draaiboek 2011-2012 analyse opbrengsten juni 2011 toetskalender structuurwijziging nascholing 2011-2012



Vergelijkbare documenten
PASSEND ONDERWIJS: samenwerken aan kwaliteit.

analyse van de opbrengsten.

structuurwijziging passend onderwijs STEUNPUNT ONDERWIJSZORG Ad Kappen

Opbrengstgericht werken -instructiebehoeften -pedagogische behoeften Handelingsgerichte-proces-diagnostiek. November 2011 Ad Kappen

EVALUATIE STRUCTUURWIJZIGING SPOE JUNI 2012, directeuren, interne begeleiders, taal-en rekencoördinatoren N=31. (max.

Bijeenkomst 1 Maatwerktraject onderwijskundig begeleider

Studiedag Opbrengstgericht en handelingsgericht werken Ad Kappen

Arjan Clijsen, Noëlle Pameijer & Ad Kappen

programma Deel 1. rekenverbeterplan Opstellen van een groepsplan Algemeen gedeelte Leesverbeterplan groep 1 en 2 Nieuwe AVI

Rol van de interne begeleider in effectief leesonderwijs (basisonderwijs)

Bijlagen 24 tot en met 25

Format groepsplan. HOE bied ik dit aan? -instructie -leeromgeving AANPAK METHODIEK. Automatiseren Modelen. Automatiseren Modelen Begeleid inoefenen

Opbrengstgericht werken (OGW)

KWALITEITSKAART. 1-Zorgroute. Opbrengstgericht werken

Doelen Breedte-team

Planmatig werken in groep 1&2 Werken met groepsplannen. Lunteren, maart 2011 Yvonne Leenders & Mariët Förrer

Pbs, goed gedrag moet je ook leren. Lunteren, 27 maart 2013

Van gedrag naar overtuiging. If they could, they would! Toon mij een goede school / scholen en ik laat u een goede schoolleider / schoolbestuur zien.

Consolideren en innoveren. Lunteren 27 maart Voorstellen. Terugblik Doel workshop. Stand van zaken Stand van zaken 2006

HANDREIKING. DATAMUUR Werken met groepsplannen. Inleiding. Opbrengstgericht werken

Protocol Ontwikkelingsperspectief. 1. Inleiding. 2. Wet en regelgeving. 3. Huidig toezicht- en waarderingskader inspectie

Een kijkje in de groepen.

Hoe volgt en begeleidt Montessori-Zuid de leerlingen?

OSBO. Ontwikkelingen OSBO Inspectiebezoek OSBO Positie OSBO in het SWV Passend Onderwijs Groep

Ontwikkelingsperspectief in het basisonderwijs. Maart 2014

Begrijpend lezen. Groepsplan voor Begrijpend lezen. Versie Groep: Leerkracht: Periode: Schooljaar:

Evaluatie plan van aanpak cbs de Wâlikker schooljaar EVALUATIE. plan van aanpak schooljaar team Wâlikker Pagina 1

HANDLEIDING Groepsplan. Doelen

De opbrengst van Opbrengstgericht Werken

Doel van deze workshop. Sharon Dijksma. Kees Vernooy. Michael Fullan. Context

Schoolondersteuningsprofiel. 15QG00 Horizon

Handelingsgerichte ontwikkelingsperspectieven in het basisonderwijs. 24 maart 2010

OPBRENGSTGERICHT WERKEN. Handleiding groepsoverzicht en groepsplan. versie 1

Plan van aanpak 2014 bs. Edith Stein

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1

opbrengstgericht werken.

Doel bijeenkomst programma. CITO eindtoets. CITO eindtoets; kwaliteit. CITO eindtoets: voorspeller.

Masterclass Handelingsgericht Werken voor IB ers en rekenspecialisten

Overgangsprotocollen Van groep 1 naar groep 2 en van groep 2 naar groep 3

Z o r g p l a n

Opbrengstgericht en handelingsgericht werken INTERACTIEWIJZER. Ad Kappen

Schoolondersteuningsprofiel: is onze school de passende plek voor uw kind?

Samenvatting. Totalen

Leerling-zorg op onze school

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1

Schoolondersteuningsprofiel. 09AY00 Rooms Katholieke Basisschool De Brembocht

Handreiking Groepsplan voorbereidend lezen:

Notitie voor leerkrachten

Groepsplan voor Begrijpend lezen

Locatie Sprang-Capelle Rembrandtlaan ES Sprang-Capelle T Locatie Landgoed Driessen Burgemeester van Casterenstraat GA

Beleidsplan. Ieder kind telt. Werken volgens de 1-zorgroute

trots Doel. Begrijpend lezen percentage A+B+C. Als je kunt lezen, bezit je de hele wereld. AVI schooljaar (± 5000 leerlingen)

PROTOCOL Ernstige Rekenwiskundeproblemen

ZORG OP MAAT OMDAT IEDER KIND TELT

Groepsplan voor Begrijpend lezen

Schoolondersteuningsprofiel

Interactiewijzer Rob Verstegen

Protocol doubleren en versnellen (def. versie 5/1/2015)

Opbrengstgericht werken (OGW)

1.3. Leerkrachten kennen de 7 uitgangspunten en passen enkele uitgangspunten bewust en systematisch toe.

Met de referentieniveaus naar schoolsucces

Overzicht voorbereiden / verwerken plaatsing (zie ook bijlage)

voorstellen Leesverbeterplan Enschede Start leesverbeterplan : technisch lezen : begrijpend lezen : rekenen

Ondersteuning van leerlingen op. CBS De Rank

Werken met groepsplannen in het VO Naar handelingsgericht werken. Schoolpsychologencongres maart 2013 Arjan Clijsen

Ind. 1.4: Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden

Werken vanuit een ontwikkelingsperspectief

Schoolondersteuningsprofiel: is onze school de passende plek voor uw kind?

Strategische kernen Passend Onderwijs. Sander, groep 8. Belangrijke overgangsmomenten in de ontwikkeling van kinderen

kwaliteitskaart opbrengstgericht werken op groepsniveau Leesverbeterplan Enschede.

HGW en OGW, de Groepsbespreking centraal! Jildou Grovenstein- Piersma November 2016

ALS ONDERWIJS MIJ NIET PAST MAG IK HET DAN RUILEN?

7 Passend onderwijs. 7.1 Algemeen. 7.2 Interne begeleiding. Schoolgids

Kwaliteitszorgkalender SG De Keyzer SO

Schoolondersteuningsprofiel. 14GF00 De Zeester

Schoolspecifiek ondersteuningsplan basisschool de Beiaard

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN

De Maatwerkplek van basisschool Schinveld.

Schoolondersteuningsprofiel: is onze school de passende plek voor uw kind?

INDICATOREN BASISONDERSTEUNING

Onderwijsondersteuningsprofiel

Met de referentieniveaus naar schoolsucces

Schoolondersteuningsprofiel. September 2018

onderwijs, de ontwikkelingen op een rij

Schoolondersteuningsprofiel

Taken van interne begeleiders in de samenwerking

Groepsplan voor rekenen

Jaarplan o.b.s. De Boomhut

Interne zorgstructuur

5 oktober 2010 ZORGTRAJECT DE POELJEUGD

Groepsplan voorbereidend lezen: -fonemisch bewustzijn -letterkennis

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR

Schoolondersteuningsprofiel

Gecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel

Werken met een ontwikkelingsperspectief

Schoolondersteuningsprofiel. 23 Dr. Theun De Vriesskoalle

6. Ondersteuning voor de leerlingen

Protocol leesproblemen en dyslexie

Schoolondersteuningsprofiel versie 2.0

Transcriptie:

Fleringenbrink 2, 7544 XN Enschede tel.: 053-4308678 info@spoe.nl draaiboek 2011-2012 analyse opbrengsten juni 2011 toetskalender structuurwijziging nascholing 2011-2012 1

