Netwerken Dit is een uitgave van het Philips Employability Center
Netwerken Wat is netwerken? Netwerken is het actief opzetten en onderhouden van relaties met als doel het vragen van informatie en advies. Als mensen praten over netwerken in het kader van hun loopbaanontwikkeling en/of sollicitatieproces, dan is dit soms wat weerbarstig. Het ontlokt reacties als ik heb geen netwerk, ik weet niet hoe dat moet, ik wil niet vragen om een vacature. In het dagelijkse leven vinden we netwerken echter heel gewoon. Als we op zoek zijn naar een goede aannemer, huisarts, kapper, kinderopvang etc. vragen we dit aan anderen. Als je voor jezelf nagaat hoe stageopdrachten tot stand zijn gekomen en/of hoe je aan je baan bent gekomen, dan is daar vaak ook een netwerk bij betrokken geweest. Ook vinden we het vanzelfsprekend dat als mensen ons benaderen met een vraag voor informatie, we die ander graag vooruit willen helpen. Ook dat is netwerken! Iedereen heeft een netwerk; het is het geheel van relaties dat iemand heeft opgebouwd. De kunst is daar optimaal gebruik van te maken. Je bent je leven lang bezig met het opbouwen van een persoonlijk netwerk maar dat verdwijnt als je het niet onderhoudt. Het is een dynamisch, veranderlijk geheel: er komen mensen bij, er vallen mensen af. En er zijn regels waar je rekening mee moet houden want anders werkt het niet. Je zult eerst moeten investeren voordat je iets kunt terug verwachten. Het draait om het opbouwen van krediet op basis van vertrouwen en respect. Het gaat om interesse tonen, iets doen voor een ander, luisteren, doorvragen, mensen aan elkaar introduceren, doelstelling bekend maken, etc. Bij het netwerken om een baan te vinden ga je de ander niet vragen om een baan, dat is te veel gevraagd, je brengt de ander daarmee in verlegenheid. Je kunt wel vragen om advies. En twijfel je of mensen daar wel tijd voor vrij willen maken? Vraag jezelf dan af wat jij zou doen als iemand die gestuurd is door een kennis van jou, je vraagt eens een half uurtje te vertellen waar je mee bezig bent en wat voor ontwikkelingen er op jouw afdeling plaatsvinden. Je maakt gebruik van het feit dat mensen graag vertellen over iets waar ze enthousiast over zijn. Waarom netwerken? Verschil met solliciteren Bij allerlei zaken die we in ons dagelijks leven willen realiseren hebben we de mening en informatie van andere mensen nodig. Bij netwerken gaat het niet om het vragen om een baan. Netwerken is iets anders dan solliciteren. Bij solliciteren ligt de regie in handen van de vacaturehouder die voortdurend aan het toetsen is of je wel de geschikte kandidaat bent. Bij netwerken heb je de regie zelf in handen en is het je eigen verantwoordelijkheid zo goed mogelijk gebruik te maken van de gelegenheid om de voor jou belangrijke informatie boven tafel te krijgen. kandidaten 30% 70% 70% 30% vacatures Figuur 1 Netwerken heeft zo z n voordelen. Het is een kwestie van timing en vissen in een grotere vijver. Immers 30% van de mensen netwerkt en 70% solliciteert terwijl 30% van de banen Philips Employability Center 2 juli 2010
wordt vervuld door een harde vacature en 70% wordt vervuld via netwerken, (zie figuur 1). De kleinste groep vist dus in de grootste vijver, en als ze het slim aanpakken in de gehele vijver. Bovendien, iedere vacature heeft een historie als netwerkmogelijkheid, zie figuur 2. Vóór tijdstip x is er geen bereidheid om over een vacature na te denken, wanneer je dan aanklopt om te netwerken ben je waarschijnlijk te vroeg. Na tijdstip y is de nood zo hoog dat de vacature wordt gepubliceerd, je kunt dan solliciteren. Tussen tijdstip x en y is het de ideale tijd om te netwerken. Overigens, zit je nog te dicht bij x dan wordt je gevraagd over 3 maanden terug te bellen, zit je te dicht bij y dan staat de vacature toch zaterdag in de krant en kun je gewoon meedoen met de sollicitatieprocedure. Bereidheid om vacature te creëren + _ X Netwerken Y tijd Figuur 2 Het doel van netwerken Het doel van netwerken is dus het inwinnen van advies en informatie. Maar waarover? Vaak is het verstandig je op een specifiek element te concentreren maar in ieder gesprek kunnen de volgende aspecten aan bod komen: 1. Het toetsen van je eigen beelden over je mogelijkheden. Kun je helder maken wie je bent en wat je wilt? 2. Het verkennen van de markt, zowel op bekende als onbekende terreinen. 