Verkeer, Binnenstad en Beschermde Stadsgezichten

RIS089807_27-09-2001 Gemeente Den Haag Bestuursdienst Commissie Verkeer, Binnenstad en Beschermde Stadsgezichten Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Uw brief van Aan de leden Onderwerp introductie van GSM parkeren Uw kenmerk Ons kenmerk DSB2001-24045 Doorkiesnummer (070) 3536771 Aantal bijlagen 2 Datum 25 september 2001 In grote delen van Den Haag is op dit moment een regeling voor betaald parkeren van kracht. Aan de verplichting te betalen voor parkeren kan worden voldaan door het kopen van een parkeerkaartje bij een van de parkeerautomaten. Verder is het kopen van een vergunning als belanghebbende een manier om aan de betalingsverplichting te voldoen. Over het algemeen is de parkeerder tevreden over deze betaalmogelijkheden. Toch is het belangrijk het betaal- en gebruiksgemak te blijven verbeteren. Een voorbeeld hiervan is de mogelijkheid niet meer vooraf de benodigde parkeertijd en het verschuldigde parkeergeld te hoeven inschatten. Bij het kopen van een kaartje bij een parkeerautomaat op straat is dit immers noodzakelijk. Een verkeerde inschatting kan een overbetaling of naheffingsaanslag/wielklem tot gevolg hebben. Het overbodig maken van het vooraf inschatten van de parkeertijd levert voor parkeerders een vergroting van het betaalgemak op. De persoonlijke parkeermeter (PPM) - waarbij met behulp van een chipkaart parkeergeld achteraf wordt betaald - voorziet hierin en wordt door een aantal gemeenten in Nederland aan parkeerders aangeboden. Ook Den Haag heeft op dit moment een testversie van dit systeem. Ontwikkelingen op het gebied van ICT en haar toepassingen hebben dit betaalsysteem echter ingehaald. In een aantal Nederlandse steden wordt gewerkt aan het bieden van extra diensten in de vorm van betalen via de GSM techniek. Hieruit is het idee geboren deze techniek ook op betaald parkeren toe te passen. Het gebruik van de GSM om parkeergeld te betalen heeft zowel voor de parkeerder als de gemeente de nodige voordelen. Zo hoeft de gebruiker niet meer over voldoende kleingeld te beschikken om te kunnen betalen. Daarnaast is het in weer en wind zoeken en lopen naar een parkeerautomaat niet meer nodig. Het is mogelijk direct vanuit de auto het parkeergeld te voldoen. Doordat achteraf de rekening geïnd wordt voor de gebruikte parkeertijd, hoeft de parkeerder niet meer zijn benodigde parkeertijd in te schatten. Parkeerders kunnen met andere woorden eenvoudig, snel en gemakkelijk hun parkeergeld voldoen. Inlichtingen bij: mw. M.H.C. Pluijm Postadres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Telefoon 070-3532771 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Telefax 070-3533065

2 Op dit moment hebben circa elf miljoen Nederlanders de beschikking over een mobiele telefoon; het (potentiële) toepassingsbereik van deze nieuwe vorm van betalen van parkeergeld is groot. GSM parkeren betekent voor de gemeente minder contant geld op straat. Vanuit onder andere het oogpunt van het verminderen van het vandalisme aan parkeerautomaten is dit wenselijk. Op den duur kan het aantal parkeerautomaten op straat worden verminderd, hetgeen positieve gevolgen heeft voor de financiering van de invoering van betaald parkeren in (onrendabele) woongebieden. Voor wat betreft de controle brengt deze nieuwe manier van parkeergeld betalen geen extra werk met zich mee. Parkeercontroleurs kunnen door middel van een on line verbinding controleren of de betreffende parkeerder aan zijn betaalverplichting heeft voldaan. De ontwikkelingen op het gebied van GSM Parkeren, en de aan deze betaalwijze verbonden voordelen, vormen voldoende aanleiding in Den Haag een experiment c.q. proef te starten en hiermee ervaring op te doen. Uitgangspunten GSM Parkeren Het systeem van GSM parkeren moet aan verscheidene voorwaarden voldoen. Het bestaande parkeerbeleid van de gemeente moet in het systeem ingepast kunnen worden, wijzigingen in dit beleid moeten snel worden verwerkt. GSM Parkeren moet voor alle bezitters van een GSM-telefoon in Nederland te gebruiken zijn. GSM parkeren moet in eerste instantie worden gezien als een extra