Dcumentennummer Versienr./actualisatiedatum Vaststellingsdatum Aantal pagina's Status : 431633 : 1 : juni 2015 : 22 :DEFINITIEF Titel. : Handelingsprtcl Meldcde Huiselijk Geweld en Kindermishandeling : Evaluatie : : directieberdeling maart 2016 Resultaat van de prcedure : Kindermishandeling en Huiselijk Geweld wrden z vreg mgelijk gesignaleerd; er wrdt z vreg en ged mgelijk hulp gebden. Prces is verbeterd en er zijn geen lsse eindjes. De medewerkers van de LEVgrep handelen cnfrm de verplichte meldcde Huiselijk Geweld en Kindermishandeling en wrden hierin ndersteund dr de rganisatie. Aanpassingen tussentijds : d.d. Akkrd directie :bestuurder Prceseigenaar : Jacqueline van de Ven Heeft een link met: Privacyreglement, dc. 351375; Privacyreglement Jeugd, dc. 351457; Privacy handut, dc. 341203; Zwitsers Zakmes, dc. 345581. Opmerking Zie k: www.meldcdepeelregi.nl 1
Inhudspgave Inleiding... pag. 3 Del en functie... pag. 4 Berepsgeheim en transparantiebeginsel... pag. 4 Begripsmschrijving van huiselijk geweld en kindermishandeling... pag. 5 Algemene termen... pag. 6 Stappenplan meldcde... pag. 7 Bijlagen Bijlage 1.Richtlijn Gesprek met de cliënt... pag. 13 Bijlage 2. Verantwrdelijkheden van - bestuurder... pag. 14 - rganisatie... pag. 14 - berepskracht en leidinggevenden... pag. 14 - vrijwilligers...pag. 15 Bijlage 3. Eer-gerelateerd geweld, huwelijksdwang en meisjesbesnijdenis...pag. 16 Brnvermelding... pag. 22 2
Inleiding Sinds 1 juli 2013 zijn rganisaties p grnd van de Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling, verplicht een meldcde te hanteren. Dit betekent niet dat men verplicht wrdt m te melden! Maar wel m zrgvuldig cnfrm de meldcde te handelen. De meldcde richt zich p huiselijk geweld en kindermishandeling, daarnder k begrepen seksueel geweld, vruwelijke genitale verminking, eer gerelateerd geweld, uderenmishandeling en huwelijksdrang. Cliënten die wrden mishandeld, vertellen hier meestal niet uit zichzelf ver. Daarm is het ndig dat berepskrachten, die vanwege hun functie (mede) verantwrdelijk zijn vr de veiligheid van cliënten, in actie kmen als er mgelijk sprake is van huiselijk geweld f kindermishandeling. In de praktijk leidt dit tt vragen als: wanneer is iets kindermishandeling / huiselijk geweld en waar merk je dat aan? Wat met je den f juist niet den als je huiselijk geweld f kindermishandeling vermedt? Deze meldcde met bijbehrend stappenplan geeft richting met betrekking tt antwrden p deze vragen. Binnen deze meldcde wrdt k aandacht besteed aan de kindcheck die bij het van kracht wrden van de bij wet Verplichte meldcde is ingeverd. Sms ntstaan er risic s vr kinderen dr de situatie waarin uder(s) verkeren, bijvrbeeld als uders zwaar verslaafd, ernstig ziek f zeer depressief zijn. Daarm bepaalt de wet dat de meldcde een kindcheck met bevatten bij bepaalde vlwassen cliënten. Advies- en meldpunt Veilig Thuis. Vanaf 1 januari 2015 vrmen de twee huidige Steunpunten Huiselijk Geweld (LEV en Lumens) en het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (Bureau Jeugdzrg) samen één advies en meldpunt nder de naam Veilig Thuis Zuidst Brabant. Ze bereikt 21 gemeenten in de regi Zuidst-Brabant. 3
Del en functie van het handelingsprtcl Deze handleiding is geschreven vr alle berepskrachten van LEVgrep die in hun dagelijkse praktijk te maken kunnen hebben met (vermedens) van huiselijk geweld f kindermishandeling. Dr gebruik te maken van de meldcde, kan men snel signalen van huiselijk geweld f kindermishandeling ppakken en z ndig melden. De meldcde biedt een kader waarbinnen gehandeld wrdt en beschrijft de te ndernemen stappen. Immers, het stappenplan van de meldcde heeft tt del berepskrachten van LEVGrep te ndersteunen in het mgaan met signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling. De meldcde beschrijft in vijf stappen wat berepskrachten meten den bij vermedens van geweld. Dit stappenplan maakt de berepskracht duidelijk wat er van hem / haar wrdt verwacht bij signalen van huiselijk geweld f kindermishandeling. Deze ndersteuning in de vrm van een stappenplan levert naar verwachting een bijdrage aan een effectieve aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Vrijwilligers vallen bij wet niet nder de meldcde. Er is echter een grt aantal vrijwilligers dat met klanten werkt. Vrijwilligers meten daarm ged tegerust wrden m te signaleren en weten he te handelen bij het hebben van zrgen ver klanten. Dit betreft stap 0 van de meldcde. Vrijwilligers delen hun zrgen ver klanten altijd met een berepskracht. De berepskracht is vervlgens gehuden de meldcde te te passen. Zie k bladzijde 15 van dit prtcl. Berepsgeheim en Transparantiebeginsel Het berepsgeheim is de verplichting van de medewerker m geen infrmatie ver de cliënt aan derden te verstrekken, tenzij de cliënt hiervr testemming heeft gegeven. Het del van het berepsgeheim is, de tegang tt de hulpverlening z laag mgelijk te maken en de privacy van individuele burgers te beschermen. He medewerkers van de LEVgrep m meten gaan met de privacy van haar cliënten, is uitgebreid vastgelegd in het Privacyreglement (dc. 351375) en Privacyreglement Jeugd (dc. 351457). Ok in de eigen berepscdes is hierver infrmatie te vinden. Eurpese veranderingen in beleid hebben erte geleid dat het accent is verschven van het berepsgeheim en vragen m testemming, naar het transparantiebeginsel: Iedereen