Cultuurhistorische Inventarisatie-, Waarderingsen Advieskaart Kadernotitie Opstellers: Jouke Schat en Suzan Beute Datum : 27-08-2013 actief en betrokken dewolden.nl
Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Achtergrond 2 1.2 Aanleiding 3 1.3 Doel kaderstellende notitie en proces 3 1.4 Inhoud en opbouw notitie 3 2. Product 2.1 Historische geografie 5 2.2 Historische bouwkunst 5 2.3 Ensembles 6 3. Uitgangspunten 3.1 Culturele Alliantie en Cultuurhistorisch Kompas 7 3.2 Overige juridische instrumenten en gevolgen 7 4. Het belang van cultureel erfgoed voor het economische leefklimaat 4.1 Ruimtelijke omgeving 8 4.2 Recreatie en toerisme en de rol van de gemeente 9 5. Voorstellen aan de gemeenteraad 5.1 Keuze voorstellen 10 5.2 Uitvoering 11 6. Tijdpad 12 Bijlagen Bijlage 1 Artikel 3.1.6. tweede lid, onderdeel a van het Bro, lid 1 en lid 4 Bijlage 2 De 19 voorlopige ensembles historische geografie en -bouwkunst Bijlage 3 Werkversie Concept Rapport Waar veen en zand elkaar ontmoeten Bijlage 4 Concept Inventarisatiekaart Bijlage 5 Concept Waarderingskaart Bijlage 6 Concept Kaart met een uitvergroting van de kommen Bijlage 7 Raadsmemo 23 april 2013 1
1. Inleiding 1.1 Achtergrond Erfgoed is een steeds belangrijker uitgangspunt bij ruimtelijke ontwikkelingen en, zoals de deelnemers van de bustour op 17 mei jl. met eigen ogen hebben gezien, een cruciale factor voor ruimtelijke kwaliteit. Maar erfgoed is ook bepalend voor onze identiteit: het versterkt ons welbevinden en is bovendien een belangrijke economische én toeristische factor. Bij cultuurhistorische waarden gaat het over de positieve waardering van sporen, objecten, patronen en structuren die zichtbaar of niet zichtbaar onderdeel uitmaken van onze leefomgeving en een beeld geven van een historische situatie of ontwikkeling. In veel gevallen bepalen deze waarden de identiteit van een plek of gebied en bieden ze aanknopingspunten voor toekomstige ontwikkelingen. Het landschap bestaat immers uit verschillende lagen. Deze gelaagdheid voegt een historisch perspectief aan het landschap toe: het heden wordt herkend als het resultaat van een eeuwenlang proces, maar ook als het vertrekpunt voor nieuwe ontwikkelingen. Doordat (bouw)plannen in de huidige praktijk pas aan het einde van het planproces worden getoetst aan de regelgeving van monumentenzorg, wordt de monumentenzorg dikwijls ervaren als een hindermacht. Met de totstandkoming van de cultuurhistorische inventarisatie- en waarderingskaart worden de cultuurhistorische waarden in beeld gebracht en gewaardeerd. Met de cultuurhistorische advieskaart wordt cultuurhistorie een vaste afwegingsfactor bij ruimtelijke plannen in het begin van het planproces. Cultuurhistorisch waardevolle boerderij 2
1.2 Aanleiding Vanaf 1 januari 2012 zijn gemeenten vanuit het Besluit Ruimtelijke Ordening verplicht cultuurhistorische waarden uitdrukkelijk mee te laten wegen in de totstandkoming van een bestemmingsplan. Dat betekent dat gemeenten een analyse moeten verrichten van de cultuurhistorische waarden in een bestemmingsplangebied en daar conclusies aan moeten verbinden die in het bestemmingsplan verankerd worden. Dit is vastgelegd in artikel 3.1.6. tweede lid, onderdeel a van het Besluit Ruimtelijke Ordening (Bro), lid 1 en 4 (zie bijlage 1). Hierin staat dat in de toelichting van ieder bestemmingsplan tenminste wordt vastgelegd een beschrijving van de wijze waarop met de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden rekening is gehouden. Met behulp van de inventarisatie kaart wordt in beeld gebracht waar zich de cultuurhistorisch waardevolle elementen bevinden en op de waarderingskaart staat weergegeven welke waarde hieraan is toegekend. Met behulp van de cultuurhistorische advieskaart wordt cultuurhistorie een vaste afwegingsfactor in het ruimtelijk beleid en wordt voldaan aan de wettelijke verplichting. Met de wijziging van het Bro wordt dus bereikt dat de cultuurhistorische belangen vooraan in het planvormingsproces worden meegewogen en actueel blijven. 