Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR"

Transcriptie

1 Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR

2

3 Toenemende vraag naar voedsel

4 Beschikbaarheid ongelijk verdeeld

5 Malnutrition is een groter probleem

6 Voedsel verliezen 40%

7 Minder landbouwgrond beschikbaar, hogere produktie per ha 7

8 Toenemende vraag productie

9 Groene revolutie 2.0 MEER MINDER BETER

10 Duurzaamheid en gouden driehoek - Intensivering landbouw - Agro productie bedrijven - Veilige voedsel (E-nummers, toegelaten middelen) - Kennis via onderzoek - Feiten - Vergaderen

11 Duurzaamheid en maatschappij - Extensivering landbouw - Stadslandbouw - Veilige voedsel (natuurlijk) - Informatie via sociale media en internet - Emotie - bungy jumpen

12 Duurzaamheid; een gezamenlijke opgave

13 Wat is het verhaal? Planten hebben er evolutionair alles aan gedaan om niet opgegeten te worden. Natuurlijk is niet synoniem aan gezond Land- en tuinbouwgewassen zijn gezond voor mensen omdat toxische componenten uitgeselecteerd zijn. De plagen profiteren mee Grote homogene teelten Weinig biodiversiteit om ziekten en plagen te onderdrukken Hoge oogst op 1 moment Paradijs voor plagen Natuurlijke weerbaarheid opgeofferd voor productie

14 Uitdaging gewasbescherming 21 e eeuw: Tot 19 e eeuw à lage productie, lage input met weinig ongewenste neveneffecten minder met minder: duurzaam maar onvoldoende productie 2 e helft 20 e eeuw à verdubbeling productie met veel input (meststoffen, pesticiden) maar ongewenste neveneffecten meer met meer: niet duurzaam, maar hoge voedselproductie 21 e eeuw à verhoging productie, maar met lage input (meststoffen, pesticiden), en veilig&gezond voor milieu en mens Meer, minder, beter: herstel weerbaarheid gewassen/ teeltsystemen zonder verlies opbrengst, gezonde voeding

15 Herstel weerbaarheid door Gezond uitgangsmateriaal Veredeling Resistentie inductie Biologische bestrijders Biodiversiteit bevorderen Gericht bestrijden

16 Resistentie inductie

17 Biologische bestrijders

18 Nieuwe ontwikkelingen in landbouw

19 Nieuwe ontwikkelingen in technologie

20 Technologie versus duurzaam? - 4x minder water -95% NL kassen biologische bestrijding van plagen - Aantoonbaar minder residu increasing control of production factors

21 8 principes van IPM Maatregelen voor preventie en/of onderdrukking van plaagorganismen Monitoring Schadedrempels voor beslissingsondersteuning Niet-chemische methoden hebben de voorkeur Specifiek met minimale neveneffecten Alleen noodzakelijk gebruik Resistentie management Monitoren, documenteren en check op succes

22 Weerbaar gewas Stoffen, micro-organismen en fysische methoden die resistentie induceren Slimme en innovatieve technologiën Diagnostiek, toediening, lokstoffen, precisie teelten Effectief en duurzaam maatregelenpakket Biologische bestrijders: macro- en micro-organismen Robuuste en weerbare teeltsystemen Substraattoevoegingen die weerbaarheid beïnvloeden

23 Weerbaarheid substraat

24 Rood licht om resistentie te induceren Roodlichtbehandeling resulteert in verhoogde staat van paraatheid van SAR

25 Entomopathogene schimmels

26 Precisie teelten

27 Lokken roofwantsen naar boomgaard Perenbladvlo is plaag in peer Roofwantsen bestrijden plaag, maar zijn soms te laat Kan je de roofwantsen eerder uit de omgeving naar de boomgaard lokken?

28 Het nieuwe toelaten voor Plantgezondheid Wat bepaalt risico: doel of dosis? Monitoring vs mass-trapping? Hebben stoffen waarmee je natuurlijke vijanden lokt of stimuleert toelating nodig? Maakt mechanisme uit? Direct effect vs inductie resistentie? Is een weerbaar gewas ook een gezond gewas? Maakt toepassing uit? Precisie toepassing vs conventioneel Afweging van nadelige effecten

29 Het nieuwe toelaten; een gezamenlijke opgave

Uitdaging gewasbescherming 21 e eeuw: Na 10,000 jaar selectie: Herstel weerbaarheid door bv: 8 principes van IPM

Uitdaging gewasbescherming 21 e eeuw: Na 10,000 jaar selectie: Herstel weerbaarheid door bv: 8 principes van IPM Geïntegreerde gewasbescherming en plaagbestrijding, maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen van vergroening bestrijdingsmiddelen Willem Jan de Kogel Inleiding Maatschappelijke ontwikkelingen

