Samen naar een werkende toekomst: Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017
Programma Arbeidsmarktbeleid Drechtsteden Dordrecht, augustus 2015 Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 2
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 1. Inleiding... 4 2. Uitgangspunten en ontwikkelingen... 5 2.1 Uitgangspunten... 5 2.2 Ontwikkelingen... 5 3. Huidige situatie... 7 3.1 Jongeren in beeld... 7 3.2 De arbeidsmarkt in beeld... 8 3.3 Kansrijke sectoren en beroepen in de regio... 8 3.4 Kansrijke sectorplannen in de regio... 9 4. Regionaal arbeidsmarktbeleid... 10 5. Allianties aanpak jeugdwerkloosheid... 11 6. Uitvoeringsstrategie... 13 Bijlage 1 Intentieverklaring... 16 Bijlage 2 Conclusies onderzoek SZW, april 2015... 17 Bijlage 3 Kansrijke werkakkoorden... 18 Bijlage 4 Jongeren in beeld... 19 Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 3
1. Inleiding Op 31 maart 2015 heeft de wethouder dhr. B. van de Burgt in het kader van de landelijke aanpak voor de arbeidsmarktregio Drechtsteden een intentieverklaring (zie bijlage 1) getekend met de ministeries van SZW en OCW. Het doel van de intentieverklaring is de regionale aanpak van jeugdwerkloosheid in de arbeidsmarktregio Drechtsteden voort te zetten. De belangrijkste afspraken in deze intentieverklaring zijn: De coördinerende wethouder en UWV WERKbedrijf committeren zich voor de komende twee jaar aan het actief bemiddelen naar werk van jongeren met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt, o.a. door het maken van afspraken met werkgevers die een landelijk werkakkoord hebben afgesloten/afsluiten en ook in de regio Drechtsteden opereren en deels door het afsluiten van regionale werkakkoorden met nieuwe bedrijven in de regio. Het ontwikkelen van een regionaal plan van aanpak jeugdwerkloosheid voor de komende twee jaar met concretisering van ambities: - doelgroep en aantal te plaatsen jongeren; - werkgevers waarmee afspraken worden gemaakt over jongeren; - benodigde nieuwe/bestaande samenwerkingspartners/-structuren. In maart van dit jaar heeft het Drechtsteden bestuur het Uitvoeringsprogramma regionaal arbeidsmarktbeleid vastgesteld. Een van de prioritaire thema's van dit regionaal uitvoeringsprogramma is de aanpak van jeugdwerkloosheid (thema Jongeren en Werk). Het onderhavige actieplan presenteert het nieuwe regionaal plan van aanpak jeugdwerkloosheid voor de Drechtsteden: Samen naar een werkende toekomst. Middels dit plan geeft de arbeidsmarktregio Drechtsteden, samen met stakeholders van kansrijke sectoren, werkgeversorganisaties, uitvoeringsinstellingen, onderwijs en zorg invulling aan haar regionale ambitie om de jeugdwerkloosheid aan te pakken. Het plan is tot stand gekomen in afstemming met de genoemde stakeholders en met inbreng van de "contactambtenaren" onderwijs arbeidsmarkt van de zes regiogemeenten. Ten behoeve van dit plan van aanpak is gebruik gemaakt van informatie vanuit diverse relevante bronnen zoals de Monitor Arbeidsmarkt van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (april 2015), het onderzoek "Buitenspel" naar de uitvoering voor jongeren in de WW of bijstand van de Inspectie SZW (april 2015), de terugblik en het advies van twee jaar SterkTeam (maart 2015) en ervaringen met de aanpak van jeugdwerkloosheid in de Drechtsteden. Hoofdstuk 2 beschrijft de uitgangspunten en relevante ontwikkelingen, vervolgens schetst hoofdstuk 3 de huidige situatie rondom jeugdwerkloosheid en ontwikkelingen op de (regionale) arbeidsmarkt. Het vierde hoofdstuk gaat in op het regionaal arbeidsmarktbeleid in de Drechtsteden, waarvan de aanpak jeugdwerkloosheid integraal onderdeel uitmaakt. Hoofdstuk 5 schetst de allianties in de regio op het gebied van jeugdwerkloosheid. Hoofdstuk 6 sluit af met de uitvoeringsstrategie. Dit plan is met ondersteuning van AO Consult tot stand gekomen. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 4
2. Uitgangspunten en ontwikkelingen Dit hoofdstuk start met een toelichting op de belangrijkste uitgangspunten voor dit plan van aanpak in paragraaf 2.1, gevolgd door een korte uiteenzetting van relevante ontwikkelingen in paragraaf 2.2. 2.1 Uitgangspunten Bij het ontwikkelen van het plan van aanpak zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Het onderhavige actieplan maakt integraal onderdeel uit van het Regionaal Uitvoeringsprogramma Arbeidsmarktbeleid 2015-2018 Drechtsteden: Kansen Zien en Kansen Grijpen, dat in maart 2015 is vastgesteld door het Drechtstedenbestuur. Met dit actieplan worden lokale bestuurders en ondernemers zoveel mogelijk in positie gebracht. Het Rijk stelt de komende twee jaar alleen middelen beschikbaar voor ambtelijke coördinatie en monitoring van de aanpak jeugdwerkloosheid. In het voorjaar van 2015 is een quickscan uitgevoerd naar de aanpak van jeugdwerkloosheid. Voor de uitvoeringsstrategie van de komende twee jaar (2015-2017) wordt aangesloten bij de aanbevelingen van de quickscan. Om tot een gedragen plan van aanpak te komen, dat inspeelt op de vraag van werkgevers en aansluit op lokale initiatieven, zijn verschillende ''stakeholders bijeenkomsten" georganiseerd. Werkgevers van het samenwerkingsverband in de metalektro, werkgevers in de