1.3 Doel kaderstellende notitie en proces Deze kadernotitie heeft als doel de kaders te bepalen in hoeverre cultuurhistorie een plek krijgt binnen het gemeentelijk beleid. Deze notitie biedt de uitgangspunten voor de uitwerking van de cultuurhistorische inventarisatie- en waardenkaart en biedt aanknopingspunten voor het opstellen van een toekomstig erfgoedbeleid van de gemeente. Daarom zijn er drie voorstellen opgesteld en kan de raad uitspreken welk voorstel verder uitgewerkt moet worden. Sinds februari 2013 is een ambtelijke projectgroep samen met bureau RAAP en onze adviseur Libau (voorheen Drents Plateau), gestart met het opstellen van een cultuurhistorische inventarisatie- en waarderingskaart. Het project bestaat uit drie fasen: 1. inventariseren, 2. waarderen en 3. het schrijven van handreikingen voor het beleid. Op 23 april 2013 heeft u een raadsmemo over de cultuurhistorische waardenkaart ontvangen en aansluitend heeft een aantal college- en raadsleden deelgenomen aan de bustour door de gemeente. Inmiddels zijn fase 1 en 2 grotendeels afgerond en horen wij graag uw mening over de invulling van het vervolgtraject. Ook eventuele andere suggesties zijn van harte welkom. 1.4 Inhoud en opbouw notitie In deze kadernotitie wordt in het tweede hoofdstuk toegelicht dat cultuurhistorie uit twee onderdelen bestaat: historische geografie en historische bouwkunst. Vervolgens komen de uitgangspunten van dit project aan de orde in het derde hoofdstuk. Dit betreft de afspraken die in de Culturele Alliantie zijn vastgelegd en de hoofdlijnen uit het Cultuurhistorisch Kompas van de Provincie Drenthe. Vervolgens komen de beleidsregels aan de orde die van toepassing zijn op dit onderwerp en worden de relevante juridische instrumenten op een rijtje gezet. Het vierde hoofdstuk biedt een overzicht van het belang van cultureel erfgoed voor het economische leefklimaat van de gemeente De Wolden. Dit wordt toegelicht aan de hand van de meerwaarde die cultuurhistorie kan leveren aan de ruimtelijke ordening en aan recreatie en toerisme. 3
De voorstellen waaruit een keuze gemaakt kan worden, worden besproken in het vijfde hoofdstuk. Daarbij is het eerste voorstel het meest flexibel, in het tweede voorstel wordt aan cultuurhistorie iets meer gewicht toegekend en het derde voorstel omvat de meest bindende regelgeving. Tot slot volgt het tijdpad en is er een aantal bijlagen bijgevoegd. Het betreft onder meer het concept rapport met de beschrijving van het gebied van de gemeente De Wolden, de concept inventarisatiekaart en de concept waarderingskaart. 2. Product Het landschap en de dorpen van De Wolden kennen een lange ontstaansgeschiedenis. Daarbij heeft iedere ontwikkelingsfase haar kenmerken aan het landschap toegevoegd, zonder het voorgaande geheel uit te wissen. Het resultaat is een gelaagd landschap, samengesteld uit elementen, patronen en structuren uit het verschillende tijdlagen. Hierdoor laat het landschap en de bebouwing zich lezen als een geschiedenisboek. Deze gelaagdheid voegt een historisch perspectief aan het landschap toe: het heden wordt herkend als het resultaat van een eeuwenlang proces, maar ook als het vertrekpunt voor nieuwe ontwikkelingen. Verleden, heden en toekomst zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden. Waar mogelijk moeten nieuwe ontwikkelingen in de toekomst worden aangewend om historisch gegroeide patronen en structuren een hernieuwde betekenis te verschaffen. Cultuurhistorie bestaat uit twee onderdelen: historische geografie en historische bouwkunst. Waardevast erfgoed, zoals rijksmonumenten, worden reeds via de Monumentenwet 1988 beschermd. Voor dit product gaat het om waardevol erfgoed. Voor waardevol erfgoed is het bestemmingsplan een belangrijk instrument. Bij het toetsen van vergunningsaanvragen wordt immers gekeken naar dat wat in de regels van het bestemmingsplan is geregeld, niet naar wat er over een bepaald object in de toelichting staat genoemd. Als een gemeente een waardevol element wil behouden verdient het daarom aanbeveling om hiervoor een regeling op te nemen in het bestemmingsplan. Oude vaarweg naast de Braambergerweg 4