heeft het recht m te weten wat er waar van hem/haar vastligt en wat er tussen wie en wie ver hem/haar wrdt uitgewisseld. Uitgangspunt is dan k dat de medewerker geen infrmatie ver de cliënt vastlegt f deelt met derden, znder dat hij de cliënt vraf hierver heeft geïnfrmeerd. Echter hier mag nder vrwaarden van wrden afgeweken; de menselijke waardigheid gaat bven het zelfbeschikkingsrecht van individuele burgers. Zie k de privacyhandut, in de tlkit, f dcument nr. 341203. Als de medewerker infrmatie wil vastleggen f delen znder dat de cliënt het hiermee eens is, f znder dat de cliënt dit weet, met er wel een erg gede reden vr zijn. Dit mag alleen - ter vrkming van strafbare feiten - ter bescherming van betrkkene ( cliënt f deelnemer) - ter bescherming van de rechten en vrijheden van anderen In bvenstaande situaties kan een cnflict van plichten ntstaan vr de medewerker. De ene plicht is, de privacy van de client waarbrgen, de andere plicht, de veiligheid van de cliënt f anderen waarbrgen. Een en ander met met grte zrgvuldigheid gebeuren. In het cliëntdssier met de inhudelijke legitimering vastgelegd wrden. Een hulpmiddel hierbij is het Zwitsers Zakmes, dcument 341203. De betrkken medewerker bespreekt achteraf alsng het verbreken van de geheimhuding met de cliënt tenzij er zwaarwegende redenen zijn die k dit tegengaan. Ok hiervan wrdt melding in het dssier gemaakt. 4
Begripsmschrijving van huiselijk geweld en kindermishandeling Definitie huiselijk geweld Huiselijk geweld is geweld dat dr iemand uit de huiselijke f familiekring van het slachtffer wrdt gepleegd. Hiernder vallen lichamelijke en seksuele geweldpleging, belaging en bedreiging (al dan niet dr middel van, f gepaard gaand met, beschadiging van gederen in en m het huis). Er is altijd sprake van een machtsverschil tussen dader en slachtffer. Uit nderzek blijkt dat plegers de meest kwetsbare persnen kiezen als slachtffer. Een ander kenmerk van huiselijk geweld is de mstandigheid dat dader en slachtffer (nder wie k minderjarige slachtffers), desndanks - en sms ndgedwngen - blijvend deel uitmaken van elkaars leef- en wnmgeving. Hiermee hangt samen dat huiselijk geweld vaak een stelselmatig karakter heeft en er een hg recidiverisic is. Geweld in het gezin gaat vaak met andere prblematiek gepaard, zals spanningen tussen echtgenten, werklsheid f verslaving. Definitie kindermishandeling Kindermishandeling is elke vrm van vr minderjarige bedreigende f gewelddadige interactie van fysieke, psychische f seksuele aard, die de uders f andere persnen ten pzichte van wie de minderjarige in een afhankelijkheidsrelatie f van nvrijheid staat, actief f passief pdringen, waardr ernstige schade wrdt f dreigt te wrden berkkend aan de minderjarige in de vrm van fysiek letsel f psychische strnissen. Hiernder vallen k verwaarlzing en het nthuden van essentiële hulp, medische zrg en nderwijs. We wijzen er daarbij p dat nder kindermishandeling k wrdt verstaan wanneer het kind getuige is van huiselijk geweld tussen andere huisgenten. Kinderen die knel zitten in een Vechtscheiding wrden gezien als kinderen die slachtffer zijn van huiselijk geweld/kindermishandeling. Nta bene Onder kindermishandeling en huiselijk geweld wrden k begrepen: seksueel geweld, vruwelijke genitale verminking, eer gerelateerd geweld en uderenmishandeling! 5
Algemene termen Cliënt Diegene die de hulpvraag stelt. Ouder(s) In de definitie duidt de term uder(s) p de bilgische uders, maar k p stiefuders, adptiefuders en pleeguders. Geweld Aantasting van de persnlijke integriteit in de vrm van lichamelijk f seksueel, en/f geestelijk geweld. Het geweld kan variëren van een enkele klap, trap f schp met letsel tt gevlg, tt systematisch frequent en langdurig geweld met blijvend psychisch en/f lichamelijk letsel tt gevlg. Huiselijke kring De dader is een (ex-)partner, gezinslid, familielid f huisvriend. Huisvrienden zijn persnen die een vriendschappelijke band nderhuden met het slachtffer f iemand uit de nmiddellijke mgeving van het slachtffer en het slachtffer in de huiselijke sfeer ntmeten. Slachtffer(s) Iemand die dr de gevlgen van bepaalde handelingen f gebeurtenissen wrdt getrffen. Slachtffer(s) van huiselijk geweld Persnen die het geweld ndergaan f ervaren, verrzaakt dr hen die tt de huiselijke kring behren. Zals vruwen en mannen die dr hun (ex-)partners wrden mishandeld, kinderen die dr hun uders f huisvrienden wrden mishandeld f misbruikt. Maar k uders f uderen die dr hun kinderen f verzrgende wrden mishandeld. Kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld - en niet direct het slachtffer - wrden tch aangemerkt als slachtffers, mdat alleen al het als kind getuige zijn van vrmen van geweld in huis kan leiden tt traumatische gevlgen. Pleger f dader Iemand die een strafbaar feit pleegt, iemand die een misdrijf pleegt. Aandachtsfunctinaris Huiselijk geweld /kindermishandeling Een berepskracht van LEVgrep die speciaal pgeleid is m anderen te ndersteunen bij het vlgen/tepassen van de Meldcde. 6
