Economisch. beleidsontwikkeling ruimtelijke economie arbeidsmarktbeleid

Economisch 2010.3rapport blidsontwikkling ruimtlijk conomi arbidsmarktblid En uitgav van pom-rsv Limburg En uitgav van pom-rsv Limburg

inhoud Voorwoord... 3 Blidsontwikkling... 4 Vijf Limburgs strkfoto s...4 Fiscaal inkomn pr inwonr binnn Limburg (voluti 2003-2007)...8 Startrs hbbn voorsprong in Limburg...12 IntrPOM Projct Logistik...14 Grnznloz logistik...16 Ruimtlijk Economi... 18 Strvn naar duurzam bdrijvntrrinn in Limburg...18 Arbidsmarktblid... 24 Lokal dinstnconomi: maatschapplijk dinstvrlning n duurzam jobs voor kansngropn...24 Groipad 2010 social conomi in Limburg...28 colofon Economisch Rapport is n uitgav van POM-ERSV Limburg. Editi sptmbr 2010 POM-ERSV Limburg, Kunstlaan 18, 3500 Hasslt Tl.: 011 300 100 - Fax: 011 300 101 E-mail: info@pomlimburg.b - info@rsvlimburg.b www.pomlimburg.b - www.rsvlimburg.b Rdacti: POM-ERSV Limburg Vormgving: NOCUS, www.nocus.u Fotografi: POM-ERSV Limburg, provinci Limburg, Havn Gnk, Kringloopcntrum D Koop vzw, Fitsbasis vzw v.u.: Marc Vandput Economisch rapport Ons land lvrd dit jaar nit nkl d rst Europs prsidnt, maar is sinds 1 juli 2010 ook voorzittr van d Raad van d Europs Uni. Mt dz tw slutlpositis bvstigt Blgië zijn rputati van Europs strkhoudr. Tijdns ht voorzittrschap trkt Blgië rsoluut d kaart van d EU 2020-stratgi, d niuw langtrmijnstratgi van d Europs Uni. Europa zt d volgnd tin jaar in op n strk n duurzam conomi mt d nadruk op wrkglgnhid. Dz stratgi bouwt voort op d Lissabonstratgi n mot rvoor zorgn dat d Europs conomi zich ontwikklt tot n concurrntikrachtig, social n gron marktconomi. Binnn dz stratgi is nit nkl voor d fdral n gwstlijk ovrhid n taak wgglgd, ook POM-ERSV Limburg n d Provinci Limburg scharn zich achtr d Europs dolstllingn. D priorititn van EU 2020 sluitn dan ook nauw aan bij onz socio-conomisch uitdagingn: ht maximaal latn rndrn van knnis n innovati, zuinig omspringn mt onz nrgibronnn n ht ralisrn van wlvaart voor n zo brd moglijk grop mnsn. Ook d dolstllingn van ht Pact 2020 van Vlaandrn in Acti sluitn nauw aan bij d Europs visi. Als gdputrd van conomi n voorzittr van POM-ERSV Limburg waak ik ovr n god doorstroming van d EU-2020 dolstllingn, via ht Pact 2020 naar d concrt ralisatis in ht Limburgs ondrnmrslandschap. Ht is door dz voortdurnd waakzaamhid dat w rin slagn om samn mt d fdral n Vlaams ovrhid n d Limburgs social partnrs onz conomi voortdurnd niuw impulsn t gvn. Dit drimaandlijk conomisch rapport is d Limburgs vingr aan d pols wat btrft blidsontwikkling, ruimtlijk conomi n arbidsmarktblid. Door rglmatig rapportring houdn w onszlf, onz partnrs n d Limburgs bdrijvn alrt. Zo prsntrd POM-ERSV Limburg onlangs vijf strkfoto s, socio-conomisch analyss van d vijf Limburgs rgio s. Vrtrkknd vanuit n vrtigtal critria vrglijkt mn strkn n gmntn. En onmisbar tool, zowl voor blidsmakrs, organisatis als bdrijvn. D strkfoto s wrdn gprsntrd op n drukbijgwoond studidag rond Limburgs cijfrmatriaal in ht Provincihuis. En gslaagd initiatif dat ongtwijfld navolging krijgt. voorwoord Ook d niuw advischqus voor startnd ondrnmrs warn n norm succs. Op nkl maandn tijd vlogn d twhondrd chqubokjs d dur uit. Startnd ondrnmrs krijgn hirm n ruggstun van 900 uro waarm z bij n ntwrk van profssionl advisurs trchtkunnn om d opstart van hun ondrnming t bglidn. Zo combinrn w d ondrstuning van d kwalitativ startr mt n financiël injcti in onz Limburgs knnisconomi. Ook logistik is n blijvnd aandachtspunt in onz wrking. In dit nummr van ht conomisch rapport gaan w dipr in op ht Intrpom Projct Logistik, n EFRO-projct van POM Limburg in samnwrking mt Logistik Platform Limburg, n ht projct Grnznloz logistik in ht kadr van d Grnsrgio Vlaandrn-Ndrland. Bid projctn promotn onz rgio als logistik draaischijf mt actis zoals d Logistik Dag Limburg, d Limburgwk op d xpo 2010 in Shanghai n ht optimalisrn van godrnstromn in d Extndd Gatway Antwrpn-Limburg. Duurzaamhid is één van d slutlwoordn in d EU 2020 stratgi. In ons blid rond bdrijvntrrinn trokkn wij jarn gldn al dz kaart. D trrinn di momntl gralisrd wordn zijn dan ook vaak n schoolvoorbld van kwalitativ, ordlijk n zuinig bdrijvnzons. In d tokomst zulln w blijvn inzttn op n opwaardring van d bstaand trrinn. En vrzorgd n profssionl uitstraling is één van d krnvoorwaardn om n gricht acquisitiblid t kunnn vorn. Binnn ht kadr van ht arbidsmarktblid richtn w onz pijln vooral op d kansngropn n d maatschapplijk zwakkrn. Onz advisurs lokal dinstconomi ondrstunn d Limburgs gmntbsturn bij ht zokn van n juist matching tussn lokal nodn n ht aanbod van d social conomi. Momntl is dz sctor in onz provinci al god voor 293 VTE wrknmrs. Daarnaast voorzin w via ht Wrkglgnhids- n InvstringsPlan van d Vlaams Ovrhid (kortwg WIP) ook uitbridingn in d social wrkplaatsn (37 VTE) n d wrkrvaringsplaatsn (38 VTE). Al dz actis zijn ht rsultaat van n gstroomlijnd samnwrking tussn all btrokkn actorn in ht socio-conomisch landschap in Limburg. Ik rop dan ook idrn, ovrhdn, organisatis, wrknmrs n wrkgvrs op, om ndrachtig onz schoudrs ondr dz projctn t blijvn zttn. Zo garandrn w samn d wlvaart n d conomisch vooruitgang in Limburg. Marc Vandput Voorzittr POM-ERSV Limburg ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-3

blidsontwikkling blidsontwikkling Situring Strkfoto s Conclusis vijf Limburgs strkfoto s Datavrzamling n analys vormn d basis voor stratgisch planning op all bstuurlijk nivaus: gmnt, provinci n Vlaandrn. Binnn Limburg wordt bovndin blangrijk aandacht bstd aan d bovnlokal samnwrking op strknivau. Tr ondrbouwing van dz stratgisch planning ralisrd POM-ERSV Limburg in juni 2010 voor lk van d vijf Limburgs strkn (Noord-Limburg, Wst-Limburg, Maasland, Middn-Limburg, Zuid-Limburg) n strkfoto. In dz strkfoto s wordt n socio-conomisch analys gmaakt van lk strk n haar gmntn mt n 40-tal indicatorn op ht vlak van dmografi, arbidsmarktaanbod, ondrnmrschap, twrkstlling, wrkglgnhid, wrkndn n gmntlijk pndlarbid. Binnn lk strk wordn d gmntn mt lkaar vrglkn; op hogr nivau krijgn d vijf strkn ondrling n mt Limburg n Vlaandrn n vrglijkingsnivau. Figuur 1 toont wlk gmntn tot n bpaald strk bhorn. POM-ERSV Limburg wil mt dz sociaal-conomisch analyss d wrking van d Limburgs strkn n hun gmntn ondrstunn n bijdragn aan d ontwikkling van god ondrbouwd strkvisis. All vrwrkt ggvns in dz rapportn zijn d mst rcnt di op d vrwrkingsdatum van 10 mi 2010 bschikbaar warn tot op gmntlijk nivau. Door d Limburgs strkn mt lkaar t vrglijkn, stlln w op divrs vlakkn vrschilln vast tussn d strkn. Hirondr nkl opvallnd rsultatn: Dmografi -- Middn-Limburg is binnn d provinci d dichtst bvolkt strk in 2008 (534 inw./km²). Noord-Limburg is ht dunst bvolkt (236 inw./km²). -- Tussn 2004 n 2008 nmt ht aantal inwonrs in all strkn to. Noord-Limburg n Wst-Limburg knnn in di priod d strkst bvolkingstonam (+2,7%). -- Ht Maasland (17,8%) tlt vruit ht mst aantal nit-blgn ondr d inwonrs. Wst-Limburg (4,2%) ht minst. -- Mr dan d hlft van d buitnlands bvolking in Limburg zijn bgin 2008 Ndrlandrs. -- Tussn 2004 n 2008 nmt d vrgrijzing in all strkn to. In Zuid- Limburg blijkt dit vroudringsfnomn ht mst uitgsprokn. Wst-Limburg knt in vrglijking mt d rst van Limburg n nog jong bvolking. Figuur 1: Indling Limburgs strkn Tssndrlo Haln Ham Lummn Ginglom Lomml Bringn Zutndaal Hrkd-Stad Niuwrkrkn St. Truidn Dipnbk Husdn- Zoldr Hchtl - Eksl Hasslt Alkn Wlln Hrs Ovrplt Houthaln- Hlchtrn Zonhovn Borgloon Lopoldsburg Kortssm Hamont- Achl Nrplt Pr Gnk Hoslt Tongrn Bocholt Muwn - Gruitrod Bilzn As Opglabbk Rimst Br Maasik Dilsn - Stokkm Maasmchln Lanakn Tabl 1 gft n slcti van d scors van d vijf Limburgs strkn op n aantal indicatorn. Voor all gmntlijk scors vrwijzn w graag naar d strkfoto s in kwsti. D corrct dfinitis n bronvrwijzingn van d opgsomd indicatorn vindt u vnns in d strkfoto s. Kinrooi Vorn Noord-Limburg Wst-Limburg Middn-Limburg Maasland Zuid-Limburg Arbidsmarktaanbod -- Zuid-Limburg tlt in 2008 in vrhouding ht mst wrkndn ondr d bvolking op bropsactiv lftijd (15-64 jaar), ht Maasland ht minst. -- Middn-Limburg tlt in 2008 vrhoudingsgwijs ht mst aantal wrklozn ondr d bvolking op bropsactiv lftijd, Noord- Limburg ht minst. -- Van 2003 tot ind 2009 daalt ht aantal nit-wrknd wrkzokndn ht strkst in Wst-Limburg (-10,5%) n stijgt dit aantal ht strkst in ht Maasland (+5,5%). -- Tussn dcmbr 2003 n dcmbr 2009 is in all strkn d wrklooshid bij d mannn gstgn n bij d vrouwn gdaald. D strkst stijging bij d mannlijk wrklooshid dot zich voor in ht Maasland (+25,6%). D strkst afnam van d vrouwlijk wrklooshid zin w in Middn-Limburg (-21,7%). Ondrnmrschap -- Tussn ind 2003 n ind 2008 knt Wst-Limburg d strkst tonam van ht aantal zlfstandign (+11,6%). In Zuid-Limburg is dz tonam ht gringst (+0,2%). -- In d primair sctor tlt Zuid-Limburg ht grootst aandl zlfstandign van all Limburgs strkn, in d scundair sctor is dat Noord-Limburg, in d trtiair n quartair sctor tlt Middn- Limburg ht grootst aandl. -- Eind 2007 is in all strkn ht aantal vstigingn mt prsonl gstgn t.o.v. ind 2003. Rlatif gzin is dz stijging ht grootst in Wst-Limburg (+9,2%) n ht laagst in Zuid-Limburg (+0,3%). -- Eind 2007 hft Middn-Limburg ht minst hog aandl KMO s in all vstigingn mt prsonl (94,0%) n Zuid-Limburg ht hoogst (96,1%). Hrstapp 4 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010 ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-5

