Eindresultaten Integraal Veiligheidsplan

Eindresultaten Integraal Veiligheidsplan 21-214 O&S maart 215

Samenvatting s-hertogenbosch wordt steeds veiliger. De van de coalitie voor het jaar 214, geformuleerd in 21, is in bijna alle wijken gehaald. Dat blijkt uit de Eindmeting Integraal Veiligheidsplan 21-214 van de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch. In 21 werd bepaald dat alle wijken in 214 een veiligheidsindex van minimaal 18,4 moeten behalen, op een schaal van 1 ( zeer onveilig ) tot 25 ( zeer veilig ). Dit is, op één wijk na, in alle wijken gelukt. Wijken veiliger In alle wijken, met uitzondering van De Groote Wielen, is de afgelopen vijf jaar de veiligheidsindex gestegen. Overigens behoort De Groote Wielen met een indexcijfer van 22,6 nog steeds tot de drie meest veilige wijken van s-hertogenbosch. De grootste sprongen zijn gemaakt in wijken waar de resultaten in 28 het slechtst waren. Behalve de Binnenstad, voldoen alle wijken aan de coalitie. Wel wordt in de Binnenstad de grootste vooruitgang ten opzichte van 28 gemeten. Afbeelding 1: Veiligheidsindex wijken (28-214) Veiligheidsindex 214 Doelstelling IVP Ontwikkeling index 18,4-25 28-214 Engelen 23,1 +1,5 Empel 23, +,8 De Groote Wielen 22,6 -,7 Rosmalen Zuid 22,2 +,9 Rosmalen Noord 21,9 +,1 Maaspoort 2,5 +,3 STAD TOTAAL 2,2 +1,8 Muntel/Vliert 2,1 +2,7 Graafsepoort 19,8 +2, Zuidoost 19,5 +1,9 Noord 19,4 +3, West 18,5 +2,1 Binnenstad 18, +3,5 5 1 15 2 25 Streefwaarde 214: in iedere wijk minimaal 18,4 (Bron: Coalitieakkoord) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor, BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch 3

In de Binnenstad werd zelfs een sprong gemaakt van 3,5 punten. Zoals in vele grote steden is de Binnenstad van s-hertogenbosch de minst veilige wijk van de gemeente. Dit heeft te maken met de centrumfunctie van de Binnenstad. De concentratie van veel mensen in een relatief klein gebied met uiteenlopende functies, zoals winkels en horeca, zorgt voor extra overlast en criminaliteit. Zo is er in de Binnenstad relatief veel alcohol- en drugsoverlast, (uitgaans)geweld, auto-inbraken, fietsendiefstal, winkel- en bedrijfsdiefstal, vernieling en vervuiling. Vorig jaar voldeed de wijk Noord (met het daarin gelegen aandachtsgebied de Hambaken) nog niet aan de coalitie. Maar het afgelopen jaar is de veiligheidssituatie van de wijk sterk verbeterd. Tussen 213 en 214 steeg de veiligheidsindex van Noord van een 18, naar een 19,4. De sprong voorwaarts is onder andere te danken aan de extra inspanningen van de gemeente, politie en andere partners op het gebied van veiligheid in het aandachtsgebied de Hambaken. Integraal Veiligheidsplan In het Integraal Veiligheidsplan 21-214 (IVP) zijn en geformuleerd met betrekking tot een groot aantal thema s. Die en moeten gerealiseerd zijn in 214. Zeventig procent van de en zijn in 214 (ruimschoots) gerealiseerd. De afgelopen jaren is er vooruitgang geboekt op de onderwerpen vermogensdelicten (woninginbraak, voertuigcriminaliteit, winkeldiefstal en bedrijfsdiefstal), vernieling en vervuiling. Op deze onderwerpen is verbetering zichtbaar bij zowel de objectieve politiecijfers als de subjectieve belevingscijfers. Ook de overlast door groepen jongeren is afgenomen, er zijn minder (criminele) jeugdgroepen en het alcoholgebruik onder de jeugd is afgenomen. Er zijn echter ook nog thema s die nog steeds extra aandacht behoeven. Op het gebied van beleving van sociale overlast (overlast van omwonenden), bedreiging, huiselijk geweld en alcohol- en drugsoverlast is de afgelopen jaren nauwelijks vooruitgang geboekt. IVP-en Op de volgende pagina staat een overzicht met de IVP-en. Hierin is in één oogopslag te zien: 1. De IVP- voor 214; 2. De waarde van 28 1 ; 3. De waarde van 214; 4. De IVP- gehaald?: met vinkjes ( ) en kruisjes ( ) wordt aangegeven of wel of niet wordt voldaan aan de IVP-en. 1 De en van de coalitie en het Integraal Veiligheidsplan (IVP) zijn geformuleerd voor de periode 21-214. De en zijn destijds gebaseerd op de resultaten van 28 (veiligheidsmonitor 29). Deze waarden gelden als nulmeting. Om de ontwikkelingen voor de gehele beleidsperiode inzichtelijk te maken worden daarom ontwikkelingen ten opzichte van 28 gepresenteerd. 4

Tabel 1: IVP-en gemeente s-hertogenbosch VEILIGE WOON- & LEEFOMGEVING Overlast tussen bewoners IVP- 214 28 214 IVP- gehaald? Schaalscore sociale overlast Max. 1,8 2,2 2, % overlast van omwonenden komt vaak voor in de eigen buurt Max. 5% 7% 6% Verloedering/kwaliteit woonomgeving Rapportcijfer woonomgeving Min. 7, 7,2 7,3 Schaalscore fysieke verloedering Max. 3,6 4,7 3,8 Incidenten van vervuiling per 1. inwoners Max. 12 13,1 7,5 Incidenten van vernieling per 1. inwoners Max. 2 2,9 9,1 Onveiligheidsgevoelens % voelt zich vaak onveilig in de eigen buurt Max. 2% 2% 2% (Huiselijk) geweld % geconfronteerd met huiselijk geweld Max. 8% 9% 9% Incidenten van geweld per 1. inwoners Max. 15 15,4 11,8 % geweld komt vaak voor in de eigen buurt Max. 2% 2% 2% % bedreiging komt vaak voor in de eigen buurt Max. 2% 3% 3% Vermogensdelicten Incidenten van woninginbraak per 1. adressen Max. 12 15,8 9,1 % woninginbraak komt vaak voor in de eigen buurt Max. 8% 11% 9% Incidenten van fietsendiefstal per 1. inwoners Max. 7 14,9 8,5 Incidenten van auto-inbraak per 1. inwoners Max. 15 23,8 1,4 % auto-inbraak komt vaak voor in de eigen buurt Max. 1% 19% 1% Incidenten van veelplegersdelicten per 1. inwoners Max. 7 97,3 59,1 Alcohol- en drugsoverlast % drugsoverlast komt vaak voor in de eigen buurt Max. 5% 8% 7% % openbare dronkenschap komt vaak voor in de eigen buurt Max. 4% 6% 7% BEDRIJVIGHEID & VEILIGHEID Incidenten van winkeldiefstal per 1. inwoners Max. 4 4,7 3,7 Incidenten van bedrijfsdiefstal per 1. inwoners Max. 4 4,6 2,1 % voelt zich vaak onveilig in het winkelgebied in de eigen buurt Max. 3% 3% 3% % voelt zich vaak onveilig rond uitgaansgelegenheden Max. 2% 3% 2% JEUGD & VEILIGHEID % overlast van groepen jongeren komt vaak voor in de eigen buurt Max. 15% 17% 13% Incidenten van overlast door jongeren per 1. inwoners Max. 1 11, 6,9 Aantal hinderlijke en overlastgevende jeugdgroepen Max. 11 13 1 Aantal criminele jeugdgroepen Max. 3 5 % jongeren (12-17) dat wel eens alcohol drinkt Max. 4% 43% 21% Gemiddelde leeftijd jongeren (12-17) bij eerste drankje Min. 13,4 13,4 14,8 Aantal dagen per week waarop jongeren (12-17) drinken Max. 4 3,8 2,6 Aantal harde kern jongeren per 1. jongeren (12-24) Max. 3 46 25 % leerlingen voelt zich niet zo veilig of onveilig in de klas Max. 4% 5% 9% % leerlingen voelt zich niet zo veilig of onveilig rond de school Max. 14% 15% 13% Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor, BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch 5