Nadere informatie

Van gewasbescherming naar integrale aanpak plantgezondheid

Van gewasbescherming naar integrale aanpak plantgezondheid Van gewasbescherming naar integrale aanpak plantgezondheid Helma Verberkt Beleidsspecialist Gewasbescherming / Plantgezondheid LTO Glaskracht Nederland 4 december 2013 Ontwikkelingen op nationaal en Europees

Nadere informatie

Biodiversiteit en voedselproductie

Biodiversiteit en voedselproductie Biodiversiteit en voedselproductie Groene gewasbescherming bij de productie van voedsel voor mens en dier Bert Lotz Wageningen University & Research 27 februari 2019 Wat gaan we doen? 1.Inleiding tot het

Nadere informatie

De principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld

De principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld De principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld Piet M. Boonekamp Foodlog symposium Landbouw zonder chemie, hoe dan? Ommeren 15 april, 2019 Stelling: Gewasbescherming

Nadere informatie

PlantgezondheidEvent. 23 maart 2017

PlantgezondheidEvent. 23 maart 2017 PlantgezondheidEvent 23 maart 2017 PPS Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid Trekkers: Willem Jan de Kogel (Wageningen University & Research) Helma Verberkt (LTO Glaskracht Nederland) Annet Zweep (ministerie

Nadere informatie

Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS

Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS Markt trends Vraag naar veilig en duurzaam geteeld voedsel Sterkere focus op voedselkwaliteit en gezonde

Nadere informatie

Duurzaam en helder naar de toekomst

Duurzaam en helder naar de toekomst Duurzaam en helder naar de toekomst De visie en ambitie van Nefyto Visie Voor een productieve en duurzame landen tuinbouw is geïntegreerde gewasbescherming een belangrijke voorwaarde. Deze land- en tuinbouw

Nadere informatie

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010

Nadere informatie

Workshop Gewasbescherming anno 2025

Workshop Gewasbescherming anno 2025 Inhoud Workshop Gewasbescherming anno 2025 pag. 2 t/m 23 : Marleen Riemens (WUR) Uitdagingen waar we voor staan, pag. 24 : Eric Kiers (BASF) pag. 25 t/m 32: Joris Roskam (Bayer) Blik naar de toekomst pag.

Nadere informatie

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing

Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Functionele AgroBiodiversiteit (FAB) voor natuurlijke plaagbeheersing Marian Vlaswinkel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten (PPO-AGV) 22 oktober 2010

Nadere informatie

LTO Glaskracht - Groene middelen 8 maart Rogier Doornbos Product Specialist

LTO Glaskracht - Groene middelen 8 maart Rogier Doornbos Product Specialist LTO Glaskracht - Groene middelen 8 maart 2018 Rogier Doornbos Product Specialist Waarom groene(re) middelen? Consumenten: Eten en voeding is gezondheid en je goed voelen dit staat in contrast met het gebruik

Nadere informatie

Guido sterk. Biobest Hoofd registratie en R&D IPM aardbeien Ontwikkeling database nevenwerkingen

Guido sterk. Biobest Hoofd registratie en R&D IPM aardbeien Ontwikkeling database nevenwerkingen IPM Impact Linter Agropolis Kinrooi Guido sterk Origine marien bioloog Opzoekingsstation van Gorsem (nu PCF Velm) 1983-1994 Registratie proeven hard- en zachtfruit insecticiden/acariciden/rodenticiden

Nadere informatie

GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN DE WITLOOFTEELT INLEIDING EN WETGEVEND KADER

GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN DE WITLOOFTEELT INLEIDING EN WETGEVEND KADER GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN DE WITLOOFTEELT INLEIDING EN WETGEVEND KADER Marleen Mertens Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO) INVLOED VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN Positieve effecten: Bijdrage

Nadere informatie

Precisie in de kas. meer sensoren, meer analyse, lokaal reageren

Precisie in de kas. meer sensoren, meer analyse, lokaal reageren Precisie in de kas meer sensoren, meer analyse, lokaal reageren Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Eldert van Henten, WU Agrarische bedrijfstechnologie Ontwikkelingen in de glastuinbouw Overschakeling

Nadere informatie

IPM Integrated Pest Management: hoe voldoen aan wettelijke verplichtingen? Bart Debussche Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij

IPM Integrated Pest Management: hoe voldoen aan wettelijke verplichtingen? Bart Debussche Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij IPM Integrated Pest Management: hoe voldoen aan wettelijke verplichtingen? Bart Debussche Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij Overzicht IPM: vanwaar komt het? IPM: wat is dit? IPM: hoe toepassen

Nadere informatie

Kansen voor weerbaar telen

Kansen voor weerbaar telen Kansen voor weerbaar telen Literatuuronderzoek : Werkingsmechanismen en toepassingen 6 september 2011 1 : Wat verstaan we hieronder? Condities aanleggen waardoor het gewas weerbaarder wordt tegen ziektes

Nadere informatie

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee

Nadere informatie

Wat kunnen we met gewasdiversiteit in de landbouw? Niels Anten, Crop Systems Analysis, Wageningen UR

Wat kunnen we met gewasdiversiteit in de landbouw? Niels Anten, Crop Systems Analysis, Wageningen UR Wat kunnen we met gewasdiversiteit in de landbouw? Niels Anten, Crop Systems Analysis, Wageningen UR We mogen trots zijn Combinatie van 100 jaar inzet: Veredeling Inzet externe chemische middelen Mechanisatie

Nadere informatie

Wat zijn gewasbeschermingsmiddelen? Wie beslist over de toelating van gewasbeschermingsmiddelen? Wie is verantwoordelijk voor de toepassing?