gg s inn l d i k k i l i t wk nk bbllidw soi ont Twrkstlling Wrkndn -- Tussn 2003 n 2007 ralisrt Wst-Limburg mt +12,0% rlatif d grootst tonam qua jobs in loondinst n Zuid-Limburg mt +4,6% d gringst. D grot mrdrhid van d niuw jobs in Limburg wordt ingnomn door vrouwn (81,5% van d total jobtonam). -- Rlatif gzin siturn d mst jobs in Noord-Limburg zich in d scundair sctor, in Middn-Limburg is dat in d trtiair sctor n in Wst-Limburg, ht Maasland n Zuid-Limburg vrschaft d quartair sctor rlatif gzin ht grootst aantal arbidsplaatsn. -- Eind 2007 is ht procntul aandl van d KMO s in ht totaal aantal jobs in loondinst ht hoogst in Zuid-Limburg (50,6%) n ht laagst in Middn-Limburg (36,9%). -- In 2009 knnn Wst-Limburg (+115,9%) n Middn-Limburg (+111,5%) mr dan n vrdubbling van ht aantal opnstaand vacaturs t.o.v. 2003. In Zuid-Limburg (-8,2%) n ht Maasland (-6,0%) nmt in dzlfd priod ht aantal opnstaand vacaturs af. Wrkglgnhid -- D total wrkglgnhid (jobs in loondinst + zlfstandign xcl. bijbropn) groit tussn ind 2003 n ind 2007 ht strkst in Wst-Limburg (+11,4%) n ht minst strk in Zuid-Limburg (+3,5%). -- D vrhouding tussn ht aantal jobs n ht aantal inwonrs op arbidslftijd (wrkglgnhidsgraad) is tussn 2003 n 2007 in all strkn gstgn. -- D wrkglgnhidsgraad is in 2007 ht hoogst in Middn-Limburg (79,1%) n ht laagst in ht Maasland (43,6%). -- Ht aantal wrkndn (loontrkkndn, zlfstandign, uitgaand grnsarbid) stg in all strkn mt minimum 5% tussn 2003 n 2008. D grootst stijging valt t notrn in Wst-Limburg (+8,8%). -- D stijging van ht aantal wrkndn wordt ovral voor ht mrndl door d vrouwn gralisrd. -- D wrkzaamhidsgraad (vrhouding tussn ht aantal wrkndn n ht aantal inwonrs op arbidslftijd) is binnn Limburg in 2008 ht hoogst in Zuid-Limburg (66,5%) n ht laagst in ht Maasland (61,5%). -- Tussn 2003 n 2008 is d wrkzaamhidsgraad binnn Limburg ht strkst gstgn in Wst-Limburg (+3,2%) n ht minst strk in Noord-Limburg (+1,2%). -- Tussn ind 2003 n ind 2009 nmt ht aantal tijdlijk wrklozn in Limburg to mt +35,9%. Van d vijf Limburgs strkn knt ht Maasland (+51,6%) d grootst procntul aangroi van tijdlijk wrklozn n Middn-Limburg (+24,6%) d klinst. -- Doorgaans blijkn 4 op d 5 tijdlijk wrklozn mannn t zijn. Gmntlijk pndlarbid -- Wst-Limburg knt binnn Limburg rlatif ht mst aantal loontrkknd inwonrs di nit wrkn binnn d ign gmnt (77,5%). In Middn-Limburg is dz uitgaand gmntlijk pndlintnsitit ht laagst (64,0%). -- D gmntn in Middn-Limburg hbbn mt gmiddld 71,6% rlatif gzin d mst inkomnd pndlaars (loontrkkndn di in n gmnt in Middn-Limburg wrkn, maar nit in dzlfd gmnt wonn). D laagst inkomnd pndlintnsitit wordt gnotrd in ht Maasland (57,4%) Tabl 1: Scors van d vijf Limburgs strkn op n aantal indicatorn Noord-Limburg Middn-Limburg Wst-Limburg Maasland Zuid-Limburg Limburg Evoluti bvolking 2004-2008 +2,7% +2,4% +2,7% +2,2% +2,2% +2,6% Aandl nit-blgn 2008 12,0% 7,7% 4,2% 17,8% 5,2% 8,7% Evoluti nit-blgn 2004-2008 +23,6% -0,9% +1,6% +11,7% +25,3% +11,4% 94,7 96,5 93,9 94,8 113,1 99,0 Dmografi Oudrdomscoëfficiënt 2008 Arbidsmarktaanbod Doorstromingscoëfficiënt 2008 104,9 104,6 104,9 99,5 86,9 99,6 Evoluti bropsbvolking 2003-2008 +3,4% +2,4% +4,8% +3,5% +4,2% +3,6% Activititsgraad 2008 68,7% 68,3% 68,1% 66,1% 70,5% 68,5% Evoluti wrklooshid (NWWZ) 2003-2009 +2,2% -5,7% -10,5% +5,5% +0,8% -2,6% Aandl vrouwn in NWWZ 2009 52,8% 46,8% 51,6% 47,6% 48,4% 48,9% Evoluti zlfstandign 2003-2008 +4,6% +8,3% +11,6% +2,8% +0,2% +5,2% Evoluti vstigingn mt prsonl 2003-2007 +2,6% +5,6% +9,2% +5,3% +0,3% +4,4% KMO-aandl in vstigingn mt prsonl 2007 95,1% 94,0% 95,4% 95,4% 96,1% 95,1% Evoluti jobs in loondinst 2003-2007 +7,0% +6,4% +12,0% +10,0% +4,6% +7,4% Twrkstllingsgraad knnisintnsiv industri 2007 3,0% 6,2% 4,5% 1,0% 2,1% 3,7% Twrkstllingsgraad knnisintnsiv dinstn 2007 4,8% 11,8% 6,6% 4,3% 4,8% 7,0% KMO-aandl in aantal jobs in loondinst 2007 45,4% 36,9% 48,8% 50,2% 50,6% 43,9% Evoluti total wrkglgnhid 2003-2007 +6,2% +6,4% +11,4% +8,3% +3,5% +6,8% Wrkglgnhidsgraad 2007 53,7% 79,1% 51,2% 43,6% 47,9% 57,5% +6,5% Ondrnmrschap Twrkstlling Wrkglgnhid Wrkndn Evoluti aantal wrkndn 2003-2008 +5,1% +6,1% +8,8% +7,1% +6,0% Wrkzaamhidsgraad 2008 65,2% 63,2% 64,0% 61,5% 66,5% 64,2% Evoluti tijdlijk wrklooshid 2003-2009 +36,4% +24,6% +43,3% +51,6% +34,4% +35,9% Uitgaand gmntlijk pndlintnsitit 2007 73,1% 64,0% 77,5% 72,2% 75,0% 71,7% Inkomnd gmntlijk pndlintnsitit 2007 65,9% 71,6% 70,3% 57,4% 61,5% 67,3% Gmntlijk pndlarbid Bron: Strkfoto s Noord-Limburg, Middn-Limburg, Wst-Limburg, Maasland n Zuid-Limburg, juni 2010, POM-ERSV Limburg D strkfoto s zijn intgraal t downloadn op www.rsvlimburg.b in d rubrik Publicatis. All data di in dz publicatis aan bod komn, zijn vnns gdtaillrd tot op gmntlijk nivau trug t vindn in Exclbstandn op d wbsit www.rsvlimburg.b in d rubrik Statistikn bij ht dsbtrffnd ondrwrp. 6 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010 ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-7

blidsontwikkling blidsontwikkling Situring Limburgs strkn Fiscaal inkomn pr inwonr binnn Limburg (voluti 2003-2007) D basis voor dz indicator is ht totaal ntto blastbaar inkomn, vrwznlijkt door natuurlijk prsonn zowl in Blgië als in ht buitnland n ondrworpn aan d prsonnblasting, opgstld op basis van d blastingsaangiftn. Ht ntto blastbaar inkomn is samngstld uit inkomstn uit onrornd godrn, inkomstn uit rornd godrn n kapitaln n bropsinkomstn. Ht cntral lmnt in dz statistik is ht total ntto blastbaar inkomn pr aangift (fiscaal gzin). Ht fiscal gzin kan bstaan uit n allnstaand, wttlijk samnwonndn of n ghuwd paar. Ht total ntto blastbaar inkomn bstaat uit all ntto inkomstn min d aftrkbar uitgavn. Er dint op gwzn t wordn dat d rsultatn btrkking hbbn op d ingcohird inkomns, dit wil zggn alln op d gzinnn di blasting btaln. En aantal blastingplichtign, di omwill van hun inkomn of van hun gzinslastn nit blastbaar zijn, komn in d statistik nit voor. Nadl is dus dat ht ntto fiscal inkomn nit d absolut hoogt van ht wrklijk inkomnsnivau wrgft. Voordl is dat dz fiscal statistikn toch tolatn n zkr wlvaartswaardschaal op t stlln n zlfs tot op gmntlijk nivau. Enkl ht gmiddld ntto fiscaal inkomn pr inwonr wordt ganalysrd, aangzin dit n btr indicator is van d conomisch wlvaart van n gbid dan ht gmiddld ntto fiscaal inkomn pr aangift. Ht gmiddld ntto fiscaal inkomn pr inwonr (tabl 1 n figurn 1 n 2) bdraagt in Limburg in 2007 (aanslagjaar 2008) 14.335 uro, wat ovrnkomt mt n wlvaartsindx van 91,8% t.o.v. ht gmiddld in Vlaandrn (15.607 uro). Zuid-Limburg ( 14.768) hft mt 94,6% d hoogst wlvaartsindx van all Limburgs strkn n plaatst zich daarm samn mt Middn-Limburg (93,8%) op ht landlijk wlvaartsnivau (94,1%). Ht Maasland (13.555 of 86,9%) bkldt d laatst plaats. Figuur 1 : Wlvaartsindx 2003-2007 (Vlaandrn = 100) 100 98 96 94 92 90 88 86 84 82 Noord-Limburg 87,9 Groi-% ntto fiscaal inkomn pr inwonr 2003-2007 88,9 19 18 17 16 15 14 13 95,6 93,8 Middn-Limburg NIVEAU VLAANDEREN 92,592,2 Wst-Limburg Noord-Limburg 84,9 86,9 Maasland Bron: FOD Economi - Algmn Dircti Statistik, Financiël statistikn Vrwrking: POM-ERSV Limburg Maasland BELGIË Limburg Wst-Limburg Middn-Limburg 94,894,6 Zuid-Limburg Zuid-Limburg 92,091,8 LIMBURG NIVEAU VLAANDEREN 13.000 13.500 14.000 14.500 15.000 15.500 16.000 93,8 94,1 2003 2007 BELGIË Figuur 2 : Gmiddld ntto fiscaal inkomn pr inwonr in 2007 n ht groi-% rvan 2003-2007 Tabl 1 : Ht gmiddld ntto fiscaal inkomn pr inwonr 2003-2007 Absoluut in Wlvaartsindx Vlaandrn=100 Groi-% 2003 2007 2003 2007 2003-2007 Noord-Limburg 11.856 13.876 87,9 88,9 17,0 Bocholt 11.134 13.140 82,6 84,2 18,0 Br 12.172 14.210 90,3 91,0 16,7 Hamont-Achl 11.293 13.157 83,7 84,3 16,5 Hchtl-Eksl 11.702 13.934 86,8 89,3 19,1 Lomml 12.090 13.927 89,7 89,2 15,2 Muwn-Gruitrod 11.566 13.908 85,8 89,1 20,2 Nrplt 12.189 14.170 90,4 90,8 16,3 Ovrplt 12.249 13.993 90,8 89,7 14,2 Pr 11.829 14.200 87,7 91,0 20,0 Middn-Limburg 12.895 14.637 95,6 93,8 13,5 As 12.824 14.599 95,1 93,5 13,8 Dipnbk 13.641 15.437 101,2 98,9 13,2 Gnk 11.580 13.023 85,9 83,4 12,5 Hasslt 14.549 16.460 107,9 105,5 13,1 Houthaln-Hlchtrn 11.458 13.091 85,0 83,9 14,3 Opglabbk 12.447 14.269 92,3 91,4 14,6 Zonhovn 13.025 15.061 96,6 96,5 15,6 Zutndaal 12.986 14.859 96,3 95,2 14,4 Wst-Limburg 12.476 14.385 92,5 92,2 15,3 Bringn 11.841 13.570 87,8 86,9 14,6 Haln 13.125 15.070 97,3 96,6 14,8 Ham 12.984 14.853 96,3 95,2 14,4 Hrk-d-Stad 13.256 15.395 98,3 98,6 16,1 Husdn-Zoldr 11.623 13.713 86,2 87,9 18,0 Lopoldsburg 12.314 14.071 91,3 90,2 14,3 Lummn 13.154 15.311 97,5 98,1 16,4 Tssndrlo 14.022 15.785 104,0 101,1 12,6 Maasland 11.442 13.555 84,9 86,9 18,5 Dilsn-Stokkm 11.269 13.345 83,6 85,5 18,4 Kinrooi 10.856 13.021 80,5 83,4 19,9 Lanakn 12.434 14.801 92,2 94,8 19,0 Maasik 12.020 14.072 89,1 90,2 17,1 Maasmchln 10.680 12.655 79,2 81,1 18,5 Zuid-Limburg 12.782 14.768 94,8 94,6 15,5 Alkn 13.623 15.470 101,0 99,1 13,6 Bilzn 12.544 14.327 93,0 91,8 14,2 Borgloon 13.116 14.778 97,3 94,7 12,7 Ginglom 13.035 15.160 96,7 97,1 16,3 Hrs 12.304 14.356 91,2 92,0 16,7 Hrstapp 13.336 17.213 98,9 110,3 29,1 Hoslt 12.735 14.699 94,4 94,2 15,4 Kortssm 12.913 15.302 95,8 98,0 18,5 Niuwrkrkn 12.731 14.577 94,4 93,4 14,5 Rimst 12.103 14.140 89,8 90,6 16,8 Sint-Truidn 13.265 15.102 98,4 96,8 13,8 Tongrn 12.759 14.853 94,6 95,2 16,4 Vorn 10.485 13.651 77,8 87,5 30,2 Wlln 12.563 15.047 93,2 96,4 19,8 LIMBURG 12.407 14.335 92,0 91,8 15,5 VLAANDEREN 13.485 15.607 100,0 100,0 15,7 BELGIË 12.655 14.691 93,8 94,1 16,1 Bron: FOD Economi - Algmn Dircti Statistik, Financiël statistikn Vrwrking: POM-ERSV Limburg Sinds 2003 is d achtrstand van Limburg t.o.v. Vlaandrn nog its tognomn. Ht Maasland n Noord-Limburg wtn d wlvaartskloof its t dichtn. Zuid-, Wst- n vooral Middn-Limburg vrlizn wat trrin. D rlativ groicijfrs van d vijf Limburgs strkn variërn tussn 2003 n 2007 van +13,5% in Middn-Limburg tot +18,5% in ht Maasland. Door pndlarbid n ht tmprnd ffct van d social zkrhid is d rgional spriding van dz inkomnsindicator op strknivau binnn Limburg in 2007 bprkt tot n standaarddviati in rël trmn (uitgdrukt in constant prijzn van 2004) van 483,28 wat vrglkn mt 2003 ( 635,50) wijst op n convrgrnd ontwikkling van d inkomns van d Limburgs strkn in d bschouwd priod. Dz standaarddviati gft aan in hovrr d inkomns afwijkn van ht gmiddld. Limburgs gmntn In 2007 bdraagt (tabl 1 n figurn 3 n 4) in d gmnt Hrstapp ht gmiddld ntto blastbaar inkomn pr inwonr 17.213, gvolgd door Hasslt mt 16.460. Tssndrlo ( 15.785), Alkn ( 15.470) n Dipnbk ( 15.437) vrvolldign d top 5. In 2003 vormdn dzlfd gmntn dz top 5, zij ht in n andr volgord : Hasslt ( 14.549), Tssndrlo ( 14.022), Dipnbk ( 13.641), Alkn ( 13.623) n Hrstapp ( 13.336). D gmntn mt d laagst gmiddld inkomns in 2007 zijn Maasmchln ( 12.655), Kinrooi ( 13.021), Gnk ( 13.023), Houthaln-Hlchtrn ( 13.091) n Bocholt ( 13.140). In 2003 warn d hkknsluitrs : Vorn ( 10.485), Maasmchln ( 10.680), Kinrooi ( 10.856), Bocholt ( 11.134) n Dilsn-Stokkm ( 11.269). Ntto fiscaal inkomn pr inwonr (in ) in 2007 Bron: FOD Economi - Algmn Dircti Statistik, Financiël statistikn Vrwrking: POM-ERSV Limburg 8 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010 ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-9

