van beugel tot burn-out

Transcriptie

1 vier kant reeks van beugel tot burn-out 20 verhalen over gezondheid Uitgeverij Eenvoudig Communiceren

2 Oren Je ziet op straat vaak mensen met een koptelefoontje in hun oren. Ze luisteren bijvoorbeeld naar muziek op hun mp3-speler. Popconcert Vooral jongeren hebben muziek soms heel hard staan. Net als harde muziek in de disco of bij een popconcert is dat niet goed voor je oren. Van te veel harde muziek kunnen je oren beschadigd raken. Je gaat daardoor slechter horen. Ook kun je suizingen in je oren krijgen. je oren. De haarcellen zijn dan een beetje beschadigd. Maar ze kunnen zich nog wel herstellen. Vooral als je je oren even rust geeft. De suizingen stoppen dan weer. Gehoorapparaat Maar als je te vaak naar harde muziek luistert, gaan de haartjes kapot. Ze kunnen de geluiden dan niet goed meer doorgeven aan je hersenen. Je kunt wel een gehoorapparaatje krijgen. Maar je hoort daarmee nooit meer zo goed als vroeger. Slakkenhuis Hoe komt het dat je oren beschadigd raken van harde muziek? Geluid is een trilling van de lucht. Deze luchttrilling komt via je oorschelp bij je trommelvlies. Dit dunne vlies trilt ook. Uiteindelijk wordt de trilling doorgegeven aan het slakkenhuis. Het slakkenhuis zit diep in je oor. In het slakkenhuis zitten duizenden kleine haarcellen. Deze haarcellen geven via je gehoorzenuw een signaal door aan je hersenen. Suizingen Ben je op een feestje met harde muziek geweest? Dan heb je de volgende ochtend soms suizingen in Suizingen en pijn Hoe weet je nu of je oren beschadigd zijn? Hieronder lees je waar je op moet letten. - Je hoort veel dingen niet goed meer. Je kunt bijvoorbeeld een gesprek niet meer goed volgen. Vooral niet als er veel lawaai om je heen is. - Je gaat harder praten. Dat komt omdat je jezelf ook niet goed meer hoort. - Je hebt last van suizingen in je oren. Of je hoort steeds geluiden in je oren. Zoals het geluid van een fluit of een bel. - Je hebt pijn in je oren. En je voelt vaak een druk op je oren. 6

3 Wil je meer weten over oren? Kijk dan op of 7

4 Ogen Nederlanders zien steeds slechter. Dat blijkt uit een onderzoek. Het is vervelend als je slecht ziet. Je kunt er hoofdpijn van krijgen. Slecht zien is ook gevaarlijk. Bijvoorbeeld op straat. Opticien Het is belangrijk dat je naar een opticien gaat als je slecht ziet. Een opticien heeft een winkel voor brillen en lenzen. Hij of zij onderzoekt je ogen. Je moet bijvoorbeeld letters voorlezen van een bord. Daarna vertelt de opticien wat er met je aan de hand is. Bij een opticien kun je gewoon binnenlopen. Je hoeft niet eerst een afspraak te maken. Bijziend Het kan zijn dat je dingen die ver weg zijn slecht ziet. Je hebt bijvoorbeeld moeite met het lezen van verkeersborden. Of met televisiekijken. Dat heet bijziendheid. Verziend Je kunt ook dingen slecht zien die dichtbij zijn. Dan ben je verziend. Voor verziende mensen is het lastig om een boek te lezen. Ze vinden de letters vaak te klein. Vooral ouderen zijn verziend. Bril of contactlenzen De opticien helpt je bij het uitzoeken van een bril. Je kunt ook contactlenzen nemen. Contactlenzen moet je wel elke avond uitdoen. En s ochtends weer indoen. Sommige mensen vinden dat lastig. Of ze krijgen er pijn van aan hun ogen. Voor deze mensen is een bril beter. Blind Mensen die blind zijn hebben niets aan een bril of contactlenzen. Ze hebben een stok om te voelen waar ze lopen. Sommige blinde mensen hebben ook een blindengeleidehond. Deze hond wijst hen de weg. Blinde mensen kunnen vaak wel goed horen. Door goed te luisteren, weten ze waar ze zijn. Laseren Als je slecht ziet, kun je je ogen ook laten laseren. Je ziet dan altijd scherp. En je hoeft nooit meer een bril of contactlenzen. Het laseren van je ogen is geen grote operatie. Het duurt maar 5 minuten per oog. Ook doet het niet veel pijn. Na een paar uur heb je nergens meer last van. Je kunt je ogen laten laseren in het ziekenhuis of in een kliniek. 8

