Genetisch gewijzigde aardappelen ter bestrijding van de aardappelziekte. met de medewerking van
|
|
- Franciscus de Haan
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Genetisch gewijzigde aardappelen ter bestrijding van de aardappelziekte met de medewerking van
2 De aardappelziekte De aardappelziekte wordt veroorzaakt door Phytophthora infestans, een schimmelachtig organisme. De ziekte vormt in streken met een gematigd klimaat zoals België de grootste bedreiging voor de aardappelteelt Origine van de ziekte De aardappelziekte is in 1843 vanuit de Verenigde Staten naar Europa overgewaaid. Slechts twee jaar later vond in Ierland de Great Famine plaats: de aardappelziekte veroorzaakte in enkele achtereenvolgende jaren grote misoogsten in de Ierse aardappelteelt. Het gevolg: ruim 1 miljoen Ieren stierven van de honger en nog eens zoveel Ieren emigreerden om elders een nieuw leven op te bouwen. Het ziektebeeld Phytophthora tast zowel blad, stengel als knol aan. Op het blad verschijnen vlekken die langzaam donkerbruin kleuren. Bij vochtige weersomstandigheden is aan de onderkant wit schimmelpluis te zien. Uiteindelijk kunnen de bladen helemaal verschrompelen. Ook op de stengel kunnen bruine vlekken zichtbaar worden. De knollen worden aangetast via ogen of barsten in de schil en de besmetting kan zowel gebeuren tijdens de groei, de oogst als tijdens de bewaring. Zonder bestrijdingsmaatregelen kan het opbrengstverlies voor de landbouwer oplopen tot 100%. Het bestrijden van de ziekte De aardappelziekte wordt vandaag onder controle gehouden door te spuiten met schimmelbestrijdingsmiddelen. Er is een waarschuwingsdienst die aangeeft wanneer er best (weer) gespoten wordt. Landbouwers in België spuiten ongeveer 10 tot 15 keer per seizoen. Plaatsen waar aardappelen voorkomen en de ziekte niet wordt bestreden, zoals afvalhopen met aardappelen, kunnen een bron zijn voor de verspreiding van de ziekte. geslachtelijke schimmelsporen Steeds moeilijker te bestrijden De bestrijding van de aardappelziekte is over de jaren heen steeds moeilijker geworden omdat gemiddeld genomen gunstiger weersomstandigheden optreden voor de schimmel en binnen de Phytophthora-populatie steeds agressievere vormen voorkomen. Dit is het gevolg van een verhoogde diversiteit doordat de schimmel zich sinds een aantal jaren ook geslachtelijk kan voortplanten. Geslachtelijke sporen zorgen niet alleen voor meer diversiteit, maar zijn ook in staat om 1 tot 3 jaar in de bodem te overleven. Ongeslachtelijke schimmeldraden overleven de winter in aangetaste knollen. De economische schade De aardappeloogst vertegenwoordigt in Europa een waarde van om en nabij de 6 miljard euro. Geschat wordt dat Phytophthora in Europa elk jaar ongeveer 1 miljard euro schade aanricht, bestaande uit kosten voor de bestrijding van de ziekte, en kosten als gevolg van opbrengst- en bewaarverliezen. Voor de Belgische landbouw gaat het omgerekend om een jaarlijkse kostenpost van ongeveer 55 miljoen euro.
3 Vermijden van de aardappelziekte Een resistentie inkruisen is complex cv. Bionica cv. Toluca De aardappelziekte wordt vandaag voornamelijk bestreden met schimmelbestijdingsmiddelen. De meest duurzame manier om de ziekte te vermijden is echter het telen van resistente aardappelrassen. Bij langdurige en grootschalige teelt van resistente rassen neemt de ziektedruk af. Phytophthora kan zich dan immers veel minder vermenigvuldigen. Dat is gunstig voor landbouwers die geen resistente rassen telen en/of de ziekte niet bestrijden, zoals biologische- en hobbytelers. ABPT (4x + 6x) etc. S. tuberosum 1980 resistente rassen De gevoeligheid van aardappelrassen voor Phytophthora verschilt van ras tot ras, maar er zijn maar weinig rassen die een echte duurzame resistentie bezitten. Het ras Bintje, dat vandaag nog altijd 40 tot 50% van het Vlaamse aardappelareaal inneemt, is erg gevoelig voor de ziekte. ABPT (4x) ABPT (4x) S. tuberosum S. phureja (2x) 1965 Het inkruisen van resistentie tegen Phytophthora vanuit aan de aardappel verwante soorten is een langdurig en complex proces. Het kost decennia om te komen tot een ras dat resistent èn verkoopbaar is. De resistente rassen Bionica en Toluca zijn in Nederland ontstaan na een veredelingsproces dat meer dan 40 jaar in beslag heeft genomen. De raseigenschappen van Bionica en Toluca maken dat ze maar beperkt toepasbaar zijn. Beide rassen bezitten hetzelfde, enkelvoudige resistentiegen afkomstig uit de wilde aardappelsoort Solanum bulbocastanum. Het feit dat ze maar één resistentiegen bezitten, maakt de rassen bijzonder kwetsbaar aangezien Phytophthora gemakkelijk door enkelvoudige resistenties heen breekt. Ook het ras Sarpo Mira bezit een opmerkelijk resistentieniveau. Dit ras is in Hongarije ontstaan na een langdurig proces van klassieke familieselectie. ABPT (3x + 4x) S. acaule (4x) S. bulbocastanum (4x) Conventionele resistentieveredeling is complex en tijdsverslindend Het inkruisen van één resistentiegen vergt tientallen jaren. 1959