gg s inn l d i k k i l i t wk nk bbllidw soi ont D groi van ht inkomn pr inwonr in d priod 2003-2007 knt op gmntlijk vlak n uitnlopnd vrloop. In Vorn stijgt ht gmiddld ntto fiscaal inkomn pr inwonr ht snlst (+30,2%). D traagst stijgr is d gmnt Gnk (+12,5 %). D standaardafwijking in rël trmn (uitgdrukt in constant prijzn van 2004) van d 44 Limburgs gmntn vrklint van 909,62 in 2003 tot 883,46 in 2007. Er is bijgvolg op gmntlijk nivau ook sprak van convrgnti van d inkomns, zij ht hir n rdr langzaam zichtbaar wordnd convrgnti. Blijkbaar volstaan pndlarbid n social corrctis nit om op gmntlijk vlak snllr t komn tot n btr glijkmatig spriding van d inkomns. Wllicht liggn bijkomnd spcifik lokal dmografisch n social aspctn aan d grondslag hirvan, zoals wrklooshid, lftijdsstructuur, gmiddld gzinsomvang, gmiddld scholingsgraad, ondrnmingsdynamik n/of sctorstructuur. Figuur 3 : Gmiddld ntto fiscaal inkomn pr inwonr in 2007 HamontAchl Nrplt Lomml Ovrplt Bocholt Hchtl Eksl Br Maasik Muwn Gruitrod Ham Bringn HouthalnHlchtrn Tssndrlo Opglabbk HusdnZoldr Dilsn Stokkm As Zonhovn Lummn Maasmchln Gnk Haln Kinrooi Pr Lopoldsburg < E 13.500 E 13.500 n < E 14.000 E 14.000 n < E 14.500 E 14.500 n < E 15.000 E 15.000 n < E 15.500 E 15.500 Hrkd-Stad Hasslt Zutndaal Dipnbk NiuwrAlkn krkn Kortssm Wlln St. Truidn Lanakn Bilzn Hoslt Rimst Borgloon Tongrn Hrs Vorn Ginglom Hrstapp Bron: FOD Economi - Algmn Dircti Statistik, Financiël statistikn Vrwrking: POM-ERSV Limburg Figuur 4 : Groi-% van ht gmiddld ntto fiscaal inkomn pr inwonr 2003-2007 HamontAchl Nrplt Lomml Ovrplt Bocholt Hchtl Eksl Br Kinrooi Pr Lopoldsburg Maasik Muwn Gruitrod Ham Bringn HouthalnHlchtrn Tssndrlo Opglabbk HusdnZoldr As Maasmchln Gnk Hrkd-Stad Hasslt Dipnbk NiuwrAlkn krkn Zutndaal Lanakn Bilzn Kortssm Wlln St. Truidn Dilsn Stokkm Zonhovn Lummn Haln < +14% +14% n < +16% +16% n < +18% +18% n < +20% +20% Hoslt Rimst Borgloon Tongrn Hrs Vorn Ginglom Hrstapp Bron: FOD Economi - Algmn Dircti Statistik, Financiël statistikn Vrwrking: POM-ERSV Limburg 10 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010 ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-11

blidsontwikkling blidsontwikkling Ondrnmrschap Ondrnmrschap is d motor van onz conomi. Zondr ondrnmrs n ondrnmingszin is r gn conomisch vooruitgang. In d ondrnmingn wordt immrs togvogd waard gcrërd n ht Limburgs bdrijfslvn zorgt voor d crati van wrkglgnhid, ook in zr moilijk conomisch omstandighdn. Marc Vandput, gdputrd van conomi: Cratif, innovatif n duurzaam ondrnmrschap, d continu ontwikkling van n knnis- n innovatigdrvn conomi n voldond kwalitativ startrs vormn d basis voor ht wlslagn van d vrdr conomisch ontwikkling. Ondrnmn is nit alln n zaak van kansn grijpn, risico durvn nmn, karaktr n doorzttingsvrmogn. Marc Vandput: Ht slagn of faln in ht zlfstandig ondrnmrschap wordt ook strk bpaald door knnis n door n god bgliding. Dit gldt zkr bij d opstart van n zlfstandig activitit. Uit talrijk ondrzokn blijkt dat startrs di zich latn bglidn, advisrn n coachn voor n tijdns d start mr kans hbbn op succs. Startrs Uit d Startrsatlas 2010 van ondrnmrsorganisati UNIZO (in samnwrking mt Cofac Srvics) blijkt dat ht aantal startrs pr jaar sinds 2008 onafgbrokn daalt. D daling dot zich voor in all sctorn maar is rg opvallnd in bank-vrzkringn, immobiliën n landbouw. Ht aantal startrs in Blgië daald tussn 2008 n 2009 mt 5,85%. Om d provinci Limburg vrdr t profilrn als n ondrnmnd rgio, motn ondrnmingszin n ondrnmingscomptntis vrdr wordn gpromoot zodat niuw, bloftvoll n tokomstgricht ondrnmingn wordn opgstart. Tabl 1: Startrs in Blgië: Evoluti 2000 2009 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 49.354 48.458 47.496 48.064 53.742 57.478 63.400 70.007 67.511 63.561-1,82% -1,99% 1,20% 11,18% 6,95% 10,30% 10,42% -3,57% -5,85% Bron: Cofac Euro DB - UNIZO 12 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010

Startrs hbbn voorsprong in Limburg In ht rst smstr van 2010 starttn in hl Blgië 32.873 mnsn n ondrnming. Dit is n stijging mt 2,94% in vrglijking mt d rst zs maandn van 2009. Dz stijging kan wijzn op n voorzichtig hroplving sinds d daling in 2008 wrd ingzt. Tabl 2: Startrs in Blgië: Evoluti in ht rst smstr 2006-2010 2006 2007 2008 2009 2010 32.061 35.667 35.658 31.933 32.873 +11,25% -0,03% -10,45% +2,94% Bron: Cofac Euro DB - UNIZO D provinci Limburg tlt rlatif winig niuw ondrnmingn in 2009: 5.251 oftwl slchts 8,3% tn opzicht van ht national totaal. Limburg knt tn opzicht van 2008 bovndin mt 6,95% mindr startrs n strkr daling dan ht Blgisch gmiddld. Tabl 3: Startrs in Limburg: Evoluti 2000 2009 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 3.790 3.924 3.910 3.747 4.293 4.626 4.894 5.788 5.643 5.251 3,54% -0,36% -4,17% 14,57% 7,76% 5,79% 18,27% -2,51% -6,95% Bron: Cofac Euro DB - UNIZO Tabl 4: Startrs in Limburg: Evoluti in ht rst smstr 2006-2010 2006 2007 2008 2009 2010 2.532 2.903 2.942 2.686 2.666 +14,65% +1,34% -8,70% -0,75% Bron: Cofac Euro DB - UNIZO In ht rst smstr van 2010 notrt Limburg nog n licht daling van 0,75% niuw ondrnmingn tn opzicht van dzlfd priod vorig jaar. Ondanks dz daling knt Limburg nog altijd n vrij groot aantal startrs. Tot 2008 tld onz provinci ht mst aantal startrs pr 1.000 inwonrs in Vlaandrn. In 2009 mot Limburg mt n scor van 6,34 startrs pr 1.000 inwonrs nipt d provinci Antwrpn (6,35) vooraf latn gaan. D ovrlvingsgraad van startnd ondrnmingn zit hlaas in n dalnd trnd: na vijf jaar blijkt nog slchts 66,3 % actif t zijn. Tw jaar gldn bdrog d ovrlvingsgraad na 5 jaar nog 76,4%. Piln naar d oorzakn van dz tndns lidt al snl naar d vrslchtrd conomisch omstandighdn maar ook naar n gbrk aan voldond bgliding n advisring. D volldig Startrsatlas kan u trugvindn op www.unizo.b/startrs, in d Rubrik Knnisdatabank Startrs Gratis advischqus Ht conomisch hrstl is momntl nog hl broos. Ondrzok van Graydon Blgium gft voor d rst zs maandn van 2010 n absoluut rcord inzak faillissmntn aan. Op zs maandn tijd gingn r 5.283 bdrijvn ovr d kop: 248 mr dan ovr dzlfd priod in 2009 (+4,92%), waar ton al n rcord wrd gvstigd. Limburg tld ht rst smstr van 2010 in totaal 355 faillissmntn, tgnovr 314 in d rst jaarhlft van 2009 (+13,06%). Marc Vandput: W motn r dus alls aan don om d startrs van vandaag all kansn tot slagn t gvn. In d provincial bgroting hbbn wij daarom budgttair ruimt voorzin voor d crati van n startrsfonds, voor d ondrstuning van gratis advisvrlning aan startrs. Via d provincial advischqus kunnn startrs advis inwinnn dat z andrs nit zoudn gkrgn hbbn. En dit advis kan soms cruciaal zijn voor d ovrlving of doorgroi van n startnd bdrijf. Mt d gratis advischqus wil d provinci Limburg startrs aanmodign om zich t latn bglidn, advisrn n coachn voor n tijdns d start van hun ondrnming. D coördinati is in handn van UNIZO-Limburg, waar al n gspcialisrd dinstvrlning voor startnd ondrnmrs is uitgbouwd. D UNIZO Startrsrvic ondrstunt startrs op vrschillnd manirn. Afhanklijk van d vragn n d fas van voorbriding waarin d startr zich bvindt, kan hij of zij trcht op d infosssis, startrscursussn of bij d UNIZO-startrsadvisur voor n prsoonlijk advisgsprk. Elk Limburgs startr in hoofdbrop di mindr dan dri jaar actif is, kan voor n maximumbdrag van 900 uro advis inwinnn bij divrs advisurs rond ondrnmrsthma s als HRM-blid, markting, financiring, subsidis, ICT, aankoopblid, marktondrzok, businssplan, wbsits, innovati, juridisch advis,. En actul n volldig lijst van d advisdominn n advisurs vindt u op www.unizo.b/limburg. D aanvragr ontvangt n chqubokj mt 18 advischqus van 50 uro (voor n total waard 900 uro). Dz chqus gvn rcht op advis van één of mrdr xprts binnn d vrschillnd dominn. D chqus kunnn gbruikt wordn gdurnd één jaar na ontvangst. Elk Limburgs startr kan slchts éénmaal gbruik makn van ht systm van gratis advischqus. Wgns ht grot succs is d rst voorraad chqus uitgput. In totaal ddn al 220 startrs brop op d advischqus. Mr informati ovr d advischqus voor startnd ondrnmrs: Provinci Limburg - Dinst Economi Univrsititslaan 1-3500 Hasslt Tl. 011 23 74 24 - conomi@limburg.b www.limburg.b/conomi UNIZO-Limburg - Startrssrvic Maastrichtrstnwg 254-3500 Hasslt Tl. 011 26 30 96 - startrssrvic@unizo-lim.b www.unizo.b/startrs ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-13