3. Het signaal afgeven dat je beschikbaar bent en dat je je wilt oriënteren. 4. Verwijzingen krijgen voor sleutelfiguren en ingangen om verder te netwerken of te solliciteren. 5. Vragen om een aanbeveling (referentie, evt. via LinkedIn) Je ontwikkelt je gespreksvaardigheden door het voeren van netwerkgesprekken. Deze vaardigheden helpen je bij het solliciteren. 1. Toetsen van eigen beelden: Hierbij gaat het om de toetsing en uitwisseling van ideeën, beelden, informatie, inzichten, kennis enz.. Een doel is bijvoorbeeld het achterhalen of je helder kunt overbrengen wie je bent en wat je wilt. Maar ook of het beeld dat jij van jezelf hebt, klopt met het beeld dat iemand anders van je heeft of de eerste indruk die je bij iemand achterlaat. Daarnaast kun je toetsen of de eisen die aan functies worden gesteld passen bij jou als persoon en bij je opgebouwde ervaring. Met wie? Voor het toetsen van je eigen opvattingen spreek je je gesprekspartner aan op diens deskundigheid en/of functie. Deze gesprekken kun je voeren met mensen die je kennen, maar dit is niet persé noodzakelijk. Als er nog geen relatie bestaat met je gesprekspartner dan is het voor een goede feedback beslist nodig dat je inzicht geeft in je persoonlijk profiel, je kwaliteiten, competenties en de achtergronden van je keuzes. 2. Arbeidsmarktverkenning: Bedoeld om meer te weten te komen over bepaalde branches, sectoren binnen een branche, bedrijven. Een doel kan zijn het achterhalen of de beelden die je zelf hebt gevormd bij functies, functiegebieden of vakgebieden waar je eventueel naar wilt overstappen, correct zijn. Met wie? Dit soort gesprekken voer je met mensen die bijvoorbeeld werkzaam zijn in die branche, sector of dat bedrijf. Als je zelf niemand kent, zijn er meestal wel anderen die je een naam kunnen noemen. Een andere mogelijkheid is om bijvoorbeeld namen uit publicaties, vakbladen, LinkedIn etc. te halen. Philips Employability Center 3 juli 2010
3. Signaal afgeven: Je maakt mensen attent op het feit dat je in de markt bent en dat je je aan het oriënteren bent op een volgende stap in je loopbaan met als doel het krijgen van interessante tips en nieuwe netwerkrelaties. Met wie? Van belang voor deze gesprekken is dat je goed weet wat je kunt en wat je wilt omdat mensen dan gericht met je mee kunnen denken. Is dat niet het geval dan bestaat de mogelijkheid dat mensen met allerlei tips komen waar je weinig of niets aan hebt zodat je ze moet teleurstellen en zij daarna niet meer zo snel met andere tips komen. Juist dit is een uitgelezen manier om je netwerk te vergroten. Vraag wel altijd toestemming om de naam van je tipgever te gebruiken bij het leggen van contact. 4. Verwijzingen verkrijgen: Gesprekken met bovenstaand doel voer je als je van mening bent dat de verkregen informatie over het bedrijf, organisatie en functie past bij je eigen vaardigheden, kennis en persoonlijke kwaliteiten. Het doel is gericht advies te vragen aan je gesprekspartner over hoe je tot een gewenste baan/ functie kunt komen en verwijzingen kunt krijgen. Van belang is dat je CV er goed uitziet, dat je jezelf goed weet te presenteren, dat je je kwaliteiten kent en dat je weet wat je wilt. Met wie? Deze gesprekken voer je bijvoorbeeld met degenen die mogelijk beschikken over (potentiële) vacatures, die beslissingen kunnen nemen t.a.v. personele bezetting (sleutelfiguren) en met mensen die sleutelfunctionarissen kennen. 5. Vragen om een aanbeveling: Je vraagt mensen om een aanbeveling als ze iets positiefs over jou kunnen zeggen vanuit hun ervaring met jou. Deze ervaring sluit als het goed is aan bij het beeld van jezelf dat jij naar buiten wilt brengen. Je kunt ook via LinkedIn om een aanbeveling vragen. Met wie? (Oud-)collega s of anderen met wie je te maken hebt gehad. Het is wel belangrijk dat je weet wat ze over je gaan zeggen en of het een beeld oproept dat jij wilt. Let op: Bij het voeren van netwerkgesprekken met welk doel ook, geef je gevraagd of ongevraagd toch het signaal af dat je op zoek bent naar een andere functie. Het is van belang jezelf daarvan bewust te zijn tijdens het voeren van netwerkgesprekken. Zorg daarom dat je de juiste en duidelijke informatie over jezelf tijdens het gesprek beschikbaar hebt en kunt geven. Je netwerk in kaart brengen Naast je persoonlijke netwerk kun je ook gebruik maken van institutionele netwerken en van sociale