Inhoudsopgave visie 3 aandachtspunten feedforward 4 -wat valt op? 7 -wat is een verklaring? 7 -wat moet gebeuren op schoolniveau? 8 -wat moet gebeuren op groepsniveau? 9 -wat moet gebeuren op leerlingniveau? 9 schema schoolverbeterplan 10 schema groepsplan 14 basis-leerroute 18 breedte-leerroute 19 overdracht naar volgende groep. 20 checklist start nieuwe schooljaar. 21 passend onderwijs 24 -basisteam 27 -breedte-team 29 -diepte-team 31 toetskalender 32 nascholingsactiviteiten 2011-2012 36 2

visie. Opbrengstgericht werken-handelingsgericht werken -passend onderwijs. Laag 1: algemeen. (85%) Laag 2: specifiek (10%) laag 3:Passend (5%) 1 ALGEMEEN Reguliere aanbod. Alle leerlingen 2. SPECIFIEK LEERLINGEN MET SPECIFIEKE ONDERWIJS-EN ONDERSTEUNINGS- BEHOEFTEN. 3. Passend onderwijs DATAMUUR ROUTE - ENSCHEDE DATAMUUR Groepsplan gebaseerd op INSTRUCTIEBEHOEFTEN: AB onafhankelijk C gevoelig DE afhankelijk CONVERGENTE DIFFERENTIATIE Intensivering groepsplan voor D en E leerlingen. -Handelingsgerichte proces- diagnostiek -Ontwikkelingsperspectief leerrendementsverwachting uitstroombestemming -Individueel Handelingsplan gebaseerd op ontwikkelingsperspectief Onderwijszorgarrangement. LEERKRACHTCOMPETENTIES Doelen en leerstof centraal Opbrengstgericht: hoge doelen Hoge verwachtingen Handelingsgericht - oplossingsgericht Kwaliteit en effectiviteit instructie Tijd Werkhoudingsaspecten Gedragsaspecten. Specifieke onderwijs-, ondersteuningsen/ of begeleidingsbehoeften -Wat kan een leerlingwel? -Wat heeft een leerling nodig? -Wat betekent dit voor de leerling? -Wat betekent dit voor de leerkracht? Breedtezorg (importeren van hulp) Dieptezorg (verwijzen) 3

DIMENSIES EFFECTIEF LEESONDERWIJS Doelen die we met lezen willen halen 95% 1. leesinhoudelijk Wat wordt onderwezen? Mondelinge taal en woordenschat Fonemisch bewustzijn Letterkennis Aanvankelijk technisch lezen Voortgezet technisch lezen Stillezen en leesmotivatie Begrijpend lezen 2. onderwijskundig Hoe wordt onderwezen? tijd Leerlijnen en leerinhoud Kwaliteit van het aanbod: methoden en materialen Convergente differentiatie Directe instructiemodel Leerkrachtvaardigheden (modelen) Klassenmanagement 3. EFFECTIEF INNOVEREN Aandachtpunten voor datafeedforward: - De resultaten van leerlingen verbeteren niet vanzelf met de aanschaf van een nieuwe methode. - Wil je als school leesproblemen aanpakken, dan is het van belang je als team een aantal vragen te stellen over de kwaliteit van het onderwijs aan de hand van de toetsresultaten. Vanuit de kenmerken van effectief leesonderwijs zijn voor monitoring zijn de volgende punten van belang: 1. Duidelijke, hoge en toetsbare doelen 2. Voldoende tijd aan lezen besteden 3. Extra tijd voor risicolezers 4. Convergente differentiatie 5. Effectieve instructie 6. Vroegtijdig signaleren 7. Monitoren van de leesontwikkeling 4

Om toetsresultaten goed te interpreteren, is het belangrijk om de goede vragen te stellen en andere gegevens erbij te betrekken. Vragen die gesteld zouden moeten worden, zijn: - Hoe doet de school het? - Wat zeggen deze gegevens over het gegeven onderwijs? - Hoe doen de groepen het als geheel? - Hoe verhouden de resultaten zich met voorgaande toetsmomenten en voorgaande jaren? - Hebben de leerlingen geprofiteerd van het aanbod? - Hoe gaan de leerkrachten om met verschillen tussen zwakke en sterke leerlingen? - Hoe geven de leerkrachten instructie? - Zijn er aanpassingen nodig in het aanbod? - In welke groepen wordt geen goede vooruitgang geboekt? - Wat zou er verbeterd kunnen worden? - Wat is daar voor nodig? - Hoe doen individuele leerlingen het? Andere gegevens, zoals de beschikbare tijd, de methodelijn, het methodegebruik en de gemaakte afspraken binnen de school kunnen hierbij betrokken worden. Voorwaarden Om datafeedforward binnen de school te kunnen realiseren, moet aan een aantal belangrijke voorwaarden zijn voldaan: - Er dient binnen de school sprake te zijn van goed onderwijskundig leiderschap, - Binnen het team heerst geen bestraffende, maar een ondersteunende sfeer waarbij iedereen zich verantwoordelijk voelt voor alle kinderen, - Er zijn duidelijke afspraken gemaakt, - De schoolleider en de interne begeleider kunnen de toetsresultaten vertalen naar instructiegedrag, - Beperkt starten, bijvoorbeeld alleen met technisch lezen. Het is belangrijk om je te realiseren dat een aantal zaken veel moeite kan kosten, omdat er vaak sprake is van een cultuuromslag op het gebied van: - het vernieuwen van onderwijs op basis van leerresultaten, - het effectief omgaan met gegevens, - het steeds bezig zijn met het willen verbeteren van resultaten, - de zichtbaarheid van ieder teamlid. Samenwerkingsverband heeft ervaring opgedaan met twee benadering. Elke benadering heeft zijn voor- en nadelen. Een aanpak moet passen bij een school. aanpak 1: bottom-up 1. de bespreking van de datamuur op schoolniveau -de data worden op teamniveau gepresenteerd. -de data worden op bouwniveau geanalyseerd: wat valt op? Wat is een verklaring? Wat betekent dat voor jou als leerkracht? -op bouwniveau worden aanbevelingen opgesteld. -deze aanbevelingen worden op teamniveau besproken en vertaald naar acties 2. na deze ronde worden de analyses, de aanbevelingen en de acties besproken met het basisteam. 3. het format gebruiken als leidraad. aanpak 2: top-down 1. bespreking van de resultaten met het basisteam middels format. Wat valt op, wat is een verklaring, wat moet er gebeuren 2. bespreking van deze analyse met plan van aanpak met het team 5

1. where am I going? feed-up 2. how am I going? feed-back 3. where to next? feed-forward 1. Wat valt op? 6

Bespreek aan de hand van de volgende vragen de resultaten en de factoren die een rol hebben gespeeld bij het onderwijs in de afgelopen periode. Maak daarna schoolbrede afspraken voor de planning voor de komende periode en voor de planning op langere termijn (leesverbeterplan). doelen. zijn de doelen bereikt? zijn de vaardigheidsscores behaald? welke groepen hebben een positief resultaat geboekt? welke groepen laten een negatief / tegenvallend beeld zien? trendanalyses welke groepen laten positieve ontwikkelingen zien welke groepen laten tegenvallende ontwikkeling zien is deze ontwikkeling incidenteel of is deze ontwikkeling structureel zijn er risico-leerkrachten? wat zijn de resultaten van interventies leerlingen welke groepen laten een positief beeld zien voor AB? welke groepen hebben een te groot percentage C leerlingen? welke groepen hebben een te groot percentage DE? 2. Wat is een verklaring er is geen schoolverbeterplan opgesteld. het schoolverbeterplan heeft hiaten op basis van bovenstaande analyse het schoolverbeterplan heeft geen doorgaande lijn. het schoolverbeterplan wordt niet uitgevoerd. er is op teamniveau te weinig tijd besteed aan het schoolverbeterplan, aan regelmatige feedback de feedback richt zich alleen op het product, niet op het onderliggende proces. Te oppervlakkig, geen diepgaande analyse. de directeur is onvoldoende onderwijskundig leider. er is te weinig begeleiding en ondersteuning geweest op schoolniveau en op groepsniveau de leerkrachten beschikken over onvoldoende vaardigheden er is/zijn geen groepsplan(nen) opgesteld. het groepsplan is niet doelgericht en leerstof-dekkend het groepsplan is niet uitgevoerd. uitvoering van groepsplan levert organisatorische problemen op bv door combiklassen de principes van convergente differentiatie worden niet/onvoldoende toegepast. de leerkracht past het IGDI-model in onvoldoende mate toe. er is te weinig gericht proces-feedback er wordt te weinig tijd ingeroosterd voor de cognitieve vakken er wordt teveel tijd verloren. er is onvoldoende aandacht besteed aan automatiseren er heeft teveel leerkrachtwisseling plaatsgevonden. er is te weinig afstemming tussen de duo-leraren binnen de groep zijn teveel erkende leerlingen met specifieke onderwijs-en/of ondersteuningsbehoeften. 3. Wat moet er gebeuren op schoolniveau? 7

