bètavakken, VMBO Economie, VMBO Groen, VMBO Techniek, VMBO Zorg, zaakvakken. VO

Transcriptie

1 TekenQuiz Vakgebied: Leerniveau: bètavakken, VMO conomie, VMO Groen, VMO Techniek, VMO Zorg, zaakvakken. VO antal items: 15 Max. aantal punten: 44 ls je de bronnen uit het artikel op Onderwijsvanmorgen.nl goed bestudeerd hebt, kun je de onderstaande vragen snel beantwoorden. Succes! Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 2 1 e teek kent vier levensfasen. Zet ze in de juiste volgorde van jong naar oud. 1 larve 2 ei 3 teek 4 nymf Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 4 2 Op welke plekken van het menselijk lichaam voelt een teek zich het meest thuis? (meerdere antwoorden mogelijk) in je knieholte in je neus achter je oren in je liezen in je oksels op je enkels Pagina 1

2 3 Zet de fasen van de tekenbeet in de goede volgorde. Maximaal te behalen punten voor deze vraag: e teek bijt zich vast op de plek waar hij op je lichaam landt. at is meestal in de buurt van je enkels of op je kuit. Klopt dat? ja nee Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 3 5 e ziekte van Lyme heeft een aantal verschijnselen. Welke zijn kenmerkend? gewichtsverlies koorts pijnlijke gewrichten chronische vermoeidheidsverschijnselen 's nachts veel zweten jeuk Pagina 2

3 Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 6 6 Welke voorzorgsmaatregelen kun je nemen om niet door een teek gebeten te worden? kleding met lange mouwen dragen je lichaam insmeren met T je kleding insmeren met T broekspijpen in je sokken stoppen speciaal geïmpregneerde kleding dragen jezelf direct controleren na een bezoek aan de natuur Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 3 7 Wat moet je doen als je door een teek gebeten bent? Zet de zinnen in een logische volgorde. 1 Gedurende een aantal weken de huid controleren. 2 ls er een rode plek of kring ontstaat, naar je huisarts gaan. 3 e teek met een draaibeweging verwijderen. 4 e datum van de beet noteren. 5 e huid ontsmetten met alcohol of jodium. 6 en speciale tekenpen pakken. 8 Teken komen vooral voor in... industriegebieden bos- en natuurgebieden stadsparken tuinen kust- en duingebieden stedelijke bebouwing Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 4 Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 5 9 e kans om door een teek te worden gebeten is sterk toegenomen. Het dier verspreidt zich steeds verder in Nederland. aarvoor zijn meerdere oorzaken te vinden. Welke? en toename van natuurgebieden en recreatiegebieden. Mensen leven steeds ongezonder en teken hebben een voorkeur voor (te) dikke mensen. Hun bloed bevat meer cholesterol en dat vinden teken lekker. Klimaatveranderingen. Teken voelen zich in Nederland steeds meer thuis. Hierdoor is het mogelijk dat teken die hier oorspronkelijk niet voorkwamen, kunnen overleven. en toename van recreatie. Honden die mee op vakantie gingen naar Zuid-uropese landen namen bijvoorbeeld de ermacentor-teek mee terug naar ons land. eze teek heeft zich nu permanent weten te vestigen. Ook in ons land zelf trekken steeds meer mensen, al dan niet met de hond, erop uit. en toename van het aantal gastheren. e regels voor de jacht op reeën zijn bijvoorbeeld aangescherpt. Het aantal reeën is hierdoor fors toegenomen. Ook de leefomstandigheden van knaagdieren zijn verbeterd. Het met elkaar verbinden van natuurgebieden door bijvoorbeeld ecoducten. Hierdoor kunnen gastheren met aangehechte teken zich over grotere delen van het land verspreiden. Pagina 3

4 Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 3 10 In het filmpje van Wetenschap24 wordt een top 5 van irritante beestjes genoemd. Hoe ziet die top 5 eruit? Zet ze in de juiste volgorde. 1 wesp 2 teek 3 mot 4 huisvlieg 5 mug Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 5 11 ermacentor reticulatus is een beruchte tekensoort. Vooral voor honden is hij gevaarlijk, omdat hij een gevaarlijke parasiet kan overbrengen. Wat zijn de kenmerken van deze teek? Waarschijnlijk zijn de ermacentor-teken terug naar Nederland 'gelift' op honden die mee op vakantie zijn geweest naar Zuid-uropese landen. it betekent dat ook honden in Nederland risico lopen deze dodelijke ziekte te krijgen. e ermacentor-teek is berucht als drager van de parasiet abesia anis, die bij honden de levensbedreigende ziekte abesiosis kan veroorzaken. e teek is een genetische variant op de van oorsprong inlandse Nederlandse tekensoort, de 'orrelia Hollandia'. Het oorspronkelijke leefgebied van de ermacentor reticulatus bevindt zich in de tropen, subtropen en rond het Middellandse Zeegebied. Uit onderzoek van de faculteit iergeneeskunde in Utrecht bleek dat de ermacentor-teek zich permanent in Nederland heeft gevestigd en over een groot gebied verspreid is. e teek heeft een voorkeur voor braakliggende gebieden rondom steden. Rond steden worden veel honden uitgelaten en leven veel knaagdieren. Hierdoor zijn er genoeg gastheren beschikbaar. 12 en teek is eigenlijk een spinnensoort, want hij heeft acht pootjes. Waar Niet waar 13 en groot aantal Nederlanders raakt jaarlijks geïnfecteerd met de ziekte van Lyme. eze infectieziekte wordt veroorzaakt door een bacterie, waarmee mensen besmet raken door de beet van een geïnfecteerde schapenteek. Waar Niet waar 14 Slechts een klein deel van de teken in Nederland is besmet met de orreliabacterie, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Waar Niet waar Pagina 4

5 Maximaal te behalen punten voor deze vraag: 3 15 e ziekte van Lyme (rythema) is in Nederland in 1980 voor het eerst herkend. Kort daarvoor was de ziekte in de Verenigde Staten beschreven. In de grafiek (iguur 1) zie je de ontwikkeling van het aantal gemelde gevallen in de VS. l snel daarna werd de ziekte in steeds grotere delen van Nederland gerapporteerd. iguur 2: een landelijk onderzoek onder huisartsen in 1994 toonde aan dat bij 6000 Nederlanders de ziekte van Lyme was vastgesteld, en dat mensen een teek door hun huisarts lieten verwijderen. In 2001 was het aantal gerapporteerde Lyme-patiënten toegenomen tot en het aantal bezoeken aan de huisarts in verband met een teek gestegen tot Voor 2005 zijn deze cijfers respectievelijk (bron: RIVM, ilthoven). e geografische verspreiding van de ziekte van Lyme toont aan dat de ziekte zich de afgelopen 12 jaar snel heeft uitgebreid, eerst in het...(1)..., daarna in de...(2)... en ten slotte in het...(3)... van Nederland. Het is niet duidelijk of deze toename van de ziekte zich de komende jaren zal voortzetten. (1) kies uit: oosten, zuiden, westen, noorden (2) kies uit: kustgebieden, bosgebieden, stedelijke gebieden (3) kies uit: zuiden, noorden, westen, oosten IN Pagina 5