Werken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren

Transcriptie

1 Werken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren

2 Inhoud Waarom werken aan organische stof? Maatregelen organische stof Hoe we dat proberen vorm te geven onder de Nederlandse situatie (praktijk, beleid en regelgeving?

3 Thema bodem, grasland en ecosysteemdiensten Productie: kwantiteit en kwaliteit Waterregulatie: kwantiteit en kwaliteit Klimaat: mitigatie en adaptatie Biodiversiteit

4 Werken vanuit de 6 elementen van bodemkwaliteit: 1. Organische stof 2. Structuur 3. Beworteling 4. Bodemleven 5. Waterhuishouding 6. Bodemchemie

5 Organische stof en diensten

6 Relatie organische stof en ecosysteemdiensten

7 Relatie organische stof en ecosysteemdiensten

8 Relatie organische stof en NLV op zandgrond Vuistregel 1% org stof= 25 kg NLV Van Eekeren et al. 2010

9 Organische stof en opbrengst

10 Organische stof en opbrengst 1% organische stof meer in laag 0-10cm op zandgrond (0 kg N): 1320 kg ds opbrengst gras Euro 145 per ha Per ha: Per ha: 50,-- 50,-- 20,-- 20,-- 80,-- 80,-- Van Eekeren et al. 2010

11 Maatregelen organische stof Bedrijf Grasland Bouwland

12 Organische stofgehalte in de bodem is Evenwicht in aanvoer en afbraak

13 Onderzoek en praktijk Onderzoek Praktijk

14 Praktijk Bodemkwaliteit in 4 stappen

15 1. Groenbemester Van Eekeren et al., 2018

16 2. Direct effect aanvoer bemesting Eff. Org. Stof Ton voor 1% org.stof Drijfmest rundvee Drijfmestvarkens Vast rundvee Vast Vleeskuikens Champost GFT-compost

17 3. Aanvoer uit gewasresten en wortels Eff. Org. Stof Jaar voor 1% org.stof Gras 1 jaar Gras 2 jaar Gras 3 jaar ,5 Aardappelen Snijmais wortels Tarwe+stro

18 Effect blijvend grasland op zandgrond 31 percelen met minstens 3 uitslagen +rekening houdend met uitgangsituatie per perceel: In 1 e jaar 0,17%. In 5 jaar 0,82%. In 10 jaar 1,54%. In 20 jaar 2,66% In 10 jaar 1000 kg C per jaar in laag 0-10 cm, is 3670 kg CO2 De Wit et al., 2018

19 Effect landgebruik op organische stof Behandelingen proef in Gent: >36 jaar blijvend grasland Wisselbouw 3 jaar gras-klaver na 3 jaar maïs Wisselbouw 3 jaar maïs na 3 jaar gras-klaver >36 jaar continuteelt maïs Aanleg proefveld in 1966 Proefveld in 2002

20 Effect landgebruik op organische stof Behandelingen proef in Gent: >36 jaar blijvend grasland Wisselbouw 3 jaar gras-klaver na 3 jaar maïs Wisselbouw 3 jaar maïs na 3 jaar gras-klaver >36 jaar continuteelt maïs Aanleg proefveld in 1966 Proefveld in 2002

21 Org. stof % in laag 0-10 cm Effect landgebruik op organische stof jaar gras 3 jaar gras 3 jaar mais 36 jaar mais Van Eekeren et al. 2008

22 Effect op regenwormenbiomassa Biomassa regenwormen (g m -2 ) jaar blijvend gras 3 jaar gras na 3 jaar mais 3 jaar mais na 3 jaar gras 36 jaar continu bouwland Van Eekeren et al. 2008

23 Samenvattend effect landgebruik op zes elementen van bodemkwaliteit 36 jaar gras 3 jaar gras klaver na 3 jaar mais 3 jaar mais na 3 jaar grasklaver 36 jaar continu bouwland 1.Organische stof % 5,7 3,3 3,8 2,3 2. Bodemstructuur % Beworteling n/m Bodemleven helling 0,26 0,50 0,53 0,63 5. Waterhuishouding Mm/s 2,7 1,1 6. Bodemchemie Kg N/ha Van Eekeren et al. 2008

24 Aanbeveling melkveebedrijf met 80% grasland en 20% bouwland voor optimaal behoud en gebruik organische stof en bodemkwaliteit 60% Blijvend/oud grasland (geen mais) 20% 3 jaar gras, rode en witte klaver in vruchtwisseling 20% 3 jaar snijmais in vruchtwisseling Eekeren et al. 2016

25 Voordelen op een rij Verbetering organische stof en bodemkwaliteit breed Verbetering NLV Verhoging opbrengst en RE van eigen land Minder aanvoer van kunstmest Minder aanvoer van soja 7000 euro plus Lagere nitraatuitspoeling Lagere uitstoot broeikasgassen Hogere biodiversiteit Eekeren et al. 2016; Vellinga en Eekeren, 2017

26 Onderzoek voor organische stof Persistentie van rode klaver Behoud van grasland met weidegang, beregenen, doorzaai en graslandwoelen

27 Maatregelen organische stof

28 Conclusies Belangrijke stappen voor verbetering bodemkwaliteit (incl. organische stof) door verandering landgebruik Prioritering maatregelen belangrijk Maatregelenpakket moet aansluiten op meerdere maatschappelijke doelen die aan melkveehouderij gevraagd worden

29 Steek uw kop niet in het zand maar kijk wat vaker onder de graszode