dienst, een nieuwe makkelijke manier van parkeergeld betalen. De huidige wijze van parkeergeld betalen - bij de parkeerautomaten en door middel van de aanschaf van parkeervergunningen - blijft daarnaast (vooralsnog) onverminderd van kracht. De automaten zijn geschikt gemaakt voor betaling met de euro (tot 28 januari 2002 is ook nog betaling in guldens mogelijk). Over de introductie van de betaalmogelijkheid met de Chipper zal een afzonderlijk voorstel aan uw commissie worden voorgelegd. De leverancier van het GSM Parkeren moet een totaalpakket aanbieden, te weten: het technische systeem, de bijbehorende service naar de gebruiker en de administratieve en financiële afhandeling. Voor de definitieve invoering van GSM parkeren in Den Haag is het van belang dat het een duurzaam systeem betreft, waarbij uitbreidingen dan wel combinaties met andere toepassingen mogelijk zijn. De specifieke voorwaarden waaraan het systeem van GSM parkeren moet voldoen zijn in een programma van eisen beschreven (zie bijlage 1). Doelgroep GSM Parkeren Aan de proef neemt de volgende doelgroep deel: zakelijke gebruikers die frequent kort parkeren en hun parkeergeld betalen bij de parkeerautomaat. Gegeven hun parkeergedrag zijn deze parkeerders bijzonder interessant voor de te houden proef. Voorbeelden van deze doelgroep zijn: makelaars, journalisten, vertegenwoordigers, monteurs van storingsdiensten.

3 Marktverkenning en selectie leverancier Om een gefundeerde keuze te kunnen maken met welke leverancier de gemeente het beste in zee kan gaan voor een proef met betalen van parkeergeld via de GSM techniek, is een marktverkenning uitgevoerd. Deze verkenning bestond uit twee onderdelen: - het vergelijken van de belangrijkste systemen op het gebied van betaald parkeren; - het inventariseren van de ervaringen met GSM parkeren in andere gemeenten. Er is allereerst gekeken naar de verschillende aanbieders op de markt van het GSM parkeren. Een viertal potentiële aanbieders kwam daaruit naar voren. Drie bedrijven maken gebruik van de mobiele telefoon en een bedrijf werkt met een parkeerkastje in de auto. De vier leveranciers zijn: - Siemens Lockheed Martin; - Vialis met Mobipower; - Park-Line; - Taxameter Centrale met Pay Way. Met behulp van een lijst met criteria en aandachtspunten zijn de sterke en zwakke punten van de systemen in kaart gebracht. De criteria en aandachtspunten hebben betrekking op het (parkeer)beleid, de handhaving, de juridische en financiële aspecten en de implementatie van het systeem. In bijlage 2 is de werking van elk van de systemen in het kort beschreven daarnaast zijn de belangrijkste bevindingen per systeem samengevat. Ervaringen in andere gemeenten De gemeente Groningen is samen Park-Line gestart met een proef met mobiel parkeren. De ervaringen met het GSM parkeren in Groningen zijn overwegend positief. Het systeem werkt goed, er is nagenoeg geen sprake van uitval en parkeerders gebruiken het systeem regelmatig. Bij definitieve ingebruikname moet een aantal schoonheidsfoutjes worden weggewerkt, zoals bijvoorbeeld het verduidelijken van het informatiekaartje voor de deelnemers. In Haarlem loopt eveneens een proef van Park-Line. De proef van GSM parkeren is hier gecombineerd met een proef waarbij de parkeercontroleurs via een on line verbinding met de centrale database van Park-Line de betreffende auto s controleren. In deze beide steden gaat het om een relatief kleinschalige proef. De gemeente Rotterdam start, in samenwerking met Park-Line, op 1 oktober 2002 met een proef met GSM parkeren. In Rotterdam is de groep die mee gaat doen aan de proef aanzienlijk groter dan in de beide andere steden. Tevens zijn in Rotterdam veel verschillende regelingen van kracht. Ook Den Haag kent een systematiek van veel verschillende parkeerregelingen. TMC is vorig jaar in Amsterdam met een proef gestart met het Pay Way systeem. De proef is gestaakt en is in september 2001 opnieuw opgestart. Leermoment voor het Pay Way systeem was dat het systeem technisch gezien voldoende werkt, maar dat voor het slagen van de proef het organisatorische en administratieve gedeelte eveneens goed moet functioneren.