Wat zijn gewasbeschermingsmiddelen? Wie beslist over de toelating van gewasbeschermingsmiddelen? Wie is verantwoordelijk voor de toepassing? Wat zijn gewasbeschermingsmiddelen? Wie beslist over de toelating van gewasbeschermingsmiddelen? Wie is verantwoordelijk voor de toepassing? Hoe kunnen gewasbeschermingsmiddelen veilig worden toegepast?

Nadere informatie

Weerbaarheid in grondgebonden teelten

Weerbaarheid in grondgebonden teelten Weerbaarheid in grondgebonden teelten 23-5-2013, Joeke Postma 1) & Wopke van der Werf 2) 1) Biointeracties en Plantgezondheid - WUR 2) Centre for Crop Systems Analysis - WUR Weerbaarheid - schaalniveau

Nadere informatie

Bodem, dood substraat of levend ecosysteem? Joeke Postma, Wageningen Plant Research Congres Beter Bodembeheer, 4 oktober 2016

Bodem, dood substraat of levend ecosysteem? Joeke Postma, Wageningen Plant Research Congres Beter Bodembeheer, 4 oktober 2016 Bodem, dood substraat of levend ecosysteem? Joeke Postma, Wageningen Plant Research Congres Beter Bodembeheer, 4 oktober 2016 Bodem - samenstelling Minerale delen 43% Lucht 24% Water 22% Organische stof

Nadere informatie

Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw

Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw Toepassing van moleculaire technieken voor monitoring van bodemschimmels in de glastuinbouw: van droom naar werkelijkheid Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw Monitoring schimmels in

Nadere informatie

IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling

IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF 2014 Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Wetgeving Richtlijn 2009/128 voor een duurzaam gebruik van pesticiden Hoofdstuk 1 definities

Nadere informatie

Green Challenges project

Green Challenges project GREEN CHALLENGES Green Challenges project Uitdaging Het ontwerpen en testen van een systeemaanpak voor (nietchemische) ziekte- en plaagbestrijding > Identificeren van systeemsprongen 3 onderdelen Functionele

Nadere informatie

Jaarplan Plantgezondheid Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag

Jaarplan Plantgezondheid Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Jaarplan 2019 - Plantgezondheid Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Bij Plantgezondheid is het van belang om zowel te werken aan de korte alsmede aan de lange termijn doelstellingen. De behoefte

Nadere informatie

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015 De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen Wannes Keulemans 30 november 2015 structuur Voedselproductie en voedselzekerheid Wat verstaan we onder agrobiodiversiteit

Nadere informatie

Verduurzaming Gewasbescherming, verleden, heden en toekomst. 10,000 jaar van gewas selectie/veredeling

Verduurzaming Gewasbescherming, verleden, heden en toekomst. 10,000 jaar van gewas selectie/veredeling Verduurzaming Gewasbescherming, verleden, heden en toekomst Planten ziekten: sociaal- economische impact Ctgb relatiedag 9 juni 2016 Piet.boonekamp@wur.nl Zijn gewassen zo hulpeloos? 10,000 jaar van gewas

Nadere informatie

Onderzoek Chrysant door Proeftuin Zwaagdijk. Jeroen Sanders

Onderzoek Chrysant door Proeftuin Zwaagdijk. Jeroen Sanders Onderzoek Chrysant door Proeftuin Zwaagdijk Jeroen Sanders Proeftuin Zwaagdijk: Gestart in 1987 50 medewerkers Ongeveer 700 proeven per jaar Veel onderzoek op locatie Voornaamste teelten Glasgroenten-

Nadere informatie

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing?

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? WUR Onderwijsaanbod Gewasbescherming 2007 Modules Akkerbouw Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) frans.vanalebeek@wur.nl Preventie van plagen Eén van de lange termijn

Nadere informatie

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens INHOUD

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens INHOUD VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee

Nadere informatie

Groenten voor de markt van morgen : wat met residuen?