blidsontwikkling blidsontwikkling Situring D vrdr ontwikkling van d logistik sctor, ondrmr gricht op Valu Addd Logistics, staat hoog op d Limburgs politik agnda. Dz provincial blidsprioritring is gstart mt ht initiatif van gdputrd van conomi Marc Vandput, voor d opmaak van n logistik ontwikklingsplan door ht VIL. Dit rsultrd in d studi Logistik Poort Limburg. Divrs andr Vlaams provincis hbbn ht voorbld van Limburg gvolgd. Door ht EFRO-projct IntrPOM Logistik wordn dz provincial ontwikklingsplannn mt lkaar vrbondn om d comptitivitit van Vlaandrn als logistik rgio t vrhogn, mt als dol mr togvogd waard n wrkglgnhid t crërn in d logistik sctor. In ht projct wrkn vir provincial ontwikklingsmaatschappijn samn, mt nam POM Limburg, POM Vlaams-Brabant, POM Antwrpn n POM Oost-Vlaandrn. Dit artikl blicht d activititn n ralisatis van POM Limburg n ht Logistik Platform Limburg (LPL) in ht kadr van ht EFRO-projct IntrPOM Projct Logistik. Stuurgrop Logistik Platform Limburg In ht kadr van ht IntrPOM Projct Logistik hft POM Limburg als dolstlling ht uitbouwn van n strk organisatistructuur voor d gmnschapplijk ontwikkling van d logistik sctor in Limburg. Ht Logistik Platform Limburg (LPL) wrd in 2007 opgricht ondr d kopl van POM Limburg. Ht LPL fungrt als n provincial logistik managmntorganisati waarin vrladrs, logistik dinstvrlnrs, ovrhdn, ondrwijs- n ondrzoksinstllingn zijn vrtgnwoordigd. Binnn ht LPL wrdn n Stuurgrop, n Logistik Comité n 5 wrkgropn opgricht. Dz wrkgropn zijn actif in volgnd dominn: bdrijvntrrinn, optimalisring hintrlandvrbindingn, markting & promoti, opliding knnis arbidsmarkt n innovati & ICT. Ht ghl wordt gcoördinrd door d Logistik Managr n door d Logistik Stafmdwrkr bij POM Limburg. D Stuurgrop van ht LPL staat in voor ht bpaln van d stratgi n voor ht validrn van d rds gnomn actis. Tot voor kort was dz Stuurgrop samngstld uit d voorzittr van ht LPL, d dirctur n d logistik managr van POM Limburg n blangrijk splrs uit d logistik sctor. Gzin d initiativn di LRM nv nmt inzak ht intrnationaal vrmarktn van d Limburgs sprpuntsctorn waarondr ook logistik n gzin d vrbondnhid van nv D Schpvaart mt ht gburn rond transport n logistik in Limburg wrdn bid organisatis rcnt uitgnodigd om ook dl uit t makn van dit forum. Op di manir crërt ht LPL n brdr draagvlak voor zijn activititn. Duits bdrijfslidrs t gast bij Havn Gnk In ht kadr van ht EFRO-projct IntrPOM Projct Logistik, wrkgrop Optimalisring Hintrlandvrbindingn, hft POM Limburg n opdracht om jaarlijks minstns tw cass t ralisrn, gricht op ht bundln van godrnstromn. Vanuit dit prspctif vrwlkomd POM Limburg op dinsdag 29 juni 2010, in samnwrking mt d Industri- und Handlskammrn (IHK s) van d rgio s Aachn, Köln n Krfld-Monchngladbach-Nuss, n 30-tal Duits bdrijvn bij Havn Gnk. Omdat dz bdrijvn spcifik gïntrssrd zijn in d moglijkhdn n d voordln van ht vrvor ovr d binnnwatrn wrdn r achtrnvolgns uitnzttingn ggvn door Dhr. Lon Dondrs (Algmn dirctur Havn Gnk), Dhr. Filip Vrbk (vrvorsdskundig nv D Schpvaart/VOKA Limburg) n Dhr. Matthias Vandcastl (Businss Dvlopmnt Managr Gmntlijk Havnbdrijf Antwrpn). Op dz manir wil POM Limburg bijdragn tot ht promotn van d modal shift van wgvrvor naar binnnvaart op d as Antwrpn-Limburg. Dz dolstlling kadrt ook binnn ht EFRO-projct IntrPOM Projct Logistik. 14 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010

IntrPOM Projct Logistik Ht is d bdoling van POM Limburg om op kort trmijn nog mr vrladrs n xpditurs knnis t latn makn mt d moglijkhdn op ht gbid van binnnvaart n spoorvrvor op d as Antwrpn- Limburg - Rijnland. Vanuit dit prspctif hbbn POM Limburg n ht Europan Logistics Cntr (ELC) uit Ndrlands-Limburg n gzamnlijk actiprogramma uitgwrkt. Dit actiplan is ingpast in n grootschalig grnsovrschrijdnd projct Grnznloz logistik dat in ht kadr van ht Intrrg IV A-programma van d Grnsrgio Vlaandrn-Ndrland wordt voorbrid. Markting n acquisiti Johan Grutman, logistik managr POM Limburg, nam bgin juni dl aan d handlsmissi naar China gorganisrd door POM Antwrpn, ht Gmntlijk Havnbdrijf Antwrpn n d Vlaams- Chins Kamr van Koophandl (VCKK). D dlgati bzocht achtrnvolgns d stdn Tianjin, Chongqing, Yangzhou, Suzhou n Shanghai n woond talrijk sminaris n andr zaklijk bijnkomstn bij. Ook wrd van d glgnhid gbruik gmaakt om t ntwrkn mt lokal autorititn n commrciël vrtgnwoordigrs. Dit initiatif maakt dl uit van d gzamnlijk marktingstratgi van POM Limburg n ht Gmntlijk Havnbdrijf Antwrpn om Limburg t promotn als prfrntil hintrland van d Havn van Antwrpn. Mt dz gmnschapplijk marktingstratgi wordt ook gvolg ggvn aan d samnwrkingsovrnkomst tr ralisati van d Extndd Gatway Antwrpn Limburg di Limburg n ht Gmntlijk Havnbdrijf Antwrpn bgin 2009 ondrtkndn. Concpt Albrthavn Ook tijdns d Limburgwk in China (Shanghai) wrd r op 20 mi 2010 n dag gwijd aan Valu Addd Logistics & Transportation Scincs. Tijdns sminaris wrdn d logistik trovn van Limburg gpromoot n kwamn n aantal blangrijk Limburgs logistik splrs aan ht woord, zoals Ewals Cargo Car, Grop H. Essrs n JET Logistics. Tijdns d Limburgwk wrd r zlfs n samnwrkingsovrnkomst afgslotn tussn Grop H. Essrs n Shanghai HTL Int Logistics. Zoals bschrvn in ht EFRO-projct IntrPOM Projct Logistik dfinird d wrkgrop Optimalisring Hintrlandvrbindingn ht concpt Albrthavn. Dit concpt wordt door POM Limburg vrdr uitgdragn ondrmr tijdns d Logistik Dag Limburg op dondrdag 23 sptmbr 2010 in ht Ndrlands Horst. Op d wbsit www.logistikinlimburg.b vindt u d uitnodiging n ht programma voor dz Logistik Dag Limburg. Gdputrd van conomi n voorzittr POM Limburg Marc Vandput: Mt financiring vanuit d Stichting Limburg Strk Mrk, wordt op basis van ht concpt Albrthavn n marktingplan uitgwrkt voor d ralisati van d Albrthavn mt Gnk als logistik poort n mt strk vrbindingn naar andr logistik clustrs. Dz acti maakt dl uit van ht provinciaal actiplan van POM Limburg. POM VLAAMS-BRABANT ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-15

blidsontwikkling blidsontwikkling Situring POM Limburg nmt als copromotor dl aan ht projct Grnznloz Logistik dat kadrt binnn ht Intrrg IV-programma voor d Grnsrgio Vlaandrn Ndrland. Ht projct is rop gricht innovati n duurzaamhid binnn d logistik sctor t vrstrkn. D blangrijkst dolgrop zijn d logistik bdrijvn in Vlaandrn n Zuid-Ndrland. Dit koplprojct tlt grnsbrd n 12-tal projctpartnrs. Ht projctvoorstl wrd bgin juli ingdind bij ht Intrrg-scrtariaat n wordt bgin oktobr tr godkuring voorglgd aan d Intrrg-stuurgrop. Ht koplprojct wordt aan Vlaams zijd gtrokkn door POM Antwrpn n POM Oost-Vlaandrn n aan Ndrlands zijd door d Brabants Ontwikklingsmaatschappij (BOM). Op aangvn van gdputrd Marc Vandput, hbbn d acht partnrprovincis logistik gprioritrd zodat n omvangrijk EFRO-budgt tr bschikking is. Limburg hft in dz prioritring 400.000 uro vrijgmaakt. Hirdoor kunnn 800.000 uro projctkostn door d POM in onz provinci wordn gmaakt. D total projctkost voor Limburg is gbudgttrd op 844.750 uro, waarvan d hlft via Europs middln gfinancird kan wordn. Aan d provinci Limburg wordt n cofinanciring van 157.330 uro gvraagd. D vraag naar provincial cofinanciring zal door d gdputrd in dputati wordn inglid. D cofinanciring vanuit POM Limburg tnslott is bgroot op 126.710 uro. D projctpriod loopt van 1 sptmbr 2010 tot n mt 31 augustus 2013. Projctactis Ht projct bstaat uit vijf dominn: projctcoördinati, communicati, tchnologymapping, fficiënt ruimtgbruik n impactprojctn btrffnd ht bundln van godrnstromn n ktnrgi. D luikn projctcoördinati n communicati zijn koplactivititn. POM Limburg zal actif inzttn op d dominn tchnologymapping, fficiënt ruimtgbruik n impactprojctn. D projctactis als ghl zttn d volgnd zakn voor d logistik sctor in d vrf: -- ht potntil van d logistik sctor om zich t ontwikkln als draaischijf -- ht blang n d moglijkhdn van vrduurzaming -- d moglijkhdn van samnwrking in d grnsrgio tn aanzin van fficiëntivrhoging n tchnologisch ontwikkling Tchnologymapping Ht innovatipotntil van d grnsrgio is momntl onvoldond gknd. Ht in kaart brngn hirvan zal lacuns blootlggn n ht potntil vrduidlijkn, n aldus visionair n richtingbpalnd zijn. Dit voor zowl ondrzok, ontwikkling, gricht invstringn, als voor blidskuzs. D dolstlling is binnn d logistik sctor ht aanwzig innovatipotntil t bnomn n gvolig t vrstrkn. Hirbij wordt d focus nit alln op logistik dinstvrlnrs glgd, maar ook op vrladrs, ICT ontwikklaars, productdsignrs n vastgodsplrs. Kortom, op d logistik sctor in haar totalitit, inclusif dinstvrlnrs. Ht is door al dz actorn samn t brngn dat baanbrknd innovati moglijk wordt. Productn kunnn op dz manir op d mst fficiënt n ffctiv wijz wordn gproducrd, gtransportrd n grcyclrd. D output van n grondig nquêtring, bvraging n dipt-intrviws mot n bld oplvrn van ht innovatipotntil van d sctor. Dz informati wordt in Vlaandrn vrgaard door ht Vlaams Instituut voor Logistik (VIL), in afstmming mt ht Topinstituut Logistik in Brda (DINALOG). D rsultatn wordn gdld n vrsprid via sminaris, waarop bdrijvn, knnisinstllingn n subsidivrstrkkrs mt lkaar in contact wordn gbracht. Dz sminaris dragn bovndin bij tot n positiv imagovorming van d sctor. Door t focussn op innovati n duurzaamhid wordt ht bld dat van logistik lft, mt nam loutr transport n opslag, grondig bijgstld. Vrdr wordt topassingsgricht ondrzok n spin-offvorming gfacilitrd door innovativ bdrijvn in contact t brngn mt knnisinstllingn n subsidivrstrkkrs. Efficiënt ruimtgbruik Ondr dit luik willn d projctpartnrs d haalbaarhid van d ontwikkling van vlblovnd locatis in hun provinci totsn of d mrwaard van bstaand logistik locatis maximalisrn. Dit kan gaan van ht in kaart brngn van n btr ontsluiting, d opmaak van n stappnplan om d intgrati in d omgving t bvordrn of ht bpaln van ht logistik potntil van sits. Ht gaat hir stds om topassingsgricht ondrzok dat d concrt (vrdr) ontwikkling van n sit of trrin tn god komt. Tr bvordring van n vrniuwd conomisch profil voor Limburg wrd in ht Limburgplan d sctor logistik als n sprpuntsctor bnomd. Vanuit dit prspctif profilrt Limburg zich ook als d Extndd gatway bij uitstk van d Havn van Antwrpn. Bovndin wordt d logistik poort Gnk in d hrzining van ht Ruimtlijk Structuurplan Vlaandrn gslctrd als intrnationaal goriëntrd multimodaal logistik park buitn d zhavns. Op 18 dcmbr 2009 stld d Vlaams Rgring dz hrzining voorlopig vast. Binnn d provinci Limburg wordn op dit momnt ongvr 800 hctar aan rgional bdrijvntrrinn ontwikkld, waarvan n gdlt zkr in aanmrking zal komn voor logistik bdrijvighid. Binnn dz actilijn wil POM Limburg ht logistik potntil van n aantal door hn gslctrd locatis in kaart brngn. D bdoling is om op di manir vrstandig t kunnn inzttn op locatis mt maximaal potntil. Concrt wil POM Limburg d sits Gnbos, Zwartbrg II, Kristalpark III n Brustm aan haalbaarhidsstudis ondrwrpn. Mr bpaald: -- Invulling middnstrook Gnbos (2,5 ha) : ondrzok naar optimal n concrt invulling, haalbaarhidstots, inrichtingsschts n inrichtingsvoorstl. -- Invulling bovnst platau Zwartbrg II (8,5 ha) : opmaak haalbaarhidsstudi, mastrplan in contxt van bstaand BPA, ondrzok naar rchtstrks ontsluiting Wg naar Zwartbrg in afstmming mt Gnk n AWV. -- Invulling logistik zon n trminal Kristalpark III (46 ha) : haalbaarhidsstudi, infrastructuurstudi, mastrplan. -- Luchtvaartgbondn activititn Brustm (8 ha) : haalbaarhidsstudi, cas study trminal, dtailinfrastructuurstudi, mastrplan. -- Ontsluiting Europark. Daarnaast voorzit POM Limburg binnn dit projct middln voor d inrichting van n facilititnzon op d blangrijkst (logistik) trrinn in Limburg. Hirbij wordt gdacht aan n parkrzon voor vrachtwagns, brmafval, facilititn, moglijkhdn naar samnwrking mt actorn social conomi. Ook ht hrinschakln van onbnutt prcln in functi van logistik wordt binnn dit projct gralisrd, mt nam voor d zon Daf Gnk Zuid (10 ha onbnut) n d zon Punch (10,5 ha onbnut). Voor dz zons wordt n haalbaarhidsstudi uitgwrkt, vnals n inrichtingsschts n n infrastructuurplan. Grnznloz logistik Optimalisrn van godrnstromn in d Extndd Gatway Antwrpn Limburg In ht kadr van ht koplprojct Grnznloz Logistik hbbn POM Limburg n ht Europan Logistics Cntr (ELC) Limburg (NL) n impactprojctvoorstl btrffnd ht bundln van godrnstromn uitgwrkt. Via dit projct strvn POM Limburg n ht ELC Limburg naar n conomisch n cologisch optimalisati van d godrnstromn in d Extndd Gatway Antwrpn Limburg via binnnvaarttrminals. In ht kadr van ht voorondrzok van dit projct wordn bstaand godrnstromn naar n door Limburg in kaart gbracht. Hirvoor wil POM Limburg brop don op data di rds bschikbaar zijn bij vrschillnd instantis n dz, indin nodig, aanvulln mt ign vrzamld ggvns. Op basis van d vrzamld data wordn vrladrs n binnnvaarttrminals uitgnodigd om in t stappn in pilootprojctn waarbij pr bdrijf in dtail wordt ondrzocht wat ht ffctiv potntil is voor modal shift n optimalisati. Ht voorondrzok n d daaruit volgnd pilootprojctn wordn bglid door xtrn consultants mt d nodig xprtis in dit domin. Dz consultants rapportrn aan n comité van onafhanklijk dskundign. Om dit projct ondr d aandacht t brngn, vindt in novmbr 2010 n kick-off vnt plaats. 16 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010 ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-17

