhouderij

Technische en economische kengetallen pelsdierenhouderij Technische en economische kengetallen pelsdierenhouderij 2009-2010 Uitgangspunt is 1500 teven per volwaardige arbeidskracht Alles excl. BTW Nertsen 21.1 Opbrengsten...2 21.1.1 Productie pelzen...2 21.1.2

Nadere informatie

Inkomensraming land- en tuinbouw Welkom door Jack van der Vorst, algemeen directeur Social Sciences Group

Inkomensraming land- en tuinbouw Welkom door Jack van der Vorst, algemeen directeur Social Sciences Group Inkomensraming land- en tuinbouw 215 Welkom door Jack van der Vorst, algemeen directeur Social Sciences Group 1 Actuele ontwikkeling van resultaten en inkomens in de land- en tuinbouw 215 16 december 215

Nadere informatie

Meer melk uit uw ruwvoer. Conserveringsmiddelen en broeiremmers

Meer melk uit uw ruwvoer. Conserveringsmiddelen en broeiremmers Meer melk uit uw ruwvoer Conserveringsmiddelen en broeiremmers > betere ruwvoerkwaliteit > smakelijk ruwvoer > hogere opname > lagere voerkosten Ecosyl: meer melk uit uw ruwvoer Op melkveebedrijven blijft

Nadere informatie

Economie Pincode klas 4 vmbo-gt 6 e editie Samenvatting Hoofdstuk 3: We gaan voor de winst Exameneenheid: Arbeid en productie

Economie Pincode klas 4 vmbo-gt 6 e editie Samenvatting Hoofdstuk 3: We gaan voor de winst Exameneenheid: Arbeid en productie 3.1 Wat zijn de kosten? Toegevoegde = extra waarde die ontstaat door de bewerking van een product waarde Toegevoegde waarde = verkoopwaarde inkoopwaarde Productiefactoren = productiemiddelen die een producent

Nadere informatie