Beproeving mineralenconcentraten en spuiwater in diverse gewassen. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving. Inhoud

Transcriptie

1 Beproeving mineralenconcentraten en spuiwater in diverse gewassen Resultaten uit onderzoek PPO en andere WUR-instituten Willem van Geel, PPO-AGV, , Bergeijk Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Sector Akkerbouw, Groene ruimte, Vollegrondsgroenten Onderdeel van Wageningen UR Opdrachtgevers: Rijksoverheid Productschappen Akkerbouw en Tuinbouw Provincies Bedrijfsleven Westmaas Lelystad Marwijksoord/Rolde Valthermond Vredepeel Wijnandsrade Inhoud Samenstelling van mineralenconcentraten Stikstofwerking mineralenconcentraten Bevindingen uit diverse proeven met akkerbouw- en voedergewassen Factoren die de N-werking beïnvloeden Proef in prei Gebruikerservaringen mineralenconcentraten Proefresultaten spuiwater 1

2 Veldonderzoek mineralenconcentraat (MC) Nederl. Rijksoverheid en landbouwbedrijfsleven : stikstofwerking en verliezen bij gebruik van MC o.a. proeven met aardappel, maïs, grasland gebruikerservaringen, economische analyse demonstraties (strokenvergelijkingen) + communicatie Aanvullend onderzoek ( ): toepassing in meerdere gewassen verschillende toedieningstechnieken Uitvoering door: - Praktijkonderzoek Plant & Omgeving - Alterra - Plant Research International - Livestock Research - Landbouw Economisch Instituut - DLV Plant Samenstelling mineralenconcentraten (monitoring ) Installatie Droge stof Organische (kg/ton) stof (kg/ton) N-totaal Nm Nm / (kg/ton) (kg/ton) N-tot. P2O5 (kg/ton) K2O (kg/ton) A 29,1 10,5 6,4 5,9 92% 0,46 8,5 B 39,3 18,2 7,2 6,9 96% 0,02 8,1 C 40,2 19,3 8,9 7,8 87% 0,78 10,1 D 25,8 7,81 5,3 4,7 90% 0,25 8,2 E 19,4 6,32 4,2 3,6 86% 0,18 6,6 F 33,9 13,7 8,1 7,1 88% 0,60 9,7 H ,7 11,0 10,5 95% 0,62 18,8 Nm = minerale stikstof (ammonium-n) Samenstelling MC: overige elementen MC s uit VDM, gemiddeld gemeten in : g/kg Ca 0,23 Mg 0,09 Na 1,77 S 1,07 Cl 3,11 (1,2 7,8) mg/kg B 2,95 Cu 1,34 Fe 27,4 Mn 2,21 Mo 0,03 Zn 6,97 Co 0,09 2

3 Landbouwkundige waarde MC als meststof Vloeibare NK-meststof Verhouding N : K 2 O = 1 : 1,3 (gemiddeld) N-totaal: 90% N-mineraal (ammonium-n) 10% N-organisch (4-13%) Geringe aanvoer van andere nutriënten Zware metalen en verontreiniging lager dan de wettelijk normen in Nederland Geen schadelijke nevenwerking gevonden in proeven Toepassingsmogelijkheden in diverse akkerbouw- en voedergewassen en vollegrondgroenten, o.a. - aanvulling op basisbemesting VDM bij aardappel - in gewassen met lage fosfaat- en hoge kalibehoefte Doel en opzet van de veldproeven Vergelijking van MC met KAS (breedwerpig gestrooid) bij meerdere N-trappen Effect op opbrengst, kwaliteit en N-opname Vaststellen van de N-werkingscoëfficiënt van mineralenconcentraten ten opzichte van KAS Afleiding op basis van stikstofopname en (droge-stof)opbrengst Stel: N-werking is 90%, dan heeft 100 kg N uit MC dezelfde werking als 90 kg N uit KAS Verschillende gewassen, toedieningsmomenten en -methoden Stikstofwerking MC aardappelproeven (1) Injectie (kouter) kort vóór poten Verwachte N-werking: 90-95% Gevonden N-werking klei: 80-90% zand: % (1 keer <50%) Bijbemesting (kouter) rugopbouw, klei: % rugopbouw, zand (1 proef): 100% knolzetting, klei en zand: % 3