2.1 Historische geografie Samen met de historische verenigingen uit onze gemeente, bureau RAAP en onze adviseur Libau hebben wij de afgelopen maanden de historisch-geografische kenmerken geïnventariseerd en grotendeels vakinhoudelijk gewaardeerd. Op de voorlopige inventarisatiekaart (zie bijlage) kunt u de geïnventariseerde historische geografie aflezen en op de waarderingskaart zijn de verschillende landschapstypen door een historisch geograaf gewaardeerd, op onder meer gaafheid, ouderdom en uniciteit. In bijgevoegd concept rapport kunt u de toelichting op het onderzoek lezen. De waarderingskaart gaat uit van hetzelfde principe als de gemeentelijke structuurvisie: het landschap is de drager van ontwikkelingen. Het dynamische landschap is de onderlegger voor alle activiteiten in De Wolden en is bepalend voor de identiteit van de deelgebieden. Vervolgens is van groot naar klein gekeken: van gemeente, naar streek, tot individueel element. Het gaat hierbij om een vakinhoudelijke, objectieve waardering van de historisch geograaf van bureau Raap en de architectuur- en stedenbouwhistoricus van Libau. 2.2 Historische bouwkunst Ook de historische bouwkunst is geïnventariseerd en grotendeels gewaardeerd. De historische bouwkunst bestaat enerzijds uit gebouwde ensembles (bijv. een buurtje of een stuk lintbebouwing) en uit losse gebouwen die vanwege hun cultuurhistorische waarde bijdragen aan de identiteit van de gemeente De Wolden. Naast voor de hand liggende monumentale gebouwen, kunnen ook onopvallende typologieën het verhaal van de ontwikkeling van de gemeente vertellen zoals oude boerderijen, sluiswoningen, tolhuisjes of oude transformatorhuisjes. Op basis van de mate van cultuurhistorisch belang, als ook hun score op architectuur- of stedenbouwkundige waarde, gaafheid en zeldzaamheid worden ze voorgedragen voor de waardenkaart. De verwerking van deze gegevens op de inventarisatie- en waarderingskaarten kaart is ten tijde van dit schrijven nog in volle gang. Wederopbouwboerderij in het Reestdal 5
2.3 Ensembles Naast een afzonderlijke inventarisatie en waardering van èn het landschap èn de historische stedenbouw, zijn gebieden geselecteerd waar een overduidelijke samenhang aanwezig is tussen beiden. Dit zijn gebieden waar de cultuurhistorische waarde wordt verhoogd door de aanwezigheid van verschillende landschappelijke en (steden)bouwkundige waarden. Hierbij is te denken aan een herkenbare samenhang tussen esdorp, es, beekdal en aanwezige historische bebouwing. Of een gaaf ontginningslint waarin alle elementen zoals historische bebouwing, stedenbouwkundige opzet en de verkaveling nog aanwezig zijn. Deze ensembles hebben een extra hoge waardering gekregen omdat er op deze plekken een heel duidelijke samenhang bestaat tussen het landschap en de gebouwde omgeving. Een voorbeeld van zo n gebiedje is Steenbergen. Er zijn voorlopig 19 ensembles aangewezen waar landschap en bouwkunst bijzondere samenhang vertonen (zie bijlage). Deze gebieden hebben dus zowel een hoge waarde qua historische geografie als historische bouwkunst en zijn daarmee extra interessant omdat alle cultuurhistorische elementen hier samenkomen. Mocht blijken dat deze gebieden ook vanuit recreatief en toeristisch oogpunt interessant zijn, zouden deze locaties door extra stimulering/aandacht een extra economische/toeristische impuls voor de gemeente kunnen opleveren. Het fraaie ensemble Steenbergen 6