Groenten voor de markt van morgen : wat met residuen? Groenten voor de markt van morgen : wat met residuen? Dr. Ir. Paul Demyttenaere Directeur REO Veiling Studiedag KVIV 5 oktober 2010 : besluit Op de vraag vanuit de markt naar residu vrij product zal de

Nadere informatie

Plaagbestrijding als teamsport

Plaagbestrijding als teamsport Plaagbestrijding als teamsport Een inleiding over Natuurlijke Vijanden Jerre de Blok Oktober 2007 Werken met natuurlijke vijanden Natuurlijke vijanden: dieren of micro-organismen die van nature plagen

Nadere informatie

De nieuwe stap. 20 februari 2019

De nieuwe stap. 20 februari 2019 De nieuwe stap 20 februari 2019 Een korte terugblik 2014 Samenwerkingsverband LTO Glaskracht Nederland is opgericht; Lidmaatschap blijft bij ZLTO, LLTB of LTO Noord Glaskracht. 2018 Leden wensen herijking

Nadere informatie

Crop Care Competence Centre. Kverneland Group Nieuw-Vennep

Crop Care Competence Centre. Kverneland Group Nieuw-Vennep NL Crop Care Competence Centre Kverneland Group Nieuw-Vennep onze visie Techniek maakt een betere toekomst mogelijk. Wij ontwikkelen intelligente oplossingen voor een betere oogst en een hogere opbrengst.

Nadere informatie

Schadelijke wantsen onder glas

Schadelijke wantsen onder glas E T O C A R E W A G E I G E Schadelijke wantsen onder glas Plantgezondheidsdag 4 december 2013 Maedeli Hennekam (m.hennekam@entocare.nl) ETOCARE Wageningen 1 Schadelijke wantsen; E T O C A R E W A G E

Nadere informatie

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 F 0317 46 04 00 In opdracht van: Begeleidende groep

Nadere informatie

Duurzame kennis door publiek-private samenwerking. Annet Zweep Directie Agrokennis

Duurzame kennis door publiek-private samenwerking. Annet Zweep Directie Agrokennis Duurzame kennis door publiek-private samenwerking Annet Zweep Directie Agrokennis Opbouw van mijn verhaal 1. Introductie van mijzelf 2. Topsector en proces 3. Per PPS van vandaag: doel, opzet en wijze

Nadere informatie

De optimale gewasbescherming op je bedrijf is IPM

De optimale gewasbescherming op je bedrijf is IPM De optimale gewasbescherming op je bedrijf is IPM Els Mechant Studiedag kamerplanten 5 juni 2013 ADLO Demonstratieproject (2013-2015) Geïntegreerde gewasbescherming in de sierteelt IPM is meer dan wetgeving

Nadere informatie

Introductie. Zin en onzin van microbieel verrijkte producten. Onderwerpen. Het bodemleven. Rol van het bodemleven in de grond

Introductie. Zin en onzin van microbieel verrijkte producten. Onderwerpen. Het bodemleven. Rol van het bodemleven in de grond Zin en onzin van microbieel verrijkte producten Gera van Os Lector Duurzaam Bodembeheer, CAH Dronten Onderzoeker Gewas- en bodemgezondheid, PPO Lisse Introductie Bodem is de basis voor een goede teelt:

Nadere informatie

Onderzoek en Innovatie: Ontwikkelingen in de glastuinbouwsector.

Onderzoek en Innovatie: Ontwikkelingen in de glastuinbouwsector. Onderzoek en Innovatie: Ontwikkelingen in de glastuinbouwsector Eric.Poot@wur.nl www.glastuinbouw.wur.nl Wageningen UR Glastuinbouw Sinds November 2006 zelfstandige BU Concentratie glastuinbouw binnen

Nadere informatie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:

Nadere informatie

Lastenboek geïntegreerde pitfruitproductie in België

Lastenboek geïntegreerde pitfruitproductie in België Lastenboek geïntegreerde pitfruitproductie in België Annie Demeyere Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Voorlichting Landbouw en Visserij 1 Inhoud lezing Evolutie IFP

Nadere informatie

PlantgezondheidEvent. 10 maart 2016

PlantgezondheidEvent. 10 maart 2016 PlantgezondheidEvent 10 maart 2016 PPS Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid Trekkers: Willem Jan de Kogel (Wageningen UR) Helma Verberkt (LTO Glaskracht Nederland) Annet Zweep (Ministerie van Economische

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting 107 Achtergrond van het onderzoek Plaaginsekten kunnen in (fruit)boomgaarden veel schade veroorzaken. Vaak wordt het optreden van plaaginsekten in boomgaarden tegengegaan door

Nadere informatie

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW Samen de schouders onder duurzaam bodembeheer EEN GEZONDE BODEM IS IN BELANG VAN DE HELE MAATSCHAPPIJ Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut hebben in opdracht van

Nadere informatie

Weerbaar bodem of substraat en sterke plant

Weerbaar bodem of substraat en sterke plant Weerbaar bodem of substraat en sterke plant in bodem en andere substraten Andre van der Wurff, Wageningen UR Glastuinbouw Begin onderzoek bodemweerbaarheid 2007 Bodemweerbaarheid onder glas? Puzzle; geen

