Het beste uit de markt halen Hoe doe je dat? Robbe Adviesbureau/ Robbe & Partners mr. drs. T.H.G. (Tim) Robbe Aert de Gelderhage 36 3437 KB Nieuwegein 06 425 855 02 info@timrobbe.nl www.timrobbe.nl
Doelstelling Aan het einde van mijn presentatie kunt u: aangeven waarom bepaalde inkoopactiviteiten nooit het beste uit de markt zullen halen (voor overheden). aangeven welke activiteiten onder welke voorwaarden wel die potentie hebben. aangeven wanneer u juridisch gezien meer ruimte heeft om echt in te kopen.
Wat is inkoop? Aanbesteden is het volledig transparant in concurrentie opvragen van offertes Aanbesteden is inkoop, maar inkoop is meer dan aanbesteden (weet u nog?) Inkoop is: een initierende handeling om een transactie te beinvloeden die tot gewenste effecten moet leiden
Wat is inkoop? De transactie kan concreet vorm krijgen in: Een contract (horizontale afspraken, horizontale financiering) Een subsidie (verticale afspraken, verticale financiering) Een BCF (horizontale afspraken, verticale financiering)
Wat is inkoop? In alle gevallen is sprake van een aanbiedende partij Contract: de opdrachtnemer/leverancier/aannemer Subsidie: de subsidie-ontvanger BCF : de subsidie-ontvanger De overheid wil dat die partij optimaal levert (partij = de markt ; optimaal = meer dan verwacht?) Hoe doe je dat nu? En waar moet je rekening mee houden?
Kraljic matrix maar dan anders Kraljic, 1984
Inkoopbehoefte Politiek-maatschappelijke belangrijk dossier / afbreukrisico hoog / belang dus hoog Afhankelijkheid van partijen? Vult u zelf maar in: Wat als bestaande partijen ophouden te leveren? Veel gedonder? Kun u makkelijk en zonder veel extra kosten switchen van partij? Maatschappelijk gezien? Dit bepaalt het speelveld.
Inhoudelijke complexiteit Beleidsprobleem = verschil huidige situatie norm/gewenste situatie Partijen betrokken bij een beleidsprobleem: Waarderen kennis anders (zekerheid) Kennen verschillende maatstaven (consensus) Kennis/Consensus Hoog Laag Hoog Getemd Ongetemd kennis Laag Ongetemd Wicked normatief Voorbeeld HbH: Wat is HbH? Wat is de kostprijs ervan? Wat moet een gemeente wel en niet doen? Wat moet een zorgaanbieder wel en niet doen? Rapport na rapport wordt gepubliceerd (VNG, VWS, Actiz, SCP, enz.) Discussie na discussie vindt plaats (zowel in de raad als in de TK)
Filmpje 1
Strategische complexiteit Altijd verschillende actoren betrokken bij het beleidsprobleem (overheid, leverancier(s), politiek, belangengroepen, et cetera) Verschillende belangen: Wat zijn de belangen van de overheidsorganisatie? Wat zijn de belangen van de aanbiedende partijen? Wat zijn de belangen van eventuele derde partijen (burgers???) Onzin in Deal! laatste uitgave Verschillende percepties: Op elkaar, op het beleidsprobleem, op oplossingen, op de omgeving g DUS: verschillende doelstellingen en percepties leiden tot verschillende strategieen.
Filmpje 2
Institutionele complexiteit In welke omgeving(en) vindt besluitvorming plaats over het probleem en de oplossing? De gemeenteraad? De raad van bestuur? Tussen beleidsmedewerker en directeur aanbieder? Wat zijn de geschreven en ongeschreven regels in die omgevingen? Hoe beinvloeden ze de besluitvorming?
Filmpje 3
Onzekerheid Metro onzekerheid versus Kokosnoot onzekerheid Dans met kans McKinsey rapport Telecom
Sturen op onzekerheid Samen met partijen complexiteit erkennen en aanpakken Vereist verlaten van command & control en New Public Management Onderhandelen op belangen, niet op inhoud (geen zero sum game - sinaasappelcasus) In specificatie, selectie, contractering, uitvoering i en evaluatie!
Mag het? 53 uitzonderingen in het aanbestedingsrecht Aanbestedingsbeginselen niet altijd(!) van toepassing Leg uzelf geen regels op! Rb. Alkmaar 2009 HR Conformed 2003
Drempelwaarde Werk Definitie HvJEG Vendee 2001 Levering Homogeen versus Heterogeen Commisie Mededeling Richtlijn Diensten 92/50/EG Dienst HvJEG Togel 1998 en HvJEG Felix Swoboda 2002 CPC codes
B-diensten Onderscheid A en B diensten A diensten = volledige regime Bao van toepassing bij > drempelwaarde B diensten = 2 artikelen van toepassing bij > drempelwaarde CPC codes gebruiken om te bepalen welke categorie (o.c. HvJEG Togel en HvJEG Felix Swoboda. Ook leuk: Rb. Breda Boer Krinkels 2004)
DGO 1 Weu Beginselen Richtlijn 2004/18/EG Raamwet EEG voorschriften (te vervangen door Aanbestedingswet) Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten (Bao) Inkoopbeleid
DGO 2 Verdrag WEU Vrij verkeer (Interne Markt) Diensten Goederen Kapitaal Vestiging Mededinging (Concurrentieverhoudingen) Kartelverbod Misbruik emp Staatssteunverbod Fusie/Overname controle
DGO 3 Coname te toevallige inbreuk op Verdragsvrijheden AnPost duidelijk grensoverschrijdend belang SECAP overheden zelf vaststellen, rechter bepaalt Commissie / Italie expliciet(!) geen verplichtingen onder drempels en bij 2B diensten AANSLUITING: bij leerstuk zuiver interne situatie
Overzicht Uit: Uitzonderingen Aanbestedingsrecht, Robbe THG (2009)
Filmpje 4
Het beste uit de markt halen U zult blijven inkopen! Dat is niet hetzelfde als aanbesteden U moet dus het beste uit de markt halen De inkoopbehoefte bepaalt de omgeving Inhoudelijke, strategische t en institutionele complexiteit Complexiteit leidt tot onzekerheden Tegengaan onzekerheden door andere instelling en aanpak Optimale uit de markt halen door continue dialoog tijdens specificatie, selectie, contractering, uitvoering en evaluatie Juridisch veel meer mogelijk dan u denkt