3. Uitgangspunten 3.1 Culturele alliantie en het Cultuurhistorisch Kompas In de Culturele Alliantie - Uitvoeringsprogramma 2011 + 2012 - heeft de provincie Drenthe met de Drentse gemeenten afgesproken gezamenlijk in te zetten op een goede verankering van cultuurhistorie in ruimtelijke plannen. 1 Daartoe worden in dit kader een cultuurhistorische inventarisatie-, waarderings- en advieskaart ontwikkeld. De provincie heeft hiervoor een cofinanciering van maximaal 15.000 euro beschikbaar gesteld. In de Culturele Alliantie hebben de Provincie Drenthe en de gemeente De Wolden op het gebied van cultuurhistorie afgesproken rekening te houden met de gebieden met een toegekend provinciaal belang. Deze gebieden staan omschreven in het Cultuurhistorisch Kompas (Assen 2009). In het Cultuurhistorisch Kompas staat de cultuurhistorische hoofdstructuur en beleidsvisie van Drenthe vastgelegd. De gebieden die de provincie heeft aangewezen als waardevol zijn de ontginningsstructuur van Ruinerwold en Koekange (inclusief de bebouwingslinten), het Reestdal en de esdorpen Ruinen, Anholt, Ansen, Eursinge en Kraloo. Deze gebieden zijn terug te vinden op de waarderingskaart en de kaart met de ensembles. De provincie heeft haar doelen in het Cultuurhistorisch Kompas als volgt geformuleerd: o Het herkenbaar houden van de cultuurhistorie zoals neergelegd in de Cultuurhistorische Hoofdstructuur (onderdeel van de Kernkwaliteitenkaart); o De ruimtelijke identiteit versterken door vanuit samenhangende cultuurhistorische kwaliteiten met respect en durf ruimtelijke ontwikkelingen te sturen, met daarin ruimte voor inspiratie en eigen afwegingen van onze partners; o Prioriteit in gebieden waar verschillende kernkwaliteiten samenkomen. Voor De Wolden is dit het Reestgebied en het nabij gelegen Dwingelerveld. 3.2 Overige juridische instrumenten en gevolgen Instrument Bestemmingsplan/ beheersverordening In hoeverre wordt het instrument beïnvloed door invoering Cultuurhistorische Waardenkaart? Afhankelijk van de keuze die de gemeenteraad maakt wordt cultuurhistorie òf als handreiking òf als bestemmingsplanregel in het bestemmingsplan of de beheersverordening toegevoegd. Monumentenwet 1988 Niet. Welstandstoezicht Niet. Geen. Structuurvisie Levert bouwstenen voor de Geen nieuwe structuurvisie. LOK Niet, het kan wel als aanvulling Geen. dienen. Gevolgen gemeentelijk beleid/besluitvorming Indien er gekozen wordt voor het opstellen van bestemmingsplanregels zullen aanvragen voor een omgevingsvergunning door een vergunningverlener moeten worden gecontroleerd. Voor elk bestemmingsplan of iedere beheersverordening moet de regelgeving en de toelichting dan worden aangepast. Geen. 1 Getekend door het College van burgemeester en wethouders op 11 februari 2011. 7
4. Het belang van cultureel erfgoed voor het economische leefklimaat 4.1 Ruimtelijke omgeving Dat erfgoed een economische betekenis kan hebben, is door verschillende onderzoeken reeds aangetoond. 2 In veel onderzoeken komt telkens weer naar voren dat een prettige leefomgeving, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van groen of historische bebouwing, economische baten genereert. Zo zijn mensen bereid meer te betalen voor een historisch mooie woning. Hierbij gaat het niet zozeer om baten die zijn te herleiden tot een losstaand monument, maar tot een volledig cultuurhistorisch ensemble, ofwel een cultuurhistorische infrastructuur. Als we investeren in de infrastructuur om de regionale economie te verbeteren, dan denken we aan wegen, kanalen en spoorlijnen. Slechts weinig mensen zullen denken aan een waardevol cultuurlandschap en/of een historische dorpskern als