4 Mobipower heeft een concreet systeem klaar liggen. Zij hebben echter nog geen kandidaat kunnen vinden die het systeem in de praktijk wil testen. Daarmee zijn voor wat betreft dit systeem geen ervaringsgegevens bekend. Het systeem van Siemens Lockheed Martin is nog zodanig abstract dat hiermee ook geen concrete praktijkervaringen zijn opgedaan in gemeenten. Voorgesteld wordt - gegeven de uitkomsten van de marktverkenning - met het bedrijf Park-Line een proef met GSM parkeren te houden. Het betaalsysteem van Park-Line werkt - kort samengevat - als volgt: na inschrijving bij Park-Line parkeert de automobilist en belt een 0900-nummer, waarmee hij zich aanmeldt als parkeerder bij Park-Line door het intoetsen van een locatiecode. Bij vertrek belt hij opnieuw naar Park-Line om zich af te melden als parkeerder. Aan het eind van de maand wordt via automatische incasso het parkeergeld afgeschreven. De parkeercontroleur kan via de kaart achter de voorruit controleren of de parkeerder betaald heeft. Gedurende circa zes maanden wordt het systeem op verschillende aspecten zoals gebruiksgemak en piekbelasting getest door zakelijke gebruikers, die regelmatig kort parkeren in de betaald parkeren gebieden in Den Haag. In eerste instantie betreft het alleen het parkeren op straat. Wel dient de mogelijkheid open gehouden te worden om in een later stadium het systeem te kunnen uitbreiden met bijvoorbeeld mobiel parkeren in garages en integratie van het vergunningenbeleid. Uiteraard in samenwerking met andere ICT-projecten, zoals bijvoorbeeld Het Glazen Stadhuis. Na de proefperiode moet opnieuw de stand van zaken op de markt bekeken te worden. Het heeft de voorkeur op de Nederlandse markt één systematiek van GSM parkeren te creëren, waar wel diverse aanbieders een rol kunnen spelen. Opzet project Plan van aanpak: 3 oktober 2001 in commissie VBBS Afsluiten contract: medio oktober 2001 Systeembouw: oktober 2001 - januari 2002 Communicatie: oktober 2001 - januari 2002 Proef: 1 februari - 31 juli 2002 Evaluatie: augustus - september 2002 Besluitvorming: oktober 2002 in commissie VBBS Voor de proef wordt een selectieve groep zakelijke gebruikers actief benaderd; via de Kamer van Koophandel wordt een gerichte mailing verstuurd. De proef wordt gehouden met een maximum aantal deelnemers van 5000. Aan hen zal deze nieuwe manier van parkeergeld betalen door middel van een demonstratie getoond worden. Voor de uiteindelijke deelnemers wordt een handzame folder gemaakt waarin onder andere de gebiedscodering, gebruiksaanwijzing en dergelijke staan aangegeven. Op straat wordt het GSM parkeren zichtbaar gemaakt door de afbeelding van mobiele telefoontjes die op de bebording voor betaald parkeren geplakt worden. Deze logo s worden voorzien van

5 nummer/code als aanduiding van het gebied waarvoor men zich moet aanmelden bij Park-Line. Details met betrekking tot de communicatie worden weergegeven in het communicatieplan dat voor het project wordt opgesteld. Een voorstel voor de wijziging van de Parkeerverordening 1992" wordt separaat aan de raad voorgelegd. Financiën Aan de proef GSM parkeren, zoals hierboven beschreven staat, zijn de volgende kosten verbonden: - projectmanagement: f 30.000,- (EUR 13.613,47) - systeembouw: f 200.000,- (EUR 90.756,46) - bebording