DIMENSIES EFFECTIEF LEESONDERWIJS Doelen die we met lezen willen halen 95% 1. leesinhoudelijk Wat wordt onderwezen? Mondelinge taal en woordenschat Fonemisch bewustzijn Letterkennis Aanvankelijk technisch lezen Voortgezet technisch lezen Stillezen en leesmotivatie Begrijpend lezen 2. onderwijskundig Hoe wordt onderwezen? tijd Leerlijnen en leerinhoud Kwaliteit van het aanbod: methoden en materialen Convergente differentiatie Directe instructiemodel Leerkrachtvaardigheden (modelen) Klassenmanagement 3. EFFECTIEF INNOVEREN Wat betekent dit voor komend schooljaar? -welke doelen worden gesteld. -opstellen van een schoolverbeterplan -bijstellen van het schoolverbeterplan -vaststellen van doorgaande lijn, vastleggen van afspraken. -indeling van de groepen, combineren van leerkrachten. -vastleggen convergente differentiatie, directe instructiemodel -opstellen van agenda voor tussentijdse evaluatie -plannen van effectieve schoolweken -plannen van rooster, tijd voor de cognitieve vaardigheden -plannen van overdrachtsbespreking. -plaatsen van leerlingen met specifieke onderwijs- en/of ondersteuningsbehoeften -op teamniveau bepalen doublure of verlenging van leerlingen. -opstellen van groepsplannen door de groepsleerkrachten. -welke ondersteuning wordt gevraagd bovenschools -welke ondersteuning wordt gevraagd van het basisteam, breedte-team Wat betekent dit voor de directeur als onderwijskundig leider? Teamafspraken Klassenconsultaties Flitsbezoeken Tussentijdse toetsen worden op teamniveau besproken, analyse. Wat gaat goed, etc regelmatig evalueren. Opbrengstgericht werken staat op de agenda van de teamvergaderingen. Wat betekent dit voor de interne begeleider? 8

teamafspraken ondersteuning van de groepsleerkracht bij het opstellen van een groepsplan ondersteuning van de groepsleerkracht binnen de groep coachen van een leerkracht groepsbespreking / leerlingbespreking vaststellen van handelingsverlegenheid, voorbereiden voor breedte-team voorzitter van breedte-team uitvoeren van adviezen van breedte-team Wat betekent dit voor de leerkrachtcompetenties? -toepassen van model van zelfevaluatie over leerkrachtcompetenties. welke scholing is noodzakelijk? maak met de groepsleerkracht doelafspraken. Wat gaat de leerkracht bereiken. -toepassen van model power of feedback (gericht op het onderliggende proces) -opstellen van handelingsgerichte vragen. Wat betekent dit voor het basisteam? -vastleggen van de bijeenkomsten met het gehele basisteam. -vastleggen van de rol van de directeur als onderwijskundig leider -vastleggen van de ondersteunende en coachende rol van de onderwijsadviseur. Welke onderdelen, welke leerkrachten, tijdpad, doelen, etc -welke ondersteunende en coachende rol krijgt de collegiaal-consulent? 4. Wat moet er gebeuren op groepsniveau? -welke doelen zijn vastgelegd -welke leerstof hoort hierbij -wat zijn de strategieën die centraal staan -wat is de opbouw van de leerstof -hoe is de planning van de leerstof -worden de leerlingen betrokken bij de leerstof -hoe is de aanpak voor de instructieonafhankelijke, gevoelige en afhankelijke leerlingen -welke leerlingen vragen om extra ondersteuning en begeleiding -hoe organiseer ik dat binnen mijn groep. -welke ondersteuning vraagt de leerkracht -welke scholing vraagt de leerkracht 5. Wat moet er gebeuren op leerlingniveau? -welke leerlingen hebben een onvoldoende groei in vaardigheidsscores -welke leerlingen laten een negatieve ontwikkeling zien (ook van A naar B) -welke leerlingen profiteren herhaald en aantoonbaar onvoldoende van het onderwijsaanbod -welke leerlingen wordt een I-Hop opgesteld -welke leerlingen worden besproken in het breedteteam? -op welke wijze organiseer ik mijn onderwijsaanbod? organisatie? -welke ondersteuning is noodzakelijk - 9

onderdeel resultaat Analyse resultaat. Wat valt op? Technisch lezen Schoolniveau Analyse proces. Wat is een verklaring? Plan van aanpak. Wat moet er gebeuren? wat schoolniveau Groepsniveau % ABCDE Groei in vs. trendanalyse groepsniveau leerlingniveau Taal voor kleuters Begrijpend lezen woordenschat schoolniveau Groepsniveau % ABCDE Groei in vs. trendanalyse schoolniveau groepsniveau leerlingniveau Ordenen Rekenen voor kleuters rekenen schoolniveau Groepsniveau % ABCDE Groei in vs. trendanalyse schoolniveau groepsniveau leerlingniveau 10

Technisch lezen -schoolniveau Wat moet er gebeuren wie doel evaluatie -owk -ib -onderwijsadv. -groepsniveau (leerkrachtvaardigheden) -owk -ib -onderwijsadv. -coco -leerlingniveau (leerkrachtvaardigheden) -owk -ib -coco 11

begrijpend lezen woordenschat. -schoolniveau -owk -ib -onderwijsadv. -groepsniveau (leerkrachtvaardigheden) -owk -ib -onderwijsadv. -coco -leerlingniveau (leerkrachtvaardigheden) -owk -ib -coco 12

rekenen -schoolniveau Wat moet er gebeuren? wie doel evaluatie -owk -ib -onderwijsadv. -groepsniveau (leerkrachtvaardigheden) owk -ib -onderwijsadv. -coco -leerlingniveau (leerkrachtvaardigheden) -owk -ib -coco 13