onderdeel van de economische infrastructuur. Dat is onterecht. Studies hebben aangetoond dat winkels in historische dorpen of steden meer omzetten dan winkels in niet historische gebieden. Voor kleine kernen is zelfs vastgesteld dat een fraaie historische kern leidt tot meer bezoekers en daarmee tot een hoger voorzieningenniveau dan kernen met hetzelfde aantal inwoners maar dan zonder historisch centrum. Beheer en onderhoud van cultuurlandschap en erfgoed is dus niet alleen te zien als een kostenpost, maar ook als een investering in een krachtige regionale en lokale economie. Kortom, het implementeren van cultuurhistorie in de gemeente De Wolden levert een grote kwalitatieve bijdrage aan de leefomgeving en creëert een aantrekkelijker vestigingsklimaat. Ook biedt de cultuurhistorische inventarisatie-, waarderings- en advieskaart uitkomst bij soms lastige situaties waarbij in een gebied nieuwe ontwikkelingen staan te gebeuren, terwijl niet bekend is hoe om te gaan met de aanwezige cultuurhistorische waarden. Met het opstellen van een cultuurhistorische inventarisatie- waarderings- en advieskaart is precies omschreven wat er nu zo waardevol is aan dit gebied of object, hoeveel dat vanuit cultuurhistorisch oogpunt waard is en hoe je dit kunt inpassen bij nieuwe ontwikkelingen. Dit biedt duidelijkheid vooraf en daarmee is dit product een grote aanwinst. Het bespaart immers veel tijd en moeite. De Reest 2 Onderzoek Triple E, Erfgoed in Winterswijk, een andere weg (november 2011). 8
Het opstellen van een cultuurhistorische advieskaart vermindert tevens de noodzaak tot het aanwijzen van nieuwe monumenten en beschermde dorpsgezichten. De waarde is immers via het proces van de ruimtelijke ordening al aan de plek of het object toegekend. Burgers en belangengroepen kunnen in inspraakprocedures reeds in een vroeg stadium bij de voorbereiding van een bestemmingsplan hun visie geven over het cultureel erfgoed. In plaats van toetsing achteraf wordt nu via het bestemmingsplan of de beheersverordening helderheid vooraf gegeven. Het voordeel is daarbij dat burgers, ontwikkelaars en gemeenten weten waar ze aan toe zijn. Er treden immers geen tussentijdse wijzigingen van het toetsingskader op. Ook de actualiteit en dynamiek zijn gewaarborgd. Een bestemmingsplan moet na tien jaar worden geactualiseerd en er kan door middel van nader onderzoek c.q. nieuwe inzichten nieuwe kennis worden vergaard. Tot slot levert dit product een mooie bijdrage bij het herbestemmen van panden. Bij het herbestemmen van monumenten of karakteristieke panden wordt veel waarde gehecht aan de cultuurhistorische waarde. Omdat ieder waardevol object nu een beschrijving bezit van de waardevolle kenmerken kun je daar rekening mee houden bij het herbestemmen van een pand. Voormalige sluiswachterwoning 4.2 Recreatie en toerisme en de rol van de gemeente De belangstelling voor cultuurhistorie is de afgelopen decennia gestegen. Het verleden geeft een extra belevingswaarde aan dorpen en landschappen. De aanwezigheid van bepaalde cultuurhistorische kwaliteiten en het soort landschap is een belangrijke overweging bij de keuze voor een vakantie of daguitje in het landelijk gebied. Cultureel erfgoed kan daarom een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de toeristischrecreatieve sector. En andersom kan de sector bijdragen aan de versterking van de cultuurhistorische identiteit door toeristisch-recreatieve initiatieven rondom erfgoed. De cultuurhistorische waardenkaart van De Wolden is geen kant-en-klaar toeristisch product. Daarvoor moet een vertaalslag worden gemaakt met behulp van productontwikkeling. Dit kan bijvoorbeeld door het creëren van spannende verhalen, thematische routes etcetera. Om optimaal te profiteren van productontwikkeling rondom erfgoed moet dit vraaggericht (en niet aanbod-gestuurd) tot stand komen. Dit betekent dat de behoeften van de doelgroepen die we willen aantrekken, centraal moeten staan. Het is van belang hierbij rekening te houden met het volgende: Er is een doelgroep die sterk geïnteresseerd is in erfgoed en die behoefte heeft aan veel informatie over de historie van een gebied. Deze doelgroep is echter beperkt qua omvang. Er is een veel grotere groep bezoekers die graag verblijft in gebieden zoals De Wolden vanwege de aanwezigheid van historische landschappen en dorpen. Deze 9