Nadere informatie

Productschap Tuinbouw Met Minder Meer. Helma Verberkt 26 juni 2012 Landelijke dag Roos

Productschap Tuinbouw Met Minder Meer. Helma Verberkt 26 juni 2012 Landelijke dag Roos Productschap Tuinbouw Met Minder Meer Helma Verberkt 26 juni 2012 Landelijke dag Roos Nieuwe werkwijze en programmering Productschap Tuinbouw 6 programma s Ondernemingsplatforms (OP) Commissie Voedingstuinbouw

Nadere informatie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Jan Willem Erisman Arnhem, 24 januari 2018 Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was

Nadere informatie

Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf.

Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf. Dilemma s biodiversiteit en gewasbescherming landbouwbedrijf. Gewasbescherming en FAB: Functionele Agro Biodiversiteit: Conflicterend of aanvullend? Gewasbescherming en FAB: De akkerrand als oplossing?

Nadere informatie

Toekomstvisie gewasbescherming 2030, naar weerbare planten en teeltsystemen. Gewasbescherming in maatschappelijke context

Toekomstvisie gewasbescherming 2030, naar weerbare planten en teeltsystemen. Gewasbescherming in maatschappelijke context Toekomstvisie gewasbescherming 2030, naar weerbare planten en teeltsystemen Gewasbescherming in maatschappelijke context Effectieve gewasbescherming is noodzaak De effectieve beheersing van ziekten, plagen

Nadere informatie

Plant, mens en innovatie. BSc Plantenwetenschappen 17 maart 2018

Plant, mens en innovatie. BSc Plantenwetenschappen 17 maart 2018 Plant, mens en innovatie BSc Plantenwetenschappen 17 maart 2018 Plant your future! Waarom Plantenwetenschappen studeren? Plant en Mens Toenemende vraag plantaardige productie Plant en Innovatie MEER MINDER

Nadere informatie

29 november 2018 Tuinplantendag 25 september 2019

29 november 2018 Tuinplantendag 25 september 2019 Tuinplantendag 25 29 september november 2019 2018 Gewasbescherming in de toekomst => Weerbare planten Procedure toelating in de EU Toelating middelen steeds moeilijker 1107 / 2009 Maatschappelijke uitdagingen

Nadere informatie

Weerbaarheid in innovatieve kasteelten. 23 Mei 2013 Andre van der Wurff

Weerbaarheid in innovatieve kasteelten. 23 Mei 2013 Andre van der Wurff Weerbaarheid in innovatieve kasteelten 23 Mei 2013 Andre van der Wurff Innovatie in kas teelt Gewasbescherming productie bodemziekten en plagen 1925 zandcultuur en watercultuur USA 1950 grint (Verticillium

Nadere informatie

Samen werken aan gezonde gewassen en veilige voeding. Verantwoorde gewasbescherming Agrifirm Better Together

Samen werken aan gezonde gewassen en veilige voeding. Verantwoorde gewasbescherming Agrifirm Better Together Samen werken aan gezonde gewassen Verantwoorde gewasbescherming Agrifirm 2017-2020 Better Together Verantwoorde gewasbescherming, een zaak voor ons allen! Maximaal oogsten met een minimale milieubelasting.

Nadere informatie

IPM als wapen tegen resistentie

IPM als wapen tegen resistentie IPM als wapen tegen resistentie Verónica Dias - Els Mechant Studiedag potchrysant & perkplanten 10/12/2013 ADLO Demonstratieproject (2013-2015) Geïntegreerde gewasbescherming in de sierteelt Resistentie

Nadere informatie

Fruitmot, wordt dit weer een belangrijke plaag?

Fruitmot, wordt dit weer een belangrijke plaag? Nederland Fruitmot, wordt dit weer een belangrijke plaag? Products: Affirm (W4) Peer 03.06.2019 Fruitmot Zoals u ongetwijfeld heeft gehoord of gezien, lijkt het dat we dit jaar met een grotere en vroegere

Nadere informatie

Verduurzaming Gewasbescherming, verleden, heden en toekomst

Verduurzaming Gewasbescherming, verleden, heden en toekomst Verduurzaming Gewasbescherming, verleden, heden en toekomst Ctgb relatiedag 9 juni 2016 Piet.boonekamp@wur.nl 10,000 jaar van gewas selectie/veredeling Monoculturen van één cultivar Selectie van de meest

Nadere informatie

Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid

Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid Jane Debode Caroline De Tender, Wim Wesemael, Nicole Viaene, Johan Van Vaerenbergh, Koen Willekens, Tommy D Hose, Greet Ruysschaert, Bart Vandecasteele & Martine