Minder woninginbraken Opmerkelijk is de afname van het aantal woninginbraken. In één jaar tijd daalde het aantal woninginbraken met bijna een kwart (-23%). Deze dalende trend is vier jaar geleden al ingezet. Ten opzichte van 211 is het aantal woninginbraken zelfs gehalveerd. De Taskforce Woninginbraken, waarin gemeente, politie, woningcorporaties en OM intensief samenwerken, heeft de afgelopen jaren veel maatregelen getroffen om het aantal woninginbraken terug te dringen. Onderdelen van de aanpak zijn preventieadviezen en subsidies aan slachtoffers van een inbraak en hun buren, aandacht voor notoire inbrekers (hotshots) en gebiedsgerichte aanpak (hotspots). Maar ook voorlichting over preventie via de Buurttent en de invoering van het Buurt Informatie Netwerk (BIN) dragen bij aan een afname van de woninginbraken. Minder voertuigcriminaliteit Op het terugdringen van de auto-inbraken en fietsendiefstallen zijn de afgelopen jaren goede resultaten geboekt. Sinds 29 is het aandeel auto-inbraken met ruim 4 procent afgenomen. De gemeente en politie zetten in op het terugbrengen van de auto-inbraken. Er is onder andere focus op hotshots, toezicht op hotspots, parkeerapparatuur met gesproken waarschuwingstekst, actieve foldering gericht op bewustwording en goede verlichting op plaatsen waar veel auto s werden opengebroken. Daarnaast zet de politie lokmiddelen in. De fietsendiefstallen zijn sinds 29 met 45 procent afgenomen. Sinds 29 kunnen mensen hun fiets stallen in één van de gratis bewaakte fietsenstallingen in het centrum. Daarnaast zijn er zogenaamde preventieteams die toezicht houden op plaatsen waar vaak fietsen gestolen worden. Minder geweldsincidenten In 214 vonder er 12 geweldsincidenten per 1. inwoners plaats. Dit is 11 procent minder dan in 213. Het aantal geweldsincidenten is het hoogst in de Binnenstad. Dit heeft alles te maken met de concentratie mensen, vooral tijdens de uitgaansuren waarbij in veel gevallen alcohol en/of drugs in het spel is. Wel neemt het aantal geweldsincidenten in de Binnenstad elk jaar weer verder af. In 214 waren in deze wijk 37 geweldsincidenten per 1. inwoners. Dit is 11 procent minder dan in 213. Ten opzichte van 28 nam het aantal geweldsincidenten in de Binnenstad zelfs met een derde af. Overlast in de buurt Op het gebied van beleving van sociale overlast (overlast van omwonenden, alcohol- en drugsoverlast) is de afgelopen jaren nauwelijks vooruitgang geboekt. Wel is de overlast veroorzaakt door jongeren het afgelopen jaar verder afgenomen. Minder mensen geven aan vaak overlast van groepen jongeren te ervaren, en ook bij de politie zijn er minder incidenten van jongerenoverlast geregistreerd. Het voelt anders Hoewel de politie minder incidenten registreert van bijvoorbeeld vermogensdelicten, geweld en jongerenoverlast, en ook minder mensen aangeven dat deze delicten vaak in hun buurt voorkomen, stijgt het veiligheidsgevoel niet in een zelfde lijn. Wél zijn de inwoners van s-hertogenbosch zich het afgelopen jaar iets veiliger gaan voelen. Het aantal mensen dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt is het afgelopen jaar gedaald. Daarnaast steeg het rapportcijfer voor de veiligheid in de buurt naar een 6,8. Positiever dan in andere grote gemeenten Overigens zijn inwoners van s-hertogenbosch gemiddeld positiever over zaken als leefbaarheid en overlast in de buurt dan landelijk. Twintig procent van de inwoners in de gemeente voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt en dat percentage is lager dan gemiddeld in grote gemeenten. Tegelijkertijd geven inwoners van s-hertogenbosch minder vaak aan slachtoffer te zijn van criminaliteit dan landelijk. Ook volgens de AD-misdaadmeter is de positie van s-hertogenbosch verbeterd. In de ranglijst van onveilige gemeenten daalde s-hertogenbosch tussen 212 en 213 van plek 15 naar 22. 6

Inhoudsopgave 1. Inleiding...9 2. Veiligheidssituatie en ontwikkelingen...11 2.1 Algemene veiligheidssituatie...11 2.2 Positie s-hertogenbosch landelijk...13 2.3 Veiligheidsoordeel bewoners landelijk...14 3. Veilige woon- en leefomgeving...15 3.1 Overlast tussen bewoners...15 3.2 Verloedering / Kwaliteit woonomgeving...17 3.3 Veiligheid in de buurt...19 3.3.1 Onveiligheidsgevoelens...19 3.3.2 Veiligheid in de buurt...2 3.4 Huiselijk geweld...21 3.5 Geweld op straat...22 3.6 Woninginbraak...24 3.7 Voertuigcriminaliteit...26 3.8 Overige (veel voorkomende) criminaliteit...28 3.9 Alcohol- en drugsoverlast...32 4. Bedrijvigheid en veiligheid...35 4.1 Winkelcentra...35 4.2 Bedrijventerreinen...36 4.3 Uitgaan / horeca...37 4.4 Grootschalige evenementen...38 5. Jeugd en veiligheid...39 5.1 Overlastgevende jeugdgroepen...39 5.2 Criminele jeugdgroepen...42 5.3 Alcohol en drugs...43 5.4 Individuele jongeren...45 5.5 Onveiligheidsgevoelens...46 Bijlage 1: Bronnen...51 Bijlage 2: Wijken en buurten in s-hertogenbosch...55 7