groep is echter minder geïnteresseerd in uitgebreide achtergrondinformatie over de cultuurhistorie. Bepaalde landschappen in De Wolden hebben een grote cultuurhistorische waarde. Deze landschappen zijn echter niet per definitie zeer waardevol voor de toeristischrecreatieve sector. De meeste toeristen en recreanten geven de voorkeur aan een kleinschalige, groene/bosrijke, (half) open omgeving, terwijl het open platteland met uitgestrekte weilanden en meer grootschalige gewasvelden bij een veel kleiner aantal groepen in trek is. Deze twee constateringen spelen ook een rol in de verwachtingen ten aanzien van de ontwikkelmogelijkheden van erfgoed voor de vrijetijdssector. In het Beleidsplan Recreatie en Toerisme 2013-2017 is vastgelegd dat het initiatief voor productontwikkeling vooral ligt bij (groepen) ondernemers en toeristische en maatschappelijke organisaties. De gemeente heeft hierbij vooral een stimulerende en waar nodig een meer actieve, aanjagende rol. Met Tourist Info De Wolden maakt de gemeente afspraken over de coördinatie van productontwikkeling en de promotie van deze producten. 5. Voorstellen aan de gemeenteraad 5.1 Keuze voorstellen Bij het vaststellen van een bestemmingsplan heeft de gemeente de wettelijke plicht om cultuurhistorie mee te laten wegen. Het hebben van een cultuurhistorische advieskaart voorkomt dat bij het vaststellen cq herzien van een bestemmingsplan elke keer opnieuw cultuurhistorisch onderzoek moet worden verricht. Het is aan de raad om de afweging te maken. Daarvoor kan uit de volgende drie voorstellen een keuze worden gemaakt. Voorstel 1: Er wordt geen beleid vooraf vastgesteld. Bij ieder nieuw bestemmingsplan of nieuwe beheersverordening maakt de gemeenteraad op basis van de cultuurhistorische advieskaart een afweging tussen cultuurhistorie en andere belangen. Er wordt geen beleid vooraf vastgelegd voor de omgang met de cultuurhistorische kaarten in bestemmingsplannen. De inventarisatie-, waarderings- en advieskaart worden wel vastgesteld door de raad, en zij worden bij ieder nieuw bestemmingsplan of elke nieuwe beheersverordening gebruikt voor de afweging van belangen. Hiermee wordt cultuurhistorie een volwaardige wegingsfactor ten opzichte van andere belangen, zoals economische of milieu belangen. De afweging van cultuurhistorische belangen tegenover andere belangen wordt bij vaststelling van ieder nieuw bestemmingsplan genomen op basis van de cultuurhistorische advieskaart. Deze advieskaart is gebaseerd op de vastgestelde cultuurhistorische inventarisatie- en waarderingskaart, en geldt als (niet bindend) hulpmiddel. Op de waarderingskaart staat de vakinhoudelijke, objectieve, waardering van cultuurhistorische waarden weergegeven. Bij de vaststelling van ieder nieuw bestemmingsplan of nieuwe beheersverordening is het dus aan de raad een belangenafweging te maken. Voorstel 2a: De cultuurhistorische advieskaart geldt ter inspiratie voor de gehele gemeente, alleen in de ensembles moeten nieuwe ontwikkelingen specifieker worden ingepast. Net als in voorstel 1 geldt de advieskaart inspirerend voor de gehele gemeente en is het aan de raad om cultuurhistorie af te wegen tegenover andere belangen. Alleen voor de 19 ensembles wordt vooraf een beleid vastgesteld, waardoor nieuwe ontwikkelingen aldaar moeten voldoen aan voorwaarden, nl. dat zij ingepast worden in de bestaande cultuurhistorische structuur. Voor deze gebieden wordt de advieskaart dus specifiek in de voorschriften van het 10