Stappenplan meldcde Huiselijk geweld en kindermishandeling. In dit stappenplan beschrijven we de stappen die berepskrachten van LEVgrep geacht wrden te zetten als zij vermeden hebben van huiselijk geweld en/f kindermishandeling. Uiteraard is, zals bij alle dienstverlening van LEVgrep, penheid en duidelijkheid (transparantie) in de relatie tussen de cliënt en de medewerker van grt belang. De stappen die hiernder wrden beschreven zijn in bepaalde vlgrde gerangschikt, maar deze vlgrde is niet dwingend. Waar het m gaat, is dat de medewerker p enig mment in het prces alle stappen heeft drlpen, vrdat beslten wrdt een melding te den. Of en dat is zeker k erg belangrijk: de medewerker die de meldcde gestart is pas stpt met het hanteren van de meldcde als hij dat kan verantwrden. Verantwrding kan zijn: -Het vermeden is niet (meer) terecht, -f er is hulp gestart dr de berepskracht zelf f dr anderen waardr de veiligheid hersteld en gewaarbrgd wrdt. Zet de stappen altijd in samenwerking met de aandachtsfunctinaris! Aandachtsfunctinarissen LEVgrep: - Barbara van Dijk - Mnique van Kemenade - Inge Kempen - Pascalle Peeters (uderenmishandeling) Aandachtsfunctinaris staf Kwaliteit en Ontwikkeling: - Marjlijn den Ouden Onverhpt geen vereenstemming? De manager beslist. Bij het ntbreken van vereenstemming tussen de berepskracht en de aandachtsfunctinaris ver de te ndernemen acties, b.v. al dan niet den van een melding, wrdt het dilemma vrgelegd aan de manager van betreffende berepskracht en neemt deze een beslissing. 7
De stappen van de meldcde* Zet de stappen altijd in samenwerking met de aandachtsfunctinaris! Stap 1 In kaart brengen van signalen Kindcheck Bespreken Dcumenteren Stap 2 Cllegiale cnsultatie Bij twijfel ver de veiligheid: Veilig Thuis cnsulteren Evt. letseldeskundige cnsulteren via Veilig Thuis acties Zrg Vr Jeugd Dcumenteren Stap 3 Gesprek met cliënt Dcumenteren Stap 4 Wegen van het geweld/mishandeling Bij twijfel ver de veiligheid: Veilig Thuis cnsulteren Bespreken Dcumenteren Stap 5A Hulp rganiseren Bespreken Dcumenteren Stap 5B Melden Bespreken Dcumenteren * In geval van vermeden van meisjesbesnijdenis, aan eer gerelateerd geweld f huwelijksdwang, zie bijlage 3, blz. 16. Neem altijd cntact p met de betreffende externe deskundige. 8
De stappen van de meldcde tegelicht Stap 0. Het ntstaan van een vermeden van huiselijk geweld en/f kindermishandeling. Vrafgaande aan de 5 stappen van de Meldcde Als je je zrgen maakt ver je cliënt, f het nu een kind is f een vlwassene, deel dan die zrg met je cliënt f diens uders. Vraag f de cliënt/uder herkent wat je zegt. Wees pen en precht. Vul niet in vr een ander maar stel vragen vanuit je betrkkenheid. Als je zrgen tch blijven kan zrg vergaan in een vermeden van huiselijk geweld f kindermishandeling. In dat geval start je altijd de meldcde, f in het geval je een vrijwilliger f stagiaire bent, deel je je zrgen met de berepskracht die ju ndersteunt. Deze zal de meldcde pstarten. Stap 1: In kaart brengen van signalen (let p: bij ernstig vermeden en gevaar meteen naar stap 5 en liever geen nderzekende vragen aan de kinderen stellen) Ga altijd uit van je eigen deskundigheid. Vertruw p je kennis, ervaring en intuïtie en neem je niet pluisgevel ver de situatie serieus. Bespreek dit niet pluisgevel altijd met een van de aandachtsfunctinarissen. De signalen wrden z bjectief mgelijk in kaart gebracht en vastgelegd in het cliëntdssier, in het daarvr bestemde frmat Meldcde stap 1. Leg k de cntacten die je hebt ver de signalen vast, evenals de stappen die wrden gezet en de besluiten die wrden genmen. En vermeld de brn als er infrmatie van derden wrdt vastgelegd. Kindcheck (verplicht) vr berepskrachten die met vlwassenen werken De berepskracht vraagt in bepaalde situaties altijd aan de vlwassen cliënt f er minderjarige kinderen aan zijn zrg zijn tevertruwd. Indien de kinderen afhankelijk zijn van de cliënt, wrdt in de rapprtage vermeld: het aantal kinderen, de leeftijd van de kinderen en f de cliënt de zrg vr de kinderen deelt met een (ex-) partner f met een andere vlwassene. Het gaat m situaties waarbij de cliënt in een medische cnditie f in mstandigheid verkeert die risic kan pleveren vr de veiligheid van de kinderen. Bijvrbeeld ernstig verslaafd, verward, ernstige depressie, paniek en cntrleverlies. Oudersignalen Heeft de berepskracht geen cntact met de kinderen van de cliënt, dan wrden eventuele udersignalen vastgelegd als de mstandigheden een bedreiging kunnen vrmen vr de veiligheid f de ntwikkeling van de kinderen die van de cliënt afhankelijk zijn. De stappen van de meldcde zijn k van tepassing p deze udersignalen. Bij twijfel ver de veiligheid van de kinderen dient de meldcde gestart te wrden. Nta bene Belangrijk: wijzen de signalen verduidelijk p een acute nveilige situatie, neem dan direct cntact p met de aandachtsfunctinaris f je leidinggevende m de plitie in te schakelen ng vóór stap 2. Infrmeer altijd je leidinggevende hierver! Belangrijk: wees vrzichtig. Het zien van udersignalen heft ng niet te betekenen dat er k werkelijk sprake is van kindermishandeling. 9
