Voortgezette Studie Boekhouden 12.1 a De functie van het kasstroomoverzicht is een bijdrage leveren aan de beoordeling door gebruikers van het vermogen van de onderneming om geldmiddelen en kasequivalenten te genereren. Tevens wordt inzicht verkregen in de behoeften van de onderneming om deze kasstromen te gebruiken. b c d Het kasstroomoverzicht kan worden opgesteld volgens de directe en volgens de indirecte methode. Bij de directe methode worden de belangrijkste contante bruto-ontvangsten en contante brutobetalingen weergegeven. Bij de indirecte methode wordt het resultaat na belastingen zodanig aangepast dat daaruit worden verwijderd: de gevolgen van nietgeldelijke transacties, belastinglatenties en voorzieningen voor ontvangsten en betaalde dan wel nog te betalen bedragen uit bedrijfsactiviteiten en baten en lasten die verband houden met kasstromen uit investeringsactiviteiten en financieringsactiviteiten. De voorkeur gaat uit naar de directe methode, met daarbij de aanbeveling een aansluiting te geven tussen het bedrijfsresultaat en de kasstroom uit bedrijfsoperaties. Bij toepassing van de indirecte methode wordt aanbevolen uit te gaan van het bedrijfsresultaat. Het kasstroomoverzicht bestaat uit de onderdelen: kasstromen uit bedrijfsactiviteiten (operationele activiteiten); kasstromen uit investeringsactiviteiten; kasstromen uit financieringsactiviteiten. Kasstromen uit hoofde van transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de valutakoers op de dag van de kasstroom; ook wordt uitgegaan van een gewogen gemiddelde koers in het betreffende boekjaar. De reden dat moet worden uitgegaan van de valutakoers op het moment van de kasstroom is dat wijzigingen in de valutakoersen niet tot kasstromen leiden en daarom buiten het kasstroomoverzicht moeten blijven. Om de aansluiting tussen de begin- en eindsaldi van de geldmiddelen en kasequivalenten te waarborgen, moeten de gevolgen van de valutakoerswijzigingen op deze geldmiddelen en kasequivalenten wel in aanmerking worden genomen. e 1 De aankoopprijs van de deelnemingen wordt als investeringen in deelnemingen opgenomen. 2 De verkoopprijs (bij toepassing van de indirecte methode: de boekwaarde) van de deelnemingen wordt als desinvesteringen van deelnemingen opgenomen. f 1 Op het overzicht dat is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij wordt uitgegaan van de bedrijfswinst. In de geconsolideerde jaarrekening wordt de bedrijfswinst namelijk niet verdeeld naar meerderheid en minderheid. 2 Op het overzicht opgesteld volgens de directe methode. Dit vindt zijn oorzaak in het feit dat het hier om de werkelijke ontvangsten en uitgaven gaat. 12.2 a Mutatiebalans ( 1.000) Ingaande kasstroom Uitgaande kasstroom Afneming gebouwen 40 Toeneming machines 165 Afneming deelneming in C - 10 Toeneming voorraden - 100 Toeneming algemene reserve - 130 Toeneming handelsvorderingen - 30 Toeneming langlopende lening - 25 Afneming belang derden in B - 25 Toeneming handelsvorderingen - 50 Afneming te betalen belastingen - 35 255 Afneming te betalen dividend - 10 Afneming liquide middelen - 110 365 365 107 Copyright 2010 Wolters-Noordhoff bv Groningen/Houten, The Netherlands.
Uitwerkingen b Geconsolideerd kasstroomoverzicht ( 1.000) Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten (operationele activiteiten) Winst na belastingen 280 Aandeel derden in verlies B / 25 Afschrijving gebouwen 40 Afschrijving machines 120 Toeneming handelsschulden 50 Toeneming voorraden / 100 Toeneming handelsvorderingen / 30 Afneming te betalen belastingen / 35 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investering in machines / 350 Desinvestering in machines 65 Aandeel in winst C / 20 Aandeel in dividend C 30 300 / 275 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuwe langlopende lening 90 Aflossing langlopende lening / 65 Betaald dividend / 160 / 135 Afneming liquide middelen / 110 c Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten (operationele activiteiten) ( 1.000) Bedrijfswinst 360 Afschrijving gebouwen 40 Afschrijving machines 120 Toeneming handelsschulden 50 Toeneming voorraden / 100 Toeneming handelsvorderingen / 30 Kasstroom uit bedrijfsoperaties 440 Betaalde rente / 25 Betaalde belastingen (35 + 80) / 115 Kasstroom uit operationele activiteiten 300 Copyright 2010 Wolters-Noordhoff bv Groningen/Houten, The Netherlands. 108
