Fosfaat en bio energie. Anton Haverkort



Vergelijkbare documenten
De Energieboerderij 10/21/2011. Inhoudsopgave. toont duurzaamheid aan! Bio-energie: oplossing bij reststromen? Waarom Energieboerderij?

Biomassa: brood of brandstof?

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030

Gebruiksruimte anders verdelen tussen maïs en gras?

Biobrandstoffen: Hype of duurzame oplossing? Prof. Wim Soetaert

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg

Hoe maak je een bemestingsplan binnen de gebruiksnormen

Resultaten na 3 jaar. Suikermarktordening. Acties Cosun: Prijsdaling Volumedaling Geografische herverdeling. Forse reorganisatie suikersector in EU

De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof

Concurrerend gebruik van landbouwgrond: bio-energie versus dierlijke producten

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid

Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema

Vruchtbare Kringloop Overijssel = Kringlooplandbouw. Gerjan Hilhorst WUR De Marke

3.3 Maïs: Fosfaat Advies voor optimale gewasproductie

Economie en melkproductie

Klik Studiebijeenkomst. bewerken. Ontwikkelingen op de voermarkt. Klik om de ondertitelstijl van het. R. Tijssens

BIOSTIMULANT. Het begint bij de wortel

Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land

Bodemkwaliteit op zand

Nederland importland. Landgebruik en emissies van grondstofstromen

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,...

De bodem is de basis voor gewasbescherming!

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017

Mest, mestverwerking en wetgeving

Warmte in de Suiker: Het mes snijdt aan twee

Landgebruik en bodemkwaliteit Jan de Wit Nick van Eekeren

Wat is vandaag de dag nog duurzaam?

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Kan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden?

KLW KLW. Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Jaap Gielen, Specialist melkveehouderij 15/22 februari Ruwvoerproductie en economie!

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Mineralenmanagement en economie. Jaap Gielen Specialist melkveehouderij

Hoe haal ik voordeel uit de KringloopWijzer?

Algen en Groen Gas Een duurzame en rendabele combinatie!

Technische onderbouwing themapagina s GasTerra Jaarverslag Gas. Gas. Volume (mrd. m 3 ) 83. Calorische waarde (Hi) (MJ/m 3 ) 31,65

DUURZAME VOEDSEL PRODUCTIE IN 2050: INTENSIVEREN EN EXTENSIVEREN! JAN WILLEM ERISMAN

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland

Masterplan Mineralenmanagement Bodemdag Vredepeel, 17/08/2012. Peter Stevens,

Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector. Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans

AANVOER MEST VAN UITLOOP

In het hol van de leeuw?

Mesdag Zuivelfonds NLTO

Beproeving mineralenconcentraten en spuiwater in diverse gewassen. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving. Inhoud

FOSFAAT NATUURLIJK FOSFAAT NATUURLIJKE MAÏSMESTSTOF NATUURLIJK FOSFAAT

VERSLAG //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Kansen voor mestscheiding

NORBERT RAUCH RAUCH LANDMASCHINENFABRIK GMBH

Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO

All-electric, al achterhaald voordat we begonnen zijn?

Naar een nieuwe systematiek voor N-bemestingsadviezen als basis voor precisiebemesting

FOSFAAT NATUURLIJK FOSFAAT NATUURLIJKE MAÏSMESTSTOF NATUURLIJK FOSFAAT. verrijkt met borium organische meststof toepasbaar in derogatiebedrijf

Voedselpatronen en biodiversiteit

Organische stof, meer waard dan je denkt

Energievoorziening Rotterdam 2025

Nitraatrichtlijn. op weg naar het laatste. 28 November 2012 Mark Heijmans

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE

Bodemkwaliteit, bemesting en teelt van maïs. Jaap Schröder

Begeleidingscommissie Bodem Vredepeel. 15 december 2015 Janjo de Haan, Harry Verstegen, Marc Kroonen

Herkomst van Producten. Ethiopië. Thema 1. Verschillen tussen agrarische regio s. Landbouw in Sub-Sahara Afrika. 17/03/16

België: een belangrijke speler in minerale meststoffen. Belfertil

Resultaten KringloopWijzers 2016

Meer biomassa bijstoken?