zorgsector, vertegenwoordigers van de Werkgevers Drechtsteden, het beroepsonderwijs, RMC, Leerwerkloket, UWV en de SDD zijn in dit proces geconsulteerd. De Inspectie SZW heeft onlangs onderzoek gedaan naar de uitvoering voor jongeren (18 27 jaar) in de WW of bijstand. De conclusies uit dit onderzoek zijn benut bij de ontwikkeling van dit plan van aanpak. Zo wordt specifiek ingezoomd op het benutten van de kracht van werkgevers bij de regionale aanpak van jeugdwerkloosheid en het versterken van de (keten)samenwerking tussen de regionale stakeholders. Zie bijlage 2 voor de belangrijkste conclusies uit dit onderzoek. Uit monitoronderzoek van Panteia naar de aanpak van jeugdwerkloosheid blijkt dat maatregelen gericht dienen te worden op het: o voorkomen van instroom; o bevorderen van uitstroom; o vergroten van arbeidskansen c.q. arbeidsfit houden van jongeren. 2.2 Ontwikkelingen De volgende ontwikkelingen zijn van belang voor het plan van aanpak: Werkgevers zijn steeds meer in the lead bij de aanpak van jeugdwerkloosheid in de arbeidsmarktregio Drechtsteden. Het samenwerkingsverband in de metalektro alsook de sectoraanpak zoals in Zorg en Welzijn zijn illustraties van deze rolinvulling. De overheid heeft een faciliterende rol, dit houdt in dat zij waar nodig werkgevers, onderwijs en publieke intermediairs bij elkaar brengt rond thema's als leren en werken voor jongeren. Deze lijn kan in Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 5
de toekomst voortgezet en uitgebouwd worden tot overheidsparticipatie, waarbij de overheid meer in de samenleving staat en participeert in wat de regionale en lokale stakeholders goed doen, door te luisteren, te presenteren, te faciliteren en te stimuleren. De arbeidsmarktregio Drechtsteden hanteert één werkgeversbenadering, waarbij Baanbrekend Drechtsteden en UWV WERKbedrijf samen inzetten op actieve bemiddeling naar werk. Voor jongeren met een uitkering in kader van de Participatiewet c.q. WW uitkering is een projectteam aanpak jeugdwerkloosheid opgezet. Er zijn begin 2015 landelijk 75 werkakkoorden afgesloten tussen de Minister ies van SZW en OCW en bedrijven/instellingen, waarin afspraken zijn gemaakt om de kansen van jongeren op werk te vergroten. In navolging op de landelijke Werkakkoorden zijn/worden in de regio Drechtsteden de kansrijke bedrijven bezocht om een regionale invulling te geven aan de werkakkoorden. Aanvullend wordt van de lokale bestuurders gevraagd om kansrijke bedrijven voor te dragen waarmee regionale afspraken gemaakt worden voor jongeren. In bijlage 3 is een overzicht opgenomen van de werkakkoorden die vooralsnog kansrijk worden geacht voor de regio Drechtsteden. Door de invoering van de Participatiewet en de focus op werkzoekenden met een verdienvermogen van meer dan 50%, dreigen jongeren uit de entreeopleidingen, het praktijkonderwijs (pro) en het (voortgezet) speciaal onderwijs (vso) de aansluiting met de arbeidsmarkt te missen. Voor de jongeren die uitstromen van het VSO, PrO en de Entreeopleidingen is bij de SDD een specifieke aanpak ontwikkeld. Deze jongeren worden in nauwe samenwerking met de scholen en UWV vroegtijdig één op één opgepakt door de SDD om ze zo spoedig mogelijk op een goed spoor richting arbeidsmarkt te zetten. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om het omzetten van schoolstages in dienstverbanden, het direct bemiddelen naar garantiebanen of het zorgdragen voor een re-integratieaanbod dat zoveel mogelijk voorkomt dat de jongeren thuis komen te zitten na school. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 6
3. Huidige situatie Dit hoofdstuk beschrijft de huidige situatie rondom jeugdwerkloosheid in de arbeidsmarktregio Drechtsteden. Paragraaf 3.1 brengt de groep jeugdwerklozen in de regio Drechtsteden cijfermatig in kaart, paragraaf 3.2 brengt de arbeidsmarkt in beeld en paragraaf 3.3 gaat in op de kansrijke sectoren en beroepen in de regio Drechtsteden. Paragraaf 3.4 beschrijft tenslotte de sectorplannen die in de regio worden uitgevoerd, die relevant zijn in het kader van de aanpak jeugdwerkloosheid. 3.1 Jongeren in beeld De Nederlandse arbeidsmarkt herstelt, dit is zichtbaar in een toename van het aantal werkzame personen, banen en vacatures. Jongeren zijn weer meer aan het werk. In de eerste drie maanden van 2015 is het werkloosheidspercentage onder jongeren landelijk gedaald van 11,8 naar 10,8 procent (CBS). Desondanks is de jeugdwerkloosheid nog altijd te hoog, zitten er nog veel jongeren thuis zonder baan en is het van belang dat de kansen op werk voor jongeren vergroot worden. Dit geldt vooral voor jongeren die niet over een startkwalificatie beschikken en voor migrantenjongeren (Agenda Aanpak Jeugdwerkloosheid 2015-2016). In de regio Drechtsteden is eenzelfde trend zichtbaar. In de periode oktober 2014 t/m maart 2015 zijn er in totaal 872 nieuwe WW uitkeringen aan jongeren verstrekt in de arbeidsmarktregio Drechtsteden. Dit is een afname van 109 (11%) ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. In dezelfde periode werden 337 WW uitkeringen beëindigd vanwege werkhervatting. Dit is een stijging van 6% ten opzichte van het jaar daarvoor. Per januari 2015 zijn de cijfers voor het aantal jongeren