GROEPSPLAN (schooljaar 2011-2012) Uitgaan van convergente differentiatie met als basis instructiebehoeften. Werken met IGDI-model. Groep: Leerkracht(en): Datum: Periode: Vakgebied: Methode: (aanvullende) Materialen: Evaluatie (hoe, wanneer en door wie): Subgroep/namen Instructieonafhankelijke leerlingen verkorte instructie 1) Namen: Wat wil ik bereiken? Doel: CITO & methode Inhoud (wat) Aanpak/ methodiek (hoe) Organisatie Evaluatie leerlingen Instructie-gevoelige leerlingen basisinstructie Namen: Instructie-afhankelijke leerlingen verlengde instructie Namen: 14

groepsplan. Een GROEPSPLAN omvat een beschrijving van het onderwijsaanbod aan alle leerlingen in de groep om de gestelde doelen te behalen. Essentieel bij het opstellen van een groepsplan zijn de volgende aandachtspunten: -convergente differentiatie -differentiatie op basis van instructiebehoeften. Opstellen van een groepsplan: wat zijn de doelen? is het aanbod voor de komende periode leerstofdekkend? wat zijn de doelen van de leerstofkern? hoe is de opbouw van de leerstofkern? welke moeilijkheden worden behandeld? welke strategieën kunnen worden toegepast? bij aanvang van een nieuwe leerstofkern met de leerlingen de opbouw bespreken en wat ze gaan leren. Een groepsplan is doelgericht, met hoge verwachtingen ten aanzien van alle leerlingen, om te komen tot betere resultaten. Een groepsplan omvat altijd de volgende onderdelen: doelen, inhoud, instructie, organisatie (tijd!) en evaluatie. Belangrijk in het groepsplan is het plannen van de leerstof gekoppeld aan de effectieve leertijd. Een groepsplan is altijd dynamisch van opzet. Het plan wordt opgezet met behulp en op basis van de scores op de CITO- en methodetoetsen. Bijstelling op basis van observatie en tussentijdse methodegebonden toetsen in de periode november en april. Evaluatie vindt weer plaats m.b.v. de scores van de CITO en methodetoetsen. Het groepsplan wordt opgesteld door de leerkracht. Algemene achtergrondinformatie voor het maken van een groepsplan Instructieonafhankelijke leerlingen ( meestal CITO niveau A-B): verkorte instructie Dit zijn de vlotte leerlingen die zich goed ontwikkelen. Het zijn de goede en zeer goede leerlingen die op de toetsen boven niveau scoren. Deze leerlingen hebben vaak aan een verkorte instructie genoeg om zelfstandig aan het werk te kunnen gaan. Bij deze leerlingen is het van belang hen voldoende uit te dagen en activiteiten aan te bieden op een hoger niveau. Instructiegevoelige leerlingen (meestal CITO niveau C): basisinstructie Deze leerlingen vormen meestal de grootste groep. Het zijn de leerlingen die zich met de basisinstructie van de leerkracht, de begeleide oefening en de zelfstandige verwerking doorgaans goed ontwikkelen. Het zijn de leerlingen die bij toetsing op niveau scoren. Instructieafhankelijke leerlingen (meestal CITO niveau D-E): verlengde instructie Dit zijn de leerlingen die op de toetsen onder niveau scoren. Zij hebben meer tijd nodig en zijn afhankelijk van verlengde instructie en begeleiding door de leerkracht om hun ontwikkeling goed te laten verlopen. In het groepsplan krijgen deze leerlingen per week ongeveer een uur verlengde instructie en oefentijd met de leerkracht. 15

Inhoud (wat bied je aan?) In deze kolom staat kernachtig aangegeven wat aan de hele groep, subgroepjes en/of individuele leerling aangeboden wordt om de gestelde doelen te bereiken. Er kan kort verwezen worden naar de leerstof uit de methode die de komende periode aan de hele groep aangeboden wordt. Het is niet de bedoeling dat in het groepsplan het basisaanbod uitgebreid beschreven wordt. Voor subgroepjes of individuele leerlingen wordt, naast het basisaanbod, aangegeven - welke aanvullende of alternatieve leerstof aangeboden wordt, bijvoorbeeld extra programma s, herhalingsstof, extra leermiddelen, software op de computer of verdiepings- en verrijkingsstof. - en op welke dagen en hoe lang (tijd): bijv 2x per week 15 minuten. Aanpak/methodiek Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, zijn meestal niet alleen gebaat bij méér leerstof. Vaak is hoe de leerstof aangeboden wordt minstens zo belangrijk. In deze kolom beschrijft de leerkracht, op basis van de onderwijsbehoeften van de leerlingen, hoe de leerstof aangeboden wordt en welke didactische interventies plaatsvinden. Belangrijke aandachtspunten voor de uitwerking van de aanpak of methodiek zijn: Instructie Meer leertijd Specifieke leerprincipes (eigen leerstijl van leerlingen, het gebruik van specifieke leerprincipes zoals materiële ondersteuning, visualiseren, schematiseren, etcetera). Activerende werkvormen Organisatie In deze kolom gaat het om de beschrijving van de organisatie in grote lijnen. Denk hierbij aan: Hoe vaak per week ontvangen de (betrokken) leerlingen in een subgroepje (extra) instructie en begeleiding? Op welke dagen? Hoeveel tijd wordt daaraan besteed? Hoe plan en organiseer je de instructie en de begeleiding van een subgroepje of van een individuele leerling in de klas? Geef aan op welke vaste momenten in het rooster subgroepjes (extra) instructie en begeleiding ontvangen. Welke momenten op n dag zijn daarvoor geschikt? Geef aan wat de overige leerlingen doen. In deze kolom kan ook het extra oefenen (toepassen) van een vaardigheid thuis opgenomen worden. Als anderen in het kader van meer handen in de klas bij de instructie en begeleiding van groepjes leerlingen betrokken zijn, dan wordt dit in het groepsplan vermeld en aangegeven hoe de taken verdeeld worden. Evaluatie In deze kolom beschrijft de leerkracht hoe, wanneer en door wie er wordt geëvalueerd of de in het groepsplan gestelde doelen door de betrokken leerlingen bereikt zijn. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van toetsen, observaties en analyses van het werk van kinderen. Beschreven staat: of de geplande activiteiten uit het groepsplan gerealiseerd zijn, of de leerlingen de gestelde doelen bereikt hebben, of de leerlingen baat hadden bij de (extra) instructie, aanbod en aanpak. 16

Zorgleerlingen in het groepsplan Groepsplan en D-E leerlingen In het groepsplan worden ook de D-E leerlingen meegenomen. Zij behoren organisatorisch, pedagogisch en didactisch tot de groep. Voor hen vindt differentiatie plaats naar instructie en tijd. Zij horen bij de instructieafhankelijke leerlingen die verlengde instructie krijgen. De inspectie van het onderwijs vraagt van scholen dat zij voor D-E leerlingen handelingsplannen opstellen. De reden hiervoor is, dat voorkomen moet worden dat leerlingen gaan onderpresteren. De inspectie hecht aan een zorgvuldige onderbouwing van de werkwijze met D-E leerlingen. De meeste gegevens voor een individueel handelingsplan voor D-E leerlingen staan al in het groepsplan. De school maakt een bijlage per kind bij het groepsplan, waarin een precieze uitwerking is gemaakt. De meeste informatie is te kopiëren uit het groepsplan, alleen de te verwachten vaardigheidscore moet dan nog worden toegevoegd. Groepsplan en specifieke pedagogische behoeften De insteek van het groepsplan is in eerste plaats te differentiëren naar instructiebehoeften. Er zijn in elke groep ook leerlingen die specifieke pedagogische behoeften hebben. Dat heeft bijv. te maken hun gedrag: het gaat bijvoorbeeld om leerlingen die druk en ongeconcentreerd zijn of leerlingen met kenmerken van autisme. Ook deze leerlingen doen mee met het groepsplan en profiteren van een gedifferentieerde instructie, maar voor hen is vaak nog meer nodig. Vooral de interactie met de leerkracht speelt daarbij een rol. We vermelden alleen van die kinderen waarvoor het relevant is. Op basis van een beredeneerde afweging kan een leerling worden ingedeeld in een andere instructiegroep. Leerlingen met een eigen leerweg Er zijn zorgleerlingen die het aanbod tot en met groep 8 niet volledig aangeboden kunnen krijgen vanwege cognitieve en/of sociaal-emotionele belemmeringen. In de regel gaat het met name om leerlingen die op termijn naar het voortgezet speciaal onderwijs of het praktijkonderwijs gaan of leerwegondersteunend onderwijs nodig hebben in het vmbo. Voor deze leerlingen wordt soms de beslissing genomen over te gaan tot een eigen leerweg. Ook leerlingen met een eigen leerweg blijven deel uitmaken van het groepsplan, organisatorisch en pedagogisch. Alleen vindt er voor deze leerlingen een inhoudelijke aanpassing van de leerstof plaats. Voordat deze stap wordt gezet is het essentieel externe deskundigen te raadplegen (het breedte-team). Met de keuze voor een eigen leerweg neemt de school immers in feite een besluit over de toekomstige ontwikkeling van een kind. Een eigen leerweg is in prinicipe pas mogelijk vanaf groep 6. Voor deze leerlingen wordt een I-HOP opgesteld in samenwerking met het Steunpunt Onderwijszorg. (I-HOP is een individueel handelingsplan gebaseerd op ontwikkelingsperspectief). Begaafde leerlingen Goede leerlingen krijgen in het groepsplan de verkorte instructie. In deze verkorte instructie wordt altijd de basisvaardigheid uitgelegd. Na de korte instructie gaan deze leerlingen zelfstandig werken. Ze kunnen de leerstof verdiept en verrijkt doorwerken en mogen ook hun eigen strategieën ontwikkelen. Als uit de evaluatie blijkt dat deze leerlingen voortdurend boven A-niveau scoren, dan moet worden bezien of we te maken hebben met een begaafde leerling. Een begaafde leerling scoort zowel goed op cognitief niveau, als op het beheersen en toepassen van leer- en werkstrategieën. Wanneer blijkt dat een leerling werkelijk begaafd of hoogbegaafd is kan worden overgegaan tot bijvoorbeeld compacten en of versnellen. We spreken dan van verdiepte instructie. Voor het vaststellen van een begaafde leerling wordt gebruik gemaakt van het digitaal handelingsprotocol hoogbegaafdheid. 17

