Raadsvoorstel Inleiding Rijkswaterstaat (RWS) heeft de opdracht van het Ministerie gekregen om de Bergsche Maasveren af te stoten. Het betreft de overname van 3 veerboten en een reserveveer. De veren worden intensief gebruikt door auto s en vrachtauto s samen 625.000, landbouwvoertuigen 31.000 en (brom) fietsers 200.000 per jaar. Het zijn dus uitermate belangrijke verbindingen. De veerdiensten in Nederland zijn maatschappelijk duidelijk van belang. Ze voorzien in de behoefte van de inwoners en bezoekers van Nederland om zich te kunnen verplaatsen en ook bestemmingen aan de andere kant van het water te kunnen bezoeken. Daarnaast blijkt dat de veerdiensten onder andere een bijdrage leveren aan: ü de toegankelijkheid van vervoer; ü verminderen milieubelasting van vervoer; ü verbeteren van de verkeersveiligheid; ü verbeteren van het economisch functioneren van een regio. Wanneer een veerdienst niet wordt gevaren, ontstaan omrijkilometers van burgers die toch naar hun bestemming (of een andere bestemming) toe willen. Een deel van deze omrijkilometers zal met de fiets of het openbaar vervoer plaatsvinden, een ander deel met de auto. Dit leidt tot een extra belasting van het wegennet en extra uitstoot van schadelijke gassen De oevergemeenten Waalwijk, Zaltbommel, Aalburg, Heusden en Werkendam willen voorkomen dat er een tarief gevraagd gaat worden op de. RWS is bereid de veren af te stoten naar de gemeenten waarbij er volgens de Brox Nat methode een eenmalige afkoopsom wordt betaald. De Brox Nat methode is een rekenmethodiek met duidelijke regels over welke kosten op welke manier moeten worden meegenomen in de afkoopsom. Op basis van deze berekeningen gespecificeerd in bijlage 1 is de afkoopsom van 22,6 mln tot stand gekomen. In december 2006 en januari 2007 hebben de colleges van de vijf gemeenten besloten door te gaan met de formele onderhandelingen. De gemeente Zaltbommel heeft uitdrukkelijk aangegeven pas definitief akkoord te gaan als er meer duidelijkheid is over de financiële consequenties. Indien de raden besluiten niet tot overname over te gaan, zal RWS de veren uitbesteden, tarieven gaan heffen en zal de dienstverlening fors verslechteren. Vervolgstappen Er is door de gezamenlijke gemeenten een onderzoeksvraag geformuleerd m.b.t.: ü Organisatievormen en of regelingen ü Overeenkomsten ü Financieel beheer Er is een stuurgroep gevormd met een vertegenwoordiger uit de bestuurders en de ambtenaren om deze onderzoeksvraag verder uit te werken. Op basis van dit voorstel wordt u gevraagd akkoord te gaan met: 1) De overname van de door de vijf oevergemeenten 2) Verdere uitwerking van de (concept) overeenkomsten 1 en 2 en de statuten 3) Oprichting van een Eigen Stichting met een Raad van Toezicht 4) Akkoord te gaan met de kaders voor de te volgen beleggingstrategieën 1 en 2. 1 / 5
Na uw besluit moeten er op detailniveau nog wat zaken verder uitgewerkt worden. Belangrijke voorwaarde van RWS is wel dat het formele deel nog in 2007 wordt afgewikkeld, omdat er in 2008 mogelijk niet dezelfde middelen aanwezig zullen zijn waardoor een goede regeling in gevaar komt. Dit is mede het gevolg van toepassing van het kasstelsel bij het Rijk. Feitelijke informatie Organisatievormen Wij hebben de volgende mogelijkheden onderzocht: 1) Aansluiting bij Stichting Maasveren 2) Een eigen stichting 3) Uitbesteding aan een privaat (commercieel) bedrijf 4) Gemeenschappelijke regeling Alle beheersvormen zijn in de stuurgroep besproken. Hierbij zijn alle voor- en nadelen tegen het licht gehouden. In