netwerksites (Hyves, Schoolbank, LinkedIn, Plaxo, Xing). Bij een institutioneel netwerk kun je denken aan clubs, verenigingen of kenniskringen. Het is een bestaand netwerk, door lid te worden van zo n club of vereniging verschaf je jezelf toegang tot dat netwerk. Zonder jou blijft het netwerk evengoed bestaan. Online netwerken zijn er volop en hebben hun eigen dynamiek. Ze zijn een geschikt hulpmiddel om jezelf te profileren en om je netwerk op te bouwen en te onderhouden. Maar ook hier geldt: stap er goed voorbereid in en wees bereid te geven en te nemen. Zeker bij dit medium geldt dat je zorgvuldig moet formuleren en vaker moet accepteren dat je geen respons krijgt. In Nederland is LinkedIn de meest gebruikte zakelijke sociale netwerksite. Najaar 2009 waren er wereldwijd zo n 50 miljoen gebruikersprofielen, waarvan 1,4 miljoen uit Nederland. Door de snelle groei van het aantal mensen dat zich op LinkedIn profileert, maken bedrijven en organisaties steeds meer gebruik van LinkedIn om de best passende medewerkers te vinden voor nieuw werk. Je kunt LinkedIn gebruiken bij je personal branding (het beeld van jezelf dat jij wilt oproepen in contact met andere mensen. Een beeld dat jou uniek en herkenbaar maakt en dat jou onderscheidt van anderen). LinkedIn biedt mogelijkheden om Philips Employability Center 4 juli 2010
jezelf te profileren als expert op een bepaald gebied. Verder heb je via LinkedIn ook heel eenvoudig toegang tot de netwerken van jouw netwerkcontacten (de 2 e lijns contacten). Netwerken via LinkedIn kun je ook inzetten om jezelf te ontwikkelen in je huidige werk, bijvoorbeeld door in contact te komen met mensen die veel kennis en ervaring hebben over een bepaald onderwerp waar jij nog minder bekwaam in bent. Als je besluit je profiel te plaatsen op sociale netwerksites als LinkedIn, wees je er dan van bewust dat alles wat je op internet plaats openbaar is en gevonden kan worden. En je kunt maar één keer een goede indruk maken, dus zorg voor een goede voorbereiding voor het maken van een profiel. Kijk voor je begint ook even op www.wieowie.nl. Dit is een Nederlandse zoekmachine die in allerlei bronnen zoekt die informatie kunnen geven over personen (bijv. Hyves, Google, YouTube). Type je eigen naam op deze site in en ontdek welke sporen je naam op internet achterlaat. Je netwerk is vaak groter dan je denkt. Door het systematisch in kaart te brengen kun je gerichter zoeken en beter bepalen wie je in je netwerk voor welk doel kunt benaderen. Wie? Naam en tel.nr. Wat is de link met mijn ambitie? Wat is mijn netwerkdoel? Welke vraag/vragen heb ik? Wanneer ga ik contact opnemen? Dhr. Peters Commerciële rol Informatie Inzicht krijgen in commerciële competenties die deze organisatie vraagt voor researchers Netwerken binnen Philips Binnen Philips bestaat de afspraak dat de interne arbeidsmarkt transparant is, door alle vacatures te publiceren op het Career center (http://pww.career.philips.com/ -> career search). Dit houdt echter niet in dat netwerken binnen Philips daarmee overbodig wordt. Binnen Philips heb je het voordeel dat het makkelijker is om koud te netwerken. Ook iemand die je niet kent is immers een collega en je hebt makkelijk toegang tot contactgegevens via People finder en de interne telefoongids. Je kunt je Philipscollega s voor alle netwerkdoeleinden gebruiken. Mocht je via je netwerk bij een vacature uitkomen, dan heb je een voorsprong op andere sollicitanten via het Career center, omdat je de vacaturehouder al gesproken hebt. Binnen Philips wordt het belang van netwerken ook onderkend. Philips Recruiters maken zelf gebruik van sociale netwerken, zoals LinkedIn, voor het vinden van kandidaten voor (moeilijk vervulbare) vacatures. Verder realiseert men zich dat sollicitanten via netwerken informatie inwinnen over Philips. Sinds juli 2010 is er de mogelijkheid om in People finder aan te geven dat je benaderd mag worden voor interne vacatures (http://pww.peoplefinder.philips.com -> edit my profile). Recruiters hebben zo een veel grotere pool om uit te putten bij het vervullen van vacatures. Ook wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van referrals; via via aan kandidaten komen. Als iemand wordt aanbevolen, dan zegt dat iets over de kwaliteit. Uitgangspunt is dat een mislukking ook afstraalt op degene die de aanbeveling heeft gedaan. Daar zal iemand rekening mee houden. Een manier om intern aan je netwerk te bouwen en om je zichtbaar te maken is gebruik maken van Connect us, de Philips interne sociale netwerksite Philips Employability Center 5 juli 2010
