Mirjam de Groot STIGAS 2018

Transcriptie

1 Hoe pak ik dat aan? Voorkom contact tussen de werkenden in het groen en de teek Mirjam de Groot STIGAS 2018 Foto M. Montizaan

2 Inhoud Onderzoek teken, tekenbeten en de ziekte van Lyme in Bos en Natuur 2017 Preventie Foto RIVM Wat kunnen de werkgevers doen? Wat kunnen werknemers zelf doen aan preventie? - herken, bescherm, persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) - controleer, systematische tekencontrole, verwijder teken, blijf opletten - hulpmiddelen, films - registratie

3 Onderzoek Tekenbeten en de ziekte van Lyme Bos en Natuur 2017 Inzicht in de stand van zaken m.b.t. de blootstelling aan teken en tekenbeten en de ziekten van Lyme Maatregelen die door werkgevers en werknemers genomen worden om blootstelling te voorkomen en effecten van ziekte te verminderen Veranderingen t.o.v. 8 jaar geleden Inzicht in wat er bereikt is met maatregelen in het verleden

4 Kenmerken werknemers 290 werknemers 80% werknemer 12% zelfstandige 8% vrijwilliger 79% man 41% geeft leiding Gemiddeld 19 jaar werkzaam (0-55 jaar) Gemiddeld 17,5 uur buiten (0-70 uur/week)

5 Overzicht tekenbeten, vergelijking tussen de jaren Vraag Bos en natuur 2009 n=1017 Bos en natuur 2017 n= 290 Tekenbeten Ooit een tekenbeet tijdens het werk 81% 77% Maatregelen Controleert vaak tot altijd op teken na werken in het groen 53% 70% Draagt vaak tot altijd een geïmpregneerde broek 1% 22% Werkkleding gewassen op bedrijf 4% 1% Tekenverwijderaar beschikbaar op werk 67% 84% Afspraken op bedrijf over preventie van tekenbeten 52% 48% Tekenbeten bijgehouden door organisatie 30% 27% Omgaan met teken Teek volgens richtlijn verwijderen 91% 100% Registratie tekenbeet (datum/plek lichaam) 48% 61% Ziekte van Lyme Ooit een kringvormige rode huidafwijking 28% (n=827) 36% (n=224) Ziekte van Lyme vastgesteld door een arts 36% (n=827) 36% (n=224) Problemen met functioneren op het werk 22% (n=66) 28% (n=81)

6 Top 4 belemmeringen bij het controleren Geen goed zicht Beharing Geen tijd Geen goede plek om te controleren op het werk

7 Waar zitten tekenbeten op het lichaam top 5 1.Oksel, arm 2.Borst, buik, zij, navel 3.Liesstreek 4.Knieholte 5.Onderbenen

8 Foto s M.de Groot

9 Frequentie tekenbeten naar type kleding (vaak-bijna altijd) (n=274)

10 Ziekte van Lyme (n=81) Bij 81 personen (36%) Lyme vastgesteld door arts n.a.v. tekenbeet op het werk

11 Beleid & maatregelen werkgevers (n=35)

12 Werkgevers (N = 35) Vraag Bos en natuur 2017 (n=35) Afspraken over preventie van tekenbeten 63% Teken onderdeel van de RI&E 60% Voorlichting over preventie tekenbeten 80% Aandacht voor speciale groepen 3% (66% nvt)

13 Arbowet, multidisciplinaire richtlijn Arbeid en Lymeziekte In de Arbowet is de plicht van de werkgever opgenomen om te zorgen voor een gezonde en veilige werkplek. Preventieve maatregelen zijn beschreven in de multidisciplinaire richtlijn Arbeid en Lymeziekte Risico - inschatting Risico - communicatie Risicobeheersing - Tekenbeet» - Vroege lymeziekte

14 Bronaanpak Risicobeheersing Technische en organisatorische maatregelen Werkplanning, afscherming risicogebied, Bestrijden van teken Communicatieplan maken voor gebieden met een verhoogde tekenactiviteit Beperken aantal blootgestelden en blootstellingsduur Selecteren van de plek voor de lunch/sanitair

15 PBM Bedekkende kleding Geïmpregneerde kleding 90% Teekwerende middelen op de huid of kleding Controleren op teken en tekenbeten vroegtijdig verwijderen van teken

16 Hulpmiddelen Verwijderen van de teek

17 Tekenverwijderaars Bent u ervaren in het verwijderen van teken of nog onervaren? Gaat het om een kleine nymf of een volgezogen volwassen teek? Moet u de teek bij uzelf verwijderen of kan een ander het doen? Zit de teek op een bereikbare of moeilijk bereikbare plek, zoals in je navel? Tekenlepels, tekenschepjes, tekenkoevoetjes, tekenlasso s, tekenhaakjes, creditcards met inkeping, tekenverwijderaars met een vergrootglas of een lampje. En natuurlijk de puntige pincet. Zoek iets wat bij u past en lees altijd goed de gebruiksaanwijzing.