het bestuurlijk overleg van 30 augustus 2007 heeft een meerderheid van de bestuurders aangegeven dat het oprichten van een eigen stichting met een raad van toezicht de meest wenselijke organisatievorm is. Een stichting wordt opgericht om met behulp van een bepaald vermogen een doel te realiseren. Een stichting heeft géén leden. In de statuten staat welk doel de stichting heeft. Een stichting mag wel winst maken, maar aan de uitkering van de gemaakte winst zijn beperkingen gesteld. Zo moeten de uitkeringen een ideële of sociale strekking hebben. Het optreden van de stichting in het economisch verkeer gebeurt bij monde van een bestuur. Dit is vaak een oneven aantal van 3 of 5 personen die bepalen hoe het vermogen ingezet wordt om het doel te bereiken. Eventuele btw-consequenties zijn onderzocht, en er is advies ingewonnen bij externe accountants. Zover nu bekend heeft de btw voor de stichting geen kostprijsverhogend effect. Het oprichten van een Gemeenschappelijke Regeling heeft dezelfde btw-gevolgen als het oprichten van een stichting. De eigen stichting is niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting Aan de belastingdienst is formeel verzocht om het bovenstaande schriftelijk te bevestigen. Ook RWS is hierover nog in overleg met het Ministerie van Financiën. Wij verwachten u tijdens de behandeling van het raadsvoorstel in november definitief te kunnen informeren. Overgangsjaar We gaan er vanuit dat de stichting er gewoon staat op 1 januari 2008. Om de overgang soepel te laten verlopen willen wij de exploitatie voor het overgangsjaar 2008 op dezelfde wijze en met dezelfde bedrijven uitvoeren als RWS. Hierdoor kunnen wij ervaring opdoen en het verdere proces tot in detail uitwerken. Vanuit de huidige stuurgroep is de bereidheid hiertoe aanwezig. Overeenkomsten Voor de overdracht van de Maasveren zijn er twee overeenkomsten nodig. De eerste overeenkomst heeft betrekking op de overdracht van de veerboten en de oevervoorzieningen door RWS aan de gemeenten. Daarnaast is er een tweede overeenkomst nodig voor het oprichten van een Stichting. 2 / 5
Voor deze stichting worden statuten opgesteld. In de statuten dienen in ieder geval de volgende zaken te worden geregeld: ü Verdeelsleutel ü Zeggenschap/Stemrecht ü Beheersvorm en Rechtsvorm ü Verantwoordelijkheid en bijsturingsmogelijkheden ü Afspraken bij een eventueel tekort ü Duur van de overeenkomst ü Vaartijden en tarieven ü In- en uittreden van gemeenten ü Wijze van aanbesteden ü Kaders voor het beleggen van gelden en een treasurystatuut ü Financiële verantwoording en verslaglegging ü Kaders voor een bedrijfsplan en een financiële meerjarenplanning De overeenkomsten 1 en 2 zijn in concept door een externe jurist en in overleg met RWS opgesteld. Deze liggen voor u ter inzage. Financieel beheer Om de veerdiensten over de Bergsche Maas zo lang mogelijk te kunnen exploiteren, dienen de gemeenten een juiste bestemming voor de afkoopsom van RWS te vinden. Het uitzetten van de afkoopsom kan op tal van manieren. Om een beeld te krijgen van de mogelijkheden zijn verkennende gesprekken met een viertal vermogensbeheerders gevoerd. Zij hebben elk in een voorstel aangegeven op welke wijze zij de afkoopsom kunnen beheren. Om de voorstellen tot in detail uit te kunnen werken is het belangrijk om een risicoprofiel voor de gezamenlijke gemeenten te bepalen. Een risicoprofiel geeft aan in hoeverre een partij bereid is risico te lopen en welke rendementsverwachting daarbij hoort. Op basis van bovenstaande uitgangspunten is aan de Rabobank, de Nederlandse Waterschapsbank, de Bank Nederlandse Gemeenten en de ING verzocht om de volgende beleggingsstrategieën uit te werken. 