4 Duurzaamheid van genetisch gewijzigde Phytophthora-resistente aardappelen. Sinds een aantal jaren wordt er gewerkt aan genetisch gewijzigde, Phytophthora-resistente aardappelen. Genetische modificatie laat toe om in één stap, en zonder verlies van raseigenschappen, meerdere resistentiegenen tegelijk in te brengen. Beeld: foto van Wageningse veldproef Die resistentiegenen zijn net zoals bij Bionica en Toluca, afkomstig uit wilde verwanten van de aardappel uit de Andes. Er is vandaag een twintigtal natuurlijke resistentiegenen beschikbaar en dat aantal is nog altijd groeiende. Zo worden nieuwe aardappelen ontwikkeld met verschillende duurzame combinaties van resistentiegenen. Wetenschappers zijn ervan overtuigd dat de ultiem duurzame resistentie wordt bereikt wanneer verschillende combinaties van resistentiegenen in tijd en plaats afgewisseld worden in combinatie met een heel klein beetje spuiten. De gevolgen van grootschalige teelt van genetisch gewijzigde, meervoudig resistente aardappelrassen In economisch opzicht De kosten voor de bestrijding van de aardappelziekte zullen naar verwachting drastisch naar beneden gaan. Opbrengst- en bewaarverliezen zullen ook kunnen verminderen. Genetisch gewijzigd zaai- en plantgoed is weliswaar duurder dan de traditionele variëteiten, maar de prijszetting is doorgaans zodanig dat ook de landbouwers er netto op vooruit gaan. In ecologisch opzicht De milieubelasting van de aardappelteelt zal verminderen. Het aantal bespuitingen zal drastisch af kunnen nemen, en dus ook het aantal tractorritten. Er zal nog wel een tweetal keer met een schimmelbestrijdingsmiddel moeten worden gespoten voor de bestrijding van Alternaria, een andere schimmelziekte. In sociaal opzicht Meervoudige resistenties kunnen bijdragen tot het behoud van een positief imago voor de aardappel, want de teeltwijze is duurzamer. Aardappelen, en in het bijzonder frieten, behoren tot ons Belgische culturele erfgoed. Uit oogpunt van gezondheid De genetisch gewijzigde, meervoudig resistente aardappel zal qua chemische samenstelling en smaak niet verschillen van zijn niet-resistente tegenhanger. Hij zal ook net zo gezond zijn. Het eindproduct moet in de winkel wel duidelijk geëtiketteerd worden zodat de consument bewust en vrij kan kiezen. Uit oogpunt Belgische van veldproef gezondheid In Vlaanderen wordt in 2011 en 2012 een wetenschappelijke veldproef uitgevoerd met genetisch gewijzigde, Phytophthora-resistente aardappelen. Het grootste deel van de te onderzoeken aardappellijnen is afkomstig van Wageningen Universiteit & Research Center. In deze aardappelen zitten maximaal drie verschillende resistentiegenen (zie Daarnaast maakt ook de Fortuna-aardappel van BASF deel uit van de veldproef. Deze aardappel bezit twee natuurlijke resistentiegenen afkomstig van Solanum bulbocastanum. Nog niet voor morgen Het zal nog enkele jaren duren voordat genetisch gewijzigde, meervoudig resistente aardappelen op de markt zullen zijn. BASF is met zijn Fortuna-aardappel het verst gevorderd. De aardappel zit in de laatste ontwikkelingsfasen. Deze aardappelen zouden ten vroegste in 2014 op de markt kunnen komen.
5 Genetisch gewijzigde aardappelen ter bestrijding van de aardappelziekte Aardappelziekte veroorzaakt veel schade Resistente rassen zijn de beste oplossing Conventionele resistentieveredeling is complex en traag Genetische modificatie is snel en kan in een stap meerdere resistenties inbrengen zonder verlies van raseigenschappen met de medewerking van
Het Bintje-PLUS project
De plaag De meeste aardappelplanten zijn zeer gevoelig voor infec5e door Phytophthora infestans, een schimmelach5g organisme dat de aardappelplaag veroorzaakt. 1 Gent 7 maart 2015 Het Bintje-PLUS project
Nadere informatieHet eindrapport over de veldproef met genetisch gewijzigde Phytophthora-resistente aardappelen
Wetteren, 25 april 2013 Persbericht Het eindrapport over de veldproef met genetisch gewijzigde Phytophthora-resistente aardappelen Er is nu een vulgariserend eindrapport en een DVD in 2 talen beschikbaar
Nadere informatieKarakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2012)
Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2012) V. César (CRA-W) Samenvatting Sinds 1999 onderzoekt het CRA in Libramont de kenmerken van de verschillende stammen van de aardappelziekte
Nadere informatieKarakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2014)
Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2014) V. César (CRA-W) Samenvatting Het Waals onderzoekscentrum voor de landbouw onderzoekt sinds 1999 de populaties van de aardappelplaag.