1. Inleiding In de Eindmeting Integraal Veiligheidsplan 21-214 wordt het veiligheidsbeleid van de gemeente s-hertogenbosch 2 van de afgelopen jaren (21-214) geëvalueerd 3. De leidraad voor deze eindmeting is het Integraal Veiligheidsplan 21-214. In het Integraal Veiligheidsplan (IVP) staan de hoofdlijnen van het gemeentelijk veiligheidsbeleid beschreven. In de periode 21-214 zijn er drie belangrijke thema s genoemd: (jeugd)-overlast, geweld en vermogensdelicten. Daarnaast is er een focus op enkele wijken. Met de opzet van deze rapportage is zoveel mogelijk bij het IVP aangesloten. In het coalitieakkoord (21-214) is een opgenomen met betrekking tot veiligheid. Deze heeft betrekking op de gemeentelijke veiligheidsindex. De gemeentelijke veiligheidsindex is een soort veiligheidsthermometer. De index geeft inzicht hoe de verschillende wijken ervoor staan op het gebied van veiligheid, en of een wijk veiliger of onveiliger is geworden. Bij de monitoring van het veiligheidsbeleid in de afgelopen 4 jaar, is deze indexering als toetsingskader gebruikt. De Eindmeting Integraal Veiligheidsplan' is gebaseerd op twee basisbronnen: een vragenlijst die wordt uitgezet onder inwoners van de gemeente en het politieregistratiesysteem Basisvoorziening Handhaving (BVH). Afhankelijk van het onderwerp zijn er ook nog andere bronnen gebruikt, zoals de KLPD dienst IPOL, Leerlingthermometer en het Meldpunt Schoon, Heel en Veilig. De meest recente cijfers hebben betrekking op het jaar 214. Waar dit niet het geval is, wordt dit vermeld. Om de resultaten te verklaren is er ook beleidsinformatie opgenomen over maatregelen die in de gemeente genomen worden om overlast en criminaliteit terug te dringen. Deze informatie is afkomstig van (beleids)medewerkers van de gemeente en politie. De informatie is telkens bij het betreffende onderwerp opgenomen. Leeswijzer In de Eindmeting Integraal Veiligheidsplan wordt eerst de veiligheidssituatie van de gemeente s-hertogenbosch gepresenteerd. Hierbij wordt een algemeen beeld geschetst van de veiligheidssituatie in s-hertogenbosch. Dit wordt gedaan aan de hand van de veiligheidsindex. In de volgende hoofdstukken wordt ingezoomd op de ontwikkelingen die ten grondslag liggen aan het algemene beeld van de veiligheidssituatie. Dit gebeurt op basis van de ontwikkelingen op drie veiligheidsthema s: veilige woon- en leefomgeving, bedrijvigheid en veiligheid en jeugd en veiligheid. De resultaten worden gekoppeld aan de IVP-en. Met vinkjes ( ) en kruisjes ( ) wordt aangegeven of en wel of niet zijn gehaald. In het rapport zijn twee bijlagen opgenomen. In bijlage 1 staat een beschrijving van de gebruikte bronnen. In bijlage 2 is een overzichtskaart opgenomen van alle wijken en buurten van de gemeente s-hertogenbosch. 2 Deze eindmeting gaat over de gemeente s-hertogenbosch exclusief de dorpen Nuland en Vinkel. Op 1-1-215 heeft de gemeentelijke herindeling plaatsgevonden, waardoor de dorpen Nuland en Vinkel aan de gemeente s-hertogenbosch zijn toegevoegd. Omdat deze eindmeting gaat over het gemeentelijk veiligheidsbeleid voor de periode 21-214, zijn de dorpen Nuland en Vinkel niet meegenomen in de evaluatie. 3 De en van de coalitie en het Integraal Veiligheidsplan (IVP) zijn geformuleerd voor de periode 21-214. De en zijn destijds gebaseerd op de resultaten van 28 (veiligheidsmonitor 29). Deze waarden gelden als nulmeting. Om de ontwikkelingen voor de gehele beleidsperiode inzichtelijk te maken worden daarom ontwikkelingen sinds/ten opzichte van 28 gepresenteerd. 9

2. Veiligheidssituatie en ontwikkelingen In dit hoofdstuk wordt een algemeen beeld geschetst van de huidige veiligheidssituatie in de gemeente s-hertogenbosch. Dit wordt gedaan aan de hand van de gemeentelijke veiligheidsindex. Deze geeft een samenvattend beeld van de ontwikkelingen van de veiligheidssituatie. Hierbij worden ook de verschillende wijken met elkaar vergeleken. Dit hoofdstuk gaat verder in op de positie van s-hertogenbosch landelijk. Welke positie neemt s-hertogenbosch in qua geregistreerde criminaliteit en subjectieve veiligheid? Dit wordt gedaan aan de hand van de AD-misdaadmeter en de landelijke veiligheidsmonitor. 2.1 Algemene veiligheidssituatie Doelstelling coalitieakkoord: In 214 bedraagt de veiligheidsindex in alle wijken minimaal 18,4. De gemeentelijke veiligheidsindex is een soort veiligheidsthermometer. Het geeft volgens een vaste methodiek van objectieve en subjectieve gegevens weer hoe het met de veiligheidssituatie in de gemeente gesteld is. De objectieve indicatoren zijn afkomstig van de incidentenregistraties van de politie. De subjectieve indicatoren geven de veiligheidsbeleving van inwoners weer; dit zijn de resultaten van een vragenlijst. Een score van 25 is het maximum en betekent zeer veilig, een score van 1 is het minimum en betekent zeer onveilig. Veiligheidsindex verder gestegen Het gaat de laatste jaren steeds beter met de veiligheid. Het afgelopen jaar steeg de veiligheidsindex met een half punt, van een 19,7 naar een 2,2. De veiligheidsindex is het afgelopen jaar gestegen door een (lichte) afname van het aantal incidenten van jongerenoverlast, geweld, woninginbraak, auto-inbraak en vernieling. Afbeelding 2: Veiligheidsindex totale stad (1=zeer onveilig, 25=zeer veilig) 18,4 19, 19, 19,3 19,7 2,2 25 IVP: 18,4-25 2 15 1 5 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: in iedere wijk minimaal 18,4 (Bron: Coalitieakkoord) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor, BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch 11

Tabel 2: Achterliggende indicatoren veiligheidsindex s-hertogenbosch (28-214) Politiecijfers per 1. inwoners/woningen Beleving bewoners (% komt vaak voor) jongerenoverlast geweld woninginbraak auto-inbraak vernielingen drugsoverlast Jongerenoverlast bedreiging geweld woninginbraak auto-inbraak drugsoverlast rommel op straat vernielingen soms/vaak onveilig voelen rapportcijfer veiligheid 214 6,9 11,8 9,1 1,4 9,1 1,7 13% 3% 2% 9% 1% 7% 25% 1% 21% 6,8 28 11, 15,4 15,8 23,8 2,9 1,5 17% 3% 2% 11% 19% 8% 34% 25% 27% 7, Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor, BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch In bovenstaande tabel worden de 16 achterliggende indicatoren van de veiligheidsindex gepresenteerd. Tussen 28 en 214 is de veiligheidsindex toegenomen van 18,4 naar 2,2. Dit komt doordat tussen 28 en 214 het aantal incidenten van jongerenoverlast, geweld, woninginbraak, auto-inbraak en vernieling is afgenomen. Ook ervaren minder inwoners vaak jongerenoverlast, woninginbraak, auto-inbraak, rommel op straat en vernielingen van straatmeubilair in de buurt. Ten opzichte van 28 voelen minder inwoners zich wel eens onveilig in de eigen buurt, maar ze geven wel een lager rapportcijfer voor de veiligheid in de buurt. De wijken Tussen 28 en 214 is in bijna alle wijken de veiligheidssituatie verbeterd. De grootste vooruitgang is geboekt in de Binnenstad, Noord, Muntel/Vliert, West, Graafsepoort en Zuidoost. Dit waren de wijken met de laagste veiligheidsindex in 28; in deze wijken is dus de grootste vooruitgang gerealiseerd. Door deze inhaalslag zijn de verschillen tussen de wijken kleiner geworden. In De Groote Wielen is de veiligheidssituatie de afgelopen vijf jaar iets achteruit gegaan. De Groote Wielen behoort wel nog steeds tot de top 3 meest veilige wijken van s-hertogenbosch. De meest veilige wijk is Engelen. Afbeelding 3: Veiligheidsindex wijken (28-214) Veiligheidsindex 214 Doelstelling IVP 18,4-25 23,1 Engelen +1,5 Empel 23, +,8 De Groote Wielen 22,6 -,7 Rosmalen Zuid 22,2 +,9 Rosmalen Noord 21,9 +,1 Maaspoort 2,5 +,3 STAD TOTAAL 2,2 +1,8 Muntel/Vliert 2,1 +2,7 Graafsepoort 19,8 +2, Zuidoost 19,5 +1,9 Noord 19,4 +3, West 18,5 +2,1 Binnenstad 18, +3,5 5 1 15 2 25 Ontwikkeling index 28-214 Streefwaarde 214: in iedere wijk minimaal 18,4 (Bron: Coalitieakkoord) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor, BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch 12