aanpassen: f 75.000,- (EUR 34.033,67) - communicatie: f 50.000,- (EUR 22.689,11) Totaal: f 355.000,- (EUR 161.092,71) De kosten voor communicatie en het aanpassen van de bebording worden gedekt uit het budget van Parkeren. Het projectmanagement en de systeembouw worden gedekt uit het incidenteel voordeel op het exploitatieresultaat binnen de begroting van Parkeren van 2001. De gemeente gaat een contract aan met Park-Line voor de duur van de proef, namelijk van 1 februari tot met 31 juli 2002. Park-Line vraagt 8,5 % van de behaalde omzet aan parkeergeld als vergoeding. Dit betekent dat, mede afhankelijk van het gebruik, in de proefperiode naar verwachting ongeveer f 80.000,- (EUR 36.302,58) aan Park-Line wordt afgedragen. Dit wordt gedekt uit het budget van Parkeren van 2002. Bij de eventuele voortzetting van het GSM parkeren worden na de proef nieuwe contractonderhandelingen gevoerd. Advies S S akkoord te gaan met het introduceren van GSM parkeren in Den Haag; akkoord te gaan met het voorstel gedurende zes maanden een proef te doen met het systeem van het bedrijf Park-Line De voorzitter, mr drs B.J. Bruins

6 Bijlage 1 Programma van eisen GSM parkeren Voorwaarden gebruikersgemak/gebruiksvriendelijkheid 1 Centraal uitgangspunt is het betaalgemak voor de parkeerder. Dit betekent dat de parkeerder op het moment dat hij een parkeerplaats heeft gevonden zo min mogelijk handelingen moet hoeven te verrichten om het parkeergeld te betalen. 2 Om te voorkomen dat men betaalt voor een verkeerde zone, moet duidelijk zichtbaar zijn in welke zone men zich bevindt. 3 De eventuele extra kosten voor de parkeerder voor de GSM-dienst moeten opwegen tegen het gemak dat iemand van mobiel parkeren heeft. 4 Provideronafhankelijk en zowel voor abonnementen als voor kaarttelefoons 5 Melding einde betaald parkeren tijd, zie 8 waarschuwings-sms. 6 Voor iedereen toegankelijk. 7 Gebruik van verschillende auto s mogelijk. 8 Mogelijkheid tot keuzeopties (kan ook na de proef) voor sms waarschuwingsdienst, wijzigen persoonlijke gegevens. Voorwaarden technisch systeem 1 Systeem moet in software de circa 45 parkeerregimes van Den Haag kunnen verwerken. Bij einde bij maximale parkeerduur moet de parkeerder automatisch uitgelogd worden uit het systeem. 2 Programmatuur moet snel aan te passen zijn vanwege het beleid parkeerregelingen op maat te leveren, tariefswijzigingen en gewenste flexibiliteit naar de toekomst. 3 Wisseling van provider door parkeerder heeft geen invloed. 4 Betaling conform tijdseenheden van de parkeerautomaten. 5 Handhaving dient idealiter te bestaan uit een signaal van de leverancier in de vorm van ja, juist betaald of nee, niet betaald of foutief betaald (verkeerde zone). De handhaving mag niet arbeidsintensiever worden. 6 Aan- en afmeldingen dienen direct verwerkt te worden en per direct opvraagbaar te zijn voor de parkeercontroleurs. Controle dient met de door de afdeling Parkeren gebruikte handterminals te kunnen. Uiteindelijk geïntegreerd in de handterminals, geen extra apparatuur. 7 Weigering van inloggen (en dus de verplichting van andere wijze van betalen) bij wanbetalers. 8 Piekbelasting mag geen overbelasting zijn. IVR is modulair systeem en in elk land wordt in principe lokale IVR systeem gebruikt. 9 IVR, aanmeldbevestiging.