Voortgezette Studie Boekhouden 12.6 a ( 1.000) 2006 2007 Mutatiebalans + Duurzame productiemiddelen 20.000 28.000 8.000 Goodwill geconsolideerde deelnemingen 1.500 1.800 300 Minderheidsdeelnemingen 100 100 Onderhanden werk minus vooruitontvangen termijnen 2.000 5.500 3.500 Voorraden grondstoffen 4.600 8.500 3.900 Handelsdebiteuren 5.000 6.000 1.000 Liquide middelen 810 700 110 34.010 50.600 Aandelenkapitaal 15.000 17.500 2.500 Reserves 5.000 6.750 1.750 Minderheidsbelang van derden 210 210 Voorziening latente belastingen 800 880 80 Overige voorzieningen 1.000 1.600 600 Leningen op lange termijn 1.500 3.880 2.380 Converteerbare obligatielening 500 500 Kredieten op korte termijn 5.000 9.200 4.200 Te betalen belasting 1.300 1.730 430 Handelscrediteuren 2.200 7.100 4.900 Te betalen dividend 1.500 1.750 250 34.010 50.600 17.200 17.200 b Reserves 1 januari 5.000.000 Toevoeging vanuit de winst 1.150.000 Agio bij conversie - 125.000 Agio bij aandelenruil (berekend als saldo!) - 500.000 1.775.000 Emissiekosten - 25.000-1.750.000 Reserves 31 december 6.750.000 We laten nog even enkele journaalposten volgen, die Codejo heeft gemaakt. Verkrijging aandelen in Samira Deelneming Samira 1.800.000 aan Bank ( 1.750.000 + 50.000) 1.800.000 Verkrijging aandelen in Berrie Deelneming Berrie 2.600.000 aan Aandelenkapitaal 2.600.000 aan Agioreserve - 500.000 aan Bank - 100.000 Conversie obligaties in aandelen Converteerbare obligatielening 500.000 Bank - 125.000 aan Aandelenkapitaal 500.000 aan Agioreserve - 125.000 Agioreserve 25.000 aan Bank 25.000 109 Copyright 2010 Wolters-Noordhoff bv Groningen/Houten, The Netherlands.
Uitwerkingen Winstbestemming Winstsaldo 2.900.000 aan Te betalen dividend 1.750.000 aan Algemene reserve - 1.150.000 c 1 In de verkrijgingsprijs van Samira begrepen goodwill: Verkrijgingsprijs 1.800.000 Intrinsieke waarde - 1.400.000 400.000 2 In de verkrijgingsprijs van Berrie begrepen goodwill: Verkrijgingsprijs ( 2.000.000 + 500.000 + 100.000) 2.600.000 Intrinsieke waarde - 2.000.000 600.000 d Schuld op 1 januari 1.300.000 Inbrengbalans Samira 60.000 Inbrengbalans Berrie - 140.000-200.000 1.500.000 Belastinglast 3.140.000 Voorziening op 1 januari 800.000 Inbrengbalans Samira - 40.000 Inbrengbalans Berrie - 360.000 1.200.000 Voorziening op 31 december - 880.000 Afneming voorziening - 320.000 Over fiscale winst verschuldigd - 3.460.000 4.960.000 Schuld op 31 december - 1.730.000 Betaalde belasting 3.230.000 Copyright 2010 Wolters-Noordhoff bv Groningen/Houten, The Netherlands. 110
Voortgezette Studie Boekhouden e Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2007 ( 1.000) Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten Bedrijfswinst 6.650 Afschrijvingen - 3.850 Toeneming overige voorzieningen - 200 10.700 Toeneming onderhanden werk 1.000 Toeneming voorraden grondstoffen - 1.500 Afneming handelsdebiteuren - 4.300 1.800 Toeneming handelscrediteuren - 1.600-3.400 14.100 Betaalde interest 610 Betaalde belastingen - 3.230-3.840 10.260 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Duurzame productiemiddelen 7.150 Deelnemingen - 4.100-11.250 / 990 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Leningen op lange termijn 880 Conversie obligaties in aandelen - 100 Kredieten op korte termijn - 1.100 Aandelenemissie - 2.500 Betaald dividend - 1.500-880 Mutatie liquide middelen / 110 12.8 Geconsolideerd kasstroomoverzicht ( 1.000) Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten +/ Winst na belasting + 252 Afschrijving gebouwen + 104 Afschrijving verpakkingsmachines + 320 Mutatie voorraden (1) + 35 Mutatie crediteuren (2) 20 Mutatie debiteuren (3) 55 Mutatie onderhoudsvoorziening + 30 Mutatie te betalen algemene kosten (4) + 23 Mutatie te betalen vennootschapsbelasting (5) 70 Winstaandeel derden (6) + 40 + 659 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investering gebouwen (7) 200 Investering verpakkingsmachines (8) 650 Deelneming Zandkreek BV 300 1.150 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Betaald dividend vorig boekjaar 60 Opbrengst aandelenemissie + 100 Hypothecaire lening o/g + 300 Lening o/g + 180 + 520 Mutatie liquide middelen (9) + 29 111 Copyright 2010 Wolters-Noordhoff bv Groningen/Houten, The Netherlands.