In het coalitieakkoord wordt er naar gestreefd dat alle wijken in 214 een veiligheidsindex hebben van 18,4 (gemiddelde indexcijfer van 28). Behalve in de Binnenstad, is dit in alle wijken gehaald! De Binnenstad is de minst veilige wijk van de gemeente. Wel heeft de Binnenstad de grootste inhaalslag gemaakt. Tussen 28 en 214 steeg de veiligheidsindex hier van 14,5 naar 18,. Dat de Binnenstad de minst veilige wijk is van de gemeente heeft te maken met de centrumfunctie van de wijk. De concentratie van veel mensen in een relatief klein gebied met uiteenlopende functies, zoals winkels en horeca, zorgt voor een hoger incidentenpatroon als het gaat om overlast en criminaliteit. Zo zijn er in de Binnenstad relatief veel incidenten van alcohol- en drugsoverlast, geweld, auto-inbraken, fietsendiefstal, winkel- en bedrijfsdiefstal, vernieling en vervuiling. Vorig jaar voldeed de wijk Noord (met het daarin gelegen aandachtsgebied de Hambaken) nog niet aan de coalitie. Maar het afgelopen jaar is de veiligheidssituatie van de wijk sterk verbeterd. Tussen 213 en 214 steeg de veiligheidsindex van Noord van een 18, naar een 19,4. De veiligheidssituatie van Noord is het afgelopen jaar verbeterd doordat het aantal incidenten van geweld, woninginbraak en vernielingen is afgenomen. Ook ervaren minder wijkbewoners vaak overlast of criminaliteit in de buurt. Minder mensen geven aan zich wel eens onveilig te voelen in hun buurt, en het rapportcijfer voor de veiligheid in de buurt is gestegen. 2.2 Positie s-hertogenbosch landelijk Het Algemeen Dagblad brengt jaarlijks de AD-misdaadmeter uit. In de misdaadmeter worden elk jaar de Nederlandse gemeenten gerangschikt naar de mate waarin bepaalde vormen van criminaliteit voorkomen 4. Op nummer 1 staat (volgens de AD-misdaadmeter) de minst veilige gemeente van Nederland. De scores zijn gebaseerd op de meest recente publicatie van de AD-misdaadmeter (april 214) 5. Het gaat hier om de cijfers van 213. In 213 neemt s-hertogenbosch landelijk een 22 ste positie in van (on)veilige gemeenten. In 212 nam s-hertogenbosch nog een 15 de positie in. Van de grote Brabantse gemeenten staan Eindhoven, Breda en Tilburg hoger in de ranglijst van (on)veilige gemeenten. Buiten de B5-gemeenten 6 staan er geen andere Brabantse gemeenten in de top 5 van (on)veilige gemeenten. Tabel 3: Positie s-hertogenbosch in de AD-misdaadmeter ten opzichte van andere Noord-Brabantse gemeenten s-hertogenbosch Breda Eindhoven Helmond Tilburg 213 22 14 3 28 19 212 15 1 3 21 14 211 15 18 6 2 14 21 11 15 6 17 7 29 17 11 1 32 3 28 12 1 2 27 4 Bron: AD-misdaadmeter 213 (april 214) 4 Voor de ranglijst van (on)veilige gemeenten wordt gekeken naar de aangiftes van tien delicten die van grote impact zijn op het veiligheidsgevoel. Deze delicten zijn: woninginbraak, diefstal van een auto/motor, bedreiging, mishandeling, straatroof, overval, vernieling, diefstal uit garage/schuur, diefstal uit een auto en zakkenrollen. Het samenstellen van de ranglijst vond in 214 plaats op een verbeterde en aangepaste methode. Het aantal delicten wordt afgezet naar inwoneraantal van een gemeente en er is gekeken naar de impact van de delicten op de slachtoffers - via onderzoek van de politie en het Sociaal Cultureel Planbureau. Hoe groter de impact, hoe zwaarder een delict meetelt in de score. Zodoende telt woninginbraak zwaarder mee dan inbraak in een auto; en een mishandeling telt zwaarder dan vernieling. 5 De AD-misdaadmeter 215 verschijnt op 12 mei 215. 6 B5-gemeenten zijn de 5 grootste gemeenten in Noord-Brabant: s-hertogenbosch, Breda, Eindhoven, Helmond en Tilburg. 13

2.3 Veiligheidsoordeel bewoners landelijk In 214 is ook de landelijke veiligheidsmonitor uitgevoerd. Dit is een jaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap, uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De landelijke veiligheidsmonitor gaat niet alleen in op de landelijke situatie; de analyses gaan onder andere ook in op de veiligheidssituatie van alle Nederlandse gemeenten met meer dan 7. inwoners, waaronder s-hertogenbosch. Inwoners van s-hertogenbosch zijn gemiddeld positiever over zaken als de leefbaarheid en overlast in de buurt en veiligheidsbeleving. Ook wat betreft de mate van slachtofferschap van criminaliteit doet s-hertogenbosch het beter dan gemiddeld. Landelijk beoordeelt men de veiligheid in de buurt met een rapportcijfer van 7,2. In de gemeente s-hertogenbosch beoordelen de inwoners de veiligheid in de buurt met een 7,4. In gemeenten met meer dan 7. inwoners geeft ongeveer 24 procent van de mensen aan zich wel eens onveilig te voelen in de eigen buurt. In s-hertogenbosch is dit 2 procent. In de andere grote Noord-Brabantse gemeenten Breda (23%), Eindhoven (26%) en Tilburg (25%) voelen gemiddeld meer mensen zich wel eens onveilig in de eigen buurt 7. 7 Er bestaan kleine verschillen in de uitkomsten voor s-hertogenbosch voor de lokale en landelijke Veiligheidsmonitor. Dit komt doordat het twee verschillende onderzoeken zijn, die verschillen betreft steekproef, methoden en vraagstelling. 14