basisleerroute Ieder kind kan leren, mits de leerling voldoende tijd en de juiste instructie krijgt. Gerard Regeling, Basisleerroute 1. Alle leerlingen krijgen de normale instructie aangeboden bij de hoofdvakken: technisch lezen, taal, spelling, rekenen, begrijpend lezen. 2. Wanneer een leerstofonderdeel is afgesloten, wordt de leerling getoetst door middel van methodegebonden toetsen en toetsen uit het CITO LOVS. 3. Aan de hand van de behaalde scores op de toetsen en de dagelijkse observaties van de leerkracht in de groep worden de leerlingen ingedeeld in 3 instructiegroepen: a. Instructie onafhankelijke kinderen (A, B scores) b. Instructie gevoelige kinderen ( B,C scores) c. Instructie afhankelijke kinderen (D,E scores) 4. van deze indeling kan beredeneerd worden afgeweken op basis van onderwijs- en of ondersteuningsbehoeften van een leerling 5. De leerlingen a. in A-B krijgen verkorte instructie, waarna zij direct zelfstandig aan het werk kunnen, b. in C krijgen de normale instructie en verwerken daarna zelfstandig de leerstof, c. in D - E krijgen verlengde instructie van 10 15 minuten per les, waarna zij ook zelfstandig de leerstof verwerken. 6. Alle lessen worden gegeven via het IGDI model, zodat de verschillende niveaus van instructie gegarandeerd kunnen worden. 7. Na een werkperiode van een half jaar, worden de leerlingen opnieuw getoetst d.m.v. de toetsen van het CITO LOVS. 8. Na 9-10 weken vinden de tussenevaluaties plaats voor D en E leerlingen. (zie toetskalender 2011-2012) a. Dit gebeurt door AVI/DMT en de CITO LOVS toetsen : speciale leerlingen, functioneringsniveaus(hink, stap, stap toetsen). Deze toetsen zijn voor groep 3,4,5 beschikbaar en vanaf januari 2012 voor groep 6,7,8. Deze toetsen zijn beschikbaar voor begrijpend lezen, rekenen en spelling. De groei in vaardigheidsscore kan hiermee bepaald worden: dwz zijn de kinderen op weg naar het gestelde doel? b. Wanneer bij de tussentijdse evaluaties blijkt dat een kind van instructiegroep kan wisselen, zal dit aangepast worden. 9. De begeleiding van de leerlingen wordt beschreven in het groepsplan van het betreffende vak. Voor de D en E leerlingen worden de leervorderingen, interventies en tijd vermeld in de bijbehorende bijlage. 10. Leerlingen met een D en E score worden 4 x per jaar besproken in het basisteam 18

11. Op schoolniveau worden de resultaten met het basisteam besproken volgens met volgende schema: a. Oktober: tussenevaluaties van D en E leerlingen b. Februari: alle resultaten van alle leerlingen c. April: tussenevaluaties van D en E leerlingen d. Juni: alle resultaten van alle leerlingen 12. In het basisteam van januari en juni wordt voor alle leerlingen bepaald of een leerling een positieve ontwikkeling doormaakt passend bij zijn niveau. 13. In de groepsbespreking / leerlingbespreking wordt door de interne begeleider en de groepsleerkracht (ev. met ondersteuning van de collegiaal-consulent) vastgesteld of er sprake is van handelingsverlegenheid. De groepsleerkracht stelt een hulpvraag op op basis van handelingsgericht werken. 14. Het breedte-team kan besluiten tot het aanvragen van een handelingsgericht onderzoek bij het Steunpunt Onderwijszorg. Van deze regel kan door het breedte-team worden afgeweken als daar aanleiding voor is. breedte-leerroute 1. Na dit onderzoek kan besloten worden het onderwijs aan de leerling aan te passen en de leerling op één of meerdere vakgebieden een eigen leerweg aan te bieden. 2. Voor deze leerlingen wordt een I-HOP opgesteld (een individueel handelingsplan gebaseerd op ontwikkelingsperspectief). Een I-HOP gaat uit van kans en belemmeringen, deze worden vertaald naar aanpassingen in het HOE of verandering in het WAT. 3. Soms kan worden besloten tot een verwijzing naar het SBO. 4. Een eigen leerweg wordt in principe uitsluitend aangeboden aan leerlingen vanaf groep 6. Dit besluit is gebaseerd op recente wetenschappelijk onderzoeken, waaruit blijkt dat leerlingen meer baat hebben bij het behalen van de minimumdoelen van de groepsleerstof, dan een eigen leerlijn. Bij o.a. ernstige dyslexie en ernstige dyscalculie kan hiervan worden afgeweken. 5. De eigen leerlijn van een kind wordt beschreven in de bijlage van het groepsplan van het betreffende vak. De leervorderingen van een kind worden bijgehouden middels groei in vaardigheidsscores. 6. Onder de bijlage van het groepsplan wordt voor een kind met een eigen leerlijn een ontwikkelingsprofiel opgesteld. 7. Voor leerlingen met bovengemiddelde prestaties, geldt eenzelfde werkwijze. Deze staat beschreven in het protocol hoogbegaafdheid. 8. Het bovenstaande beschrijft de werkwijze van leerproblemen bij kinderen. Voor kinderen met sociaal -emotionele problematiek geldt een andere werkwijze. Dit is echter sterk afhankelijk van het individuele kind en zal beschreven worden in een individueel handelingsplan. Deze leerlingen worden eveneens besproken met het zorgteam gekoppeld aan het breedte-team. 19

overdracht naar de volgende groep. planning. plan vroegtijdig wie wanneer overdraagt. bepaal daarbij wie aanwezig moet zijn. Zorg ervoor dat alle relevante gegevens beschikbaar zijn. gegevens. toetsgegevens groepsplan van de voorgaande periode onderzoekgegevens van individuele leerlingen verslagen van externe contacten individuele handelingsplannen toetsgegevens. hoe staat de groep ervoor? hoe verhoudt dit zich tot de vorige toetsgegevens? hoe verhoudt dit zich tot de doelen? wat waren je interventies de afgelopen periode? groepsplan bespreek het groepsplan van de afgelopen periode. wie zijn de instructieonafhankelijke, instructiegevoelige en instructieafhankelijke leerlingen. wat was je aanpak? individuele handelingsplannen. voor welke leerlingen zijn er individuele handelingsplannen? moeten deze worden voortgezet in het komende schooljaar? wat zijn daarbij de doelen? wie heeft hierin een rol? nieuwe groepsplan. de huidige leerkracht maakt samen met de nieuwe leerkracht een groepsplan voor de periode tot de herfstvakantie de leerlingen worden ingedeeld naar instructiebehoeften. de tussendoelen worden gesteld, de leerstof wordt bepaald. de methoden en materialen worden benoemd de tijd en extra tijd wordt gepland de ondersteuning wordt gepland de evaluatie. contacten met ouders. zijn er afgelopen jaar met bepaalde leerlingen contacten met ouders geweest? zijn er afspraken gemaakt? zijn er specifieke afspraken gemaakt, die moeten worden voortgezet? contacten met externen. zijn er contacten met externen geweest voor bepaalde leerlingen? zijn er onderzoekgegevens? lopen er onderzoeken? 20

