Tutorial Fundamenten voor besturing Architectuur én Portfoliomanagement Daniël Smits 29 November, 2012 Daniel.Smits@sogeti.nl #LAC2012
Introductie Daniël Smits Vroeger IT ontwikkeling / IT ontwerp Project management / IT management Heden 1996 Management Consultant, Sogeti 2006 Voorzitter NAF werkgroep IT Governance 2011 Voorzitter afdeling Governance, Ngi 2012 PhD onderzoeker IT governance, Universiteit van Twente 2
Mijn verhaal Waarom IT governance? Wat is mijn doel? DYA Governance, 2006 Focus op besturing, 2008 3
Vooruitblik op vandaag Fundamenten voor besturing gaat in essentie om vier factoren: Besturen Plannen Samenhang Gedrag Waarom volstaat dit? 4
Agenda Introductie Besturing van IT Inzichten vanuit de praktijk Workshop (1 e deel) Mijn onderzoek / onderzoeksresultaten Gedrag Workshop (2 e deel) Enkele tips 5
Besturing en IT governance 6
Het moet eenvoudiger! DYA Governance, 2006 * Het boekje Succes met IT governance is beschikbaar als download op www.sogeti.nl 7
Governance portfolio s Aandeelhouders, Overheid, Maatschappij Verantwoording Business strategie / beleid Kansen en bedreigingen Business portfolio Producten en Diensten Governance IT Verantwoording Project portfolio IT portfolio Beheer portfolio IT Producten en Diensten IT Governance 8
Is portfoliomanagement voldoende? Nee! Wat missen we? Portfoliomanagement geeft inzicht in: - Kosten en Baten - Risico s - Planningen - Resources Kwantitatief Architectuur geeft inzicht in: Samenvattend: - Samenhang - Modellen IT governance rust op de pijlers: - Architectuur en - Portfoliomanagement. - Principes - Visie op de toekomst Kwalitatief 9
Inzichten vanuit de praktijk 1. Geïntegreerde besturing 2. Gelijkwaardige disciplines 3. Verbinden 4. Empowerment! 10
Frameworks en best practices voor elke discipline RLCM MSP MoP OPM3 PRINCE2 DYA COBIT Feeny / Willcocks Val IT P3M3 TOGAF 9 BiSL ASL ITIL Risk IT ISO 27002 Kraljic 11
Steeds meer rollen en functies CIO IT auditor Contract manager IT directeur Bedrijfsproces manager Applicatie eigenaar Service manager Enterprise architect Transitie manager Bedrijfsproces eigenaar Delivery Manager Applicatie portfoliomanager IT project manager Informatiemanager Informatiearchitect Service delivery manager Projectportfoliomanager Business servicemanager Business architect Requirementsmanager Project architect Releasemanager Gordiaanse knoop 12
De visie op besturing verschilt CIO IT auditor Contract manager IT directeur Bedrijfsproces eigenaar Applicatie portfoliomanager Delivery Manager Bedrijfsproces manager Applicatie eigenaar Informatiearchitect Informatiemanager IT project manager Service delivery manager Service manager Enterprise architect Business servicemanager Projectportfoliomanager Business architect Transitie manager Requirementsmanager Releasemanager Project architect 13
Geïntegreerde besturing 1 14
Gelijkwaardige schakels in de keten 2 15
Alleen integratie is onvoldoende! 3 A Onnodige overlap = waste A Informatie manager Demand manager Enterprise architect Business analist waste Service manager Functioneel beheerder B C B C 16
Span het paard niet achter de wagen 4 Maarten Hillenaar (CIO rijk):* Onze oproep aan architecten om onze bestuurders veel beter te helpen bij keuzes en beslissingen, begint nu vruchten af te werpen. Vanuit een kleine centrale club die met referentiekaders zijn begonnen, hebben wij nu een community van 200 architecten, die zich gewaardeerd voelt. Zij worden betrokken bij alle beslissingen waar het onderwerp architectuur van belang is. Er wordt naar hun adviezen geluisterd; sterker nog, zonder advies nemen wij als bestuurders geen beslissingen meer. Prima, let er wel op dat de beslissingen op het juiste niveau worden genomen! *NAF onderzoek onder CIO s, zomer 2012; Plaatje: SquareWheels 17
Research Research topic - How to improve IT governance effectiveness? - How to improve IT governance maturity? - How do they relate? Steps 1. Collect prior research knowledge 2. Check relevance with practitioners 3. Design the instrument 4. Use, improve and validate the instrument Phase 1 Phase 2 Results - Rigor Articles (scientific foundation) - Relevance Two books (together with and ) 18
Wat zegt de wetenschap? Literatuurstudie: (voorlopige resultaten) - 222 relevante documenten (uit getoonde set van 484), - 103 aanvullingen o.b.v. een citatie analyse (totale set backward 517, forward 252) : 2012 niet compleet 19
Hoofdstromingen IT governance 1. IT Auditing 2. Besluitvorming 3. Onderdeel van Corporate governance - Performance - Conformance 20
