Preventief trainen voor ziekenhuisopname Dr. Jaap Dronkers
Wat is het? probleem Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Functieverlies tijdens ziekenhuisopname Na 1 maand beperkte activiteit 5,5 keer meer kans op disability Na ziekenhuisopname 61 keer meer kans op disability Gill TM, Allore HG, Holford TR, Guo Z. Hospitalization, restricted activity, and the development of disability among older persons JAMA. 2004 Nov 3;292(17):2115-24.
Functieverlies na ziekenhuisopname Een verblijf op de intensive care duurt slechts dagen, maar de effecten zijn tien jaar later nog merkbaar. Dat stelt chirurg in opleiding Tim Timmers van het UMC Utrecht in zijn proefschrift. (Persbericht UMCU / promotie mei 2011) Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Hospitalization-associated disability Covinsky 2011 Een derde van de patiënten > 70 jaar heeft na een ziekenhuisopname problemen in het zelfstandig functioneren (ook na succesvol medisch ingrijpen) Covinsky KE, Pierluissi E, Johnston CB. Hospitalization-associated disability :"She was probably able to ambulate, but I'm not sure". JAMA. 2011 Oct 26;306(16):1782-93. Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Fysieke conditie Kritische zone operatie time
BIJSLUITER? ZIEKENHUISOPNAME
INACTIVITEIT 83% van de opnametijd ligt een patiënt in bed. Brown CJ, Redden DT, Flood KL, Allman RM. The underrecognized epidemic of low mobility during hospitalization of older adults. J Am Geriatr Soc. 2009 Sep;57(9):1660-5.
Effecten van bedrust op spieren jong oud Functionele mobiliteit Kortebein P, et al. Functional impact of 10 days of bed rest in healthy older adults. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2008 Oct;63(10):1076-81.
OPERATIE STRESS jong oud operatie Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
OPERATIE STRESS jong oud kwetsbaar operatie Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Functieverlies tijdens ziekenhuisopname na operatieve ingreep Lawrence VA, Hazuda HP, Cornell JE, Pederson T, Bradshaw PT, Mulrow CD, Page CP. Functional independence after major abdominal surgery in the elderly. J Am Coll Surg. 2004 Nov;199(5):762-72
English KL, Paddon-Jones D. Protecting muscle mass and function in older adults during bed rest. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2010 Jan;13(1):34-9. Review. Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Wat is het Kun je het probleem voorspellen? Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Dagelijks functioneren 100% 80% 60% 30% 0 % Percentage of maximale spierfunctie
Dagelijks functioneren 100% 45% 25% 0 % Percentage of maximale functie
Dagelijks functioneren Frailty 100% 30% 0 % Percentage of maximale spierfunctie
Preoperatieve screening Gebruikelijke factoren Fysieke fitheid en activiteit Mortaliteit Ontslagbestemming Ligduur Dronkers JJ, Chorus AM, van Meeteren NL, Hopman-Rock M. The association of pre-operative physical fitness and physical activity with outcome after scheduled major abdominal surgery. Anaesthesia 2013;68:67-73 Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Preoperatieve screening Gebruikelijke factoren Fysieke fitheid en activiteit Mortaliteit Ontslagbestemming Ligduur Dronkers JJ, Chorus AM, van Meeteren NL, Hopman-Rock M. The association of pre-operative physical fitness and physical activity with outcome after scheduled major abdominal surgery. Anaesthesia 2013;68:67-73 Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Wat is het Kun je het Kun je het probleem voorspellen voorkomen? Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Fysieke conditie Kritische zone operatie tijd Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Fysieke conditie Kritische zone operatie tijd Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Dronkers JJ, Lamberts H, Reutelingsperger IM, Naber RH, Dronkers-Landman CM, Veldman A, van Meeteren NL. Preoperative therapeutic programme for elderly patients scheduled for elective abdominal oncological surgery: a randomized controlled pilot study. Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen Clin Rehabil. 2010 Jul;24(7):614-22..