dat in de regio Drechtsteden gebruik maakt van een WW uitkering of Uitkering in kader van de Participatiewet en het aantal van deze jongeren dat geschikt is voor bemiddeling naar (leer)banen in kaart gebracht. Onderstaande tabel presenteert de uitkomsten. Tabel 1 Aantal jongeren in een WW of Uitkering Participatiewet in de regio Drechtsteden en aantal van deze jongeren dat geschikt is voor bemiddeling naar (leer)banen (absoluut en in %). Jongeren Aantal Aantal geschikt voor bemiddeling naar (leer)banen % geschikt voor bemiddeling naar (leer)banen WW uitkering 476 476 100% Uitkering in 397 159 (waarvan 130 met verdienvermogen 80-40% kader van Participatiewet 100%; 29 met verdienvermogen 50-80%) Bron: UWV WERKbedrijf en Sociale Dienst voor arbeidsmarktregio Drechtsteden Jongeren zonder startkwalificatie Ook voor jongeren zonder startkwalificatie is voor de regio Drechtsteden in kaart gebracht hoeveel jongeren het per januari 2015 betreft en hoeveel van deze jongeren geschikt zijn voor bemiddeling naar een leerbaan. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 7
Tabel 3 Aantal jongeren zonder startkwalificatie en aantal van deze jongeren dat geschikt is voor bemiddeling naar (leer)banen: absoluut en in % (regio Zuid-Holland Zuid) Jongeren Aantal Aantal geschikt voor bemiddeling naar (leer)banen % geschikt voor bemiddeling naar (leer)banen Zonder startkwalificatie (die niet 1440 651 45% terug kunnen naar school) Bron: VSV lijst uit LBA op 15 januari 2015 Specifieke cijfers omtrent het opleidingsniveau van jongeren en vsv-ers binnen de regio Drechtsteden staan in bijlage 4. De regionale arbeidsmarkt is er een met twee snelheden voor jongeren. Er is een groep jongeren die direct bemiddeld kan worden naar een baan en er is een groep jongeren zonder startkwalificatie die niet direct bemiddeld kan worden naar een baan. 3.2 De arbeidsmarkt in beeld De UWV Arbeidsmarktprognose 2015-2016 (UWV WERKbedrijf, juni 2015) laat zien dat er in Nederland duidelijk een economisch herstel zichtbaar is. Er zijn minder aanvragen voor ontslag, het aantal faillissementen neemt af en het aantal vacatures neemt al geruime tijd toe. In 2014 nam de werkgelegenheid nog in vrijwel alle regio s af, waarbij de regio Drechtsteden opviel in negatieve zin. In de periode 2015 2016 komt het economisch herstel in bijna alle regio s tot uiting in een groei van de werkgelegenheid. In de Drechtsteden wordt in 2015-2016 in vergelijking met andere regio s een relatief positieve werkgelegenheidsontwikkeling verwacht. Dit is voor een belangrijk deel het gevolg van een gunstige ontwikkeling van de scheepvaartindustrie (UWV Arbeidsmarktprognose 2015-2016, pag. 51). In de industrie is de werkgelegenheidsontwikkeling in de Drechtsteden relatief gunstig. In de andere geanalyseerde sectoren (distributie, consumenten diensten, zakelijke diensten, collectieve sector, landbouw en bouw) vallen de Drechtsteden niet op in positieve of negatieve zin in ver gelijking met vergelijkbare arbeidsmarktregio s. Een aantrekkende arbeidsmarkt alleen is onvoldoende om meer jongeren aan de slag te helpen. Dat geldt in het bijzonder voor jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt. De resultaten van een pilot met een matchmaker voor jongeren hebben uitgewezen dat een actieve matching daarin verschil kan maken. In de gezamenlijke werkgeversdienstverlening door het UWV WERKbedrijf en de SDD/Baanbrekend Drechtsteden wordt ingezet op actieve bemiddeling van jongeren. 3.3 Kansrijke sectoren en beroepen in de regio Het aantal vacatures in de periode september 2014 t/m februari 2015 in de arbeidsmarktregio Drechtsteden is gestegen met negen procent ten opzichte van de periode september 2013 t/m februari 2014. Er zijn nu circa 2.610 mbo vacatures in de regio. Voor de lager opgeleiden zijn er met name veel vacatures binnen de sector detailhandel. De meeste vacatures binnen het mbo zijn er in de beroepsgroep en detailhandel food en non food, economisch administratief en installatie-, elektro- en metaaltechniek. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 8
Voor de hoger opgeleiden zijn er met name veel vacatures binnen de sectoren overige zakelijke dienstverlening en gezondheidszorg, welzijn en cultuur. 3.4 Kansrijke sectorplannen in de regio Sectorplannen zijn bedoeld om de bredere arbeidsmarkt in Nederland te versterken. In deze plannen maken sociale partners afspraken over arbeidsmarkt gerelateerde zaken waaronder de instroom van werkzoekenden op leer- en werkervaringsplaatsen, behoud van vakmanschap, begeleiding van werk naar werk en de instroom van wajongers. In onderstaande regionale sectorplannen zijn afspraken gemaakt die kansen bieden voor de aanpak van jeugdwerkloosheid in de Drechtsteden. Deze plannen bevatten concrete afspraken over het aantal BOL/BBL-plekken, plaatsing van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, plaatsing van mensen met een arbeidshandicap, het aantal te creëren leerwerkbanen, instroomplekken voor jongeren etc. Daarnaast zijn de sectorplannen een extra financiële impuls voor de regionale arbeidsmarkt in zijn algemeenheid en de aanpak jeugdwerkloosheid in het specifiek. Binnen de Drechtsteden zijn vijf sectorplannen als kansrijk bestempeld voor de aanpak jeugdwerkloosheid, te weten: 1. Sectorplan Maritieme maakindustrie (mobiliteitstrajecten in de metaal, maritieme, industriële en technische beroepen). 2. Transport en Logistiek. 3. Bouw en Infra in combinatie met Schilders, Afbouw en Onderhoud. 4. Detailhandel in combinatie met Handel en Groothandel. 5. Zorg en Welzijn met een focus op behoud van vakmanschap. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 9