3. Veilige woon- en leefomgeving Het thema veilige woon- en leefomgeving bundelt veiligheidsthema s die met de alledaagse kwaliteit van wonen en leven in wijken en buurten te maken hebben. Het gaat bijvoorbeeld om overlast van bewoners, de kwaliteit van de woonomgeving, onveiligheidsgevoelens, (huiselijk) geweld, vermogensdelicten en alcohol- en drugsoverlast. 3.1 Overlast tussen bewoners Doelstelling IVP: In 214 bedraagt de schaalscore sociale overlast maximaal 1,8. Overlast heeft een negatief effect op de leefbaarheid en veiligheid in de buurt. Om de sociale overlast in de buurt in beeld te krijgen, is er een score samengesteld aan de hand van onderwerpen die overlast meten. Deze schaalscore is samengesteld uit de onderwerpen: dronken mensen op straat mensen die op straat worden lastig gevallen drugsoverlast overlast van groepen jongeren De schaalscore sociale overlast bedraagt 2,. Dit cijfer is de afgelopen jaren ongeveer hetzelfde gebleven. Om de IVP- te halen had de schaalscore sociale overlast moeten afnemen naar maximaal 1,8. Dit is niet gehaald. Inwoners van de Binnenstad ervaren de meeste sociale overlast. Dit ligt ook voor de hand gelet op de functies van de Binnenstad. Vervolgens wordt de meeste sociale overlast ervaren in Muntel/Vliert en West. In Empel, Engelen en De Groote Wielen ervaart men de minste sociale overlast. Afbeelding 4: Schaalscore sociale overlast (samengesteld cijfer: =laag, 1=hoog) 1 8 6 4 IVP: -1,8 2,2 1,9 2, 2, 2,1 2, 2 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 1,8 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor 15

Doelstelling IVP: In 214 vindt maximaal 5 procent van de inwoners dat overlast door omwonenden vaak voorkomt in de eigen buurt. Al enkele jaren ervaart ongeveer 6 procent van de inwoners van s-hertogenbosch vaak overlast van omwonenden in de buurt. Om de IVP- in 214 te behalen diende dit percentage af te nemen tot maximaal 5 procent. Dit is niet gehaald. In de wijk De Groote Wielen is sprake van een opvallende stijging van het aantal mensen dat aangeeft dat overlast door omwonenden vaak voorkomt in hun buurt. Tussen 213 en 214 steeg dit aandeel van 1 naar 1 procent. Dit is het hoogst van alle wijken. Waardoor deze stijging wordt veroorzaakt is onduidelijk. Ook in de Graafsepoort ervaren meer mensen dan gemiddeld vaak overlast door omwonenden (9%). Afbeelding 5: Percentage bewoners dat vindt dat overlast door omwonenden vaak voorkomt in de eigen buurt 1% 7% 4% 6% 7% 7% 6% 8 6 4 IVP: - 5% 2 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 5% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor Vanaf januari 215 zijn er in de gemeente s-hertogenbosch zes wijkteams samengesteld. In de wijkteams worden personen besproken met een meervoudige of multiproblematiek. Er zijn dan problemen op meerdere leefgebieden en/of er zijn meerdere leden van een huishouden betrokken. De wijkteams sturen de personen aan op de inzet van eigen kracht en sociale netwerken. Wanneer er professionele hulp nodig is, bieden zij basishulp. Indien noodzakelijk wordt gespecialiseerde hulp verleend. Een wijkteam bestaat uit een Sociaal Wijkteam (SWT) en een Basisteam Jeugd en Gezin (BJG). Het SWT is er voor ondersteuning van mensen van alle leeftijden. Het BJG is er speciaal voor gezinnen met kinderen, waar de kindproblematiek de overhand heeft. s-hertogenbosch is één van de 26 plaatsen waar het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) sinds november 214 een pilot met een gedragsaanwijzing uitvoert 8. De pilot is bedoeld voor de aanpak van woonoverlast in huurwoningen. Dit is een veelvoorkomend probleem. Bij lichte gevallen van overlast is het vaak mogelijk het onderling op te lossen, al dan niet met hulp van een buurtbemiddelaar. Huisuitzettingen, via een civiele rechter, zijn de oplossing voor zwaarste vormen van overlast. De middelste groep is het lastigst. Om eerder en meer preventief op te treden bij deze vorm van woonoverlast, kan gebruik worden gemaakt van het instrument gedragsaanwijzing. Een gedragsaanwijzing is een gebod ('verplichting tot het doen van iets') of een verbod ('verplichting tot het nalaten van iets') voor een overlastveroorzakende huurder. Het doel van de gedragsaanwijzing is om de overlastveroorzaker en zijn familie niet uit hun huurwoning te hoeven zetten. Deze procedure kost veel geld en lost niet altijd de problemen op, zeker niet als de overlast opnieuw begint in een andere woning. Van belang is om zo veel mogelijk onderliggende oorzaken van de overlast (zoals psychische problemen, verslaving, familieproblemen) aan te pakken. 8 Bron: www.hetccv.nl/nieuws/214/11/pilot-gedragsaanwijzing-gestart.html 16

3.2 Verloedering / Kwaliteit woonomgeving Doelstelling IVP: In 214 bedraagt het rapportcijfer voor de woonomgeving minimaal 7,. Gemiddeld geeft de inwoner van s-hertogenbosch een 7,3 voor de woonomgeving. Deze waardering is al jaren redelijk stabiel. Volgens de IVP- dient het rapportcijfer voor de woonomgeving minimaal een 7, te zijn. Aan deze is voldaan. Inwoners van Engelen, Empel en Rosmalen Zuid beoordelen de woonomgeving het beste. Alleen de inwoners van Noord beoordelen de woonomgeving lager dan de streefwaarde van 7,. Afbeelding 6: Rapportcijfer woonomgeving (1=laag, 1=hoog) IVP: 7-1 7,2 7,3 7,3 7,4 7,4 7,3 1 8 6 4 2 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: minimaal 7, (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor Doelstelling IVP: In 214 bedraagt de schaalscore voor fysieke verloedering maximaal 3,6. Verloedering heeft een negatief effect op de leefbaarheid van de buurt. Om de verloedering in de buurt in beeld te krijgen, is er een score samengesteld aan de hand van onderwerpen die verloedering meten. Deze schaalscore is samengesteld uit de onderwerpen: hondenpoep op straat rommel op straat bekladding van muren en/of gebouwen vernieling van bijvoorbeeld telefooncellen en bushokjes De schaalscore voor fysieke verloedering bedraagt 3,8. Dit cijfer is de afgelopen jaren ongeveer hetzelfde gebleven. Volgens de IVP- mag de schaalscore voor fysieke verloedering maximaal 3,6 bedragen. Dit is niet gehaald. Inwoners van Graafsepoort, Noord, West en Binnenstad ervaren de meeste fysieke verloedering. In deze wijken bedraagt de schaalscore fysieke verloedering minimaal 4,. 17