Nadere informatie

4.4 Opdracht: de boer

4.4 Opdracht: de boer 4.4 Opdracht: de boer Deze opdracht is verdeeld in vier delen. Namelijk de volgende: opdracht 1: milieubelasting opdracht 2: de appel opdracht 3: ziektes bij de appel opdracht 4: Beleid, boeren, bedrijven

Nadere informatie

Workshop bodemplagen in de glastuinbouw en zomerbloemen

Workshop bodemplagen in de glastuinbouw en zomerbloemen Workshop bodemplagen in de glastuinbouw en zomerbloemen Knelpunten en nieuwe oplossingsrichtingen 12-3-2015, Marjolein Kruidhof Welke beestjes behoren tot de bodemplagen? Definitie bodemplaag: dieren waarvan

Nadere informatie

Afwijkingen bestrijden

Afwijkingen bestrijden Afwijkingen bestrijden De ziekte- of schadeveroorzaker is al aanwezig en je bent tot de conclusie gekomen dat er bestreden moet worden. Welke methode ga je dan hanteren? Er zijn verschillende methoden

Nadere informatie

Vergroening. in de glastuinbouw. Conno de Ruijter & Dirk Bakker Vereniging Agrodis Workshop LTO Glaskracht 23 maart 2017

Vergroening. in de glastuinbouw. Conno de Ruijter & Dirk Bakker Vereniging Agrodis Workshop LTO Glaskracht 23 maart 2017 Vergroening in de glastuinbouw Conno de Ruijter & Dirk Bakker Vereniging Agrodis Workshop LTO Glaskracht 23 maart 2017 Wat is vergroening? Wat zijn groene middelen? Definitie Green Deal groene gewasbescherming

Nadere informatie

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.

Nadere informatie

I GEÏNTEGREERDE TEELT

I GEÏNTEGREERDE TEELT I GEÏNTEGREERDE TEELT Geïntegreerde teelt RICHTLIJN 2009/128/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 21 oktober 2009 tot vaststelling van een kader voor communautaire actie ter verwezenlijking van

Nadere informatie

Proeftuin Agroecologie en Technologie Wageningen UR, Lelystad

Proeftuin Agroecologie en Technologie Wageningen UR, Lelystad Proeftuin Agroecologie en Technologie Wageningen UR, Lelystad Flevolandbouw: waar het staat en waarheen het gaat 12 december, Fogelina Cuperus & Bram Veldhuisen i.s.m. Wijnand Sukkel, Dirk van Apeldoorn,

Nadere informatie

Bodemweerbaarheid. Andre van der Wurff

Bodemweerbaarheid. Andre van der Wurff Bodemweerbaarheid Andre van der Wurff Druk op gewasbeschermingsmiddelen EU KRW Druk op gewasbeschermingsmiddelen Energie bezuinigen Druk op gewasbeschermingsmiddelen Wettelijke toelating Onderschatting

Nadere informatie

Agrorobotica. De belofte voor 2020? 21 januari 2016, Joris IJsselmuiden

Agrorobotica. De belofte voor 2020? 21 januari 2016, Joris IJsselmuiden Agrorobotica De belofte voor 2020? 21 januari 2016, Joris IJsselmuiden Farm Technology Group, Wageningen Universiteit joris.ijsselmuiden@wur.nl, 0317 481258 Overzicht Waarom agrorobotica? Nieuwe teeltsystemen

Nadere informatie

Economische, sociale en beleidsaspecten van geintegreerde bestrijding in de landen tuinbouw

Economische, sociale en beleidsaspecten van geintegreerde bestrijding in de landen tuinbouw Economische, sociale en beleidsaspecten van geintegreerde bestrijding in de landen tuinbouw 14 juni, Roel Jongeneel (Wageningen University & Wageningen Economic Research) Presentatie gemaakt voor Ctgb

Nadere informatie

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.

Nadere informatie

Workshop plant: Plaagbeheersing in groenten en akkerbouw

Workshop plant: Plaagbeheersing in groenten en akkerbouw Workshop plant: Plaagbeheersing in groenten en akkerbouw Open Lucht Groenten en Beschutte teelt Lieven Delanote (Inagro) Femke Temmerman (Inagro) Justine Dewitte (PCG) 1 Ziekte driehoek 3 Principes bio

Nadere informatie

ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011

ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011 ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011 De vruchtbaarheid en de biologische activiteit van de bodem worden behouden en verbeterd - Door de teelt van vlinderbloemigen, groenbemesters

Nadere informatie

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 6 september 2017, Kronenberg Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.

Nadere informatie

16-7-2014. Uitgangssituatie. Uitgangssituatie. Waterkwaliteit is verbeterd, maar doelstelling nog niet voltooid.