Belangrijk: Wrdt er beslten een melding te den in verband met de udersignalen, dan is van belang dat de berepskracht bij een melding géén uitspraak det ver de feitelijke situatie waarin de kinderen zich bevinden. De berepskracht kent hen immers niet en heeft hen drgaans niet gezien. Wat de berepskracht wel kan melden, is dat de (persnlijke) mstandigheden waarin de cliënt zich bevindt, een risic vrmen vr zijn kinderen en dat daarm nderzek van Veilig Thuis ndzakelijk is. Leg alles vast in het cliëntdssier, in het frmat Meldcde stap 1 Stap 2: Overleg aandachtsfunctinaris De signalen wrden dr de berepskracht altijd met de aandachtsfunctinaris besprken en indien ndig wrdt iemand met specifieke expertise geraadpleegd. Del hiervan is m signalen te bjectiveren/ feitelijk te maken. Vraag - als het ndig is - advies bij Veilig Thuis, bereikbaar p tel. 0800-2000. In die gevallen waarin er behefte bestaat aan meer duidelijkheid ver (aard en rzaak van) letsel, kan Veilig Thuis een letseldeskundige raadplegen vr advies. Indien van tepassing meldt en/f checkt de berepskracht in het signaleringssysteem Zrg vr Jeugd (ZvJ) f en z ja wie extern betrkken is bij de cliënt. Op grnd van deze eerste twee stappen vlgt een eerste analyse welke eventueel aanleiding geeft tt vlgende stappen. Leg alles vast in het cliënt dssier, in het frmat Meldcde stap 2. B. Uitverende fase Stap 3: Altijd een gesprek met de cliënt, tenzij Na intern verleg vlgt z spedig mgelijk een gesprek met de cliënt m de (uder-) signalen te bespreken. Het is belangrijk dat je niet tegenver, maar naast de cliënt blijft staan en je ged vrbereidt p het gesprek. Het gaat m het delen van de feitelijkheden. In het gesprek met de cliënt gaat het erm dat de berepskracht: - Het del van het gesprek uitlegt. - De signalen, dat wil zeggen de feiten die hij heeft vastgesteld en de waarnemingen die hij heeft gedaan bespreekt en hierbij spreekt vanuit zichzelf (ik denk, ik zie). - De cliënt de tijd en de ruimte geeft daarp te reageren. - Pas na deze reactie kmt tt interpretatie van wat hij heeft gehrd en waargenmen. - Het gesprek afrndt met een krte samenvatting van wat er is besprken en checkt f de bdschap ver is gekmen. De berepskracht prbeert p deze wijze infrmatie te verzamelen en/f de cliënt te mtiveren vr hulp. Sms zal het vermeden dr het gesprek wrden weggenmen. Dan zijn de vlgende stappen in het stappenplan niet ndig. Leg alles vast in het cliëntdssier, in het frmat Meldcde stap 3 en mtiveer je keuze. 10
Géén gesprek met de cliënt mdat, In smmige gevallen is het niet mgelijk f verstandig m een gesprek met de cliënt(dader) te hebben m de signalen te bespreken. Redenen kunnen zijn: De veiligheid van een van de betrkkenen in het cliëntsysteem kmt dr een gesprek in het geding mdat de dader zich mgelijk af reageert p het slachtffer (denk aan seksueel misbruik f eer-gerelateerd geweld). Een gesprek kan er te leiden dat de cliënt het cntact met de berepskracht verbreekt waardr de cliënt uit het zicht raakt hetgeen nveiligheid met zich meebrengt. Leg alles vast in het cliënt dssier, in het frmat Meldcde stap 3, mtiveer je keuzes. Stap 4: Weeg de aard en de ernst van het huiselijk geweld f de kindermishandeling Wrden de zrgen ver de signalen dr het gesprek niet weggenmen, dan wrden in verleg met de aandachtsfunctinaris stap 4 en 5 van de meldcde gezet. Na de eerste drie stappen beschikt de berepskracht al ver redelijk veel infrmatie: De beschrijving van de signalen die dr de berepskracht zijn vastgelegd. Het advies van deskundigen. De uitkmsten van het gesprek met de cliënt. He reëel is de kans dat er echt sprake is van kindermishandeling f huiselijk geweld? En he ernstig f acuut is het? Dat zijn de vragen die de berepskracht met kunnen beantwrden nu er meer infrmatie bekend is. Nu gaat het erm met die infrmatie te bepalen he ernstig de situatie is en wat er precies aan de hand is. Maak bij het inschatten van het risic p kindermishandeling f huiselijk geweld samen met de aandachtsfunctinaris altijd gebruik van de LIRIK. Zie hiervr de website www.meldcdepeelregi.nl. Instructie: kies Ga naar de digitale rutekaart. Scrll naar beneden naar stap 4 en klik p gebruik risic-taxatieinstrument. Klik p Lirikfrmulier. De LIRIK (Licht Instrument Risictaxatie Kindermishandeling) is een checklist, gericht p gestructureerde rdeelsvrming. De LIRIK stimuleert en ndersteunt de berepskracht/aandachtsfunctinaris m zijn prfessinele rdeel te bjectiveren en te nderbuwen p basis van kennis ver de relevante aandachtspunten. Raadpleeg in geval van twijfels ver de mgelijkheden m de veiligheid te herstellen en te waarbrgen altijd (pnieuw) het advies- en meldpunt Veilig Thuis. Leg alles vast in het cliënt dssier, in het frmat Meldcde stap 4/5. Stap 5: Beslissen Zelf hulp bieden/rganiseren f een melding den via Veilig Thuis Na de weging van stap 4 kmt de berepskracht in verleg met de aandachtsfunctinaris tt een besluit: welke stappen kan de berepskracht f LEVgrep zelf zetten m de cliënt te helpen en het geweld f het misbruik te stppen? Of gaat de berepskracht een melding den? Ondersteuning vanuit LEVgrep en de effecten vlgen 11
Meent de berepskracht, p basis van de afwegingen die gemaakt zijn als nderdeel van stap 4, dat de ndersteuning vanuit LEVGrep de cliënt en zijn gezin redelijkerwijs vldende tegen het risic p huiselijk geweld f kindermishandeling kan beschermen, dan: Organiseert de berepskracht de ndzakelijke hulp. De berepskracht met expertise van SS, (dit zijn de pvedndersteuners), wrdt ingezet m samen met het netwerk een veiligheidsplan p te stellen. Signs f Safety (SS) is een methde met als del, in samenwerking met het cliëntsysteem de veiligheid van de kinderen in het gezin te herstellen en waarbrgen. - Vlgt de berepskracht de effecten van deze hulp. - Det de berepskracht in verleg met de aandachtsfunctinaris alsng een melding als er signalen zijn dat het huiselijk geweld f de kindermishandeling niet stpt f pnieuw begint. - Wrdt getracht de medewerking van de