Resultaten pilot 2018/2019 Groene Weide Meststof H. Canter Cremers

Bemesting Gras Hogere ruwvoeropbrengst

Verdienmodellen stadslandbouw

Het Groene Hart Werkt

Low carbon opties voor duurzame mobiliteit Nieuwe ontwikkelingen in motortechniek en biobrandstoffen

Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei?

3.3 Maïs: Fosfaat Advies voor optimale gewasproductie

Naar een duurzaam bodemen nutriëntenbeheer via de kringloopwijzer akkerbouw

Dirksen Management Support John Baars

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf

SPNA SPNA. Laboratorium. Directzaai. Directzaai Minimale grondbewerking in het Oldambt Ervaringen SPNA

De business case: Mest verwaarden. Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland

Uitslag KringloopWijzer

Energie uit hout. Inzet van lokaal en niet-lokaal hout en borging van duurzaamheid. Your partner in bioenergy

Kennismiddagen 2017

VERSLAG //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Eindexamen aardrijkskunde vwo I

Advies Actualisatie bijlage J Uitvoeringsregeling Meststoffenwet

Mineralenmanagement en economie

Achtergronden Koeien & Kansen - KringloopWijzer

Duurzaamheid en voeding...

Wat is energie? Als een lichaam arbeid kan leveren bezit het energie Wet van het behoud van energie:

Roelof Joosten Duurzame waardecreatie gedreven door een company purpose als baken en bron van inspiratie

Werken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Gevolgen mestbeleid voor mineralen- en bodembeheer

Voorjaarstoepassing van drijfmest op kleigrond voor aardappelen

Houtige biomassaketen

HEBBEN WE AQUACULTUUR NODIG? HET EINDE VAN JACHT OP VIS

Beschikbaarheid en duurzaamheid in EU

de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank

Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins

Tijdelijke duurzame energie

Voorsprong met mineralen

25 jaar biologische teelt op zandgrond: waar staan we nu?

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)

Transcriptie:

Fosfaat en bioenergie Anton Haverkort?

BbE grondstoffen, visie RvB Randvoorwaarden Organisatie / integrale goederenstroom (value chain) Drivers: Olie schaarser/ duurder Mitigatie agenda Agrarische afvalstromen Conversie Cascadering Uitgangsmateriaal en productie grondst. Recycling Markten: Energie Groene Chemie Farma

Wat getallen (Hugo van der Meer) Alle NL beesten (2000) produceerden 80 MkgP en 540 Mkg N 30 Mkg P van kunstmest en 5 Mkg van andere bronnen Alle gewassen in NL onttrekken ca 55 Mkg P (<50%) 8.7 kg/ha P overschot is toegestaan (om kunstmest P heen) Mondiaal goed winbare P nog voor 80 jaar (3x zo duur, dan nog voor 230 jaar) Reparatiebemesting in grote delen van de wereld is nodig

Nog wat getallen: NL energiegebruik = 3 000 PJ per jaar Optimistische opbrengst = 200 GJ/ha We hebben dus 15 Mha nodig (= 5 x NL areaal akker weide) Zeg maar 1 hectare per persoon voor energie In EU 25 komt 70 Mha beschikbaar de komende 20 jaar In Europa buiten EU25 ook 70 Mha In nw Europa ca 10 Mha Gewassen: biet, koolzaad, tarwe (+ reststromen)