1) Zeer defensief: 100% (staats)obligatie. Hierbij zijn de risico`s zeer beperkt en zijn de gemeenten zeker van een vast rendement. Dit rendement is op dit moment circa 5%. Deze strategie geeft zekerheid over de jaarlijkse inkomensstroom. 2) Defensief: 90% obligaties en 10 % aandelen. Het rendement, en het risico is hier iets hoger. Uit het bestuurlijk overleg is gebleken dat er een minimum beleggingsstrategie moet zijn met een rendement dat de garantie biedt op een exploitatie voor een periode van minimaal 30 jaar met de huidige tarieven en vaartijden. De 5 gemeenteraden zullen aan de raad van Toezicht duidelijke kaders mee moeten geven t.a.v. de wijze van beleggen, de risico s en de partijen die het vermogensbeheer mogen gaan doen. Hiervoor zal de Stichting een treasurystatuut moeten opstellen. Dit statuut zal moeten passen binnen de voorwaarden zoals die gelden in de treasurystatuten van de individuele gemeenten. Uit de van de banken ontvangen voorstellen blijkt dat met de afkoopsom van 22,6 mln een exploitatie van minimaal 30 jaar haalbaar is. Tot het moment dat de stichting het geld op een juiste wijze heeft belegd zal het geld worden gestort op een spaarrekening.in de statuten willen wij wel de mogelijkheid opnemen om in de toekomst tarieven te heffen indien de exploitatie daar aanleiding voor geeft. in in in Inzet van middelen 3 / 5
Voor de voorbereidende kosten is 30.000 beschikbaar. De helft hiervan wordt vergoed door RWS. De andere helft door de vijf gemeenten. Omdat de gemeente Heusden trekker is, worden de extra kosten die Heusden heeft gemaakt naar rato verdeeld over de andere gemeenten. De uiteindelijke kosten worden in mindering gebracht op de afkoopsom. De verwachting is dat de kosten binnen dit voorbereidingskrediet zullen blijven. Personele gevolgen tot het moment van oprichting van de Stichting Afhankelijk van de gekozen beheersvorm zal ambtelijke en bestuurlijke ondersteuning noodzakelijk zijn. De huidige stuurgroep heeft de bereidheid uitgesproken dit op zich te nemen. Met betrekking tot de uitvoerende taken van de veerboten zoals het daadwerkelijk varen en het onderhoud van de veren zal dit door de stichting extern uitbesteed worden, en zal hiervoor geen personeel in dienst worden genomen. Het managen van de Stichting zal in een later stadium bekeken worden. Subsidie mogelijkheden We zullen de mogelijkheden voor eventuele subsidies laten onderzoeken. in in in Procedure Indien u akkoord bent met ons voorstel, zullen we de details verder uit gaan werken. Communicatie Een juiste, volledige en zorgvuldige berichtgeving is cruciaal. We zullen net als in het voorbereidingstraject de communicatiemensen van de gemeenten en RWS er vroegtijdig bij betrekken. Contactpersonen in deze blijven voorlopig de leden van de Stuurgroep. Advies Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. 4 / 5
BESLUIT De gemeenteraad van Heusden in zijn openbare vergadering van 6 november 2007; gezien het voorstel van het college van 2 oktober 2007, doc.nr. ; gelet op de Gemeentewet; b e s l u i t : in te stemmen met: 1. De overname van de door de vijf gemeenten; 2. Verdere uitwerking van de (concept) overeenkomsten 1 en 2 en de statuten; 3. Oprichting van een Eigen Stichting met een Raad van Toezicht; 4. De kaders voor de te volgen beleggingsstrategieën 1 en 2. de griffier, de voorzitter, A.J. Emmen drs. H.P.T.M. Willems 5 / 5