Nadere informatiefacts series Een schimmelresistente aardappel voor België
Een schimmelresistente aardappel voor België VIB VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) is een non-profit onderzoeksinstituut in de levenswetenschappen. 1.300 wetenschappers verrichten strategisch
Nadere informatieThuis bestuderen Aardappelen signalen blz. 52 t/m 85
Aardappelteelt Programma voor vandaag: De belangrijke aardappelziekten PowerPoint presentaties Thuis bestuderen Aardappelen signalen blz. 52 t/m 85 Planning Toets deel 2 Woe, 9. november (ziekten, plagen,
Nadere informatieDe strijd tegen de aardappelziekte -Vragen en opdrachten bij de lesposter-
Inleiding Niet eens zo gek lang geleden kende ook Noordwest Europa nog hongersnood. Rond 1845 zorgde de aardappelziekte Phytophthora infestans jaren achtereen voor slechte aardappeloogsten. Vooral Ierland
Nadere informatie1. Discussie loopt vast: partijen wijzen naar elkaar, de argumenten naar zichzelf
Hoe trek je een discussie vlot? van zorgen naar veranderbare situaties in de Phytophthora case Wat doe je als partijen met elkaar in gesprek proberen te komen maar het lukt niet echt, of er komt niets
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie a-KB-2-b
Bijlage VMBO-KB 2009 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. 945-0191-a-KB-2-b Informatie - Aardappels Lees eerst informatie 1 tot en met 8 en beantwoord dan vraag 39 tot en met 48. Bij
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. 945-0191-a-GT-2-b Informatie - Aardappels Lees eerst informatie 1 tot en met 8 en beantwoord dan vraag 37 tot en
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. 945-0191-a-KB-2-b
Bijlage VMBO-KB 2009 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. 945-0191-a-KB-2-b Informatie - Aardappels Lees eerst informatie 1 tot en met 8 en beantwoord dan vraag 39 tot en met 48. Bij
Nadere informatieBelang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie
Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:
Nadere informatieRasresistentie tegen Phytophthora infestans in het loof
Rasresistentie tegen Phytophthora infestans in het loof - 2013 V. César (CRA-W) Samenvatting Om de aardappelziekte onder controle te houden zijn heel wat fungicidebehandelingen nodig. Het gebruik van rassen
Nadere informatieKan onze land- en tuinbouw zonder gewasbeschermingsmiddelen? Monica Höfte - Universiteit Gent
Kan onze land- en tuinbouw zonder gewasbeschermingsmiddelen? Monica Höfte - Universiteit Gent Primaire productie: wat zijn de uitdagingen? Stijgende wereldbevolking Toename in welvaart leidt tot meer vleesconsumptie
Nadere informatieWetenschappelijk achtergronddossier Phytophthora-resistente aardappelen
Wetenschappelijk achtergronddossier Phytophthora-resistente aardappelen Phytophthora-resistente aardappelen Phytophtora infestans veroorzaakt de aardappelziekte. Dit is de meest bedreigende ziekte voor
Nadere informatieRaseigenschappen biologische aardappelen. Vermeerdering Biologisch Uitgangsmateriaal (VBU) KW0826 Door: Douwe Werkman
Raseigenschappen biologische aardappelen. Vermeerdering Biologisch Uitgangsmateriaal (VBU) KW0826 Door: Douwe Werkman Inleiding In opdracht van VBU (Vermeerdering Biologisch Uitgangsmateriaal) werd in
Nadere informatieRASSENKEUZE BIOLOGISCHE AARDAPPELEN. Lieven Delanote, Karel Dewaele - Inagro
RASSENKEUZE BIOLOGISCHE AARDAPPELEN Lieven Delanote, Karel Dewaele - Inagro Bio in Vlaanderen - consumptie Aardappelen vers: > 5 % marktaandeel Voorbije 5 jaar x 2 2 Biologische teelt EU Lastenboek Bio
Nadere informatieSchimmelresistente aardappelen
Schimmelresistente aardappelen België en daarbuiten René Custers De aardappelplaag is grootste probleem Phytophthora infestans is de oorzaak Een schimmelachtig organisme Grootste bedreiging van de aardappelteelt
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Patatje oorlog Ontwikkeld door het Centre for BioSystems Genomics in samenwerking met Wageningen University Tekst Doriet Willemen en Jan-Kees Goud Illustraties
Nadere informatieProgramma Programma /02/2010
Programma 2009-2010 4 oktober: asperge 24 januari: sla en ajuin 14 februari: kruiden, kiemplanten en groenbemesters 7 maart: meloen, pompoen en courgettes 30 mei: selder en wortelen Witloof Kolen Aardappelen
Nadere informatieWaarschuwingsdienst aardappelziekte PCA
Waarschuwingsdienst aardappelziekte PCA P. Vanhaverbeke (PCA) Samenvatting Vroege aantastingen van de aardappelziekte mochten ons eigenlijk niet verbazen in 2014: de winter was recordzacht, van echte vrieskou
Nadere informatieHoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers?
Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers? Edith Lammerts van Bueren Louis Bolk Instituut, Wageningen University DNA labs, 8 maart 2013 De schrik van elke
Nadere informatieDuurzame resistentie tegen de aardappelziekte? Geert Kessel
Duurzame resistentie tegen de aardappelziekte? Geert Kessel Inhoud Wat kost Phytophthora Een probleemschets Agressiviteit Virulentie-ontwikkeling Resistentie tegen Fungiciden Recente ontwikkelingen van
Nadere informatieGedachtewisseling. over het veldproefproject met genetisch gewijzigde aardappelen. Verslag
stuk ingediend op 1159 (2010-2011) Nr. 1 19 mei 2011 (2010-2011) Gedachtewisseling over het veldproefproject met genetisch gewijzigde aardappelen Verslag namens de Commissie voor Landbouw, Visserij en
Nadere informatieDe principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld
De principes van geïntegreerde gewasbescherming (IPM) met aardappel als voorbeeld Piet M. Boonekamp Foodlog symposium Landbouw zonder chemie, hoe dan? Ommeren 15 april, 2019 Stelling: Gewasbescherming
Nadere informatieZiekten en plagen ERWINIA. Veroorzaakt door: Bacterie.
Ziekten en plagen ERWINIA Veroorzaakt door: Bacterie. Erwinia Carotovora: bovengrondse delen of knollen verslijmen en vertonen rotte plekken (stinkend zachtrot). De knollen rotten geheel weg en verspreiden
Nadere informatieWelke richting volg je? In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?
Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet
Nadere informatieBestrijding Phytophthora in aardappelen. H. Schepers, G. Kessel & B. Evenhuis
Bestrijding Phytophthora in aardappelen H. Schepers, G. Kessel & B. Evenhuis Beheersing van Phytophthora Phytophthora Epidemie 25 Phytophthora Proeven 25 Begin groeiseizoen Rasresistentie en BOS en knolaantasting
Nadere informatieImpuls voor afzet bio aardappel
Maart 2012 Nummer 1 Redactie Postadres Hoofdstraat 24 3972 LA Driebergen T 0343-523860 Inhoud Redactioneel Meerdere wegen pag 1 Impuls voor afzet bio aardappel pag 1 Demoveld met 17 rassen pag 2 Voldoende
Nadere informatieCRITERIA VOOR HET ONDERZOEK VAN DE RASSEN MET HET OOG OP HUN TOELATING TOT DE CATALOGUS AARDAPPELEN (Solanum tuberosum L.
1/9 CRITERIA VOOR HET ONDERZOEK VAN DE RASSEN MET HET OOG OP HUN TOELATING TOT DE CATALOGUS AARDAPPELEN (Solanum tuberosum L.) - 13/12/2013 I ONDERZOEK VAN DE ONDERSCHEIDBAARHEID, DE HOMOGENITEIT EN DE
Nadere informatieAanvraag voor de introductie in het leefmilieu van aardappelstammen met verbeterde weerstand tegen
BASF Plant Science Aanvraag voor de introductie in het leefmilieu van aardappelstammen met verbeterde weerstand tegen Phytophthora infestans in 2011 en 2012 Publiek dossier A Algemene informatie Naam en
Nadere informatieOverzicht van de waarschuwingsdienst van Carah (2012)
Overzicht van de waarschuwingsdienst van Carah (2012) V. Damanet (CARAH) Samenvatting Groeiseizoen 2012 begon met een zeer vochtige en nogal koude lente. Het planten vond plaats in twee duidelijk afgescheiden
Nadere informatieGewasbescherming: Vanwaar komen we en waar gaan we naar toe? Mathias Abts Departement Landbouw en Visserij
Gewasbescherming: Vanwaar komen we en waar gaan we naar toe? Mathias Abts Departement Landbouw en Visserij Waarom gewasbescherming? Belangrijke en onmisbare hulp om ziekten, plagen en onkruiden onder controle
Nadere informatieDiagnose van bladvlekken
Diagnose van bladvlekken De rol van Alternaria solani, A. alternata & ozon LeafSpot Alumni bijeenkomst 2016-10-27 Rozemarijn de Vries Jan Spoelder Lo Turkensteen Renate Ellens Bladziekten in aardappel
Nadere informatieVoedselzekerheid en de rol van genenbanken
Voedselzekerheid en de rol van genenbanken Chris Kik, 13 februari 2016 Overzicht presentatie Introductie biodiversiteit voedselzekerheid genetische erosie De rol van genenbanken Gebruik van genenbankmateriaal
Nadere informatieHybride aardappel, versnelling van veredeling en vermeerdering
Hybride aardappel, versnelling van veredeling en vermeerdering Pim Lindhout Jaarcongres Nederlandse Akkerbouw Vakbond De Schakel, Nijkerk 28 februari 2018 Solynta oprichters Theo Schotte, veredeling Hein
Nadere informatieLoofziekten in pootaardappel
Loofziekten in pootaardappel Huub Schepers 13 maart 2014, Lelystad Aandachtspunten presentatie Phytophthora infestans Geschiedenis Levenscyclus Symptomen Geïntegreerde bestrijding Reduceer primaire bronnen
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 16363 10 juni 2014 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 5 juni 2014, nr. WJZ/14081045, houdende wijzigingen
Nadere informatieInformatie bestemd voor het publiek.
Informatie bestemd voor het publiek. Syngenta Mogen B.V Vergelijking onder veldomstandigheden van genetisch gemodificeerde aardappelen met een verhoogde resistentie tegen schimmelziekten met standaardrassen
Nadere informatieResistente aardappel hoopt op genade
Resistente aardappel hoopt op genade Met Wageningse gentechnologie zijn aardappels te ontwikkelen die amper bestrijdingsmiddelen nodig hebben tegen de aardappelziekte fytoftora. Toepassing zou binnen vijf
Nadere informatieEen uniek duo. Informationen unter: www.nufarm.de Hotline: 02 21-179 179-99
Een uniek duo Informationen unter: www.nufarm.de Hotline: 2 21-179 179-99 Werkingsmechanisme Canvas is een preventief contactfungicide voor de bestrijding van Phytophthora. Canvas werkt in op meerdere
Nadere informatieTot de laatste korrel robuust in de strijd tegen Phytophthora.