bestemmingsplan/de beheersverordening doorvertaald. De aangewezen gebieden zouden in de volgende structuurvisie kunnen worden benoemd en opgenomen. Hiermee wordt het meest waardevolle erfgoed van De Wolden opgenomen in het gemeentelijk ruimtelijk beleid. Voorstel 2b: De cultuurhistorische advieskaart geldt ter inspiratie voor de gehele gemeente, alleen in de ensembles én gebieden met de hoogste cultuurhistorische waardering (de rode gebieden op de kaart) moeten nieuwe ontwikkelingen specifieker worden ingepast. Dit voorstel is bijna gelijk aan 2a, voor de hele gemeente geldt de advieskaart inspirerend maar nu wordt in de ensembles én de gebieden met de hoogste cultuurhistorische waardering vooraf een beleid vastgesteld, waardoor nieuwe ontwikkelingen aldaar moeten voldoen aan voorwaarden, nl. dat zij ingepast worden in de bestaande cultuurhistorische structuur. Voor deze gebieden wordt de advieskaart dus specifiek in de voorschriften van het bestemmingsplan/de beheersverordening doorvertaald. Voorstel 3: De cultuurhistorische advieskaart wordt voor de hele gemeente specifiek doorvertaald in de voorschriften van het bestemmingsplan/beheersverordening. De cultuurhistorische advieskaart wordt in zijn geheel vastgesteld als beleidskaart voor de hele gemeente en de cultuurhistorische waarden daarop worden doorvertaald in de regels die worden opgenomen in de bestemmingsplanvoorschriften. De cultuurhistorische advieskaart wordt hiermee bindend. Het meest in het oog springende gevolg hiervan is dat gebieden met cultuurhistorische waarde in het bestemmingsplan/beheersverordening een dubbelbestemming krijgen. Hierin staat aangegeven hoe om te gaan met de aanwezige cultuurhistorische waarden. Uiteraard bestaan er verschillende gradaties in de waardering van gebieden of objecten, dus het beleid is niet voor ieder gebied of object even zwaar. 5.2 Uitvoering De beleidsnota die op 13 december 2013 besluitvormend in de raad verschijnt zal tevens een reeks aanbevelingen bevatten. Deze zijn inspirerend en stimulerend van aard en kunnen worden uitgewerkt in uitvoeringsprogramma s. Hiervoor zal dan nog budget en uren beschikbaar moeten worden gesteld. Bij de aanbevelingen valt te denken aan: o Het actualiseren van de lijst met karakteristieke panden; o Het schrijven van handreikingen ter stimulatie van het toeristisch- en recreatief beleid; o De cultuurhistorische waardenkaart onder de aandacht brengen in de organisatie (aan iedereen die een bijdrage levert aan de inrichting van de openbare ruimte); o Het opstellen van historische routes (smartphone-routes); o Het ontwikkelen van educatief materiaal (ontwikkelen lesbrieven); o Gebruiken voor Open Monumentendag; o Zelf actief voorlichten en publiceren; o Het stimuleren/uitgeven van drukwerk op het gebied van erfgoed, bijvoorbeeld in samenwerking met historische verenigingen (vb. Westerveld); o Faciliteren in bouwhistorisch onderzoek; o Het gebruiken als inspiratiebron voor nieuwe straatnamen. Graag horen wij of, en zo ja, aan welke aanbevelingen prioriteit moet worden gegeven. Uiteraard staan wij open voor andere suggesties. 11
6. Tijdpad De eerste en tweede fase, de inventarisatie en waardering, zijn afgerond. Na afloop van deze opiniërende raadsvergadering breekt de derde fase aan: het uitwerken van de gekozen keuze op de advieskaart en het schrijven van de handreikingen of beleidsadviezen. Vervolgens kan eind november de inventarisatiekaart, waarderingskaart en advieskaart met bijbehorend rapport 6 weken ter visie worden gelegd waarna in het eerste kwartaal van 2014 de raad het beleidsstuk kan vaststellen. 12