Intensiteit training Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
EXERCISE IS MEDICINE Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
DANK VOOR UW AANDACHT
Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
+ _ + _ + _ Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Inactiviteit Operatie Ouderdom Ziekte Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Beademing en diafragma CONCLUSIONS: The combination of 18 to 69 hours of complete diaphragmatic inactivity and mechanical ventilation results in marked atrophy (>50%) of human diaphragm myofibers. These findings are consistent with increased diaphragmatic proteolysis during inactivity. Levine S, Nguyen T, Taylor N, Friscia ME, Budak MT, Rothenberg P, Zhu J, Sachdeva R, Sonnad S, Kaiser LR, Rubinstein NA, Powers SK, Shrager JB. Rapid disuse atrophy of diaphragm fibers in mechanically ventilated humans. N Engl J Med. 2008 Mar 27;358(13):1327-35. Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Threshold voor Sportprestatie Warburton D E et al. CMAJ 2006;174:801-809 Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Warburton D E et al. CMAJ 2006;174:801-809 Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Warburton D E et al. CMAJ 2006;174:801-809 Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Operatie
Preoperatieve functionele status als voorspeller postoperatief verloop Dependence for the performance of ADLs and impaired cognitive conditions are important predictors of postoperative complications Fukuse T, Satoda N, Hijiya K, Fujinaga T. Importance of a comprehensive geriatric assessment in prediction of complications following thoracic surgery in elderly patients. Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen Chest. 2005 Mar;127(3):886-91.
ProFyt
Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
ProFyt operatie Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Methods Risk factors Conventional risk factors Age Metastatic cancer COPD Heart disease Smoking Coughing Physical activity Physical fitness Timed up and go Chair rise time MIP RCEHandgrip strength Outcome measures Mortality Discharge destination Length of stay (LOS) Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
MORTALITY 7.7 % n=169 Age (> 80) Metastatic cancer Diabetes Heart diseases COPD Smoking Cough Activity level (LAPAQ) ADL (TUG) Lower leg function (CRT) Respiratory function (MIP) Respiratory function (RCE) Muscle mass (HGS) 0 1 2 3 4 5 6 7 Odds ratio (p<0.1)
MORTALITY 7.7 % n=169 Age (> 80) Metastatic cancer Diabetes Heart diseases COPD Smoking Cough Activity level (LAPAQ) ADL (TUG) Lower leg function (CRT) Respiratory function (MIP) Respiratory function (RCE) Muscle mass (HGS) 0 1 2 3 4 5 6 7 Odds ratio (p<0.05)
DISCHARGE DESTINATION 10 % nursing home n=169 Age (> 80) Metastatic cancer Diabetes Heart diseases COPD Smoking Cough Activity level (LAPAQ) ADL (TUG) Lower leg function (CRT) Respiratory function (MIP) Respiratory function (RCE) Muscle mass (HGS) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Odds ratio (p<0.1)
DISCHARGE DESTINATION 10 % n=169 Age (> 80) Metastatic cancer Diabetes Heart diseases COPD Smoking Cough Activity level (LAPAQ) ADL (TUG) Lower leg function (CRT) Respiratory function (MIP) Respiratory function (RCE) Muscle mass (HGS) 0 1 2 3 4 5 6 7 Odds B-value ratio (p<0.05) (p<0.1)
LENGTH OF STAY (log transformed) 12 days n=169 Age (> 80) Metastatic cancer Diabetes Heart diseases COPD Smoking Cough Activity level (LAPAQ) ADL (TUG) Lower leg function (CRT) Respiratory function (MIP) Respiratory function (RCE) Muscle mass (HGS) 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 B-value (p<0.1)
LENGTH OF STAY (log transformed) 12 days n=169 Age (> 80) Metastatic cancer Diabetes Heart diseases COPD Smoking Cough Activity level (LAPAQ) ADL (TUG) Lower leg function (CRT) Respiratory function (MIP) Respiratory function (RCE) Muscle mass (HGS) 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35 0,4 0,45 0,5 B-value (p<0.05)
Mortality Discharge destination Length of stay Age Metastatic cancer Diabetes Heart diseases COPD Smoking X Coughing Activity level (LAPAQ) X OR 5,5 X OR 6,7 X ADL /TUG Lower leg function (CRT) Respiratory function (MIP) Respiratory function (RCE) X OR 5,2 HGS