4. Regionaal arbeidsmarktbeleid De Drechtraad heeft in februari 2015 het regionaal Meerjarenprogramma Drechtsteden (rmjp) "Samen stad aan het water, samen maritieme topregio" vastgesteld. De opgave arbeidsmarkt van het rmjp is uitgewerkt in het 'Uitvoeringsprogramma Regionaal Arbeidsmarktbeleid 2015-2018 Drechtsteden: Kansen Zien en Kansen Grijpen. De aanpak van jeugdwerkloosheid behoort tot de vier thema's van het regionaal arbeidsmarktbeleid Drechtsteden. Het uitgangspunt van het regionaal arbeidsmarktbeleid in de Drechtsteden is verwoord in de volgende missie: Werken aan een economisch sterke regio waarbij zoveel mogelijk mensen aan de slag zijn door beter in te spelen op de vraag van bedrijven, te richten op talenten van mensen en samen te werken met onderwijs, ondernemingen en overheden. In deze integrale aanpak werken de drie O s in de regio (onderwijs, ondernemers/bedrijfsleven en overheid) rondom verschillende thema s intensief samen. De portefeuillehouder voor het regionaal arbeidsmarktbeleid in het Drechtstedenbestuur is tevens coördinerend portefeuillehouder voor de aanpak van jeugdwerkloosheid. Voor de aanpak van jeugdwerkloosheid wordt met één plan gewerkt, waarin lokale en regionale netwerken worden verbonden en ambtelijke coördinatie en afstemming geborgd is in een regioteam. Dit regionaal team valt onder de manager van het Programma Arbeidsmarktbeleid Drechtsteden. De integrale aanpak betekent ook dat financiële middelen worden verknoopt om initiatieven voor jongeren te ontwikkelen (Rijksmiddelen, ESF-J, VSV-gelden, O&O gelden, Sectorplangelden, middelen van het SBB etc.). De focus in het regionaal arbeidsmarktbeleid van de Drechtsteden ligt op de volgende thema s: Transitie van Onderwijs naar Werk: Aansluiting onderwijs arbeidsmarkt en techniekpromotie. Transitie van Uitkering naar Werk: Realiseren participatieplekken / werk-opleidingsplekken uit aanbesteding van projecten en opdrachten. Duurzame Inzetbaarheid: ondersteunen van activiteiten om de positie van de (werkende) beroepsbevolking w.o. jongeren te verbeteren. De sectorplannen vormen hierbij een belangrijk instrument evenals het investeren in een leven lang leren. Jongeren en Werk: een regionaal actieplan om jeugdwerkloosheid te verminderen. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 10
5. Organisatiestructuur en Allianties aanpak jeugdwerkloosheid Zoals eerder beschreven, wordt de aanpak jeugdwerkloosheid uitgevoerd binnen de kaders van het regionale arbeidsmarktbeleid. De bestuurlijke verantwoordelijkheid ligt bij het Drechtstedenbestuur. Een lid van het Drechtstedenbestuur is de verantwoordelijke portefeuillehouder voor arbeidsmarktbeleid. Alle voorstellen over het regionaal arbeidsmarktbeleid, waaronder de aanpak jeugdwerkloosheid, worden bestuurlijk besproken en afgestemd in het Portefeuillehouders overleg sociaal waarin wethouders van de zes gemeenten deelnemen. Relevante (bestuurlijke) overleg/organisatiestructuren voor de aanpak jeugdwerkloosheid zijn het Netwerkplatform Werkbedrijf, de Stuurgroep van het Leerwerkloket, de Stuurgroep VSV en Sectorale stuurgroepen waaronder Zorg en Welzijn en Techniekpact. De dienstverlening op het gebied van werk en inkomen is regionaal georganiseerd. De twee belangrijkste uitvoeringsorganisaties zijn het UWV WERKbedrijf en de Sociale Dienst Drechtsteden. In de regio is één ROC gevestigd. Op het uitvoeringsniveau zijn in de arbeidsmarktregio Drechtsteden de afgelopen jaren verschillende allianties gevormd tussen de drie O's. Metalent: een samenwerkingsverband van bedrijven in de metalektro, bedrijfsscholen en het ROC dat voorziet in scholing van vakkrachten voor de metalektro en het ontzorgen van werkgevers bij het in dienst nemen en houden van jongeren. Infratalent: een samenwerkingsverband in de Bouw & Infra (Schilder, Afbouw en Onderhoud) dat tot doel heeft om leerwerkplekken aan de onderkant van de arbeidsmarkt te creëren voor jongeren. Zorg, Onderwijs en Werk (ZOW) dat zich richt op jongeren van 17 tot en met 27 jaar zonder startkwalificatie en / of die niet in staat zijn een startkwalificatie te halen en voor wie het regulier onderwijs geen oplossing biedt. Een alliantie om leven lang leren regionaal te promoten tussen het ROC Da Vinci, het UWV Werkbedrijf, de Werkgevers Drechtsteden en het Programma Arbeidsmarktbeleid Drechtsteden. Techniekpromotie De regio heeft zich gecommitteerd aan het Techniekpact. Voor techniekpromotie onder jongeren zijn in de regio diverse initiatieven ontwikkeld die uitmonden in de organisatie van een Techniekweek. Een aantal Drechtstedengemeenten organiseren samen met bedrijven zogenaamde onderwijsroutes om jongeren in contact te brengen met verschillende beroepen. De Duurzaamheidsfabriek, gevestigd op het Leerpark in Dordrecht, is een innovatief centrum voor de regio op het terrein van (technologisch) duurzaamheidsonderwijs waarbinnen bedrijfsleven, onderwijs en overheid hun krachten bundelen. Er wordt intensief samengewerkt door bedrijven en onderwijs door middel van het uitwisselen van kennis en vakkrachten en het wederzijds beschikbaar stellen van machines en apparatuur. Binnen deze inspirerende leer- en werkomgeving krijgt een Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 11