Checklist start schooljaar effectief leesonderwijs De schoolleider en interne begeleider kunnen dit document als hulpmiddel gebruiken bij het checken van praktische zaken rond de implementatie en borging van effectief technisch lezen. Het is aan te raden de checklist voor de start van het nieuwe schooljaar door te lopen om direct bij de start van het schooljaar op scherp te staan. Doelen Check Actie Iedere leerkracht kent de doelen voor technisch lezen voor de groep. De doelen voor technisch lezen staan in de klassenmap... Tijd Check Actie De tijd die per week besteed wordt aan technisch lezen staat in de klassenmap. Op de roosters van alle groepen is voldoende tijd ingepland voor de technisch leesles. Op de roosters van alle groepen is extra tijd ingepland voor risicoleerlingen. Op de roosters van alle groepen is voldoende tijd ingepland voor vrij lezen... 21

Methoden + methodegebruik Check Actie Leerkrachten kennen de methoden en materialen voor technisch lezen en weten hoe ze gebruikt moeten worden. Elke leerkracht beschikt over een exemplaar van de handleiding van de methode(n). De methoden voor technisch lezen zijn (volledig) ingepland in het jaarprogramma. De leeslessen en leesmomenten technisch lezen zijn ingepland in het weekrooster. De benodigde gebruiksmaterialen van de methode(n) zijn voor de start van het schooljaar binnen. De technische hulpmiddelen zijn beschikbaar en werken. Leerkrachten weten hoe de ondersteunende technische materialen bij de methode(n) werken en gebruikt kunnen worden... Toetsen De toetskalender is voor het nieuwe schooljaar klaar. De personen die de toetsen gaan afnemen zijn bekend met de correcte afnameprocedure. Het toetsmateriaal is voldoende aanwezig. De organisatie rond toetsen is geregeld... 22

Groepsplannen De momenten voor het maken van groepsplannen zijn vastgesteld. De momenten voor het bespreken van groepsplannen zijn vastgesteld. Voor de zomervakantie wordt een groepsplan gemaakt om direct na de vakantie mee te starten... Opbrengstgericht werken De momenten voor teambespreking van datamuren, interventies en trendanalyses zijn vastgesteld. De momenten voor teamvergadering over de punten van effectief leesonderwijs zijn vastgesteld... Klassenbezoek Klassenbezoeken (door de interne begeleider) zijn ingepland. Klassenbezoeken (door de schoolleider) zijn ingepland. Er is een observatielijst voor klassenbezoeken... 23

SWV PO diepte-team SO Breedte-team Steunpunt onderwijszorg Leerkracht Leerling ouders basis team PRIMAIRE PROCES OPBRENGSTGERICHT en HANDELINGSGERICHT WERKEN SCHOOLVERBETERPLAN GROEPSPLANNEN -onderwijskundig leider -onderwijskundig begeleider -Onderwijsadviseur -Collegiaalconsulent -orthopedagoog -leerkracht passend onderwijs 10% -Onderwijskundig begeleider -Collegiaal-consulent Leerlingen met specifieke onderwijs en/ of ondersteuningsbehoeften Zorgteam 5% Speciaal basisonderwijs ZAT basiszorg breedtezorg dieptezorg Opbrengstgericht werken-handelingsgericht werken -passend onderwijs. basisteam -onderwijskundig leider -onderwijskundig begeleider -onderwijsadviseur -collegiaal-consulent Breedte-team -onderwijskundig begeleider -collegiaal-consulent -orthopedagoog -leerkracht passend onderwijs Diepte-team Spoe. 24

Het moet landen op het bureau van de leraar en van de leerling. Ieder kind kan leren, als de leerling voldoende tijd en de juiste instructie krijgt. Elke leerkracht kan onderwijzen, als hij voldoende tijd en de juiste hulp en begeleiding krijgt. In het schooljaar 2011-2012 gaan we starten met de structuurwijziging: basisteam breedte-team diepte-team 1. passend onderwijs samenwerkingsverbans 07.01 De huidige samenwerkingsverbanden WSNS gaan m.i.v. 01-08-2012 uit de wet. Er komt een nieuw samenwerkingsverband. Enschede gaat behoren tot het samenwerkingsverband Twente-Zuid. Dit samenwerkingsverband gaat bestaan uit: Enschede-Hengelo-Oldenzaal-Losser-Dinkelland-Hof van Twente. Binnen dit nieuw samenwerkingsverband kan Enschede een eigen kamer inrichten. Het nieuwe samenwerkingsverband krijgt 8 wettelijke taken, waarover afspraken gemaakt moeten worden: 1. nieuwe samenwerking realiseren 2. afstemmen met gemeenten en andere partners 3. zorgplicht invullen 4. onderwijsprofiel vaststellen 5. dekkend continuüm regelen 6. zorgtoewijzing organiseren 7. financieringsmodel kiezen 8. zorgplan op- en vaststellen. De deelnemende besturen en gemeenten aan het nieuwe samenwerkingsverband 07.01 hebben op 26 mei 2011 het volgende besloten: de nadruk van het nieuwe samenwerkingsverband moet komen te liggen op de structuur. deze structuur moet op niveau van het samenwerkingsverband zo licht mogelijk zijn. Geen nieuwe vormen van bureaucratie. de schoolbesturen moeten maximale autonomie krijgen. leren van en met elkaar. onderzoek naar voordelen van een samenwerkingsverband. De autonomie ligt bij de schoolbesturen. De verwijzer betaalt in combinatie met solidariteit De middelen gaan richting het schoolbestuur. Het schoolbestuur kan dan het gekozen beleid voortzetten. De keuze van inzet financiële middelen moet recht doen aan de ontwikkelingen van een schoolbestuur. zoeken en benoemen van de verbindingen met externe partners, de nadruk ligt op afstemming. persoonlijke en fysieke ontmoeting Er wordt een regiegroep ingericht met externe ondersteuning. (Roel Weener) De regiegroep krijgt de volgende opdrachten: het inrichten van werkgroepen op thema s het verzorgen van een brede communicatie met de achterban het opstellen van een communicatieplan (hardcopy en ontmoeting) De besluitvorming is gebaseerd op terugkoppeling en autonomie van de schoolbesturen. 25

