Invasieve exoten algemene inleiding Wilfred Reinhold platform Stop invasieve exoten www.invasieve-exoten.nl www.tijgermug.info www.twitter.com/invasieveexoten www.facebook.com/wilfred.reinhold 1
Opbouw Wat zijn invasieve exoten? Zijn ze schadelijk? Hoe komen ze hier? Om hoeveel soorten gaat het? Richtlijnen voor aanpak? Handige vragen? vragen staat vrij! 2
Invasieve exoten Wat zijn invasieve exoten? 3
Exoten Planten, dieren en micro-organismen Oorspronkelijk leefgebied = elders Introductie door menselijk handelen Transport of opheffen barrières Dus niet: trekvogels, dwaalgasten Ook niet: soorten die door klimaatverandering uit oorspronggebied hier komen Na het jaar 1492 (1500) Dus niet: konijn, fazant, damhert 4
Invasief Veel exoten: niet invasief, maar Reden: ontbreken van natuurlijke vijanden 5
Soms lijkt soort niet invasief a a n t a l tijd maar is hij dat wel! Voorzorgsbeginsel Niet meer te verwijderen: onomkeerbare schade 6
Kleine soorten in voordeel Worden niet snel opgemerkt Liften makkelijker mee Moeilijker te bestrijden Vaak talrijker, dus meer kans op meeliften, voortplanting, instandhouding 7
Invasieve exoten Hoe komen ze hier? 8
Opzettelijk / per ongeluk 9
Opzettelijk / per ongeluk 10
Invoerroutes (1) Aquacultuur Visserij/hengelsport Aanleg kanalen 11
Invoerroutes (2) Huis/hobby/parkdieren Vakantieplantjes, zaadjes Tuin- en vijverplanten Verstekeling bij invoer producten 12
Invoerroutes (3) Biologische bestrijders Ballastwater Aangroei scheepromp 13
Invasieve exoten Zijn ze schadelijk? 14
Natuur en biodiversiteit Mondiaal: Biologische homogenisering ofwel: het McDonalds-effect 15
Natuur en biodiversiteit Mondiaal: Biologische homogenisering 16
Natuur en biodiversiteit Predatie Parasitisme, verspreiding ziekten Genetische vervuiling Concurrentie 17
Milieu Direct: bodemverontreiniging Indirect: gebruik bestrijdingsmiddelen 18
Landbouw en veeteelt Phytophtera infestans (schimmel) Blauwtong (virus) 19
Ziekteverwekkers Volksgezondheid Vectoren voor ziekteverwekkers Veroorzaken allergische/toxische effecten 20
Waterbeheer Dichtgroeien sloten, vaarten, plassen Vermindering ecologische waarde Verhindering waterafvoer Monocultuur oevervegetatie 21
Energievoorziening en industrie Kortsluiting door invasieve mieren Dichtgroeien waterinlaat door invasieve mossels 22
Horeca en recreatie Dichtgegroeid water: aantasting recreatiemogelijkheden in/op/aan het water Stekende tijgermuggen jagen in Italië gasten van de terrassen 23
Economische schade 1,3 tot 2,1 miljard euro per jaar 24
Invasieve exoten Hoeveel soorten zijn er in Nederland? 25
Totaaloverzicht soorten 1232 soorten: langer dan 10 jaar gevestigd 891 soorten: korter dan 10 jaar gevestigd 26
Invasieve exoten Hoe moet je het aanpakken? 27
Richtlijnen voor aanpak o.a. VS, Australië, Nieuw-Zeeland: al tientallen jaren ervaring Vaak door schade en schande (bijv. konijn, tijgermug, rode vuurmier) Uitvoerige handleidingen beschikbaar 28
Aanpak in 3 stappen 1 Monitoring invoer & direct ingrijpen (quarantaine, invoerverbod) 2 Opsporen (lokale) populaties & verwijderen 3 Verwijdering niet mogelijk: beheersen 29
Handige vragen Waar komt-ie vandaan? Hoe komt-ie hier? Welke schade kan de soort veroorzaken? Wat gebeurt er om de soort te verwijderen? Wat gebeurt er om verdere verspreiding te voorkomen? Wat gebeurt er om de invoer te stoppen? Wat gebeurt er om introductie in natuur te stoppen? 30
Meer informatie Websites www.invasieve-exoten.nl www.tijgermug.info Volg het nieuws via www.twitter.com/invasieveexoten www.facebook.com/wilfred.reinhold Boek Biological globalisation in Engels, met extra aandacht voor Nederlandse situatie www.biologicalglobalisation.com Veldgids Exoten (beschrijving van ongeveer 150 soorten in NL) 31