leven lang leren inhoud: van onderwijs in de jonge jaren tot bij-, na- en omscholing gedurende de gehele loopbaan. Tevens zijn er op lokaal niveau allianties gevormd, die van belang zijn voor de aanpak van jeugdwerkloosheid in de regio Drechtsteden. In Papendrecht werken scholen en bedrijven samen op het gebied van techniek via diverse organisaties en initiatieven zoals Techniek Talent en Technet. Er is bijvoorbeeld een Jet-Net cluster met vo-scholen en bedrijven die projecten met elkaar ontwikkelen voor havo- en vwo-leerlingen. In het basisonderwijs wordt kennismaking met techniek en bedrijven uit de regio vormgegeven door onder andere bedrijfsbezoeken en een lespakket Aerospace-Maritime. Voor jongeren met geen of een laag opleidingsniveau worden mogelijkheden geboden via de leerwerkbedrijven om een opleiding te volgen. Daarnaast werken scholen onderling samen in het Platform Betatechniek. Concreet werken zij bijvoorbeeld samen met bedrijven aan profielwerkstukken. De gemeente Sliedrecht heeft Grienden On Stage, een beroepenfeest voor het VMBO inclusief werkbezoeken in onder andere de technieksector, en organiseert het Baggerfestival. Bij dit publieksfestival staat de promotie van de baggerindustrie en waterbouw centraal. Tijdens dit festival kunnen kinderen kennismaken met de baggerindustrie en waterbouw door middel van kijk - en doeactiviteiten. In Sliedrecht gaat tenslotte de Stichting Open Jongerenwerk initiatieven ontwikkelen om jongeren actief toe te leiden naar de arbeidsmarkt. Dordrecht heeft Techniek Dock ontwikkeld waarin leerlingen van groep 7 en 8 en de eerste jaren van het voortgezet onderwijs kennismaken met techniek. Met de social lab aanpak van Kennisland heeft Dordrecht met het project Generation D meer inzicht verkregen in de leefwereld en behoeften van jongeren in Dordrecht. Zwijndrecht sluit zich aan bij de regionale initiatieven, onder andere Techniek Dock. In samenwerking met onder andere de gemeente Hendrik Ido Ambacht worden voorbereidingen getroffen voor externe fondswerving voor techniekpromotie activiteiten. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 12
6. Uitvoeringsstrategie Dit hoofdstuk beschrijft de uitvoeringsstrategie. Achtereenvolgens wordt ingegaan op aandachtspunten voor de komende periode, ambitie, doelgroepen, uitvoering, middelen en coördinatie, communicatie en monitoring. Aandachtspunten voor de komende periode: aanbevelingen quickscan aanpak JWL In het voorjaar van 2015 is een quickscan uitgevoerd om meer inzicht te krijgen in de aanpak en resultaten van jeugdwerkloosheid in de Drechtsteden. Een selectie van 12 projecten die onderdeel waren van het actieplan ''Drechtsteden benutten talent" is middels deze quickscan nader onderzocht. Op basis van de quickscan zijn vier clusters van aanbevelingen geformuleerd, namelijk: 1. Specificeer de doelgroepen binnen de aanpak jeugdwerkloosheid: Zorg ervoor dat de divers samengestelde groep werkloze jongeren zo optimaal mogelijk wordt bediend en dat er voor diverse categorieën jongeren een passend aanbod is. Investeer in ondersteuning op het gebied van taal en soft skills. 2. Meer aandacht voor werkgevers: Stroomlijn de communicatie richting werkgevers en licht deze voor over de kansen en mogelijkheden die de doelgroep biedt. 3. Doe het samen: versterk de ketenaanpak in de regio: Ontwikkel publiek-private arrangementen met werkgevers in de kansrijke sectoren voor de aanpak van jeugdwerkloosheid. Verbind succesvolle projecten en initiatieven. 4. Onderzoek de mogelijkheden voor een warehousemodel : Onderzoek de mogelijkheden om projecten en organisaties in een wareh ousemodel samen te brengen. Voor een gedetailleerdere uitwerking van deze aanbevelingen: zie het eindrapport Quickscan Aanpak Jeugdwerkloosheid Arbeidsmarktregio Drechtsteden (AO Consult, augustus 2015). In de regio Drechtsteden zijn reeds diverse initiatieven en projecten door de stakeholders ontplooid die zich richten op het doorzetten van de bestaande successen en het aanpakken van de ervaren knelpunten bij de aanpak jeugdwerkloosheid. Deze initiatieven sluiten aan op de bevindingen uit de quickscan aanpak jeugdwerkloosheid Drechtsteden en op de verbeterpunten die naar voren kwamen uit het onderzoek Buitenspel, dat onlangs door de Inspectie SZW is gedaan naar de uitvoering van de uitkeringen in kader van de Participatiewet en WW uitkeringen ten aanzien van jongeren. Ambitie 2015-2017 De ambitie van het regionaal actieplan jeugdwerkloosheid voor de periode 2015 2017 is: extra kansen creëren voor 1.000 jongeren op de arbeidsmarkt, waarvan 250 jongeren met een WW uitkering of uitkering in kader van de Participatiewet actief worden bemiddeld naar werk. De ambitie is om de bemiddelingsdoelstelling in juli 2016 gerealiseerd te hebben. De kansen van de overige 750 jongeren op de arbeidsmarkt worden vergroot door maatregelen die in samenwerking binnen de hele keten worden uitgevoerd, namelijk het terugdringen van voortijdig schooluitval, informatie en advies Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 13