Tot de laatste korrel robuust in de strijd tegen Phytophthora. www.valbon.nl Gebruiksvriendelijke spuitkorrel (WDG) Phytophthora infestans Aardappelziekte ligt altijd op de loer Een geslaagde teelt van
Nadere informatieELKE AARDAPPEL VERDIENT DE BESTE BESCHERMING.
ELKE AARDAPPEL VERDIET DE BESTE BESCHERMIG. Werkingsmechanisme Canvas is een preventief contactfungicide voor de bestrijding van Phytophthora. Canvas werkt in op meerdere fasen in de levenscyclus van de
Nadere informatieBanjo Forte. 10 L Banjo is een geregistreerd handelsmerk. Fungicide. Krachtig tegen phytophthora, beschermend voor blad en knol
Banjo Forte Krachtig tegen phytophthora, beschermend voor blad en knol Fungicide Phytophthora bestrijding Voor het gebruik in consumptie-, zetmeel-, en pootaardappel zoals gespecificeerd in de gebruiksaanwijzing.
Nadere informatieDe unieke combinatie in Phytophthorabestrijding
De unieke combinatie in Phytophthorabestrijding Banjo orte - Krachtig, breed en gemakkelijk! 3 Introductie Banjo orte is het nieuwe aardappelfungicide van Makhteshim-Agan. Dankzij de unieke Inhoud combinatie
Nadere informatieProefresultaten zoete aardappel 2016
Proefresultaten zoete aardappel 2016 Zoete aardappel, een veelbelovend gewas In het najaar van 2016 werden in Proefcentrum Herent de eerste zoete aardappelen geoogst. Ondanks zijn naam is de zoete aardappel
Nadere informatie4.4 Opdracht: de boer
4.4 Opdracht: de boer Deze opdracht is verdeeld in vier delen. Namelijk de volgende: opdracht 1: milieubelasting opdracht 2: de appel opdracht 3: ziektes bij de appel opdracht 4: Beleid, boeren, bedrijven
Nadere informatieSPECIMEN BANJO FORTE. 10 L Banjo is een geregistreerd handelsmerk. Fungicide. Krachtig tegen phytophthora, beschermend voor blad en knol
BANJO FORTE Fungicide Krachtig tegen phytophthora, beschermend voor blad en knol Werkzame stof: Dimethomorf 200 g/l (17,0 % w/w) Fluazinam 200 g/l (17,0 % w/w) Aard van het preparaat: Suspensie concentraat
Nadere informatieWRATZIEKTE & FYTOPLASMEN. Kürt Demeulemeester
WRATZIEKTE & FYTOPLASMEN Kürt Demeulemeester WRATZIEKTE FOD project POWADIS (RT-13/06) Symptomen 3 4 Wat is wratziekte? Schimmel Synchitrium endobioticum Quarantaine-organisme (A2-lijst EPPO) Overleven
Nadere informatieGroene Veredeling. Aardappel. BIOIMPULS 2009-2013: Perspectieven op phytophthora resistente aardappelrassen. Nieuwe resistenties uit wilde soorten
Groene Veredeling BIOIMPULS 2009-2013: Perspectieven op phytophthora resistente aardappelsen Na 2007 was ook 2012 een zwaar phytophthora seizoen. Dat maakt voor de biologische sector de noodzaak van resistente
Nadere informatieDatum 26 juli 2010 Betreft Antwoorden Kamervragen inzake de isolatieafstanden bij experimentele gentechaardappels.
> Retouradres Postbus 30945 2500 GX Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 8 Postbus 30945 2500 GX Den Haag www.vrom.nl Betreft en Kamervragen
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Handelende in overeenstemming met de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu;
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 25401 11 september 2014 Besluit van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 3 september 2014, nr. 14123667, houdende
Nadere informatieBeleidnotitie Vliegtuigspuiten
Beleidnotitie Vliegtuigspuiten Beleidsuitgangspunten voor gedifferentieerd handhaven bij vliegtuigbespuitingen in de 14 meter zone langs het oppervlaktewater bij extreem natte omstandigheden. Aanleiding
Nadere informatieInitium : de nieuwe werkzame stof. Tegen de plaag Uitstekende blad- en stengelbescherming Uitzonderlijke regenvastheid.
Initium : de nieuwe werkzame stof Tegen de plaag Uitstekende blad- en stengelbescherming Uitzonderlijke regenvastheid www.orvego.be De nieuwe innovatieve molecule voor de bestrijding van de aardappelziekte
Nadere informatieELKE AARDAPPEL VERDIENT DE BESTE BESCHERMING.
ELKE AARDAPPEL VERDIET DE BESTE BESCHERMIG. Werkingsmechanisme Canvas is een preventief contactfungicide voor de bestrijding van Phytophthora. Canvas werkt in op meerdere fasen in de levenscyclus van de
Nadere informatie5.2.4 Rhizoctonia. 5.2.4.3 De ziekte. In deze paragraaf wordt verwezen naar foto s. Deze kunt u vinden op de website als bijlage bij 5.2.4.