2. basisteam breedteteam diepteteam. Basis team breedte team- diepte team In de nieuwe opzet Passend Onderwijs krijgen de scholen te maken met een vast team van begeleiders: 1. het basisteam: bestaande uit de directeur als onderwijskundig leider, de interne begeleider, de onderwijsadviseur Expertis en de collegiaal-consulent SPOE 2. het breedte-team: bestaande uit de interne begeleider, de collegiaal-consulent SPOE, de orthopedagoog SPOE en leerkracht passend onderwijs. Het breedte-team komt in de plaats van het huidige Driehoeksoverleg. Basisscholen werken ook met een zorgteam. Indien mogelijk kan het breedte-team en zorgteam aan elkaar gekoppeld worden. 3. het diepte-team: SPOE (Steunpunt Passend Onderwijs Enschede) De te onderscheiden teams kunnen op een school tegelijkertijd functioneren. Deze teams ondersteunen de school om de kwaliteit van de scholen (basiszorg, breedtezorg en dieptezorg) te verhogen en te versterken. Deze teams zijn gericht op het bieden van inzicht en uitzicht w.b. basiszorg, breedtezorg en dieptezorg. De teams werken op alle onderdelen met elkaar samen met algemene deskundigheid en met specifieke deskundigheid. Netwerk Een basisschool werkt samen in een netwerk. Voor Consent zijn dit de netwerken zuid-oost-centrum, voor VCO netwerk Enschede. ESV en Al-Ummah worden toegevoegd aan een netwerk. De directeuren van een netwerk komen regelmatig bij elkaar in de vorm van professionele leergemeenschap. Deze professionele leergemeenschap van onderwijskundige leiders wordt begeleid door een vertegenwoordiger van het kwaliteitsteam van Consent of van VCO. De verantwoordelijkheid voor deze ondersteuning vanuit het kwaliteitsteam ligt bij CvB Consent en bij algemeen directeur VCO. In het schooljaar 2011-2012 wordt ook gestart met een andere opzet van de clusters voor interne begeleiders. De clusters interne begeleider worden gekoppeld aan een netwerk. Deze krijgen eenzelfde opzet als de netwerken voor de directeuren. In deze clusters worden netwerk-specifieke vragen besproken. Nascholing. In eerste instantie zal intensief op bovenschools niveau en op schoolniveau gewerkt worden aan het opbrengstgericht en handelingsgericht werken. -scholing en nascholing in kader van de verbeterplannen (lezen-taal-rekenen-sociaal emotionele ontwikkeling) -opstellen van onderwijszorgprofielen, profilering in kader van onderwijszorgprofielen. -data feedfordward bijeenkomsten en trainingen -professionele leergemeenschappen De datafeedforward-bijeenkomst moet leiden tot het opstellen van een schoolverbeterplan en van groepsplannen. 26

BASISTEAM: het basisteam gericht op het versterken van de handelings-bekwaamheid van de groepsleerkracht in het primaire proces: leerkracht --leerling-ouders Het basisteam bestaat uit de onderwijskundig leider interne begeleider onderwijsadviseur collegiaal-consulent Het basisteam richt zich op het versterken en uitbouwen van het handelingsgericht werken. Het basisteam richt zich op het schoolverbeterplan en op de groepsplannen. Het gehele team is hierbij betrokken. Het basisteam bepaalt op basis van de analyse van de data gerichte acties op schoolniveau, op groepsniveau en op leerkrachtniveau, -datafeedforward analyse -stand van zaken schoolverbeterplan -stand van zaken groepsplannen -stand van zaken leerlingen met specifieke ondersteuning- en/of onderwijsbehoeften -inzet van de onderwijsadviseur en inzet van de collegiaal-consulent. Het basisteam kan in een pilot zich ook richten op het opstellen van ontwikkelingsperspectief voor alle leerlingen en vanaf groep 6 richten op het opstellen van een eerste indicatie van een uitstroombestemming. De bijeenkomsten van het basisteam staan onder leiding van de directeur als onderwijskundig leider. Het basisteam komt 4 keer per schooljaar bijeen voor overleg en afstemming (september, november, februari, april). Deze bijeenkomsten zijn gekoppeld aan de toetsmomenten, zie toetskalender 2011-2012. De interne begeleider voert -met ev. ondersteuning van de collegiaal-consulent- leerlingbespreking / groepsbespreking met de groepsleerkracht. Het doel van deze bespreking is enerzijds versterken van het handelingsgericht werken van de leerkracht en anderzijds vaststellen van handelingsverlegenheid. Leerlingen, waarbij handelingsverlegenheid wordt vastgesteld, kunnen worden besproken in het breedte-team.of in het zorgteam. (We streven naar een geïntegreerd breedte-team, waarbij ook de leden van het zorgteam betrokken zijn). De interne begeleider stelt met de collegiaal-consulent de agenda op voor het breedte-team. Schoolniveau: de basis is het onderwijszorgprofiel van de school. Dit onderwijszorgprofiel wordt opgesteld in kader van Passend onderwijs. De onderwijszorgprofielen worden afgestemd met de besturen. de school stelt op basis van de datafeedforward-bijeenkomsten een schoolverbeterplan op. De school wordt hierbij begeleid in kader van de verbeterplannen door de onderwijsadviseur van Expertis. de basis is het opbrengstgericht en handelingsgericht werken, het werken met de lees-en rekenverbeterplannen in combinatie met werkhouding en sociaal-emotionele ontwikkeling. het gaat hierbij om het primaire proces van het verzorgen van excellent onderwijs, waarbij leerkracht, leerling, onderwijskundig leider, interne begeleider en ouders betrokken zijn. de school werkt met groepsplannen, convergente differentiatie op basis van instructiebehoeften 27

groepsniveau: het basisteam werkt intern, gericht op het versterken van de leerkrachtcompetenties. Daarom staat de leerkracht en het primaire proces centraal in het basisteam. leerkracht bespreekt het groepsplan met de interne begeleider, gericht op het handelingsgericht werken, het versterken van de leerkrachtcompetenties. hoe kunnen de doelen van het groepsplan behaald worden,o.a. door intensivering van de kwaliteit en effectiviteit van de instructie en van de leertijd. De collegiaal-consulent kan hierbij adviseren. Vanaf groep 6 het opstellen van een ontwikkelingsperspectief voor alle leerlingen in combinatie met een eerste indicatie voor de uitstroombestemming. individueel niveau: De interne begeleider voert leerlingbespreking met de groepsleerkracht met ondersteuning van de collegiaal-consulent. De orthopedagoog kan gevraagd worden voor advies of voor consultatie. Ook leden van het zorgteam kunnen worden gevraagd voor consultatie, observatie, preventieve maatregelen, etc. welke leerlingen laten een onvoldoende groei zien in vaardigheidsscores welke leerlingen laten een negatieve ontwikkeling zien in ABCDE-scores voor welke leerlingen is een individueel handelingsplan noodzakelijk gebaseerd op ontwikkelingsperspectief en uitstroombestemming voor welke leerlingen heeft de leerkracht/school handelingsverlegenheid gebaseerd op complexe problematiek, waarbij inschakeling van het breedte-team of zorgteam noodzakelijk is. 28

BREEDTE-TEAM Het geïntegreerde breedte- team bestaat uit: de interne begeleider, de groepsleerkracht, de collegiaal-consulent SPOE, de orthopedagoog SPOE, de leerkracht passend onderwijs en het zorgteam (schoolmaatschappelijk werkende en schoolverpleegkundige) Breedte-team Het breedte-team bestaat uit de interne begeleider, de groepsleerkracht de collegiaal-consulent, de orthopedagoog, de leerkracht passend onderwijs het zorgteam (indien mogelijk) In de praktijk kan aan de bijeenkomst van het breedte-team het zorgteam gekoppeld worden. In het breedteteam worden leerlingen besproken, waarbij sprake is van handelingsverlegenheid gebaseerd op psycho-sociale problematiek en/of cognitieve problematiek. De voorzitter van het breedte-team is de interne begeleider. Aan het breedte-team neemt de groepsleerkracht deel. Hij is de probleemeigenaar. De agenda en de gegevens worden één week voor de bijeenkomst verzonden aan de deelnemers door de interne begeleider. Het breedte-team komt ten minste 4 keer per schooljaar bijeen: -bespreken van nieuwe leerlingen met specifieke onderwijs en/of ondersteuningsbehoeften -voortgang -inzet van de leerkracht passend onderwijs Als er nog geen geïntegreerd breedte-team functioneert, dan worden er ook 4 bijeenkomsten gepland met het zorgteam. Idealiter op dezelfde dag, waarop het breedte-team bijeenkomt. Is dit niet mogelijk, dan altijd aparte bijeenkomsten met het zorgteam plannen. Zorg in dit geval ervoor, dat de bijeenkomst van het zorgteam altijd doorgaat. Niemand mag een afspraak afzeggen. De leden van het zorgteam kunnen ook consultatief, preventief worden ingezet. het breedte-team is verbonden aan een netwerk (cluster van scholen). als een leerling aantoonbaar en herhaaldelijk onvoldoende profiteert van het excellente onderwijsaanbod, dan is sprake van een leerling met specifieke onderwijs- en/ of ondersteuningsbehoeften. bij deze leerling kan sprake zijn van kindkenmerken en of omgevingsfactoren. De bespreking vindt plaats in het geïntegreerde breedte-team. Is dit nog niet het geval, dan worden leerlingen met psycho-sociale problematiek besproken met het zorgteam. verschillende acties zijn mogelijk -handelingsadviezen -observatie in de klas -gesprekken met ouders -doorverwijzen naar medisch onderzoek -aanmelden voor maatschappelijk werk (ouders en/of leerlingen) -handelingsgericht onderzoek -opstellen van een individueel handelingsplan op basis van ontwikkelingsperspectief (i-hop) -inzet van leerkracht passend onderwijs / ab op basisschool. -verwijzen naar passend-onderwijsgroep op sbo - de orthopedagoog stelt op basis van handelingsgerichte diagnostiek een individueel handelingsplan op. 29