cliënt te krijgen vr de melding. Indien de cliënt bezwaar blijft maken tegen de melding, wrdt deze tch drgezet en wrdt de verantwrdelijke leidinggevende p de hgte gebracht. Melden met testemming van de cliënt f znder testemming van de cliënt. Bij melding spant de berepskracht zich van te vren in m instemming van de cliënt te krijgen vr de melding. - Vertel dat je een melding wilt den - Leg aan de cliënt uit wat je met een melding begt - en vertel wat een melding vr de cliënt betekent. (Veilig Thuis nderzekt de signalen en besluit dan m: f hulp te rganiseren, f de Raad van de Kinderbescherming te vragen vr nderzek, en/f de plitie te infrmeren ver bijvrbeeld aangifte) - Luister naar mgelijke bezwaren van je cliënt tegen een melding bij Veilig Thuis - Weeg diens bezwaren af tegen de ndzaak m de cliënt f anderen te beschermen - Neem een welverwgen besluit. De je znder instemming f medeweten van de cliënt een melding, gebruik dan het Zwitsers Zakmes m je besluit te beargumenteren. Zie dcument 345581. Leg alles vast in het cliëntdssier in het frmat Meldcde stap 4/5. Belangrijk: Inspanningen ná de melding Een melding is geen eindpunt. De betrkkenheid van de berepskracht bij de cliënt hudt na het den van een melding niet p. Van de berepskracht wrdt verwacht dat hij, naar de mate van de mgelijkheden van LEVgrep, de cliënt blijft ndersteunen cnfrm de afspraken die gemaakt zijn binnen Veilig Thuis m z tt een gemeenschappelijke aanpak te kmen. Melding / aangifte bij de plitie dr LEVgrep In ernstige gevallen wrdt melding c.q. aangifte bij de plitie verwgen. Wanneer een melding / aangifte wrdt gedaan bij de plitie, dan gebeurt dit altijd namens LEVgrep dr de aandachtsfunctinaris en wrdt de verantwrdelijke leidinggevende geïnfrmeerd. 12
BIJLAGE 1 Richtlijn Gesprek met de cliënt Gesprekken met kinderen In het kader van bewijsvering is het belangrijk dat de berepskracht, vrdat er een gesprek met het betreffende kind plaatsvindt, samen met de aandachtsfunctinaris berdeelt f een gesprek zinvl en mgelijk is. Hierbij wrdt berep gedaan p een berepskracht met expertise van SS f van een persn met specifieke expertise m.b.t. kinderen. Ok als een cliënt ng jng is, is het van belang dat de berepskracht het gesprek met hem aangaat, tenzij dat vanwege zijn jeugdige leeftijd f beperking echt niet mgelijk f te belastend is. Nta bene Belangrijk is vral geen suggestieve vragen te stellen; bied vral een luisterend r! Is de cliënt ng geen twaalf jaar ud, dan vert de berepskracht het gesprek met de uders, zals hierbven mschreven is. Is de cliënt twaalf jaar en ng geen zestien, dan wrdt het gesprek geverd met de cliënt en/f met de uder(s); zie k nderstaande met betrekking tt gesprek met de uder(s). Nta bene De Wet bescherming persnsgegevens bepaalt dat een cliënt vanaf zijn zestiende jaar zelf testemming geeft aan een berepskracht vr het verstrekken van zijn gegevens aan een ander (al dan niet in de vrm van het den van een melding). De Jeugdwet en de Wet inzake de geneeskundige behandelingsvereenkmst geven een cliënt dit recht zelfs al vanaf zijn twaalfde jaar! Tch met bij een melding, als het gaat m een cliënt vanaf zestien jaar die ng thuis wnt, k gesprken wrden met zijn uders. Want bij de melding wrden drgaans niet alleen gegevens ver de cliënt verstrekt, maar k ver zijn uders. Van het vragen van testemming kan wrden afgezien in verband met de veiligheid van de cliënt, de medewerker f van anderen. Hierver vindt altijd verleg plaats met de aandachtsfunctinaris; hiervan wrdt melding gedaan bij de verantwrdelijke leidinggevende. Gesprek met de uder(s)* Nrmaal gesprken zal er, als het m een minderjarige cliënt gaat, k een gesprek ver de signalen wrden geverd met de uder(s); zie k het hierbven vermelde. Dit is niet alleen van belang als de uder(s) mgelijkerwijs betrkken zijn bij het huiselijk geweld f de mishandeling, maar k als dit niet aan de rde is. Want de uder(s) behren, zeker als zij het gezag uitefenen, als regel te wrden geïnfrmeerd ver wat er bij hun kind speelt. Geen gesprek met de cliënt Afzien van een gesprek met de cliënt is alleen mgelijk als het gaat m situaties waarin, dr het veren van een gesprek, de veiligheid van de cliënt, de berepskracht f van andere betrkkenen ernstig in het geding zu kunnen kmen. Hierver vindt altijd verleg plaats met de aandachtsfunctinaris en hiervan wrdt melding gedaan bij de verantwrdelijke leidinggevende. * vlg de e-learningmdule cmmuniceren ver geweld, aan te vragen via Leren met www.lerenmetlev/werkenderwijzer. 13
BIJLAGE 2 Verantwrdelijkheden Verantwrdelijkheden Bestuurder 1. Indien de Bestuurder van LEVgrep vaststelt dat: binnen de rganisatie aanwijzingen die zuden kunnen duiden p huiselijk geweld, kindermishandeling f seksueel misbruik, niet f in nvldende mate zijn pgemerkt f nderzcht, f dat bij gebleken huiselijk geweld, kindermishandeling f seksueel misbruik nvldende actie is ndernmen m de cliënt te helpen en het geweld te stppen, nderzekt de Bestuurder de rzaken daarvan en neemt binnen de rganisatie z ndig maatregelen die redelijkerwijs tt een effectievere aanpak van (vermedens van) huiselijk geweld, kindermishandeling f seksueel misbruik kunnen leiden. 