Uitwerkingen Enkele berekeningen: (1): (505 480 60) = 35 (2): (280 210 90) = 20 (3): (255 160 40) = + 55 (4): (83 50 10) = + 23 (5): (50 110 10) = 70 (6): (240 80 120) = + 40 (7): (1.296 1.150 + 104 50) = 200 (8): (1.440 860 + 320 250) = 650 (9): (149 10 110) = + 29 12.9 a 1 Investeringen (N) 50.000 aan Verkoop duurzame activa tegen boekwaarde (A) 40.000 aan Afschrijvingen (N) - 2.000 aan Voorziening belastingen (A) (30% 1.600) - 480 aan Winst na belastingen (A) - 1.120 aan Toename nettowerkkapitaal (A) - 6.400 2 Winstuitkering (N) 1.600.000 Toename deelneming Niehoff (A) - 1.600.000 aan Winst na belastingen (N) 3.200.000 3 Winstaandeel belang derden 800.000 aan Winst na belastingen (N) (20% 4.000.000) 800.000 Winstuitkering 400.000 aan Winstuitkering belang derden (50% 800.000) 400.000 4 Toename liquide middelen (A) 400.000 aan Afname liquide middelen (N) 400.000 b Consolidatiestaat ( 1.000) Omschrijving A N Eliminatie Consolidatie Inkomende kasstroom Winst na belastingen 5.060 4.000 1 1,12 5.058,88 2 3.200 3 800 Afschrijvingen 1.500 600 1 2 2.098 Nieuwe leningen op lange termijn 1.200 400 1.600 Verkoop duurzaam productiemiddel 40 1 40 Afname liquide middelen 500 4 400 100 Winstaandeel derden 3 800 800 7.800 5.500 9.656,88 Uitgaande kasstroom Winstuitkering 2.200 2.000 2 1.600 2.200 3 400 Toename deelneming Niehoff BV 1.600 2 1.600 Aflossingen 800 400 1.200 Investeringen 2.300 2.800 1 50 5.050 Afname voorzieningen 80 50 1 0,48 130,48 Toename netto-werkkapitaal 420 250 1 6,4 676,4 Toename liquide middelen 400 4 400 Winstuitkering belang derden 3 400 400 7.800 5.500 4.850 4.850 9.656,88 Copyright 2010 Wolters-Noordhoff bv Groningen/Houten, The Netherlands. 112
Voortgezette Studie Boekhouden 12.10 a Bij de weergave van de kasstroom uit bedrijfsactiviteiten is de zogenoemde indirecte methode toegepast. b De in het kasstroomoverzicht opgenomen bedragen vanwege afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa komen eveneens voor in de geconsolideerde winst-en-verliesrekening. c 1 Het in het kasstroomoverzicht vanwege de mutatie in voorzieningen opgenomen bedrag wijkt af van het bedrag van 15.051.000 door plaatsgehad hebbende nieuwe consolidaties en vervallen consolidaties (deconsolidaties). 2 Dit geldt eveneens voor de volgende posten in het kasstroomoverzicht: mutatie werkkapitaal; mutatie langlopende leningen; mutatie kortlopende schulden bij kredietinstellingen; mutatie aandeel derden. d Van de genoemde posten zijn in het kasstroomoverzicht de volgende posten opgenomen als mutatie werkkapitaal (exclusief liquide middelen): voorraden; vorderingen; schulden aan leveranciers; overige schulden (inclusief de overlopende passiva). e 1 De post Verwerving van deelnemingen in het kasstroomoverzicht is inclusief de voor de deelnemingen betaalde goodwill. 2 De in de geconsolideerde deelnemingen aanwezige liquide middelen zijn op de aankoopprijs in mindering gebracht. f g Op de post Verkoop van groepsmaatschappijen is het volgende van toepassing: het bedrag stelt de boekwaarde verminderd met de in de groepsmaatschappijen aanwezige liquide middelen voor. Van de inkoop van de eigen aandelen is gejournaliseerd: 0.. Overige reserves 1.306.000 aan 1.. Bank 1.306.000 In plaats van de rekening 0.. Overige reserves (0.. Algemene reserve) te debiteren, kan de rekening 0.. Gehouden eigen aandelen worden gedebiteerd. Het (debet)saldo ultimo boekjaar van de rekening 0.. Gehouden eigen aandelen moet ten behoeve van de opstelling van de (externe) balans in mindering worden gebracht op het (credit)saldo van de rekening 0.. Overige reserves (0.. Algemene reserve). h Nettoresultaat vorig boekjaar 130.298.000 Dividend vorig boekjaar - 32.349.000 Toegevoegd aan de algemene reserve (overige reserves) 97.949.000 Het dividend vorig boekjaar valt af te lezen in het geconsolideerd kasstroomoverzicht (onder Kasstroom uit financieringsactiviteiten). 113 Copyright 2010 Wolters-Noordhoff bv Groningen/Houten, The Netherlands.
Uitwerkingen NB: In de toelichting op de balans en de winst-en-verliesrekening is het volgende mutatieoverzicht op de Overige reserves opgenomen: Overige reserves ( 1.000) 2002 2001 Stand per 1 januari 51.903 107.589 Ingekochte eigen aandelen / 1.306 / 26.922 Mutatie goodwill / 216.944 Winstbestemming 97.949 186.942 Koersverschil waardering deelnemingen / 1.530 1.238 Stand per 31 december 147.016 51.903 Copyright 2010 Wolters-Noordhoff bv Groningen/Houten, The Netherlands. 114