Afbeelding 7: Schaalscore fysieke verloedering (samengesteld cijfer: =laag, 1=hoog) 1 8 4,7 4, 3,8 3,8 3,8 3,8 6 4 IVP: - 3,6 2 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 3,6 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor Doelstelling IVP: In 214 zijn er maximaal 12 incidenten van vervuiling per 1. inwoners. Bij het Meldpunt Schoon, Heel en Veilig van de gemeente s-hertogenbosch kunnen bewoners melding maken van alle zaken die te maken hebben met de leefbaarheid op straat en in de buurt. Zo kan men melding doen van bijvoorbeeld zwerfvuil, illegale stort en kapotte straatverlichting. Het aantal meldingen van vervuiling is het afgelopen jaar met bijna een vijfde gedaald. In 214 waren er 8 meldingen van vervuiling per 1. inwoners. Hiermee is de IVP- gehaald. Het aantal meldingen van vervuiling is het hoogst in de Binnenstad. De gemeente (Stadstoezicht/Afvalstoffendienst) zet wekelijks actieve handhaving in op het terugdringen van verkeerd aanbieden van huisvuil op en rondom (semi) ondergrondse containers. Afbeelding 8: Aantal incidenten van vervuiling per 1. inwoners 25 2 13,1 11,8 11,9 12,1 9,2 9,2 7,5 15 1 IVP: - 12 5 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 12 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Meldpunt Schoon, Heel en Veilig en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch 18

Doelstelling IVP: In 214 zijn er maximaal 2 incidenten van vernieling per 1. inwoners. In 214 waren er 9 incidenten van vernieling per 1. inwoners. Het aantal vernielingen neemt al jarenlang af. Volgens de IVP- zijn er in 214 maximaal 2 incidenten van vernieling per 1. inwoners. Aan de IVP- is ruimschoots voldaan. Ook het aantal mensen dat aangeeft dat vernieling vaak voorkomt in hun buurt neemt af. Tussen 28 en 214 daalde dit aandeel van 25 procent naar 11 procent. Afbeelding 9: Aantal incidenten van vernieling per 1. inwoners 5 4 3 2,9 17,3 16,6 14,8 11,9 1,1 9,1 2 IVP: - 2 1 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 2 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch De gemeente heeft het aantal vernielingen de afgelopen jaren teruggebracht onder andere door het gebruik van hufterproof materiaal. Sinds enkele jaren werken de gemeente en hulpdiensten samen om de jaarwisseling rustig te laten verlopen. In de aanloop naar de jaarwisseling treffen gemeente en de gezamenlijke hulpdiensten de nodige maatregelen. In alle wijken worden schouws gehouden. Zwerfvuil, brandbare materialen en kerstbomen worden tot het laatst toe opgeruimd. Personen die zich tijdens de vorige jaarwisseling misdragen hebben, ontvangen een waarschuwingsbrief. Deze personen worden tijdens de jaarwisseling zichtbaar in de gaten gehouden. De aanpak lijkt succesvol. Er vinden elk jaar minder incidenten plaats en de schade door vuurwerk neemt af. Ook hebben professionals de indruk dat het aantal vuurwerkslachtoffers afneemt. Hierbij spelen de beperktere afsteektijden van vuurwerk een rol. 3.3 Veiligheid in de buurt 3.3.1 Onveiligheidsgevoelens Doelstelling IVP: In 214 voelt maximaal 2 procent van de inwoners zich vaak onveilig in de eigen buurt. Aan de inwoners van s-hertogenbosch is gevraagd naar gevoelens van onveiligheid. Het aantal mensen dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt is het afgelopen jaar gedaald. In 214 voelt 16 procent van de inwoners zich soms tot vaak onveilig in de eigen buurt. In 213 was dit nog 2 procent. Ook het aantal mensen dat zich vaak onveilig voelt is in dezelfde periode afgenomen, van 3 naar 2 procent. Hiermee is de IVP- gehaald. De verschillen tussen de wijken op het gebied van onveilig voelen zijn kleiner geworden. In het verleden waren er bepaalde wijken, zoals Noord en West, waar relatief veel mensen zich vaak onveilig voelden. In alle wijken voelen nu minder dan 5 procent van de inwoners zich vaak onveilig in hun eigen buurt. 19

Afbeelding 1: Percentage bewoners dat zich vaak onveilig voelt in de eigen buurt 1% 8 6 IVP: - 2% 2% 2% 3% 3% 3% 2% 4 2 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 2% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor Waarom mensen zich onveilig voelen in hun buurt heeft verschillende oorzaken. Aan de mensen die zich vaak onveilig voelen is gevraagd waarom men zich onveilig voelt in de eigen buurt. De belangrijkste oorzaken zijn jeugd- en sociale overlast. Van de mensen die zich vaak onveilig voelen in de eigen buurt, voelt 4 procent zich onveilig door groepen (allochtone) jongeren en omwonenden. Mensen voelen zich hierdoor geïntimideerd. Daarnaast voelen mensen zich onveilig door (angst voor) vermogensdelicten en drugshandel/-overlast. 3.3.2 Veiligheid in de buurt De bevolking van s-hertogenbosch beoordeelt de veiligheid in de buurt met het rapportcijfer 6,8. Dit is iets beter dan vorig jaar. Toen werd nog het rapportcijfer 6,7 gegeven. De veiligheid in de buurt wordt het best beoordeeld in Rosmalen, De Groote Wielen, Empel en Engelen. Afbeelding 11: Rapportcijfer veiligheid in de buurt 1 7, 6,6 6,6 6,8 6,7 6,8 8 6 4 2 28 29 21 211 212 213 214 Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor Burgers hebben steeds meer de wens om betrokken te worden bij het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid van hun buurt. Het is een trend om burgers hier steeds meer bij te betrekken. Op dit gebied zijn al meerdere initiatieven. Eén van deze initiatieven is het Buurt Informatie Netwerk (BIN). Het BIN is een samenwerkingsverband tussen bewoners, politie en gemeente met als de veiligheid en leefbaarheid in een buurt te verbeteren. Via het informatiesysteem van het BIN wordt een mail gestuurd naar BIN-leden met informatie van gemeente en politie over veiligheidsaspecten die zich in een bepaalde buurt afspelen, zoals delicten die hebben plaatsgevonden en preventieadviezen. 2

In de buurt Aawijk Noord is in 214 een buurtpreventieteam gestart. Buurtpreventie is een initiatief van buurtbewoners. Ze werken samen met de politie en de gemeente. Een buurtpreventieteam bestaat uit een paar buurtbewoners, die lopend en/of fietsend door de buurt gaan. Ze hebben een signalerende functie. Ze zijn alert op vandalisme en andere soorten overlast en proberen zodoende diefstal en inbraken met name woninginbraken te voorkomen. De buurtpreventieteamleden zijn duidelijk herkenbaar aan hun kleding. Als het nodig is leggen ze snel contact met de politie. 3.4 Huiselijk geweld Doelstelling IVP: In 214 wordt maximaal 8 procent van de inwoners geconfronteerd met huiselijk geweld. In 214 is aan de inwoners van s-hertogenbosch gevraagd of zij de afgelopen twee jaar zijn geconfronteerd met en/of slachtoffer zijn geworden van huiselijk geweld of kindermishandeling 9. Dit kan betekenen dat zijzelf slachtoffer zijn geworden van huiselijk geweld, of dat zij zijn geconfronteerd met huiselijk geweld van iemand anders in de directe omgeving. Zoals van andere gezinsleden, familieleden, buren of kennissen. 9 procent van de inwoners geeft aan te zijn geconfronteerd met huiselijk geweld. Om aan de IVP- te voldoen diende het percentage af te nemen naar maximaal 8 procent in 214. Dit is niet gelukt. Van de mensen die geconfronteerd zijn met huiselijk geweld, heeft 41 procent dit gemeld bij een instantie, zoals de politie, steunpunt Huiselijk Geweld of Bureau Jeugdzorg. Eén procent van de bevolking geeft aan zelf slachtoffer te zijn van huiselijk geweld. Afbeelding 12: Percentage bewoners dat geconfronteerd is met huiselijk geweld 25% 2 15 9% 9% 8% 9% 1 IVP: - 8% 5 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 8% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Enquête Leefbaarheid Het aantal incidenten van huiselijk geweld is sinds 211 licht gestegen. In 214 waren er 8 incidenten van huiselijk geweld per 1. inwoners. Het aantal incidenten van huiselijk geweld is relatief hoog in de wijken Noord, Graafsepoort en Muntel/Vliert. In deze wijken/buurten ligt het aantal incidenten van huiselijk geweld op meer dan 1 incidenten per 1. inwoners. 9 We spreken nu verder over huiselijk geweld. Dit kan echter ook andere vormen van huiselijk geweld inhouden, zoals kindermishandeling, eergerelateerd geweld of ouderenmishandeling. 21