7 Voorwaarden duurzaamheid van het systeem van GSM-parkeren 1 Provider onafhankelijk. 2 Toepasbaar in andere steden. 3 Op termijn mogelijkheden voor uitbreiding van diensten via systeem GSM-parkeren openhouden. Bijvoorbeeld parkeerplaatsreservering, parkeerverwijzing/navigatie. 4 Mogelijkheid tot inpassen vergunningsysteem openlaten. Gemeente 1 Geen financiële administratie; alleen overboekingen van geïnd parkeergeld en afdracht aan leverancier. Dit is een gescheiden traject. 2 Geen helpdesk bij gemeente, maar bij leverancier. 3 Totaal pakket: systeem + service. 4 Inzicht in gegevens in alle gevallen binnen drie dagen. Aantoonbaar conform wet op de Privacy: Sin geval van bezwaar Sbeleidsinput 5 Bewaring van gegevens, historische overzichten. 6 Gemeente moet wekelijks kunnen beschikken over parkeermanagementsinformatie per rayon. 7 Accountantsverklaring van leverancier. Mogelijkheid om voor het onderdeel gemeente Den Haag een aparte accountantsverklaring te laten opstellen. 8 Boeteclausules/aansprakelijkheid tussen gemeente en leverancier dienen in de algemene voorwaarden vastgelegd te zijn. 9 Contract voor de proef met GSM parkeren wordt gesloten voor een maximum aantal van 3000 deelnemers. Eventuele extra aanmeldingen worden op een wachtlijst gezet. Communicatie 1 Gedachteverandering naar dubbele actie: DSB + Leverancier aan- en afmelden (2 i.p.v. 1 actie) 2 Info over werking van het systeemleverancier 3 Duidelijke plattegrond + info aan leden DSB 4 Codering op straat/automaten DSB 5 Info doelgroep: in de proef alleen DSB richten op zakelijke gebruiker, later in principe iedereen 6 Na proef helderheid voor o.a. bezoekers DSB 7 Informatienummer (contactcentrum) DSB 8 Helpdesk/klachtenlijnLeverancier

8 9 Interne informatie aan afdeling ParkerenDSB Bijlage 2 Marktverkenning In deze bijlage worden een korte beschrijving en de bevindingen gegeven van de verschillende systemen, die bij de marktverkenning aan de orde zijn geweest. Siemens Lockheed Martin Van de werking van het systeem van Siemens Lockheed Martin is een globale beschrijving te geven. Door GSM en GPS techniek te combineren, kan een parkeerder die via een algemeen nummer inbelt in het systeem direct gelokaliseerd worden. Op basis van deze informatie weet de computer in welk parkeerregime de parkeerder zich bevindt en wordt de parkeeractie gestart. Het afmelden van de parkeeractie gebeurt op dezelfde manier. Over handhaving binnen dit systeem is niets bekend. Een derde partij verzorgt de parkeercalculatie en brengt de duur van de parkeeractie realtime bij de klant in rekening in de vorm van afschrijving van een zogenaamde mobiliteitsrekening. Siemens Lockheed Martin heeft een visie op GSM parkeren die theoretisch goed in elkaar steekt. Het systeem is echter nog zeer globaal en verkeert nog niet in een concrete fase, zodat op korte termijn geen praktijkproef gehouden kan worden. Mobipower Het systeem van Mobipower werkt als volgt. De parkeerder abonneert zich op Mobipower s TPS (teleparkingsystem) service en krijgt een kastje in de auto dat gekoppeld is aan het kenteken van die auto. De parkeerder selecteert in het kastje de locatie waar hij geparkeerd staat en door een druk op de start knop wordt de parkeeractie geïnitieerd. Gedurende de tijd dat het apparaatje actief is geeft het een geluidssignaal als teken dat er een parkeeractie loopt. De parkeeractie wordt beëindigd door op de knop einde te drukken. Handhaving kan op traditionele wijze plaatsvinden of via een extra handterminal voor draadloze communicatie met het kastje in de auto. De parkeergegevens worden via een dockingstation aan het eind van de contolerondes overgezet vanuit de handterminals naar een centrale database. De gebruiker krijgt maandelijks de rekening van zijn parkeeracties inclusief servicekosten gepresenteerd. Mobipower draagt periodiek het geïnde parkeergeld af aan de gemeente. Het kastje in de auto van Mobipower zal maatschappelijk minder snel geaccepteerd worden, terwijl een mobiele telefoon door velen inmiddels als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Pay Way