ruimtlijk conomi ruimtlijk conomi Situring Eén van d blangrijkst hokstnn van d Limburgs wlvaart wordt gvormd door n god draaind conomi. En god draaind conomi kan zorgn voor d crati van togvogd waard n zorgt voor ht schppn n minstns ht bhoudn van twrkstlling. D financil-conomisch crisis van 2008 n 2009 n d daaruit voortvloind (tchnisch) wrklooshid toond dit ds t mr aan. Voor onz conomi mot dan ook d nodig ruimt gcrërd wordn. Daglijks wonn, wrkn n ontspannn mr dan 820.000 prsonn binnn d grnzn van d provinci Limburg, n provinci mt n total bschikbar opprvlakt van mr dan 240.000 ha. Ht hoft dan uitraard ook gn btoog dat n god n doordacht ruimtlijk conomisch blid mt btrkking tot d crati n ht bhr van d conomisch ruimt, rkning houdt mt ht vnwicht tussn d bschikbar ruimt n d gldnd maatschapplijk blangn. Zkr in n contxt waarin blangrijk wrldthma s zoals tonmnd wrklooshid, d conomisch crisis, d opwarming van d aard, voortschrijdnd ontbossing, stijgnd nrgikostn n n vastlopnd mobilitit stds mr aandacht krijgn n idrn don bsffn dat duurzam maatrgln binnn all maatschapplijk gldingn noodzaklijk zijn, zkr ook op gbid van ruimtgbruik. Binnn POM Limburg is d dinst Ruimtlijk Economi blast mt d uitbouw van n kwantitatif n kwalitatif aanbod van vstigingsruimt voor ondrnmingn. En stds blangrijkr aandachtspunt binnn dit taknpakkt is d (hr)ontwikkling van kwalititsvoll n duurzam bdrijvntrrinn. STREVEN NAAR DUURZAME BEDRIJVENTERREINEN IN LIMBURG Dfiniti duurzam bdrijvntrrinn Duurzam conomisch ontwikkling vrwijst naar ht samngaan van conomisch ontwikkling mt rspct voor ht lfmiliu n voor ht wlzijn van d huidig n tokomstig gnratis. Ht bgrip duurzam bdrijvntrrinn slaat ondrmr op aspctn van inrichting, ruimtgbruik, ruimtlijk kwalitit, miliuvrindlijk omgaan mt rststoffn n nrgi, n CO2 nutralitit. Niuw idën n innovativ concptn kunnn n grot bijdrag lvrn aan n duurzam inrichting van d bdrijvntrrinn zodat d huidig n niuw ondrnmingn zich kunnn inschaln in d actul dolstllingn van duurzaam ondrnmn. Naast d duurzam inrichting van niuw trrinn gaat d aandacht ook stds mr naar initiativn om bstaand bdrijvntrrinn op t waardrn. Ook dz hrontwikkling kadrt in n duurzaam omgaan mt d bprkt conomisch ruimt, zodat d huidig conomisch activititn kunnn wordn bstndigd n vntul knlpuntn kunnn wordn aangpakt. D duurzam inrichting van d conomisch ruimt is n vrantwoordlijkhid van divrs actorn. POM Limburg stlt zich op dit vlak op in n ondrstunnd rol voor d trrinbhrdrs (doorgaans ht gmntbstuur) n d ondrnmrsclub di d gvstigd bdrijvn vrtgnwoordign. Op d mst Limburgs bdrijvntrrinn hbbn d ondrnmingn zich vrnigd in n drglijk ondrnmrsclub. Ruimtlijk inrichting, ruimtgbruik, ruimtlijk kwalitit Erst n vooral is ht blangrijk op t mrkn dat n duurzaam ruimtlijk conomisch blid, naast ht voorzin van kwantitatif voldond ruimt om t ondrnmn, ook oog mot hbbn voor n god locatiblid inzak bdrijvntrrinn. Dit blid wordt gvormd door ht zokn naar n vnwicht tussn rgional spriding n conomisch hoofdstructuur (oog voor ht subrgional vnwicht in vraag n aanbod), via diffrntiati in vstigingsmilius, via n zuinig n fficiënt omgaan mt d ruimt n via ht rvitalisrn van bstaand trrinn. In vrband mt d ruimtlijk inrichting van niuw bdrijvntrrinn zijn d afglopn jarn n aantal princips van duurzaamhid gmngod gwordn. D visul kwalitit van bdrijvntrrinn vrhoogt in aanzinlijk mat d aantrkkingskracht op niuw invstrdrs n lvrt n bijdrag aan d maatschapplijk aanvaardbaarhid van d conomisch activititn. D vrbtring van d visul kwalitit is dan ook sinds lang n aandachtspunt voor POM Limburg n zijn voorgangr 18 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg -sptmbr 2010 ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg -sptmbr 2010-19

k j i l m i o t n o m c i tlijkm i Rru m no uio c GOM-Limburg. In d jarn ngntig is n grootschalig invstringsprogramma van gronvoorzining n van uniform bwgwijzring op bijna all bstaand bdrijvntrrinn van rgionaal blang uitgvord. Vandaag ondrschidn d Limburgs bdrijvntrrinn zich hirdoor op n positiv manir. Dz invstringsinspanningn vragn chtr om blijvnd aandacht n rglmatig ondrhoud door d trrinbhrdrs. D uniform bwgwijzringsystmn bhovn in n aantal gvalln n opwaardring. POM Limburg bidt daarom aan d btrffnd gmntbsturn d facilitit n ondrstuning om d infobordn up-to-dat n opniuw in god staat t brngn. Naast visul kwalititsaspctn zoals n dglijk gronvoorzining zowl op ht publik als op ht privat domin, zijn ook aspctn van intgraal watrbhr aan d ord: dubbl riolringssystmn, opvang, buffring n vntul hrgbruik van hmlwatr di via collctiv infrastructurn kunnn wordn voorzin. D dolstlling van zuinig n fficiënt ruimtgbruik wordt almaar schrpr gstld omdat d maatschapplijk contxt hirto dwingt. En klassik pijnpunt in ht uitgiftblid siturt zich bij d klinr KMO s, di n stds blangrijkr aandl hbbn in d niuw vraag naar bdrijfsvstigingsplaats. Vandaag is ht bsf vrij algmn vrbrd dat ht nit mr kan dat n klin KMO n bdrijfsprcl wordt togwzn van n halv ha om r n hal van 1.000 m² (of mindr) op t richtn. POM Limburg stlt vast dat in d voorbij vijf jarn ht gkoppld bouwn van KMO-bdrijfspandn in Limburg rds op mrdr plaatsn is ingburgrd graakt. Ht zr gslaagd bdrijvntrrin Lang Bmdn in HusdnZoldr is n god voorbld, vnals tal van initiativn di door privat ontwikklaars wrdn n wordn gnomn om bdrijfsmoduls voor KMO s in gropsbouw of in kopplbouw t ralisrn: ondrmr in Opglabbk, in Houthaln Cntrum Zuid, in d Gitrijstraat in Gnk, in Ovrplt n op vl andr locatis. Dz voorbldn vrdinn vrdr navolging. In ht vrldn gburd ht wl vakr dat bdrijvn n ruimr grondopprvlakt vrwirvn dan nodig, of dat d oorspronklijk plannn van ht bdrijf nit volldig wrdn gralisrd. Dit hft glid tot d on- n ondrbnutting van bdrijfskavls. Ht lopnd projct ondrhandlingstams onbnutt bdrijfsgrondn tracht corrigrnd op t trdn door via contactn n ondrhandlingn mt d ignaars dz grondn opniuw in t schakln. Voor d tokomst is ht blangrijk om d uitgift t formalisrn via n vrkoopsovrnkomst di clausuls mt trugkoopmoglijkhid voorzit indin d bnutting na vrloop van tijd ondrmaats blijft. POM Limburg hft rcnt d typ-ovrnkomst di drglijk trugkoopmoglijkhid bvat, gactualisrd. Dz typ-vrkoopovrnkomst wordt ondrtussn door d mst trrinbhrdrs in Limburg ook gbruikt. 20 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg -sptmbr 2010 Rvitalisring n hrstructurring van bstaand vroudrnd bdrijvntrrinn Mtinstrumnt Mtn is wtn, ondr dit motto ontwikklt POM Limburg samn mt ht Cntrum Duurzaam Bouwn (Cdubo), in ht kadr van ht projct Sustainabl Industrial Sits, godgkurd in ht kadr van ht Intrrg IVA-programma van d Eurgio Maas-Rijn, n praktisch instrumnt om d duurzaamhid van n bdrijvntrrin in kaart t brngn n om aan t duidn wlk puntn voor vrbtring vatbaar zijn. In aanvulling op d planningsinitiativn n d ontwikkling van niuw bdrijvntrrinn ligt r n grot taakstlling bij d bstaand bdrijvntrrinn. Zoals in d mnslijk dmografi splt ook op onz bstaand bdrijvntrrinn ht fnomn van d vroudring. Ht instrumnt bstaat uit n nvoudig, onlin in t vulln vragnlijst. Ht is n modulair systm op basis van kwantitativ n kwalitativ critria di d ontwikklaar bglidn in ht ontwikklingstrajct. D antwoordn op d divrs vragn wordn gbundld n hiruit wordt bpaald ho duurzaam ht trrin is. Ht instrumnt kan dan nrzijds ingzt wordn voor n (zlf)tst van d duurzaamhid van ht trrin maar latr kan ht uitgroin tot n labl of n critriast voor ht blid. Blangrijk is dat ht instrumnt gtotst blijft aan d praktisch ralitit. Bhrdrs van bdrijvntrrinn kunnn n bpaald ambitinivau bhaln of vooropstlln n ign accntn lggn. D lat mag nit onhaalbaar hoog liggn, maar dint toch voldond ambiti uit t straln. Er wordt ondrschid gmaakt tussn niuw n hr in t richtn bdrijvntrrinn. Ht totsingsinstrumnt zou bgin 2011 oprationl motn zijn. POM Limburg wil hir alrt op inspln, nrzijds om ht imago van dz bdrijvntrrinn gaaf t houdn, andrzijds opdat z in staat blijvn om god, dglijk bdrijvn aan t trkkn tr vrvanging van bdrijvn di ophoudn t bstaan. Trrinbhrdrs motn dan ook inspanningn lvrn om dz trrinn t vrjongn, t rvitalisrn. D Vlaams Rgring hft haar subsidirglmntn aangpast om ingrpn tr rvitalisring xtra t stimulrn. Ook trrinontwikklaars n bhrdrs kunnn hun bakns vrzttn. RavnshoutGnbos (in Ham n Tssndrlo) kan als voorbld dinn: d publik ontwikklaars hbbn r ht voornmn om n rvitalisring t koppln aan n niuw uitbriding, waarbij potntiël financiël opbrngstn uit dz uitbriding kunnn dinn om d rvitalisring m moglijk t makn. Miliuvrindlijk omgaan mt rststoffn n nrgi In Limburg lopn momntl mrdr voorbridnd studis om drglijk rvitalisring op n aantal bdrijvntrrinn gstalt t gvn: Maasmchln, Husdn-Zoldr, Opglabbk. Voor andrn, o.m. Maasik Jagrsborg n Ovrplt Nolimpark gaan drglijk studis, mt ondrstuning van POM Limburg, in ht najaar van 2010 van start. Nolimpark (Ovrplt) Zoals ht gval van Ovrplt Nolimpark lrt, zijn bij n rvitalisringsstudi vaak n vlhid van aspctn n van actorn btrokkn. Ht programma voor d rvitalisringsstudi voor Ovrplt bvat o.m. volgnd lmntn: Inzak infrastructuur n uitrusting -- En scrning van d aanwzig wginfrastructuur 40 jaar oud, wdrkrnd ondrhoud Sibriëstraat vrogr buitn industritrrin -- Riolringsstlsl n 120 buffrbkkns Is n groot gzamnlijk buffrbkkn zinvol? -- Opnbar vrlichting: T vrvolldign n t optimalisrn -- Wildparkrnd vrachtwagns Inzak ruimtgbruik -- T bstudrn in- n uitbridingszons -- Onbnutt bdrijfsgrondn Inschakling ondrhandlingstams Lgstand n vrijkomnd grondn van Umicor Ontsluiting 10 ha noordzijd kanaal via buurgmnt Ht cradl-to-cradl (C2C) princip wordt stds blangrijkr voor vl bdrijvn. D cntral gdacht van d cradl-to-cradl (wig tot wig) filosofi, is dat all gbruikt matrialn na hun lvn in ht n product, nuttig kunnn wordn ingzt in n andr product. Inzak zonvrmd woonclustrs -- Bhoud woonnclav Tuinwijk : lfbaarhidsaspctn -- Sibriëstraat: 15 zonvrmd woningn: uitdoving? Inzak togangspoort, ontsluiting, mobilitit -- Problmn vrkrsontsluiting: ingrpn vrkrscirculati, parking Nyrstar, maatrgln fitsrs, votgangrs -- Mobilitit: afstmming mt ht Spartacusplan -- Bnutting Kmpisch Kanaal -- Duidlijk togangspoort -- Inplanting hlihavn Inzak duurzaamhid n bdrijvntrrinmanagmnt -- CO2 nutralitit -- Ondrstunnd dinstn Ht hrgbruik van rststoffn is normalrwijz n zaak van lk individul bdrijf, n vindt bijgvolg doorgaans uitwrking in d ign bdrijfsinspanningn n bdrijfsprocssn. Ht opzttn van samnwrkingsvrbandn tussn tw of mrdr bdrijvn op htzlfd bdrijvntrrin kan d kansn op n succsvoll topassing van ht cradl-to-cradl gdachtgod vrhogn. Normalitr kan mn vrwachtn dat zulk initiativn spontaan door n tussn d vrschillnd bdrijvn tot stand komn. Toch tracht POM Limburg drglijk initiativn n ondrzokn t ondrstunn. Moglijk nog mr in d aandacht staat ht bhaln van n rducti in CO2 uitstoot n ht strvn naar CO2 nutralitit. D Vlaams Rgring gaf n blangrijk aanzt door d CO2 nutralitit op vlak van lktricititsvrbruik op t lggn voor niuw bdrijvntrrinn indin d trrinontwikklaar wnst brop t don op Vlaams subsidis voor d infrastructurl uitrusting. D trrinontwikklaar En vrglijking lrt dat vl van dz lmntn voor d rvitalisring in Ovrplt-Nolimpark op vrglijkbar wijz ook voorkomn in rvitalisringstudis op andr bdrijvntrrinn, bv. Maasik, Maasmchln, Opglabbk. ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg -sptmbr 2010-21

