DE SOCIALE ZEKERHEID (SZ) MOET EEN BEVOEGDHEID WORDEN VAN DE VLAAMSE EN FRANSE GEMEENSCHAP

Transcriptie

1 DE SOCIALE ZEKERHEID (SZ) MOET EEN BEVOEGDHEID WORDEN VAN DE VLAAMSE EN FRANSE GEMEENSCHAP Eric Pontt Juli 2006 Inliding D Europs Uni tlt 25 lidstatn ; daarvan zijn r 11 mt n klinr aantal inwonrs dan Vlaandrn. Dat zijn : Dnmarkn, Irland, Finland, Luxmburg, Slowakij, Slovnië, Litouwn, Ltland, Estland, Cyprus n Malta. Di zijn dus allmaal bvogd voor hun ign SZ. Doch r is mr : in vrschillnd fdral landn zijn ook d dlstatn gdltlijk bvogd voor hun ign SZ. Dat is zo in d Vrnigd Statn n Canada, doch ook dichtr bij huis, namlijk in d Zwitsrs kantons, in Basknland n Catalonië in Spanj, in Schotland n in mindr mat in Duitsland. D SZ, dat is d btaling van uw gnskundig vrzorging, dat zijn d kindrbijslagn voor uw kindrn of klinkindrn, dat zijn d vrgodingn wannr u wrkloos wordt of mt brugpnsion gaat, n dat zijn uw pnsionn. Daar komt nog bij : d vrgodingn voor arbidsongschikthid bij zikt n modrschap, bij bropsziktn n bij arbidsongvalln. Stlling Mijn stlling is dat d SZ, di nu n bvogdhid is van d cntral Blgisch ovrhid, mot ovrgdragn wordn aan d Vlaams n Frans gmnschappn. D inwonrs van Brussl motn dan d kuz krijgn tussn d SZ van d Vlaams n Frans gmnschap. Tglijkrtijd stl ik aan d Frans gmnschap n ondrhandld, n dus voorwaardlijk, financiël solidaritit voor. Basis-argumntn Mijn voornaamst argumntn zijn dat bid volksgmnschappn dan btr hun ign klmtonn zulln kunnn lggn in d vrschillnd sctorn van d SZ, dat ht SZ-blid r fficiëntr door zal wordn n dat bid gmnschappn zo zulln grsponsabilisrd wordn, dus vrantwoordlijk wordn gstld, voor n spaarzaam n aangpast ign SZblid. Wat bdol ik mt ht lggn van ign klmtonn? Dat hangt af van sctor tot sctor. Ik gf rst nkl voorbldn in d gzondhidszorg, waar Vlaandrn n Wallonië nu rds vrschillnd accntn lggn. Ht gnskundig ondrwijs aan d univrsititn is in Vlaandrn rdr gricht op d Anglsaksisch landn, trwijl ht in Wallonië mr op Frankrijk gricht is. Ht problm van ht t groot aantal artsn in Blgië, in vrglijking mt ht Europs gmiddld, n dat vooral n problm is in Wallonië n Brussl, wordt door bid gmnschappn vrschillnd aangpakt : d Vlaams ministr voor ondrwijs vord rds in 1997 n ingangsxamn in vóór ht rst jaar gnskund om d instroom t bprkn ; d Waals ministr voor ondrwijs bslist oorspronklijk om d afrmming pas t latn