16-7-2014. Uitgangssituatie. Uitgangssituatie. Waterkwaliteit is verbeterd, maar doelstelling nog niet voltooid. Uitgangssituatie Evaluatie Nota duurzame gewasbescherming 2004-2010 Doel Doelstelling 2010 Resultaat ACTIEPLAN Gezond gewas, Schoon water Ecologische kwaliteit oppervlaktewater Drinkwaterkwaliteit Reductiemilieubelasting

Nadere informatie

Detectie van mijten Snellere detectie van mijten door middel van fluorescentietechniek. 25 maart 2019 Aron Boerefijn

Detectie van mijten Snellere detectie van mijten door middel van fluorescentietechniek. 25 maart 2019 Aron Boerefijn Detectie van mijten Snellere detectie van mijten door middel van fluorescentietechniek in de glastuinbouw 25 maart 2019 Aron Boerefijn Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Onderzoek 3 2.1 Testen toepassing dino-lite

Nadere informatie

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, 2012-2016 Indicator 16 januari 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen

Nadere informatie

Interactie consument en producent Op weg naar gezonde groei, duurzame oogst. Ronald Hiel 11 juni 2015

Interactie consument en producent Op weg naar gezonde groei, duurzame oogst. Ronald Hiel 11 juni 2015 Interactie consument en producent Op weg naar gezonde groei, duurzame oogst Ronald Hiel 11 juni 2015 Wat u te wachten staat: Even voorstellen Waar staan we nu: resultaten en uitdagingen Hoe ziet het speelveld

Nadere informatie

Pilot systeem-aanpak mineervlieg in chrysant Resultaten IPM stappen in April 2018 Karen Smit

Pilot systeem-aanpak mineervlieg in chrysant Resultaten IPM stappen in April 2018 Karen Smit Pilot systeem-aanpak mineervlieg in chrysant Resultaten IPM stappen in 2017 April 2018 Karen Smit Inhoudsopgave Inleiding 2 1. IPM systeem chrysant 3 2. Opzet mineervliegbeheersing in chrysant in 2017

Nadere informatie

Aspecten van het gewasbeschermingsplan

Aspecten van het gewasbeschermingsplan Aspecten van het gewasbeschermingsplan In het gewasbeschermingsplan moeten de volgende aspecten aandacht krijgen: preventie; teelttechnische maatregelen; waarschuwings- en adviessystemen; niet-chemische

Nadere informatie

Geïntegreerde gewasbescherming nader beschouwd

Geïntegreerde gewasbescherming nader beschouwd Tussenevaluatie van de nota Gezonde Groei, Duurzame Oogst Aaldrik Tiktak, Daan Boezeman, Albert Bleeker, Roos den Uyl, Martha van Eerdt, Ron Franken, Jan van Dam, Sonja Kruitwagen #EvaluatieGGDO Evaluatie

Nadere informatie

Pascal Braekman Beleidsadviseur sierteelt & gewasbescherming

Pascal Braekman Beleidsadviseur sierteelt & gewasbescherming Pascal Braekman Beleidsadviseur sierteelt & gewasbescherming Inhoud Verkoop en gebruik van gewasbeschermings-middelen Wie? fytolicentie? beroepsactiviteit? Wat? P-/G-producten? verkoop/gebruik? Federaal

Nadere informatie

Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging

Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging Prof. Dr Ir Rudy Rabbinge Universiteitshoogleraar Duurzame Ontwikkeling & Voedselzekerheid, Wageningen UR Debatreeks De toekomst van

Nadere informatie

Even voorstellen. Workshop: Bedreigingen aanpakken door goed hygiënebeleid maart 2016, Dirk Bakker en Daan van Empel

Even voorstellen. Workshop: Bedreigingen aanpakken door goed hygiënebeleid maart 2016, Dirk Bakker en Daan van Empel Workshop: Bedreigingen aanpakken door goed hygiënebeleid 10 maart 2016, Dirk Bakker en Daan van Empel Even voorstellen Dirk Bakker Van Iperen, Technisch directeur Tel: 0186-578888 E: bakkerd@iperen.com

Nadere informatie

Weerbare productiesystemen

Weerbare productiesystemen Weerbare productiesystemen Van theorie naar praktijk 26 november 2014, Wijnand Sukkel Produceren we voedsel in een ecosysteem of in een fabriek? Beheren? of beheersen? Ontwikkelingen in de landbouw Schaalvergroting,

Nadere informatie

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw de rol van onderzoek 19 oktober 2017, prof.dr.ir. Jack van der Vorst, lid concernraad Wageningen University & Research Wereldwijde uitdagingen land-

Nadere informatie

OVER ONS Hortiplantcare (HPC) is een vooruitstrevende onderneming gebaseerd op de ontwikkeling van nieuwe oplossingen en prducten die gewassen hogere

OVER ONS Hortiplantcare (HPC) is een vooruitstrevende onderneming gebaseerd op de ontwikkeling van nieuwe oplossingen en prducten die gewassen hogere PLANT CARE IN ITS ESSENCE WAAROM HORTIPLANTCARE GEBRUIKEN? Sterk geconcentreerde producten, en goedkoop in gebruik Alleen de beste natuurlijke grondstoffen Een uitgebalanceerd product programma voor de

Nadere informatie

Biologische landbouw Dirk Reheul - Guido Van Huylenbroeck

Biologische landbouw Dirk Reheul - Guido Van Huylenbroeck Biologische landbouw Dirk Reheul / Guido Van Huylenbroeck 1 Biologische landbouw Dirk Reheul - Guido Van Huylenbroeck 2004-2005 eerste zit Deel economie 1. Hoe ziet het VMS van de "beef chain" (vb. cursus)

Nadere informatie

Weerbaar telen. Wat zijn de instrumenten?