5.2.4 Rhizoctonia AUTEUR EN CONTACTPERSOON: HANS SCHNEIDER De bodemschimmel Rhizoctonia solani veroorzaakt wortelbrand en wortelrot in suikerbieten. Bij zware aantasting gaan hele percelen verloren. Rotte
Nadere informatieEen uniek duo. Informationen unter: www.nufarm.de Hotline: 02 21-179 179-99
Een uniek duo Informationen unter: www.nufarm.de Hotline: 2 21-179 179-99 Werkingsmechanisme Canvas is een preventief contactfungicide voor de bestrijding van Phytophthora. Canvas werkt in op meerdere
Nadere informatieWelke info? weersfactoren!! vatbaarheid gewas besmettingsbronnen. IPM: eerst info, dan fyto. Netwerk van 48 automatische weerstations in Vlaanderen
IPM: eerst info, dan fyto Aardappelziekte (P. infestans) Alternaria (A. solani) Polycyclische schimmel ziekten in aardappelen Aardappelziekte (P. infestans) weersfactoren!! vatbaarheid gewas besmettingsbronnen
Nadere informatieDuurzame Resistentie tegen Phytophthora in aardappel. DuRPh. halverwege
Duurzame Resistentie tegen Phytophthora in aardappel halverwege Colofon Duurzame resistentie tegen Phytophthora in aardappel door cisgene merkervrije modificatie. 2 Programmateam, juli 2010 Piet Boonekamp
Nadere informatiefungicide suspensie concentraat 400 g/l pyrimenthanil 4 x 5 l GEVAAR
Scala Toelatingsnummer 11555 N W.4 Productgroep: Formulering: De identiteit van alle stoffen in het mengsel die bijdragen tot de indeling van het mengsel: Werkzame stof: Verpakking: Gevarenaanduidingen:
Nadere informatieBespaar op kosten Phytophthora- en Alternariabestrijding op zand- en dalgrond.
Bespaar op kosten hytophthora- en Alternariabestrijding op zand- en dalgrond. Bespaar op de kosten van de bestrijding van Alternaria en hytophthora op zanden dalgronden en profiteer van een betere en langere
Nadere informatieNieuwe Veredelingstechnieken NPBTs
Slide 1 Nieuwe Veredelingstechnieken NPBTs Voorbeelden van perspectiefvolle toepassingen Clemens van de Wiel, Jan Schaart, Bert Lotz Slide 2 Nieuwe genetische technieken Nieuwe technieken voor precieze
Nadere informatieINFO 505 JUNI 2009. Bellis, voor een verzekerde bewaring. Bellis. Bellis. Bellis
505 JUNI 2009 INFO JUNI 2012 Bellis, voor een verzekerde bewaring De klimaatomstandigheden in Nederland veranderen de laatste jaren. Dit heeft tot gevolg dat we steeds meer te maken krijgen met extreme
Nadere informatieWaarom een ZadenBib?
Waarom een ZadenBib? Wat is een ZadenBib? Bibliotheek Zelf geoogste zaden binnenbrengen en/of meenemen. eetbare planten, medicinale planten, sierplanten, bloemen, vergeten groenten, kruiden, Toegankelijk
Nadere informatieReactie op bezwaren ingediend tegen wijzigingsvergunningen IM /01, IM /01 en IM /01 door niet belanghebbenden
Reactie op bezwaren ingediend tegen wijzigingsvergunningen IM 07-001/01, IM 07-006/01 en IM 07-007/01 door niet belanghebbenden Een groot aantal personen heeft bezwaar aangetekend tegen de besluiten van
Nadere informatieValse meeldauw in Zonnebloem laatste resultaten Auteur: Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Roselinde Duyvesteijn
Valse meeldauw in Zonnebloem laatste resultaten 2009 Auteur: Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Roselinde Duyvesteijn Probleem in zonnebloemen Valse meeldauw (Plasmopara halstedii) > oömyceet In Nederland,
Nadere informatieSterke rassen weerstaan hoge plaagdruk (2014)
Sterke rassen weerstaan hoge plaagdruk (2014) K.. Dewaele (Inagro), L. Delanote (Inagro), J. Rapol (Inagro) Samenvatting In 2014 zorgde de vroege en zeer hoge plaagdruk voor een grondige selectie in de
Nadere informatieValse meeldauw in zonnebloemen. Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Jan van der Bent, Rik de Werd en Frank van der Helm
Valse meeldauw in zonnebloemen Marjan de Boer, Suzanne Breeuwsma, Jan van der Bent, Rik de Werd en Frank van der Helm Probleem in zonnebloemen Valse meeldauw (Plasmopara halstedii) > oomyceet In Nederland,
Nadere informatie122 JUNI 2014. Retengo Plust in suikerbieten. Retengo Plust in suikerbieten
122 JUNI 2014 INFO Retengo Plust in suikerbieten Suikerbieten zijn de laatste jaren tot één van de rendabelste teelten in het bouwplan van veel landbouwbedrijven geworden. De bietenteelt wordt echter steeds