k j i l m i o t n o m c i tlijkm i Rru m no uio c zal dz vrplichting motn oplggn aan d bdrijvn di zich willn vstign op ht bdrijvntrrin. Er zijn vrschillnd manirn om d CO2 nutralitit op n bdrijvntrrin t brikn: -- gbruik van gron stroom -- compnsati door missikrditn En bdrijf kan ook zlf gron stroom opwkkn. Limburg knt rds n aantal initiativn van opwkking van gron stroom op bdrijvntrrinn. Ht gaat om windmolns in Lomml, Lanakn, Hasslt n Gnk, zonnpanlnparkn in Husdn-Zoldr n Lomml n biomassacntrals in Lomml n Tongrn. Projct Altrnativ nrgi Gnk-Zuid Mdio 2008 lancrd POM Limburg, op vraag van d bdrijvnclub Vrniging Industriëln Gnk (VIG) n d stad Gnk n projct om ht bdrijvntrrin Gnk-Zuid n mr duurzam uitstraling t gvn. Ht projct wordt samn mt projctpartnrs LRM n UHasslt uitgvord. Ht projct krg, mt d hog nrgiprijzn van bgin 2008 in ht achtrhoofd, 5 concrt dolstllingn: 1. D CO2 uitstoot op ht trrin Gnk-Zuid rducrn 2. D Europs norm inzak CO2-rducti hlpn ralisrn 3. Dirct financil voordl gnrrn tn aanzin van ht bdrijfslvn 4. All bdrijvn motn d moglijkhid hbbn om in ht projct t participrn a. Imago building voor nrzijds ht bdrijvntrrin Gnk-Zuid n b. andrzijds voor d individul bdrijvn di r gvstigd zijn Na n rst ondrzoksfas di n aantal potntis inzak vrduurzaming van ht bdrijvntrrin in kaart hft gbracht, is goptrd om bij prioritit acti t ondrnmn rond n collctif projct in vrband mt fotovoltaïsch zonnpanln. Uit n bvraging van d bdrijvn blk dat maar lifst 80% van d bvraagd bdrijvn wild mstappn in n drglijk gzamnlijk aankooptrajct. Na n opnbar slctiprocdur n n zorgvuldig n grondig afwging van prijs, kwalitit n srvic wrd in ht voorjaar 2010 ht bdrijf Lina Trovata aangduid als partnr voor d gropsaankoop n installati van d fotovoltaïsch zonnpanln. Lina Trovata is n intrnational ondrnming di duurzam n slimm nrgioplossingn aanbidt op maat van d particulir, d industri n d agrarisch sctor. Door dz gzamnlijk aankoop wordn d zonnpanln tgn n uitrst voordlig tarif gïnstallrd bij d participrnd bdrijvn. Via n haalbaarhidsstudi wordt op maat van ht bdrijf d mst rndabl oplossing ondrzocht. Enrzijds kunnn d ondrnmingn hun dak tr bschikking stlln, waarbij d invstring n installati van d zonnpanln gburd door n voor rkning van Lina Trovata. Andrzijds kunnn d bdrijvn via Lina Trovata ook zlf d invstring ralisrn. In ht rst gval krijgn d dlnmnd bdrijvn in rturn gron stroom tgn n uitrst voordlig tarif n n vrgoding voor ht gbruik van hun dak. In ht andr gval (bdrijvn di zlf invstrn in ht plaatsn van zonnpanln) btknt d gproducrd gron stroom n aanzinlijk bsparing op d lktricititsfactuur n bovndin ontvangt ht bdrijf gron stroomcrtificatn. Ht projct is momntl volop in uitvoring. Mr dan zstig bdrijvn hbbn d concrt intnti om aan dz gropsaankoop m t don. Tot nog to wrd voor mr dan 12 MWp (Mgawatt-pak) aan offrts vrwrkt; god voor 100.000 virkant mtr zonnpanln. D initiatifnmrs achtn 150.000 virkant mtr zkr haalbaar. Bij n succsvoll uitvoring wil POM Limburg graag dit initiatif vrdr uitdragn naar andr bdrijvntrrinn in Limburg. Om dit t vrwznlijkn stapt POM Limburg m in ht intrrgprojct Broikasgasrducti n duurzam nrgi. Broikasgasrducti n duurzam nrgi op Limburgs bdrijvntrrinn Ht grnsovrschrijdnd projct Broikasgasrducti n duurzam nrgi is in ht kadr van ht Intrrg-programma van d Grnsrgio Vlaandrn-Ndrland op 16 juni 2010 godgkurd. Samn mt ngn andr partnrs wil POM Limburg via dit projct n bijdrag lvrn aan ht vrmindrn van d uitstoot van broikasgassn op bdrijvntrrinn in d Grnsrgio Vlaandrn-Ndrland. Marc Vandput, voorzittr POM Limburg: W willn CO2 vrmindring brikn door bdrijvn t stimulrn om CO2 rducrnd maatrgln t nmn, d moglijkhdn van samnwrking btr t bnuttn n d lokal producti van gron stroom op bdrijvntrrinn aan t modign. Mt d ralisati van duurzam bdrijvntrrinn in Limburg willn w nrzijds n hoogwaardig omgving crërn voor ondrnmrs n wrknmrs n andrzijds willn w dz activititnzons in harmoni latn functionrn mt d omgving. Ht projct knt n looptijd van dri jaar, startnd vanaf juli 2010. Ht total projctbudgt ovr d hl projctpriod, vrsprid ovr d tin partnrs, bdraagt nt gn 5.000.000 uro. D hlft van dat bdrag wordt gdragn door Intrrg-subsidis. Ook POM Limburg n d provinci Limburg hbbn n financiël inbrng in ht projct. Concrt bvat ht projct d uitwrking van vir wrkpakkttn: 1. Invntarisatifas: d projctpartnrs zulln all bstaand ggvns btrffnd nrgiprstatis n CO2-uitstoot op bdrijvntrrinn vrzamln n vrglijkn. 2. Studifas: d ontbrknd ggvns uit d invntarisati wordn aangvuld om aanbvlingn t kunnn don naar moglijk samnwrkingsvrbandn di kunnn rsultrn in dmonstratiprojctn op vlak van nrgibsparing of op vlak van hrniuwbar nrgi. 3. Dmonstratiprojctn: d tw vorig fass rsultrn in concrt topassingn op niuw n bstaand trrinn. D dmonstratiprojctn zijn bdold om bdrijvn n instllingn t stimulrn om, al dan nit in samnwrkingsvrband, CO2 rducrnd n nrgibsparnd maatrgln t nmn n uit t vorn. 4. Knnis- n rvaringsdissminati: r wordt n cntraal coördinaticntrum opgricht van waaruit ht projct wordt gstuurd. Naast algmn bgliding n coördinati richt ht coördinaticntrum zich op knnisuitwissling, blidsondrstuning, rsultaatsmting n opvolging. Ht cntrum hft n blangrijk grnsovrschrijdnd mrwaard omdat d vrschillnd rvaringn in d rgio s n tussn Vlaandrn n Ndrland gdld wordn. trrinn ondrstunn om n CO2 nutralitit t bhaln. Er wordt n xprtburau aangstld dat voor gïntrssrd bdrijvn n actiprogramma opstlt. Zodond kunnn bdrijvn bglid n ondrstund wordn op ht vlak van duurzaam nrgigbruik n duurzam nrgiopwkking. Tijdns ht projct wordn ook d moglijkhdn ondrzocht om rstwarmt uit t wissln tussn bdrijvn n om d installati van allrhand hrniuwbar nrgibronnn t bvordrn. Concrt ondrzokt POM Limburg bijvoorbld of r bdrijvn zijn di door ht productiprocs rstwarmt crërn di vrsprid kan wordn naar aanpalnd bdrijvn of naar bijvoorbld glastuinbouwzons. D trrinn wordn ook gdtaillrd gscrnd voor d ralisati van bijkomnd windmolns, n onbnutt slibbkkns wordn gëvalurd in functi van d aanlg van bijkomnd zonnpanlnparkn. Op basis van dit ondrzok zulln in Limburg vrschillnd dmonstratiprojctn opgzt wordn. Tnslott krijgn all Limburgs bdrijvn d kans om t participrn in n gmnschapplijk aankooptrajct voor gron stroom n voor zonnpanln. POM Limburg zt voornamlijk in op d mst concrt n rsultaatgricht wrkpakkttn binnn ht projct: d studifas n d dmonstratiprojctn. Erst n vooral wil POM Limburg invstrdrs op niuw bdrijvn- 22 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg -sptmbr 2010 ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg -sptmbr 2010-23