performance World Health Organization International Classification of Functioning, Disability and Health, 2001, Geneva: WHO. capacity
LASA Physical Activity Questionnaire (LAPAQ) ADL (KATZ) self reported performance FITHEID Coördinatie Lenigheid Spierkracht UHV capacity ADL TUG HKK CRT MIP RMA Fietstest Traplooptest
Wat is het Kun je het Kun je het Kun je het probleem verklaren voorspellen voorkomen? Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Bewegingsgedrag voor operatie Hartoperaties (CABG) AAA Oncologische chirurgie Saegrov S, Halding AG. Related Articles, What is it like living with the diagnosis of cancer? Eur J Cancer Care (Engl). 2004 May;13(2):145-53. Eigen meting via LAPAQ THP (Oosting et al, 2012)
Ademspiertraining
Intervention Intervention group Control group Inspiratory muscle training (IMT) Aerobic training Resistance training lower limb extensors Training functional activities Home based exercise program
Mortaliteit ontslagen overleden LAPAQ>416 en niet getraind 74 2 (2,6%) LAPAQ<416 en niet getraind 32 9 (22%) LAPAQ>416 en getraind 27 1 (3,6%) LAPAQ<416 en getraind 18 1 (5,3%)
Intensiteit training Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
KATZ 9,0 Mobiliteit en ziekenhuisopname 8,0 7,0 6,0 nulmeting OudFit 5,0 4,0 T0 T1 T3 Kokenberg F, Strookapppe EW, Mosterd S, Govers F, Dronkers JJ, Veldman A Kwetsbare ouderen tijdens ziekenhuisopname: het belang van vroege activering (in voorbereiding) Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Hospitalization-associated disability Covinsky 2011 HAD Hoe vaak en wanneer? This hospitalization-associated disability occurs in approximately one-third of patients older than 70 years of age and may be triggered even when the illness that necessitated the hospitalization is successfully treated. Screenen Monitoren Interventies We also describe a pragmatic approach toward functional status assessment in the hospital focused on evaluation of ADLs, mobility, and cognition. Based on studies of acute geriatric units, we describe interventions hospitals and clinicians can consider to prevent hospitalization-associated disability in patients. Covinsky KE, Pierluissi E, Johnston CB. Hospitalization-associated disability :"She was probably able to ambulate, but I'm not sure". JAMA. 2011 Oct 26;306(16):1782-93. Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Diafragma postoperatief
Beademing en diafragma CONCLUSIONS: The combination of 18 to 69 hours of complete diaphragmatic inactivity and mechanical ventilation results in marked atrophy (>50%) of human diaphragm myofibers. These findings are consistent with increased diaphragmatic proteolysis during inactivity. Levine S, Nguyen T, Taylor N, Friscia ME, Budak MT, Rothenberg P, Zhu J, Sachdeva R, Sonnad S, Kaiser LR, Rubinstein NA, Powers SK, Shrager JB. Rapid disuse atrophy of diaphragm fibers in mechanically ventilated humans. N Engl J Med. 2008 Mar 27;358(13):1327-35. Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
FRC en Closing Volume
FRC Preoperatief Risicofactoren Leeftijd COPD Closing volume
rust inspiratie
FRC en houding Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Daling VC na bovenbuikchirurgie
VC/TV Postoperatief FRC Houding VC TV Verdiepen ademhaling
Sputumtransport Trilharen
FRC en diameter van de bronchi
Sputumtransport 1 2 Trilharen Ventilatie inspiratie expiratie FET
Sputumtransport 1 2 Trilharen Ventilatie inspiratie expiratie FET
Incentive spirometrie Effectief? Soorten incentive spirometers Voor elke patiënt? Preoperatieve instructie
FRC Houding VC TV Verdiepen ademhaling sputumophoping FET / hoesten
conditie kritische zône operatie tijd Bron: Topp R, Ditmyer M, King K, Doherty K, Hornyak J, III. The effect of bed rest and potential of prehabilitation on patients in the intensive care unit. AACN Clin Issues 2002 May;13(2):263-76.
conditie kritische zône operatie tijd Bron: Topp R, Ditmyer M, King K, Doherty K, Hornyak J, III. The effect of bed rest and potential of prehabilitation on patients in the intensive care unit. AACN Clin Issues 2002 May;13(2):263-76.
conditie kritische zône operatie tijd Bron: Topp R, Ditmyer M, King K, Doherty K, Hornyak J, III. The effect of bed rest and potential of prehabilitation on patients in the intensive care unit. AACN Clin Issues 2002 May;13(2):263-76.