2 startn vóór ht vird jaar, schaft in 2002 di filtr af n dringt r nu op aan dat d rgling van d Blgisch ovrhid om ht aantal artsn t bprkn zou wordn afgschaft. Vlaandrn lgt ook n strkr klmtoon dan Wallonië op d prvntiv gzondhidszorg, ht voorkomn van ziktn. Er is n Vlaams Gzondhidsraad di d Vlaams rgring advis vrlnt. D Vlaams rgring zlf hft sinds jarn gzondhidsdolstllingn opgstld n rcnt n prvntidcrt aangnomn, n mdisch vrnigingn binnn d Vlaams gmnschap hbbn n fficiënt ntwrk uitgbouwd (d lokal organisatis voor gzondhidsovrlg of LOGOS ) om di dolstllingn t hlpn vrwznlijkn. Dat alls bstaat nauwlijks of nit in Wallonië. Vlaandrn bstdt ook mr nrgi dan Wallonië aan inntingn tgn hpatitis B bij kindrn, aan inntingn tgn mningitis C n aan opsporing van borstkankr mt d mst aangpast tchnikn. D Vlamingn volgn ook vl mr dan Wallonië d trapsgwijz gnskund : rst naar d huisarts, di vntul vrwijst naar n spcialist. Dat is d mst logisch n ook d godkoopst wg. Ht Globaal Mdisch Dossir, dat bijghoudn wordt door n vast huisarts, knt trouwns n vl grotr succs in Vlaandrn dan in Wallonië. Vlaandrn n Wallonië hbbn, zoals blijkt uit d uitgavncijfrs, ook hun ign voorkurn in d diagnos n bhandling van ziktn. Zo bstdt Wallonië mr gld dan Vlaandrn aan inwndig gnskund, bvallingn, dringnd gvalln, radiologi, laboratoriumondrzokn n mdicamntn. Vlaandrn bstdt op zijn burt mr gld dan Wallonië aan thuisvrplging, aan d godkopr daghospitalisatis n aan psychiatrisch zorgn. Dat wijst op vrschillnd Vlaams-Waals accntn. En laatst opmrklijk vrschil is dat ht aantal artsn in Wallonië 14 % hogr ligt dan in Vlaandrn. Nu rds lgt Vlaandrn dus ign klmtonn in d gzondhidszorg : wij zulln dat nog vrijr n ruimr kunnn don, wannr d gzondhidszorg n Vlaams bvogdhid wordt. W gaan ovr naar d sctor kindrbijslagn. D ontgroning n d vrgrijzing van d bvolking zorgn in gans Europa voor financiringsproblmn van d SZ. Aangzin d SZ voor 70 % gfinancird wordt uit arbid, namlijk d gldn di afgdragn wordn door wrknmrs n wrkgvrs, vroorzaakt n laag gboortcijfr n tkort aan SZ-inkomstn naar d tokomst. D vrgrijzing daarntgn vroorzaakt mr SZ-uitgavn voor pnsionn n gzondhidszorg. Ook in Blgië liggn d vruchtbaarhidscijfrs bndn d vrvangnd vruchtbaarhid, di 2,1 kindrn pr vrouw bdraagt ; dat gtal is noodzaklijk om ht bvolkingsaantal op pil t houdn. Aangzin d vruchtbaarhidsgraad sinds jarn in Vlaandrn (1,56 in 2003) lagr ligt dan in Wallonië (1,72 in 2003), mot Vlaandrn n grotr inhaalbwging makn dan Wallonië. D Scandinavisch landn slaagdn rin om hun vruchtbaarhidsgraad in 15 jaar tijd t vrhogn van 1,3 tot 1,9 door aangpast maatrgln zoals n tijdlijk vorm van gfinancird oudrschapsvrlof. Om di inhaalbwging t kunnn makn mot d Vlaams gmnschap n ign gzinsbijslagnblid kunnn vorn mt ign accntn. Zo komn w tot d sctor van d wrklooshidsvrgodingn. D Waals conomi draait duidlijk mindr god dan d Vlaams. Gtuign daarvan zijn d wrklooshidsgraad di in Wallonië ht dubbl bdraagt van di in Vlaandrn n d duidlijk lagr Waals wrkglgnhidsgraad in vrglijking mt d Vlaams. Dat hft tw oorzakn.