zodat jongeren kiezen voor een beroepsopleiding die aansluit bij de vraag op de arbeidsmarkt, door het organiseren van leerwerkarrangementen in kansrijke sectoren en door actieve bemiddeling van jongeren naar werk. De ambitie is om deze doelstelling eind 2016 gerealiseerd te hebben. Doelgroepen De actieve bemiddeling betreft volgende groepen jongeren: Jongeren met een uitkering in kader van de Participatiewet. Jongeren met een WW uitkering. Jongeren die een entree opleiding volgen en / of zonder startkwalificatie. Jongeren uit het Pro/Vso. Jongeren zonder uitkering (waaronder ook zwerfjongeren). Voor hoger opgeleide jongeren zonder werkervaring wordt het instrument Startersbeurs ingezet. Uitvoering Met dit regionaal actieplan worden de arbeidsmarktkansen voor 1.000 jongeren in de Drechtsteden verbeterd. Dat doen wij door onze regionale inzet te richten op de dienstverlening aan werkgevers en door de samenwerking in de keten te versterken. De dienstverlening aan werkgevers betreft o.a. een actieve bemiddeling van jongeren door het UWV WERKbedrijf en de SDD/Baanbrekend Drechtsteden en afspraken met werkgevers (Werkakkoorden, Leerwerkarrangementen, Premiekorting voor jongere werknemer 1 ). Door de samenwerking in de keten te versterken (aanpak voortijdig school uitval, informatie en advies over arbeidsmarktrelevante opleidingen, techniekpromotie en leerwerkarrangementen) voorkomen wij dat jongeren werkloos worden en maken we ze arbeidsfit voor de arbeidsmarkt. De keuze voor een actieve bemiddeling (vraag werkgevers centraal) en het versterken van de samenwerking in de keten is gebaseerd op de aanbevelingen uit de quick scan en de verbeterpunten die naar voren kwamen in het onderzoek "Buitenspel" van het ministerie van SZW. Uitvoeringsstrategie en verantwoordelijke organisatie(s): Focus Primair verantwoordelijke partij Loopbaanleren en terugdringen aantal RMC, Servicepunt Leren van het Da Vinci College VSV-ers door middel van overstap vo/mbo, begeleiding en plusvoorzieningen Informatie en advies over leren en Leerwerkloket, Da Vinci College en SBB werken en jongeren stimuleren om voor kansrijke beroepen te kiezen Bereiken van jongeren UWV WERKbedrijf, SDD/Gemeenten, Leerwerkloket, Zorginstellingen 1 http://www.uwv.nl/werkgevers/werknemer-met-uitkering/extra-regelingen-voor-oudere-of-jongewerknemers/detail/premiekorting-voor-jongere-werknemer/voorwaarden-premiekorting-jongeren#premiekorting-voor-jongerewerknemervoorwaarden-premiekorting-jongeren Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 14
Matching en actieve bemiddeling Baanbrekend Drechtsteden, UWV WERKbedrijf Publiek-private leerwerkarrangementen Deze worden ontwikkeld in kansrijke sectoren (Metalent,Infratalent), op basis van Werkakkoorden met de bedrijven, Social return on investment of behoefte aan personeel bij individuele werkgevers. Middelen Voor 2015 en 2016 stelt het ministerie van SZW 200.000 euro beschikbaar voor de projectleiding en de monitoring. Uit het projectbudget voor aanpak van jeugdwerkloosheid is voor 2015 nog 230.000 euro beschikbaar. Tot slot komt in het eerste kwartaal van 2016 naar schatting 250.000 euro beschikbaar bij de eindafrekening van de ESF Actie-J regeling. Het UWV zet een FTE extra in voor actieve bemiddeling van jongeren met een WW uitkering. De SDD heeft voor de matching van jongeren met een uitkering in kader van de Participatiewet een ''Regisseur Werk" voor jongeren aangesteld die met Baanbrekend Drechtsteden verantwoordelijk is voor de uitstroom naar werk. Voor de regionale aanpak van voortijdig schooluitval zijn convenantgelden beschikbaar. Via de sectorplannen zijn middelen beschikbaar voor leerwerkarrangementen. In de begroting van het programma regionaal arbeidsmarktbeleid zijn middelen beschikbaar voor techniekpromotie en de aansluiting onderwijs arbeidsmarkt. Hiermee wordt reeds geïnvesteerd in de regionale aanpak van jeugdwerkloosheid. In de uitvoering gaat het veel meer om het gecoördineerd inzetten van de verschillende financiële geldstromen om de samenwerking in de keten te versterken en de dienstverlening aan werkgevers centraal te stellen. Coördinatie, communicatie en monitoring Het onderhavig plan is met inbreng van een groot aantal stakeholders uit de regio tot stand gekomen. Door deze brede betrokkenheid is er veel geïnvesteerd in draagvlak voor het plan. Het Rijk heeft alleen middelen beschikbaar gesteld voor coördinatie en monitoring van de aanpak jeugdwerkloosheid door het Programma Arbeidsmarktbeleid Drechtsteden. De rol van het Programma Arbeidsmarktbeleid bestaat verder uit: Beleidsontwikkeling op basis van co-creatie. Informatieverzameling ten behoeve van rapportage en bestuurlijke besluitvorming door het Drechtstedenbestuur en voor de monitor van het ministerie van SZW. Organiseren van promotie en communicatie activiteiten ter ondersteuning van de uitvoerin g. Faciliteren van eerdere succesvolle initiatieven om de doelstelling van het plaatsen van 1.000 jongeren op de arbeidsmarkt te bereiken. Samen met bedrijven en andere stakeholders ontwikkelen van innovatieve aanpakken. Uit de quickscan blijkt dat sommige groepen jongeren nog te vaak buiten de boot vallen in de regio (o.a. leerlingen pro / vso en entree opleidingen, nuggers, zwerfjongeren) en dat er behoefte is aan extra ondersteuning op het gebied van taal en soft skills van jongeren. Ondersteunen van bezoeken van de coördinerend portefeuillehouder aan bedrijven die een werkakkoord hebben afgesloten en mogelijk kansrijk zijn voor de regio. In aansluiting daarop het faciliteren van de bestuurders van de zes gemeenten om afspraken over jongeren te maken met deze bedrijven. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 15
Bijlage 1 Intentieverklaring Samen naar een werkende toekomst Bij een aanhoudend hoge jeugdwerkloosheid is het belangrijk om jongeren zo snel mogelijk aan de slag te helpen. Want hoe langer een jongere werkloos is, hoe slechter de vooruitzichten zijn op een baan. Dat geldt zeker voor jongeren met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Vaak lukt het deze jongeren niet om op eigen kracht werk te vinden. Gemeenten en UWV kunnen meer kwetsbare jongeren aan de slag helpen als zij inzetten op actieve bemiddeling naar werk: het voorselecteren en aandragen van jongeren bij werkgevers op basis van concrete vacatures voor (BBL-leer)banen al dan niet in samenwerking met een uitzendorganisatie. Dat kan alleen als we er met elkaar in de regio - de jongeren zelf, de Rijksoverheid, de gemeenten, UWV, werkgevers en de intermediairs - extra de schouders onder zetten. De regio is de plek waar gemeenten en hun samenwerkingspartners met kennis van de lokale en regionale situatie die jongeren, die het op eigen kracht niet redden, kunnen helpen richting een opleiding of een baan. Zo bouwen wij voort op de goede resultaten die tijdens de aanpak jeugdwerkloosheid van de afgelopen twee jaar zijn geboekt en de regionale werkwijze en samenwerkingsstructuur die tot stand is gebracht. 1. De coördinerend wethouder jeugdwerkloosheid, de wethouder onderwijs van de 35 arbeidsmarktregio s en UWV committeren zich voor de komende twee jaar aan het actief bemiddelen naar werk van jongeren met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Dit zijn in ieder geval jongeren met een uitkering en jongeren zonder startkwalificatie en desgewenst eigen te benoemen prioritaire groepen jongeren (zoals migrantenjongeren en vso/pro jongeren). Dit doen zij door: (1) Samenwerking met een deel van de 75 werkgevers waarmee SterkTeam tot 31 maart Werkakkoorden afsluit, (2) Samenwerking met nieuwe werkgevers waarmee na 31 maart Werkakkoorden worden afgesloten, (3) Eigenstandig te komen tot afspraken met werkgevers in de regio. 2. De centrumgemeenten van de 35 arbeidsmarktregio s zullen zich maximaal inspannen om vóór 15 juni 2015 regionale plannen van aanpak in te dienen, die zijn afgestemd met de regiogemeenten en relevante samenwerkingspartners (te denken valt aan UWV, Leerplicht/RMC, SBB, uitzendorganisaties en werkgevers) en wordt ondertekend door de coördinerend wethouder jeugdwerkloosheid, wethouder onderwijs en UWV. Het plan van aanpak bevat een concretisering van ambities: (1) Doelgroep en aantal te plaatsen jongeren, (2) Werkgevers waarmee afspraken worden gemaakt over de doelgroep, (3) Benodigde nieuwe/bestaande samenwerkingspartners/-structuren. 3. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid stelt ten behoeve van de actieve bemiddeling naar werk van jongeren met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt in 2015 en 2016 in totaal 7 miljoen extra beschikbaar aan de centrumgemeente van de 35 arbeidsmarktregio s die een regionaal plan van aanpak hebben ingediend. De middelen worden gelijk verdeeld over de arbeidsmarktregio s. Ook voor de actieve bemiddeling van jongeren met een WW-uitkering in de regio worden extra middelen beschikbaar gesteld aan UWV. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal de extra middelen voor actieve bemiddeling door de arbeidsmarktregio s na indiening van het plan van aanpak in september 2015 via de decentralisatie-uitkering verstrekken aan de centrumgemeenten. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zal de extra middelen voor UWV verstrekken. 4. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zal de plannen van aanpak gedurende 2 jaar monitoren en de resultaten delen met de Tweede Kamer. 5. De ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ondersteunen respectievelijk de 35 arbeidsmarktregio s en de 39 RMC-regio s door individueel contact met de regio s, het organiseren van regionale Intervisiebijeenkomsten, Leercirkels en bestuurlijke bijeenkomsten. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 16