Kwetsbaarheid oudere patiënt 100 % functie Kwetsbaarheid 30 % 20 % ADL-problemen 0 % Bortz WM 2nd. A conceptual framework of frailty: a review. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2002 May;57(5):M283-8. Review
mobiliteit 100% 30% function
Frailty Kenmerken Er is een beperkte reservecapaciteit en beperkt adaptatievermogen bij blootstelling aan stressoren Gerelateerd aan leeftijd, maar niet veroorzaakt door ouder worden Fysieke activiteit en spierkracht als oorzaak en gevolg. Deze toestand is in veel gevallen (deels) reversibel
Sarcopenie Fysieke activiteiten Spier Kracht Power Cardio respiratoir VO 2max Bron: Cycle of frailty (Walston/Fried)
Ondervoeding Energie verbruik Sarcopenie Fysieke activiteiten Metabolisme Spier Kracht Power Cardio respiratoir VO 2max Bron: Cycle of frailty (Walston/Fried)
Ondervoeding Leeftijd Ziekte Ontstekings processen Energie verbruik Sarcopenie Fysieke activiteiten Metabolisme Levensstijl Spier Kracht Power Cardio respiratoir VO 2max Bron: Cycle of frailty (Walston/Fried)
Ondervoeding Leeftijd Ziekte Ontstekings processen Energie verbruik Sarcopenie Fysieke activiteiten Metabolisme Levensstijl Spier Kracht Power Cardio respiratoir VO 2max Bron: Cycle of frailty (Walston/Fried)
Bewegingsgedrag voor operatie Literatuur Hartoperaties (CABG) AAA Oncologische chirurgie Saegrov S, Halding AG. Related Articles, What is it like living with the diagnosis of cancer? Eur J Cancer Care (Engl). 2004 May;13(2):145-53. Eigen meting via LAPAQ Waren de afgelopen twee weken normaal vergeleken bij de rest van het afgelopen jaar? ja nee 39 69 36% 64%
Hilkhuysen GL, Oudhoff JP, Rietberg M, van der Wal G, Timmermans DR. Waiting for elective surgery: a qualitative analysis and conceptual framework of the consequences of delay. Public Health. 2005 Apr;119(4):290-3.
conditie kritische zône ZHS tijd Bron: model volgens Topp & Ditmyer (2002)
Ligduurmonitor Nederlandse ziekenhuizen 2010 Coppa Consultancy Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
profylactisch curatief preklinisch klinisch postklinisch opname Compicatie ontslag
profylactisch curatief preklinisch klinisch postklinisch opname Compicatie ontslag
Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Kwaliteit & Specialisatie Specialisatie in de fysiotherapie rondom patiëntencategorieën is gerealiseerd (een van de 10 speerpunten voor 2012 uit Gedrag en Gezondheid /KNGF)
Trends Taakverschuiving Patiënt centraal Ketenzorg Transmurale zorg Zorgpaden Kortere opname duur Herschikking van zorg 2 e lijn naar 1 e lijn (1,5 e lijn) Specialisatie / profilering Toenemende zorgkosten Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
Ziekenhuislandschap 20/20: Niemandsland of Droomland? drs. W.J. Bos, drs. H.P.J. Koevoets, dr. A. Oosterwaal, RVZ, 2011) Themabijeenkomst Bewegen bij ouderen
LASA Physical Activity Questionnaire (LAPAQ) self reported performance FITHEID Coördinatie Lenigheid Spierkracht UHV capacity ADL TUG HKK RMA CRT MIP
Leeftijd Metastase Comorbiditeiten (diabetes/copd/cad) Roken Productief hoesten Outcome Mortaliteit Ontslag bestemming Ligduur Mobiliteit
LASA Physical Activity Questionnaire (LAPAQ) self reported performance FITHEID Coördinatie Lenigheid Spierkracht UHV capacity ADL TUG HKK RMA CRT MIP
LASA Physical Activity Questionnaire (LAPAQ) ADL (KATZ) self reported performance FITHEID Coördinatie Lenigheid Spierkracht UHV capacity ADL TUG HKK CRT MIP RMA Fietstest Traplooptest
Operatie = marathon