9 Pay-Way biedt een systeem waarbij door middel van een mobiele telefoon aan de betaling van parkeergeld voldaan kan worden. Een Pay-Way deelnemer is herkenbaar aan de Pay-Way sticker in zijn auto. De parkeerder belt een 06 nummer waarvan de laatste drie cijfers overeenkomen met de aanduiding van het gebied waarin hij geparkeerd staat. De parkeerder hoort een bevestiging van de start van zijn parkeeractie. Voor het beëindigen van de parkeeractie belt de parkeerder naar een 06 nummer met als laatste drie cijfers een centrale afmeldcode. Handhaving geschiedt door middel van het intypen van (een deel) van het kenteken van de Pay Way deelnemer in de handterminal, die contact maakt met een centrale database, waarin de lopende parkeeracties geregistreerd staan. Op termijn is het mogelijk met nieuwe controle apparatuur via lasertechnologie de parkeerstatus van de betreffende Pay Way deelnemer te controleren. Het Pay Way systeem is gekoppeld aan een telecomleverancier, omdat verrekening bij de betreffende telefoonmaatschappij zal moeten plaatsvinden. TMC verzorgt niet de financiële afhandeling van de parkeeracties. Vooralsnog is het alleen mogelijk voor Libertelabonnees om deel te nemen aan het Pay Way systeem. De klant ontvangt de rekening voor zijn parkeeracties via zijn telefoonrekening. Voor de afhandeling van de parkeergelden wordt de verantwoordelijkheid gelegd bij de verschillende leveranciers, die ieder voor hun klantendeel de incasso moeten verzorgen. Hoe de betaling aan de gemeente verloopt is niet geheel duidelijk. Het principe is dat elke leverancier zijn deel van de ontvangen parkeergelden aan de gemeente afdraagt. Hierdoor zitten er vele partijen aan tafel, hetgeen niet overeenkomt met de wens van de gemeente om een duidelijk aanspreekpunt te hebben voor het hele proces. Park-Line Park-Line heeft eveneens een systeem waarmee parkeren betaald kan worden met de mobiele telefoon. Personen die lid zijn van Park-Line melden zich aan als parkeerder door het bellen van 0900-1464. Via een interactief voice response systeem (IVR) wordt met de parkeerder gecommuniceerd. De parkeerder toetst een code in die overeenkomt met de regeling van de zone waarin men geparkeerd staat. De verschillende regelingen zijn opgenomen in een Centrale Database, waarmee de IVR in verbinding staat. Om de parkeeractie te beëindigen belt de parkeerder opnieuw naar het 0900 nummer en meldt zich af als parkeerder. De gebruiker betaalt eenmaal per maand zijn parkeergeld via een automatische incasso. Park-Line draagt de parkeergelden maandelijks af aan de gemeente. Via een transponderkaart achter de voorruit ziet de parkeercontroleur dat de betreffende parkeerder lid is van Park-Line en dus via de mobiele telefoon betaald moet hebben. De parkeercontroleur typt in eerste instantie het kaartnummer in en checkt of de auto in de Centrale Database staat aangemeld en dus aan de betaling van parkeergeld voldoet. Op termijn is het niet meer nodig het kaartnummer in te typen, maar wordt met behulp van lasertechnologie de transponderkaart gelezen. Park-Line verzorgt middels een derde partij de inning van de parkeergelden en neemt het incassorisico op zich (tegen een bepaalde vergoeding vanuit de gemeente). Hiermee zijn zij leverancier van een totaalpakket van het systeem en de bijbehorende service.