4 Stikstofwerking MC aardappelproeven (2) Bijbemesting sleepslangetjes: N-werking in 2 proeven (zand) gelijk aan KAS N-werking in 3 proeven (1x zand, 2x klei) lager dan KAS ( 50%) Stikstofwerking MC granen en snijmaïs Wintertarwe klei, 2 e N-gift (sleufkouter) Verwachte N-werking: 65-70% Gevonden N-werking: % Zomergerst zand- en dalgrond vóór zaai (injectie) Verwachte N-werking: 90-95% Gevonden N-werking: % Snijmaïs zand (injectie): Verwachte N-werking: 90-95% Gevonden N-werking: % Stikstofwerking grasland Grasland (zodebemesting) Verwachte N-werking: 70-80% Gevonden N-werking: zand: % klei: 45-80% 4

5 Verschil tussen mineralenconcentraten Opname 3 verschillende mineralenconcentraten in in 2 aardappelproeven en 2 graslandproeven op zand en klei Geen duidelijk verschil gevonden tussen de concentraten t.a.v. N-werking, opbrengst en kwaliteit Invloed op N-werking MC (1) Ammoniakemissie toedieningstechniek (minste emissie bij injectie) weersomstandigheden tijdens en na toediening bodemomstandigheden (zand/klei, ph)? paraplu-werking gewas emissie wellicht te verlagen door aanzuren (ph MC = ca. 8) emissie MC lager dan van drijfmest Veldmetingen ammoniakemissie Grasland, zodebemester: Runderdrijfmest: 20 33% van ammonium-n Mineralenconcentraat: 6 14% van ammonium-n Toediening MC voorjaar in tarwe: Sleepslangen: 8 16% van ammonium-n Zodebemester: 1 4,5% van ammonium-n Bijbemesting MC aardappelen met sleepslangen: 17-20% van ammonium-n 5

6 Invloed op N-werking MC (2) Denitrificatie (0-5%) omzetting nitraat gasvormig verlies (o.a. lachgas) lachgasemissie bij MC hoger dan bij KAS en VDM aanwezigheid organische stof in MC (o.a. vluchtige vetzuren) op grasland hoger dan op bouwland Droogte (vloeibaar sneller beschikbaar dan korrel) Nitraatuitspoeling: niet hoger dan bij KAS Preiproef Vredepeel (zand) 2011 Opzet Herfstteelt Basisbemesting: rundveedrijfmest vaste geitenmest MC Bijbemesting (2x): KAS of MC Volledige bemesting met KAS Alle giften binnen de wettelijke normen: 170 kg N-totaal per ha dierlijk mest 70 kg P 2 O 5 per ha 235 kg N-werkzaam per ha Resultaten preiproef N-werking MC: 82% 6

7 Oordeel gebruikers (1) Oordeel gebruikers (2) Besparing op kunstmest: kali en stikstof Aanvulling op organische mest bij aardappel en suikerbiet Constantere samenstelling dan dierlijke mest Vervanging drijfmest (o.a. bij zomergerst) Snelle N-werking (minerale stikstof) Sluit goed aan bij gewasbehoefte N en K (o.a. stamslaboon en spinazie) Minder geschikt voor conservenerwt vanwege lage N-behoefte Bevindingen mineralenconcentraat Vloeibare NK-meststof Samenstelling varieert, afhankelijk van de producent N-werking: bij emissiearme toediening op bouwland vaak (bijna) gelijkwaardig aan KAS (80-100%) ~ (vloeibare) ammoniummeststoffen, ureum op gras gemiddeld lagere N-werking dan verwacht werking lijkt op zand wat hoger dan op klei Geen schadelijke neveneffecten gevonden Toepassing in vollegrondgroenten: afgaan op resultaten bouwland 7

8 Proefresultaten spuiwater aardappel Uit chemische wassers Ammoniumsulfaat ~zwavelzure ammoniak Lage ph (±3) Proef consumptieaardappel klei 2011 Basisbemesting: KAS breedwerpig Urean, MC of spuiwater in de rij 150 en 200 kg N/ha Bijbemesting 50 kg N/ha KAS alle objecten Proef consumptieaardappel klei 2012 (voorlopige resultaten) Basisbemesting (na poten): KAS breedwerpig Urean of spuiwater in de rij 75 en 150 kg N/ha Geen bijbemesting 8

9 Proef consumptieaardappel zand 2012 (voorlopige resultaten) Basisbemesting VDM (15 ton/ha) Bijbemesting bij rugopbouw à 50 en 100 kg N/ha Voorlopige bevindingen spuiwater Lijkt een perspectiefvolle meststof Nog beperkt aantal proefgegevens beschikbaar Onderzoek in meerdere gewassen nodig, naar relatie met bodemeigenschappen en effect op de bodem Meer informatie 9