5 Wil je meer weten over ogen? Kijk dan op 9

6 Insectenbeten Mensen zijn gek op de zomer. Minder leuk aan de zomer zijn insecten. Insecten verstoren je rust als je op een terrasje zit. Of ze houden je s nachts wakker met hun gezoem. En met hun steken of beten. Honger Iedereen heeft wel eens een muggenbeet gehad. Maar waarom steken en bijten insecten eigenlijk? Sommige insecten steken omdat ze honger hebben. Ons bloed is hun voedsel. Teken Ook teken zijn dol op ons bloed. Teken bijten zich zelfs helemaal in je huid vast. Ze laten pas los als ze zich volgezogen hebben met bloed. Andere insecten steken om zich te verdedigen. Dit doen bijvoorbeeld wespen. En bijen. Ook hommels steken als ze denken dat er gevaar dreigt. Voorkomen Hoe voorkom je een insectenbeet? Bijvoorbeeld door geen parfum te gebruiken. Want parfum trekt insecten juist aan. Sla ook niet naar insecten. Hierdoor gaan ze zich juist verdedigen. En dan kunnen ze steken of bijten. Warmte Ook kun je in het donker beter niet bij een lamp gaan zitten. Insecten komen namelijk op de warmte van het licht af. Insecten houd je verder op afstand door witte kleding te dragen. Je kunt ook wierook branden. Insecten houden namelijk niet van rook. Je huid insmeren met een middel tegen insecten helpt ook. Jeuk Als je toch gebeten of gestoken bent door een insect krijg je een rode bult. Zo n bultje kan erg jeuken. Gelukkig verdwijnen de jeuk en het bultje na een paar dagen vanzelf. Maar er zijn ook mensen die allergisch zijn voor insecten. Zij worden ziek als ze gebeten zijn door een insect. Zij moeten dan meteen de dokter bellen. Verzachten Gelukkig kun je best veel doen tegen jeuk. Wrijf bijvoorbeeld de plek waar je bent gestoken in met azijn. Of doe er citroensap op. Dit voorkomt dat je een bult krijgt. Heb je al een bult? Houd er dan een ijskoude doek tegen. 10

7 Wil je meer weten over insectenbeten? Kijk dan op 11

8 Griep en verkoudheid Loop jij soms ook de hele dag te hoesten, te niezen en te snotteren in de winter? Dat is niet zo gek. Want in de winter zijn veel mensen verkouden. Griep Verkoudheid is niet hetzelfde als griep. De woorden verkoudheid en griep worden vaak door elkaar gebruikt. Meestal zijn mensen gewoon verkouden. Ze moeten dan erg hoesten, hebben keelpijn en een loopneus. Maar soms krijgen mensen plotseling hoge koorts en erge hoofdpijn. Dan is het geen gewone verkoudheid meer, maar griep. Bij griep krijg je ook vaak last van spierpijn. Hoest Hoesten is eigenlijk een rare manier van uitademen. Hoesten gaat meestal vanzelf. Je kunt het bijna niet tegenhouden. Dat komt omdat je lichaam het sein geeft om te hoesten. Het begint te prikkelen in je luchtpijp. De bedoeling is om slijm op te hoesten. Te veel slijm in je luchtpijp of longen is niet goed. Dat moet eruit. Soms schiet iets in je luchtpijp dat eigenlijk in je slokdarm terecht moest komen. Ook dat moet je eruit hoesten. Virus Als iemand veel hoest, is het meestal verkoudheid. Je kunt verkoudheid krijgen door een virus. Een virus is een soort bacterie die je ziek maakt. Er zijn wel 180 virussen die je verkouden kunnen maken. Een virus verspreidt zich door de lucht. Bij griep heb je een ander soort virus. De dokter kan vaststellen of je het griepvirus hebt. Besmettelijk Een virus is besmettelijk. Als je iemand een hand geeft, kan die persoon ook griep krijgen of verkouden worden. Soms verdwijnt het virus na een paar dagen, soms pas na weken. Veel mensen denken dat je verkouden wordt als je kou vat. Bijvoorbeeld door zonder jas naar buiten te gaan. Of door te gaan slapen met het raam open. Maar dat is niet waar. Daarvan word je niet verkouden. Drogist Ben je verkouden? Of heb je griep? Middelen als paracetamol, hoestdrank, zakdoekjes met balsem en stoomdruppels kun je gewoon bij de drogist kopen. 12

9 Wil je meer weten over griep en verkoudheid? Kijk dan op 13