2. De Bestuurder, zals bedeld in lid 1, meldt de vaststelling dat signalen zijn gemist en de uitkmsten van het nderzek bij de Inspectie vr de Gezndheidszrg. Verantwrdelijkheid en aansprakelijkheid 1. De Bestuurder van LEVgrep draagt binnen en buiten de rganisatie uit, dat het handelen, zals mschreven in deze meldcde, behrt tt het beleid van de rganisatie en dat de rganisatie waarbrgt dat de berepskrachten, die daar werkzaam zijn, cnfrm de meldcde handelen. 2. Indien een berepskracht f leidinggevende dr een cliënt f dr een ander, al dan niet in rechte, wrdt aangesprken p zijn handelen cnfrm deze meldcde, draagt het bestuur van LEVgrep er zrg vr dat hij in vldende mate wrdt ndersteund dr de rganisatie en z ndig van vldende externe juridische ndersteuning wrdt vrzien. Gegevensverstrekking in verband met nderzek naar implementatie en effecten van de meldcde Vanwege het belang van het vlgen van de implementatie van de meldcde en van het meten van de effecten ervan, stelt de Bestuurder van LEVgrep desgevraagd de ndzakelijke gegevens beschikbaar vr nderzek naar de implementatie en de effecten van deze cde dr de verheid f een nderzeksinstelling. Verantwrdelijkheid rganisatie LEVgrep draagt er zrg vr dat de berepskrachten en de leidinggevenden die daar werkzaam zijn, vldende schling en training wrdt aangebden m een prfessinele bijdrage te kunnen leveren aan het herkennen en de aanpak van (de gevlgen van) huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel misbruik. Verantwrdelijkheden berepskracht / leidinggevenden berepskrachten en leidinggevenden dragen er zrg vr dat zij beschikken ver vldende actuele kennis en vaardigheden m, cnfrm deze meldcde, een bijdrage te leveren aan de aanpak van (de gevlgen van) huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel misbruik. Dit hudt nder meer in: 14
Kennis nemen van de inhud van de meldcde en handelen vlgens bijbehrend stappenplan. In staat zijn signalen die (kunnen) wijzen p kindermishandeling en huiselijk geweld in brede zin, p te merken en te herkennen. Zrgdragen vr de eigen deskundigheid ten aanzien van huiselijk geweld f kindermishandeling. Waken ver de veiligheid van de cliënt bij het nemen van beslissingen. Tezien p zrgvuldige mgang met de privacy van de cliënt en zijn systeem, waarbij rekening wrdt gehuden met het privacyreglement persnsgegevens cliënten van LEVgrep. Het schriftelijk vastleggen van alle aanwijzingen waaruit kan wrden afgeleid dat een cliënt (mgelijk) wrdt mishandeld, verwaarlsd f seksueel misbruikt. De registratie geschiedt in bjectieve termen. Bij het verdwijnen van zrgen rndm mishandeling, misbruik, enzvrts wrdt k vastgelegd p basis waarvan deze zrgen niet meer aanwezig zijn. Infrmeren van de aandachtsfunctinaris bij het starten van stappen de meldcde. Expertise en/f advies vragen bij twijfel ver eigen cmpetenties bij Veilig Thuis f anderen. Verantwrdelijkheid vrijwilligers van LEVgrep Vrijwilligers van LEVgrep wrden dr hun cördinatr f eerste cntactpersn p de hgte gebracht van de meldcde en p welke wijze zij m dienen te gaan met signalen en/f vermedens van kindermishandeling en/f huiselijk geweld. Vr bepaalde vrijwilligers is deskundigheidsbevrdering beschikbaar indien de cördinatr dit ndig acht f indien de vrijwilliger er m verzekt. Vrijwilligers delen hun zrgen ver klanten altijd met een berepskracht. De berepskracht is vervlgens gehuden de meldcde te te passen. 15
BIJLAGE 3 Eergerelateerd geweld, huwelijksdwang en meisjesbesnijdenis 1. Wat is eer gerelateerd geweld? Het begrip 'eer gerelateerd geweld' is de verkepelende term vr alle vrmen van dwang, psychisch en fysiek geweld m te vrkmen dat een lid van de familie een 'misstap' zet die de familie-eer in de gemeenschap kan schaden, en alle geweld tegen de (vermeende) 'eerschender' m de geschnden eer te herstellen. Bij 'eer' kan het gaan m persnlijke eer (iemand hudt zich aan de basisvrwaarden van de sciale grep), f m maatschappelijke eer (men is gelijkwaardig en kan elkaar vertruwen, waardr men respect, steun en bescherming krijgt). Daarnaast telt in veel bevlkingsgrepen met een grepscultuur k de familie-eer, die vral is gekppeld aan de seksuele eer van met name vruwen en meisjes. Mannen en jngens hebben de taak deze eer te beschermen, z ndig te herstellen, desnds met geweld. Dit zgenaamde eer gerelateerd geweld kmt vral vr in culturen rnd de Middellandse Zee (Spanje en Italië kenden k eermrd), het Midden-Osten, Zuid- en Centraal- Azië. Ok nder Rma en Hindestaanse gemeenschappen kmt eergeweld vr. Onder rthdx-christelijke en jdse gemeenschappen zien we vergelijkbare mechanismen rnd kuisheid, aanzien, grepsdruk en sciale uitsluiting. Om de eer te beschermen f te herstellen zijn er verschillende manieren, die niet zelden gepaard gaan met nderdrukking en geweld. Een aantal vrmen van dit eer gerelateerd geweld: sciale cntrle psychische en fysieke mishandeling eermrd trtsmrd zelfmrd (gedwngen) huwelijksdwang achterlating huwelijkse gevangenschap verstting seksueel misbruik vruwelijke genitale verminking genezingsrituelen en bezweringen 2. Risicfactren Er zijn diverse risicfactren aan te wijzen bij het ntstaan van eer gerelateerd geweld. Deze kunnen zwel liggen in de actuele situatie als in de achtergrnd van het ptentiële slachtffer f de pleger. Risicfactren in de actuele situatie: De eer van een vruw f meisje is in gevaar f al geschnden, als: ze vr f buiten haar huwelijk seks heeft gehad ze ngehuwd zwanger is ze een gearrangeerd huwelijk weigert ze is van huis weggevlucht ze met een hulpverlener f met de plitie ver de prblemen heeft gesprken ze een lesbische relatie en/f identiteit heeft Deze feiten vrmen een ng hger risic als de 'misstap' bekend is in de gemeenschap en er ver haar gerddeld wrdt. 16