Afbeelding 13: Aantal incidenten van huiselijk geweld per 1. inwoners 25 2 15 4,2 7,9 6,6 6,6 7,5 8,1 8,2 1 5 28 29 21 211 212 213 214 Bron: Gids-Kubus Politie (gesommeerd door alle politiecategorieën) en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch Huiselijk geweld is en blijft een belangrijk speerpunt. In 29 is de Wet tijdelijk huisverbod ingevoerd. Het tijdelijk huisverbod geeft de burgemeester op aangeven van de politie, een instrument in handen om bij ernstige vormen van huiselijk geweld de dader voor een periode van minimaal 1 dagen de toegang tot de woning te ontzeggen. Het doel is om die periode te gebruiken om hulpverlening voor de dader en het slachtoffer op gang te brengen. De burgemeester kan de termijn van 1 dagen met maximaal 18 dagen verlengen. In 214 werden er 22 tijdelijke huisverboden door de burgemeester opgelegd. Dit zijn er meer dan in 213 (17), maar minder dan in 212 (32). Gekoppeld aan het tijdelijk huisverbod is de inzet van het regionaal interventieteam huiselijk geweld. Dit team start binnen 4 uur met begeleiding van het gezin en coördinatie van het hulpverleningstraject. Wanneer het interventieteam binnen 48 uur start met de begeleiding van het gezin wordt gesproken van snelle interventie. Volgens beleidsmedewerkers hebben de snelle interventies een hele tijd heel goed gewerkt. Deze interventies werden gedaan door het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW). In 214 is de financiering afgebouwd. Hierdoor stonden de snelle interventies onder druk, maar werden nog wel ingezet. In 215 is de financiering voor de snelle interventies gestopt. Ook is de capaciteit van de AMW-instellingen verminderd doordat er medewerkers zijn overgegaan naar de wijkteams. Dit zorgt ervoor dat de snelle interventies niet meer zo snel zijn en soms niet meer worden ingezet. 3.5 Geweld op straat Doelstelling IVP: In 214 zijn er maximaal 15 incidenten van geweld per 1. inwoners. In 214 waren er 12 incidenten van geweld per 1. inwoners. Dit is 11 procent minder dan in 213. Volgens de IVP- zijn er in 214 maximaal 15 incidenten van geweld per 1. inwoners. Aan de IVP- is voldaan. In alle wijken in de woonplaats s-hertogenbosch is het aantal geweldsincidenten het afgelopen jaar afgenomen. Wel is er een toename van het aantal geweldsincidenten in de wijken Rosmalen Zuid en Rosmalen Noord. In deze twee wijken is het aantal geweldsincidenten met een derde toegenomen. Volgens de gemeente betreft dit met name incidenten in de persoonlijke levenssfeer. Er is geen reden om aan te nemen dat dit een structurele stijging betreft. Het aantal geweldsincidenten is het hoogst in de Binnenstad. Dit heeft alles te maken met de concentratie mensen, vooral tijdens de uitgaansuren waarbij in veel gevallen alcohol en/of drugs in het spel is. Wel neemt het aantal geweldsincidenten in de Binnenstad elk jaar weer verder af. In 214 waren er 37 geweldsincidenten per 1. inwoners. Dit is 11 procent minder dan in 213. Ten opzichte van 28 is het aantal geweldsincidenten zelfs met een derde afgenomen. 22

Afbeelding 14: Aantal incidenten van geweld per 1. inwoners 25 2 15,4 16,1 14,2 13,3 13,9 13,3 11,8 15 1 IVP: - 15 5 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 15 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch Politie, OM, gemeente en Koninklijke Horeca Nederland afdelingen s-hertogenbosch en Rosmalen hebben afspraken gemaakt over de verbetering van de veiligheid tijdens het uitgaan (zie 4.3). Doelstelling IVP: In 214 vindt maximaal 2 procent van de inwoners dat geweld vaak voorkomt in de eigen buurt. Ongeveer 2 procent van de inwoners vindt dat geweldsdelicten vaak voorkomen in hun buurt. In 213 gaf 3 procent van de inwoners dit nog aan. Om de IVP- in 214 te behalen diende dit percentage af te nemen tot maximaal 2 procent. Aan de IVP- is voldaan. In de Binnenstad vinden relatief veel mensen dat geweldsincidenten vaak voorkomen in hun buurt; 7 procent van de Binnenstadbewoners geeft aan dat geweld vaak voorkomt in hun buurt. Dat Binnenstadbewoners dit vaker aangeven komt overeen met de politiestatistieken van geweld. Afbeelding 15: Percentage bewoners dat vindt dat geweldsdelicten vaak voorkomen in de eigen buurt 1% 8 6 IVP: - 2% 2% 2% 2% 2% 3% 2% 4 2 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 2% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor 23

Doelstelling IVP: In 214 vindt maximaal 2 procent van de inwoners dat bedreiging vaak voorkomt in de eigen buurt. Ongeveer 3 procent van de inwoners vindt dat bedreiging vaak voorkomt in hun buurt. Dit is al een aantal jaren ongeveer hetzelfde. Volgens de IVP- vindt maximaal 2 procent van de inwoners dit. Dit is niet gehaald. In de Binnenstad en West vinden relatief veel inwoners dat bedreiging vaak voorkomt in hun buurt. Afbeelding 16: Percentage bewoners dat vindt dat bedreiging vaak voorkomt in de eigen buurt 1% 8 6 IVP: - 2% 3% 2% 3% 3% 3% 3% 4 2 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 2% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor 3.6 Woninginbraak Doelstelling IVP: In 214 zijn er maximaal 12 incidenten van woninginbraak per 1. woningen. In 214 waren er 9 incidenten van woninginbraak per 1. inwoners. Dit is bijna een kwart minder dan in 213 (-23%). Ten opzichte van 211 is er zelfs sprake van een halvering. Volgens de IVP zijn er in 214 maximaal 12 incidenten van woninginbraak per 1. inwoners. Aan de IVP- is voldaan. Afbeelding 17: Aantal incidenten van woninginbraak per 1. woningen 25 15,8 15,5 18,8 18,2 14,6 11,8 9,1 2 15 1 IVP: - 12 5 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 12 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch 24