3 D rst oorzaak zijn d hogr loonkostn pr nhid product in Wallonië in vrglijking mt Vlaandrn : ht gmiddld loon is in Wallonië n btj lagr dan in Vlaandrn, maar d productivitit is in Wallonië duidlijk lagr dan in Vlaandrn. Daardoor zijn d loonkostn pr nhid product in Wallonië hogr dan in Vlaandrn n dat vormt n concurrntihandicap voor Wallonië naar invstrdrs to. Dat is d analys van d wrldwijd gknd Organisati voor Economisch Samnwrking n Ontwikkling, d OESO, di in haar rapport van juni ll. o.a. voor Blgië voorstld d loonvorming aan d gwstn to t vrtrouwn mt volgnd boodschap : grotr loonvrschilln tussn rgio s kunnn d prikkls vrgrotn om t invstrn in zwakk rgio s n om d jobcrati t stimulrn. D vrbtring van d Waals arbidsmarkt wordt ondrmijnd door n twd factor : d Vlaams-Waals gldtransfrs via d SZ n d ovrhidsfinanciën zorgn voor zodanig vrvangingsinkomns dat d prikkl om d handn uit d mouwn t stkn vl t laag wordt voor initiativn di wrkglgnhid n twrkstlling motn bvordrn. Ht Blgisch-unitair loonblid n d Blgisch unitair SZ houdn Wallonië in d knl : z vrzachtn d Waals pijn, doch z dragn nit bij tot n Waals hroplving, intgndl z zijn zlfs d motor gwordn van ht uitngroin van d Vlaams n d Waals arbidsmarkt. D Vlaams-Waals gldtransfrs zijn dus voor Wallonië contraproductif : z hbbn nit ht ffct van n springplank doch van n hangmat. Dz analys wrd bvstigd door n rapport van ht bknd Intrnationaal Muntfonds (IMF) ovr Blgië in Ht is toch zr ignaardig dat d Blgisch rgring rapportn van d OESO n ht IMF zomaar naast zich nrlgt. Naast d bsprokn Vlaams-Waals vrschilln in d total wrklooshidsgraad, zijn r ook blangrijk Vlaams-Waals vrschilln in d catgoriën van d wrklooshid. Zo is d wrklooshid bij jongrn in Wallonië ht dubbl van di in Vlaandrn, trwijl in Vlaandrn d mnsn t vrog stoppn mt wrkn. D langdurig wrklooshid is dan wr n vl grotr problm in Wallonië dan in Vlaandrn. Zowl d Vlaams-Waals vrschilln in d total wrklooshidsgraad als in d catgoriën di door d wrklooshid wordn gtroffn, vragn n vrschillnd aanpak : vrschillnd zikts vragn vrschillnd rmdis. D nig god oplossing is n towijzing van ht gans arbidsmarktblid, mt inbgrip van twrkstlling, arbidsvoorzining n wrklooshidsvrgodingn aan Vlaandrn n Wallonië, zodat bid dlstatn hun ign klmtonn kunnn lggn. Tnslott is r d sctor van d pnsionn. In n rpartitistlsl, zoals w dat knnn in Blgië, wordt ht pnsion nit opgbouwd mt ign bijdragn, doch btaald mt bijdragn van andrn di op dat ognblik wrkn. D bst garanti voor d financiring van d SZ in ht algmn n ht wttlijk basispnsion in ht bijzondr, dat op ht rpartitistlsl brust, is n piramid mt n brd basis wrkndn n n small top van nit-wrkndn. Door d huidig ontgroning n vrgrijzing zal d basis van d piramid snl vrsmalln n d top snl vrbrdn : zo graakt ht wttlijk basispnsion, d rst pnsionpijlr, in d problmn. Daarom wordn nu mrdr dnksporn gvolgd : ht aanlggn van n pnsionrsrvfonds, doch vnns d uitbriding van bijkomnd pnsionstlsls di nit op rpartiti, doch op kapitalisati brustn, dus pnsionopbouw mt ign bijdragn, zoals ht aanvullnd bdrijfspnsion of sctoraal pnsion (dat is d twd pnsionpijlr ) n ht individul pnsionsparn (dat is d drd pnsionpijlr ).