18 Overige maatregelen Kleding op de juiste wijzen onderhouden en wassen Bedrijfskleding op het bedrijf achterlaten en wassen of drogen op 60 graden (binnen het bedrijf) Lees altijd het wasvoorschrift. Kleedruimtes ter beschikking stellen met (dubbele) spiegels en goede verlichting

19 Voorlichting in de sector geven 1. Met nieuwe voorlichtingsmethoden kun je risicogroepen heel gericht bereiken en voorlichten. Maatwerk is nodig om gewenst gedrag te krijgen of te behouden. Films (RIVM, NLe, weekvandeteek, Stigas) posters folders (met veel of weinig informatie) artikelen in het vakblad (VBNE) 2. Effecten van voorlichting zijn tijdelijk: herhalen van informatie en afwisseling is nodig gebruik ook hulpmiddelen: tekenverwijderaar, spiegel, vergrootglas oefen in het verwijderen van teken

20 Informatiematerialen De informatiematerialen RIVM: en_en_lyme/informatiemateriaal

21 Hieronder alle filmpjes die bij de livegang van de NLE website beschikbaar komen NLe: een expertisecentrum voor de ziekte van Lyme Hoe herken je de ziekte van Lyme? Wanneer moet je naar de lymepoli? Wat is derdelijnszorg? LymeProspect Kids Feit of fabel: kinderen krijgen vaker de ziekte van Lyme: Patiëntervaring: Gert van Dijk Feit of fabel: Tekennimfen kunnen geen lyme overdragen LymeProspect: Feit of fabel: met een positieve test weet je of je een actieve infectie hebt Feit of fabel: ondanks preventie kun je de lymeziekte krijgen Feit of fabel: teken zitten niet in de stad Feit of fabel: smeer niets op een teek Feit of fabel: de ziekte van Lyme zorgt altijd voor een rode kring

22 Werkgever Risico inventarisatie en evaluatie uitvoeren Plan van aanpak maken: maatregelen, werkplanning, inzet mensen persoonlijke beschermingsmiddelen, insectenwerende middelen, tekenverwijderaars toezicht houden op gemaakte afspraken, correct dragen van kleding, dagelijkse controle registratieformulieren maken en laten invullen Geef voorlichting en leg gemaakte afspraken vast. Denk ook aan de bedrijfshulpverlening. Maak afspraken voor een PMO. Adviseer medewerkers om naar de bedrijfsarts te gaan bij verminderd functioneren na een tekenbeet en bij de ziekte van Lyme.

23 Werknemers Ga naar de voorlichting. Draag kleding op de juiste wijze. Draag gesloten, huidbedekkende kleding in lichte kleur. Controleer uw lichaam en kleding regelmatig (dagelijks). Bespreek belemmeringen Verwijder teken op de juiste wijze. Registreer in agenda/app de datum van de beet en de plek. Ga bij klachten naar de huisarts. Bij blijvende klachten: ga ook naar de bedrijfsarts. Meld teken en tekenbeten bij uw leidinggevende. Beeld RIVM

24 Let extra op Bij het werken met (dode) dieren. Maak uw werkkleding regelmatig schoon. met een borstel of kledingroller ook de autostoel Smeer de onbedekte huid in met anti-insectenmiddel. Lees altijd voor gebruik goed de bijsluiter. Eventueel sokken, schoenen en broek inspuiten met een antiinsectenmiddel speciaal voor kleding (o.a. DEET). Lees altijd voor gebruik goed de bijsluiter. Draag eventueel geïmpregneerde broeken Lees altijd voor gebruik goed de gebruiksaanwijzing en het wasvoorschrift.

25

26 Blijf goed controleren - zie film Zie website Illustratie Stigas

27 Alleen een totaalpakket van maatregelen kan tekenbeten voorkomen

28 Meer weten? NVAB richtlijn arbeid en Lyme LCI richtlijn Lyme; CBO richtlijn; Boek Ecology and Prevention of Lyme Borreliosis

29 Met dank aan VBNE RIVM Stigas NLe Fedor Gassner Andre Efftink Tanja de Jong Margriet Montizaan T Stigas T: Gezond, vitaal en veilig werkt