In bijna alle wijken is het aantal woninginbraken het afgelopen jaar gedaald. Relatief de sterkste afname was in Rosmalen Noord, Rosmalen Zuid en de Graafsepoort. Echter, in de Maaspoort is het aantal woninginbraken het afgelopen jaar toegenomen. Het aantal woninginbraken is in deze wijk ook relatief hoog. Ook in de wijken Noord, West en Zuidoost zijn relatief veel woninginbraken. In deze wijken zijn meer dan 1 woninginbraken per 1. inwoners. Doelstelling IVP: In 214 vindt maximaal 8 procent van de inwoners dat woninginbraak vaak voorkomt in de eigen buurt. Dat het aantal woninginbraken is afgenomen zien we ook terug in de belevingscijfers. Ongeveer 9 procent van de inwoners van s-hertogenbosch vindt dat woninginbraak vaak voorkomt in hun buurt. In 211 was dit nog 13 procent. Deze afname is echter niet voldoende om de IVP- te halen. Volgens de IVP- diende dit aandeel af te nemen tot maximaal 8 procent in 214. In de wijken Maaspoort (16%) en West (14%) is het percentage inwoners dat aangeeft dat woninginbraak in hun buurt vaak voorkomt het hoogst. Afbeelding 18: Percentage bewoners dat vindt dat woninginbraak vaak voorkomt in de eigen buurt 25% 2 11% 13% 11% 13% 9% 9% 15 1 IVP: - 8% 5 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 8% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor De Taskforce Woninginbraken, waarin gemeente, politie, woningcorporaties en OM intensief samenwerken, heeft de afgelopen jaren veel maatregelen getroffen om het aantal woninginbraken in de stad en in de hotspots terug te dringen. Deze gezamenlijke aanpak werpt zijn vruchten af. Het afgelopen jaar is de huidige aanpak voortgezet: de stedelijke aanpak (preventieadviezen en subsidies aan slachtoffers van een inbraak en hun buren), de hotshot aanpak (aandacht voor notoire inbrekers) en de hotspot aanpak (gebiedsgerichte aanpak). Daarnaast wisselen partners zoals Stadstoezicht, gemeente (afdeling Openbare Orde en Veiligheid) en politie steeds meer informatie met elkaar uit, zoals zogenoemde voorspelkaarten die maandelijks door politie worden gemaakt. Op basis daarvan kan gericht worden ingezet in de hotspots. In samenwerking tussen gemeente en politie draait er een lokmiddelenproject met de naam Track & Trace. Een belangrijk onderdeel van de totale aanpak is het Donkere Dagen Offensief. Hierbij wordt samen met burgers en ketenpartners volop ingezet om woninginbraken, maar ook straatroven en overvallen, tegen te gaan. Deze aanpak krijgt het hele jaar door aandacht, maar wordt vooral in de donkere wintermaanden (oktober t/m februari) extra geïntensiveerd. Er wordt actief ingezet op burgerparticipatie, onder andere door het Buurt Informatie Netwerk (BIN) (zie 3.3.2). Via dit netwerk worden burgers onder andere geïnformeerd over woninginbraken. Hierbij wordt gevraagd verdachte situaties te melden. 25

Een nieuw initiatief om het aantal woninginbraken terug te dringen is de Buurttent. Op 9 oktober 214 is de gemeente s-hertogenbosch hiermee gestart. De Buurttent wordt wekelijks ingezet in buurten waar in de week ervoor is ingebroken. De praktijk leert namelijk dat mensen het meest open staan voor preventie wanneer ze zelf of in hun omgeving te maken krijgen met een inbraak. Een aantal straten in de omgeving van een woning waar is ingebroken ontvangt een uitnodiging om naar de tent te komen, maar ook andere geïnteresseerden zijn welkom. In de Buurttent ontvangen bewoners informatie en advies om inbraken te voorkomen. Ruim 9 procent van de bezoekers van de Buurttent vindt de Buurttent een goed middel om informatie te krijgen 1. 3.7 Voertuigcriminaliteit Doelstelling IVP: In 214 zijn er maximaal 7 incidenten van fietsendiefstal per 1. inwoners. Het aantal fietsendiefstallen is tussen 29 en 214 afgenomen van 15 naar 8 incidenten per 1. inwoners. Dit is een afname van 45 procent. Om de IVP- te halen, diende het aantal fietsendiefstallen af te nemen tot maximaal 7 fietsendiefstallen per 1. inwoners in 214. Dit is niet gehaald. Het aantal fietsendiefstallen is het hoogst in de Binnenstad. De verklaring hiervoor ligt in het aantal gestalde fietsen in het centrumgebied en rondom het treinstation. Het aantal fietsendiefstallen is verder relatief hoog in de wijk Muntel/Vliert. Afbeelding 19: Aantal incidenten van fietsendiefstal per 1. inwoners 25 2 14,9 15,4 11,6 11, 9,3 8,8 8,5 15 1 IVP: - 7 5 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 7 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch Dat het aantal fietsendiefstallen is afgenomen zien we ook terug in de belevingscijfers. 8 procent van de inwoners vindt dat fietsendiefstal in hun buurt vaak voorkomt. In 211 was dit nog 11 procent. Inwoners van de wijken Binnenstad (25%) en Muntel/Vliert (19%) geven het vaakst aan dat fietsendiefstal in hun buurt vaak voorkomt. 1 Bron: enquête Buurttent (afdeling Openbare Orde en Veiligheid, gemeente s-hertogenbosch) 26

Afbeelding 2: Percentage bewoners dat vindt dat fietsendiefstal vaak voorkomt in de eigen buurt 25% 2 13% 13% 11% 11% 8% 8% 15 1 5 28 29 21 211 212 213 214 Bron: Enquêtes Leefbaarheid en Veiligheidsmonitor In de Binnenstad zijn vier gratis bewaakte fietsenstallingen. Men kan de fiets gratis stallen in de Kerkstraat, Wolvenhoek, Burgemeester Loeffplein en Stationsplein. De huidige stallingen kennen doorgaans een goede bezetting en worden met name goed gebruikt tijdens evenementen. Het fietsdiefstalpreventieteam speelt onder andere actief in op de hotspots die in beeld zijn vanuit aangifteoverzichten. Daarnaast zijn zij actief op de plekken waar veel fietsen worden gestald. Naast het actief zoeken naar gestolen fietsen houden zij ook toezicht. Doelstelling IVP: In 214 zijn er maximaal 15 incidenten van auto-inbraak per 1. inwoners. In het verleden waren er relatief veel auto-inbraken in de gemeente. Zo waren er in 24 nog 42 incidenten van auto-inbraak per 1. inwoners. In 214 waren er nog maar 1 auto-inbraken per 1. inwoners. Volgens de IVP- zijn er in 214 maximaal 15 auto-inbraken per 1. inwoners. Aan de IVP- is voldaan. Het aantal auto-inbraken is het hoogst in de Binnenstad met 2 incidenten per 1. inwoners. Wel is het aantal auto-inbraken hier het afgelopen jaar bijna gehalveerd (-44%). Het aantal auto-inbraken is verder relatief hoog in West en Zuidoost (beide 15 incidenten per 1. inwoners). Afbeelding 21: Aantal incidenten van auto-inbraak per 1. inwoners 5 4 23,8 17,7 12,8 11,6 11,1 11,7 1,4 3 2 IVP: - 15 1 28 29 21 211 212 213 214 Streefwaarde 214: maximaal 15 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 21-214) Bron: BPS & BVH Politie en BRP, bewerking O&S s-hertogenbosch 27