4 Wlnu, d huidig snllr vrgrijzing in Vlaandrn dan in Wallonië is n bijkomnd rdn om n pnsionstlsl in t richtn dat aangpast is aan d nodn van d Vlaams gmnschap. En oud Vlaams gzgd lrt ons : Hlp Uzlv, zo hlp U God! Mijn twd argumnt voor d towijzing van d SZ aan Vlaandrn n Wallonië is : n fficiëntr blid t vorn door ht makn van samnhangnd bvogdhidspakkttn. Om dit t bgrijpn mot U wtn dat Vlaandrn n Wallonië sinds 1980 bvogd zijn voor ht gzondhidsblid, voor ht gzinsblid, voor ht bjaardnblid n voor blangrijk lmntn di mt arbid t makn hbbn, namlijk ht conomisch blid, d arbidsbmiddling n d bropsopliding. Doch di bvogdhdn zijn grotndls lg dozn gblvn, omdat d SZ-sctorn, di d hfbomn zoudn motn zijn voor di vrschillnd blidsvormn, in d handn van d Blgisch rgring gblvn zijn. Er wrd dus nit ovrggaan tot samnhangnd bvogdhidspakkttn. Nu zijn Vlaandrn n Wallonië dus wl bvogd voor ht gzondhidsblid, doch nit voor d ziktkostn- n invalidititsvrzkring. Nu zijn Vlaandrn n Wallonië bvogd voor ht gzinsblid, doch nit voor d gzinsbijslagn. Nu zijn Vlaandrn n Wallonië bvogd voor ht bjaardnblid, doch nit voor d pnsionn. Nu zijn Vlaandrn n Wallonië bvogd voor ht conomisch blid, d arbidsbmiddling n d bropsopliding, doch nit voor d wrklooshidsvrgodingn. Al di Vlaams bvogdhdn zijn lg dozn gblvn. En lg dozn zijn splgod voor klutrs. En politik volwassn volk vrdint btr : wij willn di dozn vulln mt d noodzaklijk hfbomn voor n sociaal blid tn bat van onz volksgmnschap. Voor ht gzondhidsblid hft mn ht nog bruinr gbakkn : d prvntiv gnskund (dus d maatrgln om ziktn t voorkomn) n d gzondhidsopvoding wrdn aan Vlaandrn n Wallonië togknd, doch d curativ gnskund (dus d diagnos n bhandling van ziktn) blf grotndls bij d Blgisch ovrhid. Dat princip is schadlijk voor d volksgzondhid, want prvnti n bhandling vormn één ghl. Nu zijn Vlaandrn n Wallonië bvogd voor d rknning van d ziknhuizn n voor d btolaging van d infrastructuur, doch d Blgisch ovrhid is bvogd gblvn voor d wrkingssubsidis. Zo wordt n spaarzaam blid van Vlaandrn of Wallonië nit bloond. Ht huidig t grot aantal ovrhdn, di bvogd zijn voor gzondhidszorg, is totaal infficiënt : ht is cht lachwkknd dat 9 ministriël instantis in Blgië t makn hbbn mt gzondhidsblid, di bvb. alln rcnt mostn samnkomn om n bslissing t nmn ovr d trugbtaling van ht pnumokokknvaccin voor jong kindrn. Eén ministr voor d Vlaams n één voor d Frans gmnschap, dus 2 in plaats van 9, zoudn motn volstaan. Er is dus maar één god oplossing : d gans SZ mot wordn tovrtrouwd aan Vlaandrn n Wallonië. Mijn drd argumnt voor d towijzing van d SZ aan Vlaandrn n Wallonië is bid gmnschappn t rsponsabilisrn tot n financil n maatschapplijk vrantwoord blid. Ht ontbrkn van di rsponsabilisring is d oorzaak van d huidig grot gldtransfrs via d SZ van d Vlaams naar d Frans gmnschap. Op dit ognblik zijn d financiël rglingn voor inkomstn n uitgavn in d SZ immrs n uitsluitnd bvogdhid van d Blgisch ovrhid n krijgn d dlstatn hirvoor gn vrantwoordlijkhid tobdld.