Risicfactren vanuit de achtergrnd van het ptentiële slachtffer f de pleger: Eercultuur: de uders (f een van de uders) zijn afkmstig uit een land/regi met een cultuur waarin familie-eer van grt belang is het individu is ndergeschikt aan de familie en de gemeenschap grte nderlinge afhankelijkheid in sciaal en financieel pzicht in de familie en gemeenschap: men behrt elkaar te helpen de mgangsvrmen zijn gebaseerd p nderling respect en eer de gemeenschap heeft strenge ngeschreven regels ver he mannen en vruwen met elkaar dienen m te gaan. Er is veel sciale cntrle en rddel. Genderaspect: de vruw heeft een ndergeschikte psitie ten pzichte van de man mannen hebben meer macht dan vruwen in de gemeenschap, maar in de familie spelen vruwen een belangrijke rl vruwen en meisjes meten zich aan sterkere gedragsregels huden dan jngens en mannen waar het gaat m kuisheid en seksuele eer er is sprake van een gearrangeerd, wellicht gedwngen huwelijk. het meisje f de vruw emancipeert en ntwikkelt zich; de mannen van de familie kunnen niet mee in haar temp en beschuwen dit als een bedreiging van de familie-eer. Mannen en jngens als slachtffer: Ok een man f een jngen kan slachtffer wrden van geweld vanwege de familie-eer, wanneer hij: hmseksueel gedrag vertnt verliefd wrdt p en/f seks heeft met een meisje, terwijl dit van haar familie niet is tegestaan verliefd wrdt p en/f seks heeft met een getruwde vruw weigert m een aan hem pgelegde eermrd p een zus, nicht f ander familielid uit te veren. 3. Onderscheid met huiselijk geweld Eer gerelateerd geweld lijkt in uitingsvrmen vaak p andere vrmen van 'geweld in afhankelijkheidsrelaties', zals huiselijk geweld en kindermishandeling. Er is echter een aantal verschillen in mtieven, rzaken, verschijningsvrmen en in de plegers. Ok kunnen de gevlgen vr slachtffers anders zijn dan na huiselijk geweld. Mtieven: bij eer gerelateerd geweld ligt het mtief in het beschermen f in het herstellen van de familieeer in eerculturen is schaamte vanwege gezichts- f eerverlies een gerlfd mtief vr geweld. De (schn) familie van het slachtffer stemt veelal in met gewelddadige maatregelen f werkt er actief aan mee. (Extreem) huiselijk geweld daarentegen keurt men vaak af. Orzaken: de rzaken van geweld liggen niet zzeer in de persnlijke geschiedenis f het karakter van de pleger. De strenge grepsnrmen ver wat gerlfd seksueel gedrag is, vr met name vruwen en meisjes, liggen hieraan ten grndslag. Verschijningsvrm: fysiek eergeweld gebeurt meestal welverwgen en gepland, vaak na verleg in de familie. Bij huiselijk geweld is er vaak een spanningspbuw tussen slachtffer en pleger, waarbij emties hg plaaien en er (deels uit nmacht) wrdt geslagen. er is bij eergeweld als zdanig geen sprake van een 'spiraal van geweld', het kan een eenmalige geweldsexplsie zijn. Een vruw kan ineens wrden vermrd, terwijl zij daarvr niet werd mishandeld. 17
het herstel van de eer met in de gemeenschap bekend wrden. Vaak vindt een eermrd juist in het penbaar plaats. Huiselijk geweld speelt zich af in het verbrgene, achter de vrdeur. Plegers/daders: het gaat m de eer van een hele familie, niet m de persnlijke trts van één man, zals vaak bij partnergeweld. De plegers van fysiek eergeweld/mrd zijn vrijwel altijd mannen een pleger van eermrd wrdt vaak aangewezen dr de familie. Dit is bij vrkeur iemand die niet een gezin heft te nderhuden, f iemand met een lage maatschappelijke status. Regelmatig wrdt een minderjarige gekzen, k met het g p de lagere gevangenisstraf plegers van eergeweld hebben vanuit hun traditie de mannelijke 'plicht' m de eer te beschermen f te herstellen, desnds met geweld wanneer de aangewezen persn weigert m een eermrd te plegen p zijn zus f tante, dan kan de familie hem dwingen, hem bedreigen f zelfs vermrden er zijn vaak medeplegers f medeplichtigen in de familie. Als de plitie een ptentiële pleger ppakt, is het gevaar ng niet geweken. Een brer f m kan zijn taak afmaken. Indicatren die p extra risic kunnen wijzen: in eerculturen zijn er duidelijk mschreven rllen vr mannen en vruwen er vnd eerder huiselijk geweld plaats in de familie vader f partner zijn getraumatiseerd vanwege geweldservaringen in het land van herkmst, bijvrbeeld dr rlg, martelingen, vermrde familieleden en vrienden in de familie vnd eerder eergeweld plaats, f een vruw is plts 'verdwenen'. de vader/man in Nederland heeft een lagere status dan in het thuisland na de emigratie f vlucht, hij is werkls f heeft een functie met lage status. er zijn wapens in de familie de familie/het gezin leeft geïsleerd van de Nederlandse samenleving, is niet ged geïntegreerd via werk en/f pleiding mannen hebben geen f laaggeschld werk mensen uit dezelfde landstreek in het thuisland leven dicht bij elkaar in een hechte gemeenschap. De nderlinge sciale en ecnmische saamhrigheid en afhankelijkheid is grt er is sprake van een gearrangeerd huwelijk vanwege familiebezit, geld f een verblijfsvergunning, met een partner uit het herkmstland. 