50 % toename in 10 jaar van alle bioolie/vet

Verdubbeling van soja en palmolie in 10 jaar

1000 kg brentolie = 6 vaten x 75 $ = 450 $= 360 360

> vertienvoudiging gebruik biodiesel in EU in 10 j

Wereldvoedselbehoefte Afgerond 1 miljoen caloriën/persoon/jaar (2 700 /dag) 1 kg rijst = 3,640 Caloriën Dus 275 kg rijst/persoon/jaar x 6 miljard mensen = 1 650 Mt eetbaar graan Verliezen en dergelijke 50 %: 3 000 Mt graanbehoefte Bij 50 % via dierlijke route is 6 000 Mt graan nodig Met 5 t/ha graan is 1 200 Mha (1.2 miljard) nodig Met 2.5 t/ha graan is 2 400 Mha nodig (2.4 miljard ha) 25 kg P/ha opname x 1.2 miljard ha: = 30 Mt P/jr

Bij 50 %50% plant+dier is 2,5 miljard ha nodig

Wereldruimtebehoefte Vorige dia Met 5 t/ha graan is 1 200 Mha (1.2 miljard) nodig 25 kg P/ha opname x 1.2 miljard ha: = 30 Mt P/jr Stel de hele wereld leeft als wij Voedsel 1.2 miljard ha 6 miljard mensen = 6 miljard hectare voor energie Totale landbehoefte = 7.2 miljard (die is er wel/niet) Totale fosfaatbehoefte verzesvoudigt: 180 Mt P/j

Minerale hulpbronnen kosten veel energie Cradle to grave energiekosten (A&F)

NPK behoeften per ton geproduceerde DM (A&F)

Resultaten EnergyCrop (AGRO, WUR) Teeltaspecten Energie en duurzaamheid Wgebruik (kg H20 / kg ds) Ngebruik (kg N / kg ds) Eopbrengst (GJ / ha) Milieu (bodemorg. stof) Koolzaad 200% 250% 37 (+16) +/ (biodiesel+) Tarwe (bioethanol+) 100% 100% 59 + Suikerbiet (bioethanol+) 75% 50% 97 +/ Snijmaïs (groene stroom) 50% 50% 103 (+80)

P kosten en rendement in termen van Joules Cassave: Koolzaad: Tarwe: 25 t/ha wortel = 6.25 t DS = ca 100 GJ/ha 25 t natte wortel = 25 x 170 l EtOH = 90 GJ/ha Totale geoogste biomassa: 7.5 t/ha droog P: 7.5 x 4.74 kg = 35.5 kg P/ha (0.39 kg P/GJ) 3 t/ha olie x 36 GJ/t = 108 GJ/ha Totale geoogste biomassa: 6 t/ha droog P: 6 x 2.52 kg = 15.1 kg P/ha (0.14 kg P/GJ) 8 t/ha zaad x 17 GJ/t = 136 GJ/ha Totale geoogste biomassa 12 t/ha P: 12 x 5.5 kg = 66 kg P/ha (0.49 kg P/GJ)

IITA cassave voorstel bioethanol In voorbereiding: cruciaal is bouw mestfabriek annex aan distilleerderij

Jatropha voorstellen BP pledges $500 million for energy biosciences institute and plans new business to exploit research London, United Kingdom June 14, 2006 10 M for a jatropha project in India

Duurzaamheidindex (Bos et al.): waarden bepalen Bodem P gehalte

Duurzaamheidindex: traject inzetten en monitoren

Slotopmerkingen De prijzen van de grote commodities convergeren alle naar aardolie Belang biomassa neemt toe. Er is onvoldoende land (en fosfaat) om de wereldbevolking te voeden en van energie te voorzien (brengt wind, zon, fusie in beeld). PGG heeft ander beeld Kijk bij gewaskeuze naar de minste P nodig per J geoogste biomassa en compenseer minimaal de afvoer Bij centrale verwerking (destillatie) bouw een mestfabriek en retourneer NPK Bij decentrale verwerking ga voor oliegewas en retourneer gewasresten Naast P zijn dergelijke redeneringen te houden voor andere nutriënten (N,K,..), water en C (groot risico op koolstofmijnen) Maak een duurzaamheidindex met (streef)waarden en traject indien nodig. Monitoren is overal nodig. Er is geen verschil tussen hoogproductieve en marginale gronden wb gebruik voor voedsel of energie (zijn converteerbaar) en mineralenbalans (mn C en P)