5 Nochtans is ht voldond gknd dat d toknning van financiël vrantwoordlijkhid voor d bstding van n bpaald budgt, d bdachtzaamhid bij d uitgavn bvordrt. Vrglijk n kind dat van zijn oudrs pr wk of pr maand n vast som zakgld krijgt n di mot bhrn, mt n andr kind dat zakgld krijgt tlkns ht r om vraagt. Rsponsabilisring vrondrstlt dus aan Vlaandrn n Wallonië minstns d financiël vrantwoordlijkhid gvn voor ht bhr van n ign SZ-budgt. Doch d rsponsabilisring nmt nog to wannr d dlstatn bovndin vrantwoordlijk wordn voor d inning van d inkomstn om hun SZ-blid t vorn. Vrglijk ht rst kind van daarnt, dat nu volwassn gwordn is, instaat voor zijn ign kostwinning, n dus nog btr d waard van ht vrdind gld bsft. Dat ht : D tring naar d nring zttn. Rsponsabilisring van d dlstatn voor hun SZ-blid hft chtr nit alln financiël voordln, doch zal r ook voor zorgn dat spcifik social problmn van di dlstaat op n mr aangpast wijz aangpakt wordn. Bijkomnd argumntn En bijkomnd argumnt voor d towijzing van d SZ aan d Vlaams n Frans gmnschappn, zijn d bloftn di ons door d Vlaams politici wrdn gdaan. Er is d rsoluti nr. 4 tot staatshrvorming, godgkurd door ht Vlaams Parlmnt op 3 maart 1999, di stlt dat ht volldig gzondhids- n gzinsblid naar d dlstatn motn ovrghvld wordn, mt inbgrip van d gzondhidszorgvrzkring n d gzinsbijslagn, n dat d inwonrs van Brussl d kuz motn krijgn om to t trdn tot ht stlsl van d dlstaat Vlaandrn n d Franstalig dlstaat. Dat princip wrd bvstigd in d Vlaams rgringsvrklaring van juli 1999 door ministrprsidnt Patrick Dwal n in d Vlaams rgringsvrklaring van juli 2004 door ministrprsidnt Yvs Ltrm. Wij vrwachtn dus van onz Vlaams politici dat z woord houdn. En andr bijkomnd argumnt om d SZ to t vrtrouwn aan Vlaandrn n Wallonië hb ik bij ht bgin rds vrmld : Vlaandrn is vn volwassn als d 11 EU-landn mt mindr inwonrs dan Vlaandrn n als d dlstatn in n aantal fdral landn di nu rds dln van d SZ in ign handn hbbn. Opwrpingn Ht mst ghoord vrwijt tgn d is van n Vlaams SZ is dat ht n goïstisch is zou zijn. Daarop antwoord ik : 1. dat solidaritit vrloopt in concntrisch kringn mt als middnst kring ht gzin, n vrdr d gmnt of stad, d volksgmnschap of dlstaat, d staat, d Europs Uni n d wrld. 2. dat Vlaandrn in ht Blgisch kadr wl dglijk brid is tot n ondrhandld solidaritit mt Wallonië. Di solidaritit zou d vorm kunnn aannmn van n financil hulpplan mt rsultaatsvrbintnis inzak d Waals wrkglgnhidsgraad, n afnmnd in d tijd. Daartgnovr staat dan chtr wl ht rbidign van d fdral loyalitit, di o.m. mot blijkn uit d topassing van d bstaand taalwtgving in Brussl, n uit ht afzin van Frans taalimprialism n pogingn van d Franstalign tot gbidsuitbriding in d Vlaams Rand rond Brussl n op d gans taalgrns. 3. dat di solidaritit mt Wallonië mot brustn op vrantwoordlijkhidszin van gvr n ontvangr.