Nadere informatieInvloed plantversterkers op opbrengst en gezondheid gewas in de teelt van pootaardappelen
Invloed plantversterkers op opbrengst en gezondheid gewas in de teelt van pootaardappelen KW 0112 Door: ing. H.W.G. Floot Inleiding In de teelt van biologische aardappelen gelden specifieke regels van
Nadere informatieAlternariain in aardappel: een ziektecomplex? Prof. Geert Haesaert Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Vakgroep Toegepaste Biowetenschappen
Alternariain in aardappel: een ziektecomplex? Prof. Geert Haesaert Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Vakgroep Toegepaste Biowetenschappen Meer Alternaria? Alternaria -aantastingen worden als een toenemend
Nadere informatieWerkafspraken met voorwaarden
Handreiking met werkafspraken voor gedifferentieerd handhaven bij vliegtuigbespuitingen in de 14 meter zone langs het oppervlaktewater bij extreem natte omstandigheden Aanleiding Op grond van artikel 15
Nadere informatiewiskunde A havo 2015-I
Gifgebruik in de aardappelteelt Het lijkt goed te gaan met het terugdringen van het gifgebruik in de aardappelteelt. Nederlandse aardappelboeren gebruikten in 1998 gemiddeld 32 kg chemische bestrijdingsmiddelen
Nadere informatieRobuuste Rassen (1) Carolus. vrij vastkokend - geschikt voor o.a. aardappelsoep
Robuuste Rassen (1) Carolus vrij vastkokend - geschikt voor o.a. aardappelsoep Teler douwe monsma: Het liefst schakel ik direct over naar de nieuwe rassen, dat geeft ons meer zekerheid Carolus Aardappelsoep
Nadere informatieHet Nederlands Aardappel Rapport 2016 Met Micosat mycorrhizae, schimmels en bacteriën
Het Nederlands Aardappel Rapport 2016 Met Micosat mycorrhizae, schimmels en bacteriën Het Nederlands Aardappel Rapport 2016 65 proefvelden met controle (57 Consumptie + 8 Pootgoed) 27.337 geanalyseerde
Nadere informatieBio. (s)maakt het verschil
Bio (s)maakt het verschil Weet u niet precies hoe kwalitatieve voeding te kiezen? Of hoe u ervan te verzekeren dat u en uw kinderen gezond én lekker eten? Vraagt u zich soms ook af of het bio-label wel
Nadere informatieVisuele boordeling vitaliteit Phytophthora infestans bladvlekken
Visuele boordeling vitaliteit Phytophthora infestans bladvlekken Betrouwbaarheid van visuele levend / dood beoordelingen van bladaantasting in aardappel Geert Kessel, Corina Topper, Bert Evenhuis en Jack
Nadere informatieDebat, ethische aspecten, onderwijs
Workshop DNA labdag 2013 Genetische genomica tegen aardappelziekte Debat, ethische aspecten, onderwijs Bert Lotz, Jan-Peter Nap Wageningen UR Opbouw verhaal Scholierenfilm www.youtube.com/watch?v=pxbcgj6qsis
Nadere informatieBLADZIEKTEN IN DE BIET IN EEN IPM PERSPECTIEF
BLADZIEKTEN IN DE BIET IN EEN IPM PERSPECTIEF Juni 2016 Barbara Manderyck & Françoise Vancutsem - KBIVB IPM= 3 basisprincipes 2 PREVENTIE of schade vermijden MONITORING = WAARNEMINGEN INTERVENTIE= BESTRIJDING
Nadere informatieCuratieve en eradicatieve (stop) werking van fungiciden tegen Phytophthora 2009
Curatieve en eradicatieve (stop) werking van fungiciden tegen Phytophthora 2009 J. Spruijt, H.T.A.M. Schepers en A. Evenhuis Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenteteelt
Nadere informatieCGM/ Advies: inschaling van werkzaamheden met gg-aardappel Solanum tarijense
BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN POSTADRES: POSTBUS 578 3720 AN BILTHOVEN Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw J.C. Huizinga-Heringa
Nadere informatieKENNISBUNDEL. Biologische aardappelen. Mei 2013 ZIEKTEN EN PLAGEN / INSECTEN. www.dlvplant.nl TEELTTECHNISCHE ASPECTEN LOOFDODEN
KENNISBUNDEL Biologische aardappelen Mei 2013 TEELTTECHNISCHE ASPECTEN LOOFDODEN ZIEKTEN EN PLAGEN / VIRUSZIEKTEN ZIEKTEN EN PLAGEN / PHYTOPHTHORA INFESTANS ZIEKTEN EN PLAGEN / RHIZOCTONIA SOLANI DE SMAAK
Nadere informatieCera GoodWalk 18/11/2017. Duurzame landbouw in de praktijk oa CSA Koen Tierens
Cera GoodWalk 18/11/2017 Duurzame landbouw in de praktijk oa CSA Koen Tierens Duurzame landbouw in de praktijk oa CSA 1. Wat is CSA? 2. Waarom is dit een oplossing voor uitdagingen rond voedsel in de toekomst?