de leerkracht passend onderwijs ondersteunt de leerkracht bij het uitvoeren van het plan in de vorm van co-teaching. De leerkracht passend onderwijs richt zich op de groepsleerkracht door: -modellen, -observatie, overnemen van een deel van de groep, etc. De leerkracht passend onderwijs is afkomstig uit de Dienst Ambulante Begeleiding. De uren, die beschikbaar zijn in kader van rugzakjes worden gebundeld en gekoppeld aan een netwerk. De beschikbare uren worden flexibel ingezet afhankelijk van de hulpvraag en zorgzwaarte. het breedte-team evalueert regelmatig de ontwikkelingen. SPOE zal algemene criteria opstellen voor leerlingen, die besproken kunnen worden in het breedteteam. Het zijn leerlingen die herhaald en aantoonbaar onvoldoende profiteren van het onderwijsaanbod. Het zijn leerlingen met specifieke onderwijs- en/of ondersteuningsbehoeften, waarbij de school aangeeft dat er sprake is van handelingsverlegenheid. Het breedte-team richt zich ook op begaafde leerlingen. De hulpvraag voor de leerling is geformuleerd in termen van handelingsgericht werken. De scholen ontvangen hiervoor een formulier gebaseerd op handelingsgericht werken. Bij handelingsgericht werken wordt uitgegaan van de veranderingskracht van een kind, leerkracht, ouder. Wat is al gelukt, wat is de volgende stap. De formulering is in positieve termen gericht op het behalen van kleine stappen. Het is gericht op de eigen competentie en dit bekrachtigen. De orthopedagoog. -deelname aan breedte-team -plannen van vier momenten op een school voor terugrapportage, volgen van leerlingen, Observeren, adviseren etc. Oplossingsgericht, versterken van de handelingsbekwaamheid van de Leerkrachten -op aanvraag consulterende gesprekken -onder verantwoordelijkheid laten uitvoeren van onderzoek naar ontwikkelingsperspectief groep 6 -ondersteunen bij analyse van resultaten ontwikkelingsperspectief. -opstellen van een I-HOP, -uitvoeren handelingsgerichte onderzoeken -inzet van leerkracht passend onderwijs -toeleiden en doorverwijzen naar speciaal basisonderwijs -inzet in diepteteam -afspraken, afstemming etc met Expertis en IJsselgroep De leerkracht passend onderwijs. De leerkracht passend onderwijs is afkomstig uit de dienst Ambulante Begeleiding. Een rugzakje bestaat uit twee delen: het schooldeel en het AB-deel. Het AB-deel wordt gebundeld en ingezet op niveau van een netwerk. -op maat aansluiten bij de vraag van de school en/of leerling -van individueel leerlingenniveau naar schoolniveau -inzet voor training-on-the-spot, scholing, coachen van leraren, coteaching, modelen, begeleiden van leerlingen met of zonder rugzak, begeleiden in crisissituaties, ouderbegeleiding De ondersteuning zal zich richten op het versterken van de handelingsbekwaamheid van de leerkracht o.a. door co-teaching. 30

Het zorgteam. Het is nog niet op alle scholen mogelijk om te starten met een geïntegreerd breedte-team. Als dit het geval is, dan kan de school zelf afspraken maken met het zorgteam. Het zorgteam komt ook 4 keer per schooljaar bijeen. Voor het zorgteam volgen we de procedure, zoals vastgelegd in de handleiding zorgteams. Belangrijk is dat de scholen afspraken maken met de leden van het zorgteam. Het zorgteam gaat altijd door, het kan nooit worden afgezegd door één van de deelnemers. Naast deelname aan het zorgteam kan de school de leden van het zorgteam ook inzetten voor spreekuur, observatie, consultatie, preventie, etc. Nieuw aan de agenda voor het zorgteam is de bespreking van nieuwe leerlingen in groep 1. Welke leerlingen zijn VVE-geindiceerd. DIEPTE-TEAM. Het team wordt gevormd door Steunpunt Passend Onderwijs Enschede (SPOE), s(b)o en het ZorgAdviesTeam. Dit is het Steunpunt Onderwijszorg en het ZAT. Onderzoeken handelingsgericht- kunnen worden uitgevoerd door SPOE, Expertis of IJsselgroep. Leerlingen kunnen worden verwezen naar een vorm van speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs. Binnen het samenwerkingsverband functioneert een passend-onderwijs-groep. Dit is m.n. bestemd voor leerlingen waarbij nadere diagnostiek noodzakelijk is om te komen tot handelingsgerichte adviezen. Deze leerlingen krijgen onderwijs op sbo Spinaker of sbo Tender, Zij volgen het onderwijs in de reguliere groepen. Er is een orthopedagoge en een leerkracht passend onderwijs beschikbaar die de groepsleerkracht ondersteunen bij het onderwijs. (training-on-the-spot, co-teaching, maar ook begeleiden van deze leerlingen middels pre-teaching, modelen, coachen) De plaatsing is maximaal een half jaar. Dan volgt een handelingsgericht advies: speciale basisschool of speciaal onderwijs. De leerling blijft ingeschreven als leerling van de basisschool van herkomst. Als een leerling zich niet blijvend positief kan ontwikkelen en daarbij in onevenredige mate aandacht vraagt van de groep en van de groepsleerkracht en de veiligheid van de groep/school in geding is, dan behoort verwijzing naar een vorm van speciaal (basis) onderwijs tot de mogelijkheden. Deze verwijzing is altijd gebaseerd op handelingsgerichte diagnostiek. Het diepteteam is hiervoor verantwoordelijk. Het diepteteam is verbonden aan Steunpunt Onderwijszorg. Het diepteteam bepaalt de zorgtoewijzing en de zorgleiding. Het diepteteam werkt samen met het bovenschoolse Zorg Advies Team. De uitwerking en toeleiding zijn één van de opdrachten behorend bij het nieuwe samenwerkingsverband passend onderwijs. Dit zal nader worden uitgewerkt. het diepte-team is verbonden aan het samenwerkingsverband. (in de toekomst kamer Enschede) het individuele handelingsplan kan zo veelomvattend of zo complex zijn, dat de basisschool aangeeft dat er sprake is van handelingsverlegenheid. De school kan niet bieden waar deze leerling om vraagt. SPOE kan voor deze leerling op basis van handelingsgerichte diagnostiek het specifieke onderwijszorgarrangement vaststellen. op basis hiervan vindt zorgzwaarte-bepaling, toewijzing en toeleiding plaats. Plaatsen en volgen van leerlingen in de passend-onderwijs-groep plaatsen en volgen van leerlingen in het speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs. Een onafhankelijke commissie is verbonden aan het diepte-team om de aanvraag van plaatsing baobao, bao-pog, bao-sbo of bao-so objectief te beoordelen. 31