arbidsmarktblid arbidsmarktblid Situring In gmntn bstaan vaak nodn di momntl nit of onvoldond kunnn wordn ingvuld. Dnkn w bijvoorbld aan zorg voor oudrn, kindropvang, ondrhoud van buurtn, Gmntn kunnn in samnwrking mt d social conomi dz lokal nodn invulln n hirdoor tvns bijkomnd social twrkstlling crërn. Want ook wrklooshid is n duidlijk volbaar problm in d lokal samnlving. D aanpak van maatschapplijk nodn in d lokal samnlving vrgt hl wat crativitit. Vaak gaat ht om bpaald problmn waarvoor nog géén gpast aanbod of uitgwrkt kadr bstaat. D gmntn zijn d bst gplaatst partnrs om dz nodn t dtctrn n om t zttn in crativ oplossingn. Hirm spln gmntbsturn in op hun rol als rgissur van ht lokal wrkglgnhidsblid. ERSV Limburg ondrstunt hn in dz opdracht door d inzt van tw projctontwikklaars lokal dinstnconomi. Sinds ht najaar 2009 staan zij, dankzij Vlaams subsidis, tn dinst van d Limburgs gmntn. Dit aanbod wordt minstns voorzin tot mdio 2011. Limburg als pionir D crati van duurzam jobs op maat van d Limburgs kansngropn, in d rgulir conomi of in divrs vormn van d social conomi, is dé dolstlling van ht provincial blid. Om dit t ralisrn wrkn ht provincibstuur n POM-ERSV Limburg intnsif samn. Ondr impuls van gdputrd van (social) conomi Marc Vandput zt ht Limburgs provincibstuur duidlijk in op social conomi n wijst ht d richting aan voor n vrniuwnd blid. Dz blidsaanpak vrtaald zich d voorbij priod in n concrt ondrstuning van d sctor op mrdr blidsdominn. Dankzij d financiring via d Europs stunprogramma s n d xtra impulsn van ht Limburgfonds n d Limburgovrnkomst wrd fors gïnvstrd in d social conomi. Zo wrd bijvoorbld d stijgnd vraag naar kindropvang gkoppld aan jobs voor mnsn di moilijkr togang hbbn tot d arbidsmarkt. Rds bgin jarn 1990 wrd d nood aan kindropvang zr schrp gstld. Er was vraag naar mr gstructurrd n kwalitativ kindropvang n r warn tglijkrtijd véél vrouwn op zok naar laagdrmplig wrk. D gmntn warn vragnd partij om dz opvang dichtbij n op maat van d scholn n oudrs t organisrn. Via rlatif klin inspanningn wrdn wrkzokndn voorbrid op d job van kindrbglidr. Ht Limburgs provincibstuur wist d hogr ovrhid t ovrtuign om t startn mt n sociaal twrkstllingsinitiatif (d zognaamd wr-wrkgsco s). Binnn dit niuw kadr starttn d mst Limburgs gmntbsturn mt n lokaal initiatif in d buitnschools kindropvang. All rknd Limburgs buitnschools opvanginitiativn kunnn ovrigns al sinds 1991 (mt gwijzigd statutn in 2006) n brop don op d ondrstuning door n d bgliding van d Provincial Commissi Buitnschools Opvang (PCBO). D afglopn twintig jarn wrdn r nog mr niuw initiativn aangstuurd vanuit d provinci, d lokal bsturn of vanuit wlzijnsorganisatis. Mn zocht naar antwoordn op niuw individul of collctiv bhoftn di ontstondn door dmografisch, sociaalconomisch n culturl vrandringn. Limburg hft in d aanpak van lokal nodn al hl wat pionirswrk glvrd waarop w vandaag kunnn vrdr bouwn. D vrgrijzing n d tonmnd nodn in d thuiszorg liddn in 1996 bijvoorbld tot d oprichting van vzw ISIS (Intgrati van Sniorn In d Samnlving) di één van d rst buurt- n nabijhidsdinst is n voorzit in n aanbod van oppas aan sniorn. D cntrumstdn Hasslt n Gnk, n ook n aantal x-mijngmntn zoals Husdn-Zoldr n Maasmchln zttn ook ign initiativn op. D ovrhid stimulrd dz initiativn in ht bgin via xprimntnfondsn. Intussn wrd r door d Vlaams ovrhid mt ht dcrt Lokal Dinstnconomi van 21 dcmbr 2006 n wttlijk kadr gcrërd. Dit kadr bidt financiringsmoglijkhdn voor lokal bsturn, maar btknt zkr nit dat niuw projctn gratis zijn. Lokal dinstnconomi: maatschapplijk dinstvrlning n duurzam jobs voor kansngropn Lokal bsturn als rgissur van d lokal dinstnconomi D dinstvrlning van n initiatif in d lokal dinstnconomi mot volgns ht dcrt xplicit in opdracht van n ovrhid wordn uitgvord. D dinstvrlning dint bijgvolg gkadrd t zijn binnn d bvogdhdn van n lokaal, n bovnlokaal of rgionaal bstuur, dus n gmnt, provinci of Vlaams ovrhid. Bovndin mot d klantndolgrop n ht wrkgbid wordn afgbaknd. D lokal bsturn zijn prima gplaatst om bij t dragn tot n wrkglgnhidsblid op maat. Zij fungrn als rgissur van ht lokaal wrkglgnhidsblid in ht algmn n d lokal dinstnconomi in ht bijzondr. D lokal bsturn zulln d matching motn makn tussn nrzijds d lokal nodn voor dinstvrlning n andrzijds d lokal nodn voor wrkglgnhid voor kansngropn. Toch is ht voor hl wat gmntn nit vidnt om hirin initiatif t nmn. Vl gmntn hbbn intrss voor ht ralisrn van twrkstllingsprojctn in d social conomi, maar missn in n aantal gvalln d rvaring, knnis n schaalgroott om niuw initiativn t startn of om bstaand projctn t latn groin. D rol di n gmnt kan spln in ht lokaal wrkglgnhidsblid is gradul, gaand van zlf promotor zijn tot nkl n cofinancirnd rol. W blichtn hir d moglijkhdn: -- En gmnt kan zlf promotor wordn van n projct. Dit btknt dat d gmntlijk ovrhid zlf n subsidiaanvraag indint voor n projct lokal dinstnconomi n ook optrdt als wrkgvr. Binnn d gmnt kan dan nog wordn uitgmaakt of ht gmntbstuur dan wl ht OCMW d indinr is. Ht PWA is nauw vrbondn aan d gmnt, n trdt soms ook op als hoofd- of copromotor. -- En gmnt wrkt samn mt n lokal drd di al rvaring hft mt soortglijk projctn n trdt ondrstunnd op. Dit btknt dat d gmnt d nood formulrt di dint t wordn ingvuld n dat zij samn mt d andr uitvornd partnrs d concrt modalititn voor ht projct uitwrkt. -- D gmnt nmt n bstuurlijk rgirol op n trdt op als voorzittr van ht Forum Lokal Wrkglgnhid. En god ontwikkld ntwrk vrgroot d moglijkhdn om in t spln op spcifik bhoftn in d rgio. In ht Forum kan d gmnt d andr lokal partnrs binnn ht zorggbid (schpnn, ambtnarn, plaatslijk social conomiondrnmrs, vakbondn, wrkgvrsafgvaardigdn, OCMW, VDAB, PWA, ) samnbrngn n zorgn voor afstmming n ntwrking. Dit Forum hft n forml advisrol tn aanzin van d Vlaams ovrhid ovr projctn lokal dinstnconomi binnn ht ign wrkingsgbid. En Forum Lokal Wrkglgnhid is actif binnn n zorggbid. Zorggbidn wrdn bpaald bij d oprichting van d Lokal Wrkwinkls in 2000. Limburg tlt 19 zorggbidn. D VDAB is rgissur van dz Wrkwinkls, di d bmiddling tussn wrkzokndn n wrkgvrs vrzorgn. D Wrkwinkls fungrn als één lokt voor wrk waar all partnrs op één plk ghuisvst zijn (VDAB, PWA, OCMW trajctbgliding, bglidingsdinstn voor prsonn mt n handicap,...). Mt d oprichting van d Lokal Wrkwinkls wrdn ook d Fora Lokal Wrkglgnhid glancrd. Klinr lokal bsturn di rvarn dat z t winig knnis n mankracht hbbn, kunnn gbruik makn van drglijk Forum om snl in t spln op niuw ontwikklingn. D wrking van n Forum wordt vastglgd in n samnwrkingsovrnkomst. D mst Fora in Limburg zulln in 2010 n niuw samnwrkingsovrnkomst opstlln. -- D gmnt trdt op als financiël partnr in d klavrbladfinanciring. Lokal dinstnconomi vrloopt stds via ht princip van gdld vrantwoordlijkhid n ook gdld financiël aanpak van d kostn. Dit btknt concrt dat d vrschillnd blanghbbndn bijdragn in functi van d ign batn. En gmnt kan ook n subsidirglmnt uitschrijvn of z kan stun gvn via invstring in matriaal of infrastructuur. D gmnt kan ook optrdn als klant van n projct lokal dinstnconomi n opdrachtn uitbstdn. Er bstaan dus mrdr moglijkhdn op dat vlak. Blangrijk is god gïnformrd t zijn n doordacht kuzs t makn. Om gmntn bij dz kuz t bglidn, staan d tw projctontwikklaars van ht ERSV Limburg tr bschikking. ERSV Limburg hft op vraag van n mt d stun van d Vlaams ovrhid n aanbod om lokal bsturn bij t staan in hun rgirol inzak lokal wrkglgnhid. Concrt stuurt ht ERSV Limburg tw projctontwikklaars op pad om gmntn t ondrstunn bij d uitbouw van plaatslijk initiativn. Vrtrkknd vanuit d plaatslijk nodn voor dinstvrlning n voor wrkglgnhid voor kansngropn, bglidn n informrn d projctontwikklaars gmntbsturn bij d opmaak van n wrkglgnhidsplan, ht ondrzokn van projct- n subsidimoglijkhdn, ht rkrutrn n bglidn van kansngropn, ht ondrstunn van d Fora voor Lokal Wrkglgnhid, ht samnwrkn mt promotorn uit d social conomi, ht opstlln van n concrt aanvraagdossir, Strk jobcrati in d lokal dinstnconomi Lokal dinstnconomi als spcifik wrkvorm in d social conomi bidt d structurl moglijkhid om aanvullnd dinstvrlning voor d plaatslijk bvolking t koppln aan wrkglgnhid voor kansngropn. Di aanvullnd dinstvrlning manifstrt zich momntl al in Limburg via tal van crativ initiativn in uitnlopnd sctorn zoals zorg, miliu, huisvsting, vrij tijd, vrvor, torism, 24 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010 ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-25

s id d i l b t bidsmab rklid aar rb r k t ma D dinstn kunnn vrlnd wordn in individul n collctiv dinstvrlning zoals aanvullnd thuiszorg, buurtgricht kindropvang, vrvor- n boodschappndinstn, nrgisnoirs, ht uitbatn van n fitsnstalling, social rstaurants, gron- n buurtondrhoud, ondrhoud van fits- n wandlpadn, buurtsport, In maart 2010 warn r in d 55 Limburgs initiativn van d lokal dinstnconomi 293 voltijds jobs voor dolgropwrknmrs n 64 VTE s voor d omkadring n bgliding. Omdat vl jobs dltijds wordn ingvuld, is d gcrërd wrkglgnhid n vlhid van ht aantal VTE s. D voorbij jarn is, ondr mr dankzij ht provinciaal impulsblid, d lokal dinstnconomi in onz provinci strk ggroid. Mt d groind twrkstllingscijfrs wint d sctor ook aan conomisch blang. D dinstvrlning crërt duurzam twrkstlling voor prsonn uit kansngropn. D wrknmrs wordn intnsif bglid zodat d kwalitit van d dinstvrlning gwaarborgd is. Vrdr is ht participativ karaktr van d lokal dinstn unik: nit alln d klantn n d buurtbwonrs wordn nauw btrokkn bij d dinstvrlning, ook d wrknmrs krijgn inspraak. D dinstvrlning is vaak gricht naar n mindr ggod publik, waardoor d prijzn kunnn variërn naarglang ht inkomn van d klant. Ht is blangrijk dat dz dinstn nit marktvrstornd zijn. Initiativn in d lokal dinstnconomi motn aanvullnd zijn tn aanzin van ht bstaand rgulir dinstnaanbod, zowl wat btrft hun spcificitit als hun kostprijs n toganklijkhid. Zlfs klin projctn kunnn ht uitzicht van n gmnt strk vrandrn op vlak van social cohsi, lfbaarhid van d buurt, torism, mobilitit, algmn tvrdnhid van d inwonrs. Voor d ontwikkling van niuw projctn kan brop gdaan wordn op d tw projctontwikklaars van ht ERSV Limburg. Groipad in d lokal dinstnconomi in 2010 n 2011 In ht kadr van ht Vlaams Wrkglgnhids- n Invstringsplan (WIP) is r n groipad lokal dinstnconomi voorzin voor d priod 2010-2011. Voor 2010 is r n budgt bschikbaar voor 220 VTE dolgropwrknmrs xclusif d omkadring. Tal van Limburgs lokal bsturn hbbn hirvoor n projct ingdind. Na n bslissing van d Vlaams rgring kwamn r in juli 2010 dankzij dit groipad 16 jobs (VTE) bij in d lokal dinstnconomi in Limburg (zi pag. 30). D Vlaams ovrhid gft bij idr oprop n duidlijk kadr aan waarbinnn projctn kunnn wordn ingdind. Als algmn uitgangspuntn voor ht groipad van 2010 wrdn d priori- titn uit d Vlaams Blidsnota Social Economi 2009-2014 vooropgstld, vrstrkt n aangvuld mt d sprpuntn van ht Wrkglgnhidsakkoord. En rst uitgangspunt is ht invstrn in dinstn n activititn di inspln op maatschapplijk nodn. Maatschapplijk nood is n brd bgrip, nit af t baknn in n ng dfiniti. Binnn ht groipad 2010 dinn dz nodn stds gknmrkt t zijn door n duidlijk aantoonbar bhoft di lft in onz samnlving, collctif of individul. D individul nodn siturn zich zowl bij gzinnn n individun als bij spcifik gropn n zijn lokaal gsiturd in wijkn n buurtn. Collctiv nodn siturn zich op nivau van d samnlving mt gmnschapplijk bhoftn of uitdagingn, zoals o.a. nrgibsparing, armodbstrijding, vrgrijzing, vrstrking van d social cohsi, bschrming van natuur n miliu,... En twd blangrijk uitgangspunt is dat w dz nodn opvangn mt duurzam jobs. Enrzijds vanuit ht prspctif van d kansngropn n maatschapplijk kwtsbar gropn n andrzijds vanuit ht prspctif van d ondrnmingn in d social conomi. D bijkomnd jobcrati hft m.a.w. n structurl karaktr. -Doorstroom is n drd uitgangspunt. Zowl in d blidsnota social conomi 2009-2014 als in ht Wrkglgnhidsplan is doorstroom n prioritair aandachtspunt voor d groi in d social conomi. Dit is chtr n procs op middllang trmijn dat ondrdl is van d gpland hrvormingn binnn ht blidsdomin van d social conomi. Op kort trmijn zal chtr bij d inhoudlijk boordling van in 2010 aangvraagd uitbridingn rkning ghoudn wordn mt d ambitis n gpland ngagmntn van d ondrnmingn om doorstroom t bvordrn. Tot slot wordt n billijk rgional spriding vooropgstld mt aandacht voor d grootstdlijk n rgional problmatik. Bij d vrdling van ht bschikbar contingnt zal op basis van d aanwzighid van d dolgrop binnn d wrkzoknd populati n rgional vrdling opgmaakt wordn. -- -- -Hft uw gmnt, OCMW of PWA n lgstaand gbouw of vrlodrd spltuinn, of wilt u als ambtnaar of mandataris its don voor d sniorn, d kansarmn of d groind grop van allnstaand oudrs? Aarzl dan nit om contact op t nmn mt d projctontwikklaars van ht ERSV Limburg. Als inwonr kan u mt uw idën trcht bij uw gmntbstuur! -- -- Succsfactorn voor d lokal dinstnconomi - Tips voor lokal bsturn -- Gbruik ht lokaal sociaal blidsplan van ht OCMW in uw gmnt om na t gaan wlk d lokal nodn n d blangrijk lokal actorn zijn om m samn t wrkn. Ht lokal wrkgl- 26 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010 -- gnhidsblid kan n ondrdl vormn van ht Lokaal Sociaal Blidsplan, maar ht kan r ook los van gzin wordn. Naast d analys van d nodn is ht blangrijk om ook zicht t hbbn op d wrklooshidsproblmatik n d kansngropn in uw gmnt. Hirvoor kunt u brop don op ht ERSV Limburg. Laat u inspirrn door god voorbldn in andr gmntn. U vindt n opsomming in d brochur Social Economi, idrn win(s)t! (vrkrijgbaar via ERSV Limburg) of via d kopl Lokal Dinstnconomi (LDE). Stimulr uw lokal mdwrkrs om zich aan t sluitn bij bstaand ntwrkn. Ht ERSV Limburg organisrt rglmatig ntwrkmomntn. Strf n god vrstandhouding na tussn ht gmntbstuur, ht OCMW n d PWA binnn d gmnt. Ht zijn blangrijk inhoudlijk n financiël partnrs. Zorg voor n groot dynamism in ht Forum Lokal Wrkglgnhid. En gdrvn n gmotivrd voorzittr kan n bijzondr stimulrnd rol vrvulln voor n actif lokaal wrkglgnhidsblid. Zorg voor n politik draagvlak voor niuw impulsn. Duid n vrantwoordlijk mdwrkr aan. Dz kan ook ht scrtariaat opnmn van ht Forum. U kan binnn ht zorggbid afsprkn om mt gdld financiring n mdwrkr aan t wrvn. Do brop op xprtis. Er staan mdwrkrs klaar om u t hlpn, bij ht ERSV, d provinci Limburg, d VVSG, d kopl LDE, via d projctadvisurs van ht Subsidiagntschap Wrk n Social Economi, d advisburaus social conomi. Kn uw partnrs in d social conomi n kis hirin voor kwalitit zowl op ht vlak van dinstvrlning als bgliding van kansngropn. Wrk samn, tracht nit alls zlf t don. Wrk samn mt promotorn n/of mt andr gmntn. Mr informati: ERSV Limburg, Projctontwikkling Lokal Wrkglgnhid, Projctontwikklaars Ludo Maris (ludo.maris@rsvlimburg.b) n Eddy Butn (ddy.butn@rsvlimburg.b) Tl. 011 300 230, www.rsvlimburg.b ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-27