Nadere informatieover de resultaten van de veldproef met ggo-aardappelen
stuk ingediend op 2091 (2012-2013) Nr. 1 31 mei 2013 (2012-2013) Gedachtewisseling over de resultaten van de veldproef met ggo-aardappelen Verslag namens de Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid
Nadere informatieCRISPR-Cas om groentes te verbeteren
CRISPR-Cas om groentes te verbeteren Hoe kunnen we planten weerbaarder maken? Elysa Overdijk, mei 2019 Leerstoelgroepen Fytopathologie en Celbiologie, Wageningen Universiteit Inhoud 2019 7 miljard 2050
Nadere informatiewater dispergeerbaar granulaat 26,7 % boscalid en 6,7 % pyraclostrobin
Signum Toelatingsnummer 12630 N W.7 Productgroep: fungicide Formulering: water dispergeerbaar granulaat Werkzame stoffen: 26,7 % boscalid en 6,7 % pyraclostrobin Xn: Schadelijk N: Milieugevaarlijk Waarschuwingszinnen:
Nadere informatieAlternaria in Zantedeschia
Alternaria in Zantedeschia Voortgezet diagnostisch onderzoek 2006-2007 Peter Vink en Khanh Pham Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Bloembollen april 2008 PPO nr. 3234009700-7 2008 Wageningen, Praktijkonderzoek
Nadere informatie1. Wanneer kan je een octrooi (=patent) nemen op een planteigenschap die voordien nog niet gekend was in de landbouw?
Q&A Octrooien op planteigenschappen 1. Wanneer kan je een octrooi (=patent) nemen op een planteigenschap die voordien nog niet gekend was in de landbouw? Als het Europees Octrooi Bureau een patent verleent,
Nadere informatieHybride aardappelveredeling: Pootaardappelen uit zaad?
Hybride aardappelveredeling: Pootaardappelen uit zaad? Pim Lindhout www.solynta.com Tweede landelijke Pootaardappeldag Emmeloord 17 januari 2017 Waarom zijn we aan hybride aardappelveredeling begonnen?
Nadere informatieHET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN
10318 N HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN Dit besluit treedt in werking met ingang van 1 januari 2019. 1 BESLUIT WIJZIGING WETTELIJK GEBRUIKSVOORSCHRIFT EN GEBRUIKSAANWIJZING
Nadere informatieEvolutie van de Belgische voorraden
Evolutie van de Belgische voorraden 2012-2013 V. De Blauwer (Inagro), D. Florins (FIWAP), P. Lebrun (FIWAP) Samenvatting Jaarlijks houden FIWAP, CARAH, PCA en Inagro een enquête om de evolutie van de aardappelvoorraden
Nadere informatiebiologie vwo 2017-II Bananen bedreigd
Bananen bedreigd Bananen zijn de belangrijkste voedselbron voor meer dan 400 miljoen mensen in de tropen. De wereldwijde bananenproductie wordt bedreigd door schimmels die de Panama-ziekte veroorzaken.
Nadere informatieBeheersing Alternaria in de aardappelteelt. A. Evenhuis & H.T.A.M. Schepers
Beheersing Alternaria in de aardappelteelt A. Evenhuis & H.T.A.M. Schepers Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit AGV PPO nr. 325027000 December 2014 2012 Wageningen,
Nadere informatieCGM/ Advies isolatieafstand bij veldproef met gg-aardappels
BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN POSTADRES: POSTBUS 578 3720 AN BILTHOVEN Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw J.C. Huizinga-Heringa
Nadere informatiePestalotiopis, niet alleen een lastige naam.. Rob van den Oever, Vlamings
Pestalotiopis, niet alleen een lastige naam.. Rob van den Oever, Vlamings Programma lezing Terugblik vanaf 2012 Proef BASF en labtesten Verschil Pestalotiopsis - Phytophthora Foto s uit de praktijk Over
Nadere informatieProgramma voor vandaag:
Aardappelteelt Programma voor vandaag: Standdichtheid en benodigde hoeveelheid pootgoed Bemesting van aardappelen Opdrachten no.2 Pauze 10:30 10:45 PowerPoint presentatie / werk in groepen Opdrachten no.
Nadere informatieProgramma voor vandaag:
Aardappelteelt Programma voor vandaag: Kennismakingsgesprek Project (vak) Aardappelteelt programma Aardappelteelt inleiding Artikel en vragenlijst Hybride aardappelen uit zaad de toekomst PowerPoint presentatie
Nadere informatieTopopbrengsten in rassenproef zomertarwe biologische teelt
Interprovinciaal Proefcentrum voor de Biologische Teelt (P.C.B.T.) v.z.w. Ieperseweg 87 8800 RUMBEKE Tel. : 051/26 14 00, Fax. : 051/24 00 20 Verslag BT03ZTA_RAS01 Topopbrengsten in rassenproef zomertarwe
Nadere informatieKENNISBUNDEL. Biologische aardappelen. Mei 2013 ZIEKTEN EN PLAGEN / VIRUSZIEKTEN. www.dlvplant.nl
KENNISBUNDEL Biologische aardappelen Mei 2013 TEELTTECHNISCHE ASPECTEN LOOFDODEN ZIEKTEN EN PLAGEN / INSECTEN ZIEKTEN EN PLAGEN / PHYTOPHTHORA INFESTANS ZIEKTEN EN PLAGEN / RHIZOCTONIA SOLANI DE SMAAK
Nadere informatieAARDAPPELEN. nr variëteit maat zaadhuis. 1 Agria Bioselect Agrico/Binst. 2 Biogold Van Rijn. 3 Charlotte Bio Terra (Binst)
AARDAPPELEN 1 Proefopzet Variëteitenproef in samenwerking met het PCBT te Beitem. Doel is om samen met het PCBT op zoek te gaan naar variëteiten die geschikt zijn voor de biologische teeltwijze. Hiertoe
Nadere informatie