Weerbaar telen. Wat zijn de instrumenten? Weerbaar telen. Wat zijn de instrumenten? INHOUD PRESENTATIE 1. Indeling type producten biostimulatoren en andere producten die we op het gewas toepassen 2. Natuurlijke bodemweerbaarheid: relevantie organische

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw?

Wageningen University & Research. Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw? Wageningen University & Research Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw? Mechanisatie en landbouw quiz Vraag 1: Mechanisatie a. Teelt aanpassen op mechanisatie of b.

Nadere informatie

Kunnen we natuurlijke vijanden tegen trips in chrysant stimuleren?

Kunnen we natuurlijke vijanden tegen trips in chrysant stimuleren? Kunnen we natuurlijke vijanden tegen trips in chrysant stimuleren? Gewasbijeenkomst Chrysant 10 februari 2016 te Gambora Juliette Pijnakker, Gert-Jan de Vast Kurt Put, Yves Arijs, Apostolos Pekas & Felix

Nadere informatie

Onkruidbestrijding en Gewasbescherming

Onkruidbestrijding en Gewasbescherming CURSUSboek Onkruidbestrijding en Gewasbescherming voor de Hovenier & Groenvoorziener AUTEURS Wied Hendrix Jan van den Langenberg colofon Auteurs Wied Hendrix en Jan van den Langenberg Redactie Linda Kleverlaan,

Nadere informatie

Monitoring nuttigen & plagen

Monitoring nuttigen & plagen Monitoring nuttigen & plagen Weet wat er leeft in je gewas Monitoring Een wekelijkse monitoring van de plagen én nuttigen in je aardbeiengewas is de sleutel tot succes voor een geslaagde geïntegreerde

Nadere informatie

Ambitie Plantgezondheid 2030 GEZONDE TEELT, GEZONDE TOEKOMST

Ambitie Plantgezondheid 2030 GEZONDE TEELT, GEZONDE TOEKOMST Ambitie Plantgezondheid 2030 GEZONDE TEELT, GEZONDE TOEKOMST Ambitie Plantgezondheid 2030 GEZONDE TEELT, GEZONDE TOEKOMST In 2030 is de Nederlandse voedsel- en sierteelt wereldwijd koploper in kwaliteit

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2015 69 Besluit van 6 februari 2015, houdende wijziging van het Besluit gewasbeschermingsmiddelen en biociden in verband met de invoering van een

Nadere informatie

Debat, ethische aspecten, onderwijs

Debat, ethische aspecten, onderwijs Workshop DNA labdag 2013 Genetische genomica tegen aardappelziekte Debat, ethische aspecten, onderwijs Bert Lotz, Jan-Peter Nap Wageningen UR Opbouw verhaal Scholierenfilm www.youtube.com/watch?v=pxbcgj6qsis

Nadere informatie

Workshop 4 Plantweerbaarheid

Workshop 4 Plantweerbaarheid Workshop 4 Plantweerbaarheid Is mijn plant/gewas weerbaar 23 maart, Luc Stevens, Jantineke Hofland-Zijlstra Plantweerbaarheid Vermogen van de plant te reageren op een verstoring door stressor te weerstaan

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Biologische voeding tegen over de gangbare chemische voeding Ik wil graag een pleidooi houden voor gezonde biologische voeding. Het marktaandeel van biologisch voeding is de laatste jaren vertienvoudigd.

Nadere informatie

Green Deal groene gewasbescherming

Green Deal groene gewasbescherming Green Deal groene gewasbescherming Jacobijn van Etten Projectleider Green Deal Ctgb Coördinator biologische middelen 11 juni 2015 Inhoud Vergroening Begrippen Doelstelling Green Deal Werkwijze Resultaten

Nadere informatie

Geeft bodemziekten geen ruimte!

Geeft bodemziekten geen ruimte! Geeft bodemziekten geen ruimte! Een gezonde plant begint bij een gezond wortelstelsel Trianum is een nieuw middel dat de wortels van tal van gewassen versterkt en beschermt tegen ziekten als Fusarium,

Nadere informatie

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Innovatie voor verduurzaming Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Hinse Boonstra, Ctgb relatiedag, 15 juni 2017 Science for a better life Zaden, middelen en diensten voor een duurzame geïntegreerde

Nadere informatie