arbidsmarktblid arbidsmarktblid Situring Voldond wrkglgnhid crërn, ook voor mnsn mt n grot afstand tot d arbidsmarkt is blangrijk voor individu n maatschappij. In d social conomi ondrnmingn bidt mn wrk op maat voor spcifik dolgropn di moilijk aan ht wrk grakn. D social conomi ondrnmingn crërn zlf jobs. D ovrhid komt gdltlijk tussn in d loonkostn. Ht ovrig dl van d middln komt rchtstrks uit d vrkoop van d productn of dinstn door d social conomi ondrnmingn zlf. Dz organisatis hbbn nit alln social maar ook conomisch dolstllingn. Er mot dus n zkr rndmnt wordn ghaald. Dat d sctor social conomi hl wat ondrnmrschap knt, is ook dit jaar wr duidlijk naar aanliding van ht groipad social conomi. Ook in 2010 voorzit d Vlaams ovrhid uitbridingsmoglijkhdn. Hl wat Limburgs social conomi organisatis tkndn in op dz oprop. Daardoor zijn r minstns 105 xtra jobs in t vulln voor kansngropn waarvan 37 in social wrkplaatsn, 38 in wrkrvaringsplaatsn, 16 in initiativn in lokal dinstnconomi n 14 in invogbdrijvn. Bijkomnd wordn r ook xtra bglidrs aangwovn. Groipad 2010 social conomi in Limburg : 105 xtra jobs voor kansngropn Extra Vlaams subsidis voor social conomi via ht Vlaams Wrkglgnhids- n InvstringsPlan D groimarg voor d social conomi wordt jaarlijks bpaald door d Vlaams rgring. Via ht Wrkglgnhids- n InvstringsPlan - kortwg ht WIP - dat d Vlaams ovrhid n d social partnrs op 18 dcmbr 2009 godkurdn, zijn xtra initiativn moglijk om d gvolgn van d crisis aan t pakkn. Topprioritit in dit wrkglgnhidsplan is ht crërn van duurzam wrkglgnhid in onz conomi n arbidsmarkt. Cntraal hirbij staan d vrhoging van twrkstllingskansn n ht bhoud n d crati van jobs voor d kansngropn in onz samnlving. Ht WIP voorzit naast tal van andr actis (zi Economisch Rapport 2010.2) ook in n groipad voor social conomi. Concrt btknt dit ruimt in Vlaandrn voor 222 jobs (voltijds quivalntn - VTE) bij social wrkplaatsn, voor 260 wrkrvaringsplaatsn (voltijds quivalntn) n voor 220 voltijds quivalntn in d initiativn lokal dinstnconomi. 37 xtra jobs in social wrkplaatsn in Limburg Social wrkplaatsn stlln prsonn twrk di vijf jaar wrkloos zijn mt als hoogst scholingsgraad ht scundair ondrwijs. Bijkomnd kunnn dz prsonn t makn hbbn mt psychologisch, social n/of fysik moilijkhdn waardoor hun kansn op n rgulir job rg klin zijn. Limburg tlt 21 social wrkplaatsn. In 2010 komn r jobs bij voor 37 voltijds quivalntn. Dat komt ovrn mt n groi van 5,7 %. D activititn di wordn opgstart, siturn zich in d uitbriding van kringwinklactivititn, social rstaurants, tuinondrhoud, fitsprojctn n natuur- n landschapsbhr. Mt dz jobs komt ht totaal aantal voltijds quivalntn in social wrkplaatsn in Limburg op 677. Dz uitbriding vindt plaats bij d volgnd social wrkplaatsn: Social Wrkplaats D Springplank vzw, Hasslt (+ 4,5 VTE), Voor n handig ovrzicht van d sctor in Limburg vrwijzn w naar d rcnt brochur Social Economi - Idrn Win(s)t, uitgbracht door d provinci Limburg in samnwrking mt POM-ERSV Limburg. U kan d brochur opvragn bij POM-ERSV Limburg via info@rsvlimburg.b of tl. 011 300 230 of bij d Dinst Economi van d provinci Limburg via conomi@limburg.b of tl. 011 23 74 38. 28 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010 ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-29

s id d i l b t bidsmab rklid aar rb r k t ma Kringloopcntrum D KOOP vzw, Gnk (+ 2,5 VTE), Kringwinkl Wst-Limburg vzw, Husdn-Zoldr (+2,5 VTE), Kringwinkl Maasland vzw, Maasmchln (+ 3,7 VTE), D Bihal Social Wrkplaats vzw, Lomml (+ 5 VTE), Labor Tr Engln vzw, Bilzn (+2,5 VTE), D Plog Social Wrkplaats vzw, St. Truidn (+ 2 VTE), Fitsbasis vzw, Hasslt (+ 5 VTE), Gronwrk vzw Lummn/Gnk (+ 5 VTE), Arbidscntrum D Wrotr vzw (+ 1,5 VTE), Natuur- n Landschapszorg (+ 2,5 VTE). Uitbriding wrkrvaringsprojctn in Limburg: god voor jaarlijks 38 jobs Ht WIP voorzit vnns n uitbriding van 260 plaatsn wrkrvaring op Vlaams nivau in 2010. Als spcifik crisismaatrgl wrd uitzondrlijk n tijdlijk d dolgrop voor dz wrkrvaringsprojctn gwijzigd van 2 jaar naar 1 jaar wrkzoknd. Wrkrvaringsprojctn zijn projctn di vooral gricht zijn op doorstroming. Wrkzokndn di dus minstns n jaar wrkzoknd zijn maar in dz priod gn wrksuccs kndn op d arbidsmarkt, krijgn d kans om via n arbidscontract van 1 à 1,5 jaar n n zr praktisch opliding zich klaar t stomn voor n duurzam job. In Limburg zijn r jaarlijks n 400-tal voltijds quivalnt wrkrvaringsplaatsn in n 70-tal organisatis. Daar komn in 2010 via ht WIP nog 38 xtra jobs bij. Dit zorgt voor n groi van 10,2 % in d wrkrvaringsplaatsn. D takn in d wrkrvaringsprojctn btrffn doorgaans potsn, tchnisch takn, tuinwrk, miliuondrhoud, klussn, logistik takn n hulp in grootkukns. 16 niuw jobs in d lokal dinstnconomi D lokal dinstnconomi is n vrij rcnt wrkvorm in d social conomi n hft als dol lokal nodn in t vulln door d inzt van mnsn di moilijk d wg naar ht rgulir arbidscircuit vindn. Binnn ht kadr van ht WIP voorzit Vlaandrn n uitbriding van 220 voltijds quivalnt arbidsplaatsn in d lokal dinstnconomi. Woonaanpassingn, aanvullnd thuishulp, miliu- n natuurdinstn n dinstvrlning in vrij tijd, torism n sport is n grp uit ht aanbod dat ondrgbracht kan wordn ondr lokal dinstnconomi. In Limburg zijn momntl 293 VTE rknd jobs in 55 rknd initiativn in d lokal dinstnconomi. In juli 2010 kwamn r 16 VTE bij in d volgnd organisatis: ISIS (9 VTE), OCMW Dilsn-Stokkn (1 VTE), Stad Gnk (1 VTE), Sociaal Bdrijvncntrum Maasmchln (4 VTE), Altrnatif t HusdnZoldr (1 VTE). Er zijn ook nog n virtal aanvraagdossirs lopnd. In ht voorgaand artikl in dit Economisch Rapport lst u mr ovr dz wrkvorm. Jobs in d bschrmd wrkplaatsn Bwl hft als grootst social conomi ondrnming in Limburg d crisis strk gvold omdat zij voor ht mrndl van hun takn afhanklijk zijn van xtrn opdrachtgvrs. Bwl richt zich voornamlijk tot prsonn mt n arbidshandicap. Via n rlancplan van d Vlaams ovrhid slaagdn zij rin om nimand t motn latn afvloin. Er wrd hard gwrkt om niuw marktn t ontwikkln, niuw opdrachtn aan t trkkn n d twrkstlling t bhoudn. In 2010 ztt Bwl ook ht pilootprojct ASSMBLI volop vrdr. ASSMBLI stlt prsonn mt ht autism spctrum stoornis (ASS) twrk in n autivrindlijk wrkomgving. Ht is d bdoling dat dit projct zich oriëntrt op uitstroom naar d rgulir arbidsmarkt. 14 xtra jobs in invogbdrijvn Rgulir bdrijvn kunnn vnns rknd wordn als invogbdrijf. Zij kunnn rchtstrks twrkstlling bidn n krijgn subsidis om d wrknmrs via n intnsif bglidingsprogramma gdurnd 2 jaar in t vogn in d ondrnming. In 2010 zijn r 14 xtra jobs gcrërd in tw Limburgs bdrijvn. Er lopn momntl nog nkl aanvragn van gïntrssrd bdrijvn. Arbidszorg Dz wrkvorm btrft zr zinvoll doch onbtaald arbid. Ht is bdold voor mnsn di (nog) nit in staat zijn om n arbidsovrnkomst aan t gaan omdat z op dit momnt in hun lvn mt t vl moilijkhdn kampn. Arbidszorg bidt arbidsmatig activititn binnn n productiv of dinstvrlnnd omgving. In Limburg wordn bijna 700 prsonn bglid in 28 arbidszorginitiativn. D Vlaams ovrhid voorzit d subsidiëring van bglidrs n wrkt aan n rglgving om d arbidszorg btr t structurrn. 30 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010 Procdur van advis RESOC Limburg vrstrkt op vraag van d Vlaams ovrhid n advis ovr d niuw aanvragn in d social conomi. Ht RESOC dint na t gaan of d takn afgstmd zijn op d dolgrop, of d projctn passn binnn ht rgional wrkglgnhidsblid n of r gn concurrnti optrdt tussn d initiativn ondrling n d rgulir conomi. Ht Vlaams Subsidiagntschap voor Wrk n Social Economi licht d dossirs vnns grondig door. D Vlaams ministr van social conomi of van wrk bslist uitindlijk ovr d rknning. Ens d projctn zijn godgkurd, kunnn d jobs wordn ingvuld. Ht is d VDAB di r samn mt haar gspcialisrd partnrs voor zorgt dat d juist prsoon in d juist job trcht komt. ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV Limburg - sptmbr 2010-31