Bijlage 2 Conclusies onderzoek SZW, april 2015 In april 2015 heeft de Inspectie SZW het rapport Buitenspel gepubliceerd over de uitvoering van de WW en bijstandsuitkeringen ten aanzien van jongeren (18 27 jaar). De belangrijkste conclusies van dit onderzoek waren: Diversiteit jongeren: er is binnen de groep jongeren die een uitkering in kader van de Participatiewet ontvangt sprake van een grote diversiteit. Hier dient in de aanpak jeugdwerkloosheid rekening mee te worden gehouden. Diversiteit van dienstverlening: jongeren zijn gebaat bij verschillende dienstverleningsvormen. Om de jeugdwerkloosheid effectief te kunnen bestrijden, is het daarom van belang een diverse dienstverlening te bieden. Het gaat dan om een integraal pakket van zowel vraag - als aanbodgerichte dienstverlening. Met name de intensievere vormen van vraaggerichte dienstverlening zijn effectief voor het bevorderen van arbeidsparticipatie. Een goede samenwerking met werkgevers is hierbij cruciaal. Directe bemiddeling naar werk functioneert goed met inzet van (financiële) instrumenten voor plaatsing, zoals de premiekortingsregeling, loonkostensubsidies en werken met behoud van uitkering. Werkgevers worden hierover nog niet altijd goed voorgelicht. Plan van aanpak: het is van belang dat gemeente en jongere gezamenlijk afspraken maken over het zoeken naar werk, verplichtingen die gelden en eventuele ondersteuning. Daarbij is het van belang om ondersteuning te bieden gericht op werk. Persoonlijke aandacht: persoonlijke aandacht voor de persoonlijke situatie van jongeren is van belang om jongeren te motiveren. Integrale dienstverlening en ketensamenwerking: een gevarieerd en goed op elkaar afgestemd aanbod van dienstverlening, waarin bijvoorbeeld zorgdienstverlening samengaat met vraaggerichte dienstverlening, heeft positieve effecten. De kansen van jongeren op de arbeidsmarkt verbeteren indien sociale diensten intensief samenwerken met onderwijs, welzijn- en zorginstellingen en bijvoorbeeld zorgen voor warme overdracht, regelmatige terugkoppeling, afstemming over trajecten etc. Deze intensieve vormen van samenwerking komen nog relatief weinig voor. Jongeren buiten beeld: er zijn jongeren zonder uitkering die geen beroep doen op de dienstverlening van gemeenten, terwijl ze ook geen werk hebben of een opleiding volgen. Het gaat deels om kwetsbare jongeren, zoals zwerfjongeren. Deze jongeren maken geen gebruik van (inkomens)-ondersteuning van gemeenten, omdat ze bijvoorbeeld niet op de hoogte zijn van regelingen of de procedures te complex vinden of een leven buiten het zicht van de gemeenten prefereren. Er is beperkt aandacht voor deze jongeren. Volgens de Inspectie SZW is een meer activerende en integrale uitvoering geboden om de jeugdwerkloosheid succesvoller aan te pakken. Het onderzoek van de Inspectie onderschrijft de aanbevelingen van de quickscan naar de regionale aanpak van jeugdwerkloosheid in de Drechtsteden. De quickscan laat namelijk zien dat de doelgroep jongeren zeer diverse is samengesteld en derhalve het aanbod meer gedifferentieerd moet worden; er moet een sterkere focus komen op werkgevers (de inspectie verwijst naar een goede samenwerking met werkgevers); tot slot wordt in de quickscan aanbevolen om de samenwerking in te keten te versterken. Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 17
Bijlage 3 Kansrijke werkakkoorden Voor de regio Drechtsteden worden de volgende werkakkoorden (vooralsnog) als kansrijk bestempeld: De A.S. Watson Group Asito (schoonmaakbranche) Cofely Nederland Coolcat CSU FNV Hays Kijkshop Keuhne + Nagel KwikFit Mc Donalds Microsoft (lid EPZ) Rijkswaterstaat Transport en Logistiek in combinatie met Transport Service Sliedrecht (Peter van Dijk) T-Mobile TRI en VGH (Groensector) UWV WERKbedrijf St. Werk en Vakmanschap Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 18
Bijlage 4 Jongeren in beeld Jongeren met een opleiding Van de studenten die in schooljaar 2013-2014 een diploma hebben behaald in de arbeidsmarktregio Drechtsteden, stroomde 38 procent na diplomering door naar een vervolgopleiding binnen het MBO of naar het HBO. Dit percentage is iets hoger dan vorig schooljaar, toen 36 procent voor een vervolgopleiding koos. Opleidingsniveau Van de werkzoekende jongeren in de regio Drechtsteden heeft 46% een middelbare opleiding en is 44% laag opgeleid. Eén op de tien werkzoekende jongeren bekend bij het UWV WERKbedrijf is hoogopgeleid. Voortijdig Schoolverlaters Landelijk gezien verlieten in het schooljaar 2013-2014 25.970 jongeren hun school zonder startkwalificatie. In het schooljaar 2012-2013 was het aantal voortijdig schoolverlaters (vsv-ers) nog 27.950. In de regio Zuid-Holland-Zuid is de situatie als volgt: Tabel 1 VSV in het mbo en het vo (regio Zuid-Holland Zuid): absoluut en in % Deelnemers vsv-ers % vsv-ers Totaal 41035 724 1,8% Totaal VO 28909 107 0,4% Totaal MBO 12126 617 5,1% Bron: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Tabel 2 Streefaantallen VSV (regio Zuid-Holland Zuid) in % en absoluut Niveau Streefpercentage 2013-2014 Streefpercentage 2014-2015 Streefaantallen 2014-2015 MBO 1 27,5 22,50 66 MBO 2 11,50 10,00 277 MBO 3/4 3,50 2,75 257 VO onderbouw 1 1 155 Vmbo bovenbouw 4 4 285 Havo/vwo bovenbouw 0,50 0,50 35 Bron: dienst Gezondheid en Jeugd Zuid-Holland Zuid Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 19
Programma Arbeidsmarktbeleid Drechtsteden Postbus 8 3300 AA Dordrecht Telefoon: 078-770 4830 www.arbeidsmarktbeleiddrechtsteden.nl Regionaal actieplan jeugdwerkloosheid Drechtsteden 2015-2017 20