(http://connectus.socialcast.com). Door collega s te volgen, je aan te melden bij groepen en actief deel te nemen aan discussies vind je informatie en maak je je zichtbaar in de organisatie. Vraag je hierbij ook weer af wat je wilt uitstralen. Tips bij het netwerken Zorg dat je het netwerkgesprek goed voorbereidt: stel voor jezelf een doel vast voor het netwerkgesprek. Formuleer een aantal open vragen die je in het gesprek wilt stellen. Formuleer je elevator pitch (geef in korte zinnen aan welke oplossing jij bent voor welk probleem). Bedenk wat je na afloop van het gesprek wilt achterlaten (visitekaartje, persoonlijk document, CV). Zoek je gesprekspartner op op LinkedIn. Verzamel zoveel mogelijk relevante informatie over de bedrijven waar je je gesprekspartners kiest. Voorbeelden van vragen die je kunt stellen: welke achtergrond, ervaring en kennis heb je nodig om dit werk te kunnen doen? Wat voor toekomstige veranderingen zijn er in dit werkveld te verwachten? Hoe komen mensen in dit vak terecht? Wat zijn de ontwikkelingen in de branche? Aan welke aanpalende functies en vakgebieden kan ik verder nog denken? Zorg dat je er goed verzorgd uitziet. Aan het einde van het gesprek bedank je de persoon die tijd voor je heeft vrijgemaakt. Vraag ook naar namen en adressen van andere personen die voor jou van belang kunnen zijn. Maak na elk gesprek een kort verslag van je bevindingen. Stuur altijd een bedankbriefje (mailtje), waarin je aangeeft dat je het gesprek op prijs hebt gesteld, wat je eraan hebt gehad en welke informatie het je heeft opgeleverd. Zo houd je het contact warm. Stuur eventueel ook meteen een uitnodiging voor LinkedIn. Let erop dat je niet in de selectievalkuil trapt. Wanneer je gesprekspartner je t hemd van t lijf gaat vragen is de kans groot dat je in een sollicitatiegesprek verzeild geraakt bent. Als dat niet je doelstelling is, zeg dan wat je opvalt en dat het je niet om een baan te doen is. Zorg dat je een goed CV bij de hand hebt, maar zadel de ander daar niet dwingend mee op. Een vuistregel is: geef je CV alleen als men erom vraagt. Of stuur het na. Over het algemeen zijn mensen bereid om te helpen. Als mensen echter terughoudend zijn bij het maken van afspraken, haak dan niet te vlug af, zoek naar alternatieven, maar dring niet aan als je merkt dat de ander het echt niet wenst. Onbekenden zijn makkelijker te benaderen wanneer je een referentie kunt noemen. Koud bellen maakt het lastig om binnen te komen. Als je een verwijzing hebt, gebruik dan de naam van degene die je verwezen heeft, alleen als je verwijzer dat heeft toegestaan. Het maken van afspraken voor netwerkgesprekken kan zowel telefonisch als schriftelijk (bijvoorbeeld via E-mail). Voor beiden geldt duidelijkheid; waarom benader je juist deze contactpersoon, wat wil je van hem weten en waarom? Ga er niet van uit dat je warme contacten (voor jou bekende personen zoals collega s, vrienden etc.) je wel kennen en dus weten waar je goed in bent en wat je wilt. Houd een logboek bij met korte notities van gevoerde netwerkgesprekken om te voorkomen dat je dingen vergeet of het geheel aan informatie niet meer overziet. Het gaat om geven en nemen; breng zelf ook mensen met elkaar in contact en maak af en toe wat tijd vrij om aan anderen iets te vertellen. Wie zaait zal oogsten. Netwerken doe je altijd. Onderhoud dus je contacten. Plaats je profiel op LinkedIn. Via LinkedIn kun je in contact komen met voor jou interessante mensen en bedrijven en zij uiteraard met jou! Besteed ook tijd aan LinkedIn. Philips Employability Center 6 juli 2010
Interessante websites www.linkedin.com (aanmaken van je profiel op LinkedIn) http://www.hrn.philips.com/ (klik op collectieve hr informatie, klik op loopbaan, klik op career center voor informatie over functiegebieden en beroepen binnen Philips. Philips HR Nederland/Employability Center Gebouw VB-11 Boschdijk 525/Postbus 80003 5621 JG/5600 JZ Eindhoven Philips Employability Center 7 juli 2010
Tel.: + 31 (0)40 27 83001 loopbaancentrum@philips.com www.hrn.philips.com -> collectieve HR informatie -> HR organisaties -> Employability Center Philips Employability Center 8 juli 2010