1. IT Auditing Frameworks to facilitate IT management and IT control CobiT Val IT, Risk IT 21
2. Besluitvorming IT governance as a structure for decision making on IT services Peter Weill & Jeanne Ross Additions: Structure Process Mechanism 22
3. CORPORATE GOVERNANCE IT governance as an integral part of corporate governance (enterprise governance) Two pillars: - Conformance or comply with the rules and regulation (compliance) - Performance or corporate performance Two visions on implementation: - Board responsibility on control and strategic direction of IT - Empowerment: employees with as much responsibility as possible 23
Enkele voorlopige onderzoeksresultaten CIO Colloquium IT governance Delphi studie* Wie? # Sector 1 Agrarische sector 2 Ziekenhuis 3 Zware industrie 4 Groothandel 5 Ingenieursbedrijf 6 Chemische industrie 7 Non-profit 8 Detailhandel 9 Energiebedrijf 10 Havenbedrijf 11 Zorgverzekeraar 12 Gemeente 13 Overheid 14 Pensioenfonds * Voorlopige resultaten meeting 30 oktober 2012 24
Waar ligt het zwaartepunt (1) Waar ligt het zwaartepunt in uw huidige IT governance inrichting? Als u 100 punten mag verdelen om uw huidige inrichting te beoordelen, waar liggen de accenten? 25
Waar ligt het zwaartepunt? (2) Waar ligt het zwaartepunt in uw huidige IT governance inrichting? Als u 100 punten mag verdelen om uw huidige inrichting te beoordelen, waar liggen de accenten? 26
Belangrijke disciplines Welke disciplines spelen naar uw mening een belangrijke rol bij IT governance?* Voorbeelden van mogelijke antwoorden: Architectuur Portfoliomanagement IT management *13 van de 14 CIO's hebben antwoord gegeven op deze vraag 27
Wat moet er gebeuren? A. Wat moet er naar uw mening gebeuren om IT governance te verbeteren? B. Geef de top prioriteit voor de verbeterideeën (top 7, 1 = beste idee) Meerdere keren genoemd zijn: *13 van de 14 CIO's hebben antwoord gegeven op deze vraag, 6 hebben ook geprioriteerd. 28
ISO 38500 Principle Acquisition Conformance Human Behavior Performance Responsibility Strategy Description IT acquisitions are made for valid reasons, on the basis of appropriate and ongoing analysis, with clear and transparent decision making. There is appropriate balance between benefits, opportunities, costs, and risks in both the short term and the long term. IT complies with all mandatory legislation and regulations. Policies and practices are clearly defined, implemented and enforced. IT policies, practices and decisions demonstrate respect for Human Behavior, including the current and evolving needs of all the people in the process. IT is fit for purpose in supporting the organization, providing the services, levels of service and service quality required to meet current and future business requirements. Individuals and groups within the organization understand and accept their responsibilities in both supply of, and demand for IT. Those with responsibility for actions also have the authority to perform those actions. The organization s business strategy takes into account the current and future capabilities of IT; the strategic plans for IT satisfy the current and ongoing needs of the organization s business strategy. 29
Gedrag Wie heeft er wel eens van het kleurenmodel voor veranderen van de Caluwé gehoord? 30
Veranderkleuren volgens de Caluwé Geel Blauw Rood Groen Wit Zon: macht, politiek, structuren Blauwdruk: plannen, organiseren Bloed: de mens, beïnvloeden, verleiden Groeien: leren, ontwikkelen Evolutie: zelforganisatie, niets in ingevuld Verander management 31
Bestuurbaarheid Geel Blauw Rood Groen Wit Midden Groot Midden Midden Laag Doelen bijstellen, inzet v. middelen Resultaat of beheers aspecten wijzigen Ander instrument, resources vervangen Andere methode van leren, resources vervangen Anders faciliteren 32
Hoe moet het wel? Besturing Architectuur Portfolio Verander management Gedrag 33
Aan de slag Besturing Gedrag Architectuur Portfolio 34
Tips Ken de functies en rollen in uw organisatie en zorg dat u begrijpt wat ze bijdragen Zoek medewerkers op met andere functies en bepaal waar je elkaar kunt versterken Respecteer het vakmanschap, de kennis en ervaring van uw collega s Maak duidelijke afspraken over de taakverdeling en hou u hier ook aan Voor architecten: Maak eens een schets van de functies die uw organisatie kent Zijn de verschillen duidelijk? Zijn ze allemaal nodig? 35
Bedankt voor uw aandacht! Ben jij ook een winnaar? Zoek de samenwerking op met je collega s buiten je vakgebied! Tip: Track 9c: Agile architectuur, Piet Jan Baarda 36
Thank you Daniel.Smits@sogeti.nl #LAC2012