6 D gldtransfr-bdragn uit Vlaandrn naar Wallonië n Brussl zijn immrs bijzondr groot. D gzamnlijk transfrs via SZ (3,74 miljard Euro), fdral ovrhidsfinanciën (1,52 miljard Euro), fdral dotatis aan gmnschappn n gwstn (1,32 miljard Euro) n via afbtaling van d intrstlastn op d staatsschuld (3,54 miljard Euro) bdragn op dit ognblik 10,12 miljard Euro pr jaar. Dat is 6,46 % van ht jaarlijks Vlaams primair inkomn of 1687 Euro pr Vlaming pr jaar. Tr vrglijking : ht gldtransfr van Blgië naar d Europs Uni bdraagt mindr dan 0,5 % van ht Bruto Nationaal Inkomn. D Vlaams conomisch vooruitzichtn zijn in vrglijking mt ht gmiddld van d EU nit bijzondr roosklurig ; Vlaandrn mot bovndin rkning houdn mt d kostn van d vrgrijzing van zijn bvolking, di strkr uitgsprokn is dan in Wallonië, n tnslott hft Vlaandrn ook zijn armn, zijn vird wrld. Zoals daarnt aangtoond haln d gldtransfrs uit Vlaandrn, zoals z nu in Wallonië wordn gbruikt, Wallonië nit uit ht slop : d blangrijk kloof in wrklooshidsgraad n wrkglgnhidsgraad tussn Vlaandrn n Wallonië blijft dsondanks bstaan. Vrdr kan mn uit d cijfrs opmakn dat Wallonië ook zijn rijkn hft n dat d Waals politici bst nadnkn ho d solidaritit tussn rijkn n armn in Wallonië btr kan wordn gorganisrd. 4. dat d vrhaln ovr Waals financiël solidaritit mt Vlaandrn in ht vrldn n fabltj zijn, dat door rnstig studiwrk van VUB n RUG-profssor Juul Hanns wrd doorprikt n dat similatistudis van d Vlaams Administrati naar d tokomst tot in 2030 aantonn dat d gldstromn nit zulln omkrn van Wallonië naar Vlaandrn, zlfs nit wannr Wallonië Vlaandrn zou inhaln inzak wrkglgnhidsgraad. En andr vl ghoord opwrping is dat Vlaandrn t klin is voor n ign SZ. Ho zit dat dan mt d SZ in di andr 11 EU-landn mt n klinr aantal inwonrs dan Vlaandrn? Dugt d SZ daar soms nit? Nog n andr opwrping luidt : waarom d SZ nit inns uitbridn tot d gans Europs Uni? Samn mt zr vl politici mn ik dat d Europs lidstatn hun SZ-autonomi nit snl zulln opgvn. Wat w wl kunnn vrwachtn is dat r n zkr harmonisring van d social wtgving zal ontstaan mt bvb. akkoordn ovr minimum voorziningn voor d SZ in d EU, n ook dat r n bprkt intrstatlijk financiël solidaritit voor d SZ kan gorganisrd wordn. BESLUIT 1. D gans SZ mot ovrghvld wordn naar d Vlaams n Frans gmnschap, mt kuzmoglijkhid voor d inwonrs van Brussl 2. Aangzin d SZ n d arbidsmarkt mt lkaar vrbondn zijn, mot ook d bvogdhid voor ht arbidsmarktblid ovrghvld wordn naar d dlstatn 3. Ht princip van d solidaritit tussn d prsonn van d Vlaams gmnschap mot bwaard blijvn voor d ondrstuning van d sociaal-conomisch zwakkrn 4. D splitsing van d SZ zal nit alln voor d Vlaams gmnschap, doch op lang trmijn ook voor d Frans gmnschap gunstig zijn door ht ffct van d rsponsabilisring 5. Na d splitsing van d SZ kunnn d huidig gldtransfrs in d SZ uit d Vlaams naar d Frans gmnschap vrvangn wordn door n voorwaardlijk financil hulpplan

7 6. In Europa mot d Vlaams gmnschap m ondrhandln ovr d tokomstig Europs harmonisring van d social wtgving n ovr d tokomstig rgling van d financiël solidaritit tussn d lidstatn. Latn w samn mt all Vlaams politik partijn onz schoudrs zttn ondr dit nthousiasmrnd tokomstprojct, tn bat van ons volk, van Wallonië n van Europa.