4. Gevlgen vr het slachtffer de zektcht naar een gevlucht familielid vindt plaats dr de hele familie, niet slechts dr één (ex-)partner f vader met het arresteren van een ptentiële pleger is het gevaar ng niet geweken, want een ander familielid kan de taak vernemen een slachtffer vindt nergens een veilig heenkmen in het eigen netwerk, de familie zit in het cmplt. De enkeling die het slachtffer misschien steunt, durft dit niet penlijk te den, uit angst vr de cnsequenties bemiddeling kan een strategie zijn m (escalatie van) geweld te vrkmen en een vreedzame plssing vr de eerschending te vinden na een scheiding blijft de dreiging van eergeweld vr een vruw, want de familie f de exschnfamilie blijft verantwrdelijk vr haar zedelijke eer. Zij kunnen plts een aanleiding zien vr een eerschending, bijvrbeeld als de vruw een nieuwe vriend krijgt. 5. Bespreken van vermedens He gaat u met een (jnge) vruw f man in gesprek bij (vermedens) van eer gerelateerd geweld? Hier is een aantal uitgangspunten van belang die als vuistregels kunnen gelden. Onderstaande vuistregels zijn grtendeels gebaseerd p het dcument van Fier Fryslan en The Next Page, www.thenextpage.nl. 18
ga niet vanzelfsprekend in gesprek met uders/familie van een (jnge) man f vruw. Spreek hem/haar daarm alleen, het kan de enige kans zijn wanneer er vermeden is van huwelijksdwang, achterlating, eer gerelateerd geweld weet de (jnge) man f vruw zelf vaak ged wat er aan de hand is, tenzij hij/zij z in de war is dat dit niet meer lukt hud de zaak z klein mgelijk, het is belangrijk dat z weinig mgelijk mensen p de hgte zijn raadpleeg altijd eerst een deskundige: een terzake deskundige plitie-ambtenaar, Bert van Rixtel, 0492-587987 en anders Veilig Thuis blijf waar mgelijk met de (jnge) man f vruw in cntact en/f laat niet ls vrdat dit echt kan zrg dat uw rganisatie ver de juiste expertise en/f juiste cntacten met experts beschikt infrmeer de (jnge) man f vruw ver alle stappen die u neemt, wat er vervlgens gebeurt en wie hiervan p de hgte wrden gesteld in gesprek met de (jnge) man f vruw: respecteer de psitie van uder(s)/familie, de familie hiërarchie en zijn/haar lyaliteit naar hen m tt een aanpak van eer gerelateerd geweld te kunnen kmen, is het van belang dat zaken waarin eer mgelijkerwijs een rl speelt p tijd wrden herkend. Daarbij spelen naast de plitie k andere partners in de veiligheidszrg een belangrijke rl vr een adequate signalering en gespreksvering zrgen prfessinals ervr dat zij vldende interculturele cmpetenties en kennis hebben Bij (een vermeden van) eer gerelateerd geweld vindt een gesprek met de uders van minderjarige slachtffers pas plaats nadat de situatie en risic's dr een expert zijn geïnventariseerd f getaxeerd (in stap 2 en 4). Datzelfde geldt vr cntact met partners f familie. 6. Aanpak in Nederland Wetgeving in Nederland Eer gerelateerd Geweld staat als zdanig niet in de strafwet, maar vele vrmen hiervan zijn, net als bij huiselijk geweld, strafbaar, zals mishandeling, psluiting en mrd. De plitie en het OM beschikken sinds 2010 ver een Aanwijzing Eer gerelateerd geweld vr de pspring en vervlging. Iemand dwingen m te truwen tegen haar/zijn wil is strafbaar. Sinds 2013 gelden strengere regels. Daders kunnen maximaal 2 jaar gevangenisstraf krijgen. De verjaringstermijn van 6 jaar vr huwelijksdwang gepleegd tegen een minderjarige begint pas p het mment dat het slachtffer 18 jaar is gewrden. Het is mgelijk een verdachte van huwelijksdwang in vrlpige hechtenis te nemen m het slachtffer beter te beschermen. In de praktijk wrdt er uit lyaliteit naar de uders, niet f nauwelijks aangifte gedaan. Van strafbaarstelling gaat vral een signaalwerking uit. Het is eveneens strafbaar m een echtgent met geweld f bedreiging te dwingen m af te zien van stappen m het huwelijk te laten ntbinden. Bij huwelijkse gevangenschap gelden dezelfde strafrechtelijke regels als vr huwelijksdwang. Meisjesbesnijdenis is strafbaar, mdat het een zware vrm van mishandeling is. Er staat een maximale gevangenisstraf p van 12 jaar. Alle vrmen van meisjesbesnijdenis zijn in Nederland verbden, dat geldt vr iedereen die in Nederland wnt, k vr mensen znder verblijfsvergunning. Ouders zijn k strafbaar als zij iemand anders pdracht geven vr de besnijdenis, k al is dat in het buitenland. In de praktijk kmen nauwelijks zaken bij het penbaar ministerie terecht. Preventie Er wrdt in Nederland veel ingezet p preventie en vrlichting binnen de gemeenschappen waar eer gerelateerd geweld aan de rde is. Veel migranten- en vluchtelingenrganisaties hebben hierte initiatieven genmen, vaak ndersteund dr de verheid en welzijnsrganisaties. Er is inmiddels een grte grep vrlichters, die in eigen taal in de diverse culturele gemeenschappen de discussie 19
ver eer gerelateerd geweld aanzwengelen. Ok is geïnvesteerd in vrlichting p schlen en in het vergrten van de kennis en signaalgeveligheid van prfessinals in het nderwijs en welzijnswerk. Opvang en begeleiding slachtffers Veilig Thuis heeft kennis en ervaring p het terrein van eer gerelateerd geweld. Als meer begeleiding ndig is, verwijzen zij naar andere, gespecialiseerde pvang- en hulpinstellingen. Binnen de Vruwenpvang zijn twee vrzieningen expliciet vr jnge slachtffers, namelijk Kmpaan & De Bcht en Fier Fryslan. In de vier grte steden is pvang vr mannelijke slachtffers mgelijk. 7. Handelen bij vermedens van meisjesbesnijdenis In deze bijlage beschrijven wij apart de stappen vlgens de meldcde die bij meisjesbesnijdenis, f vruwelijke genitale verminking (vgv), meten wrden gezet. De invulling van de stappen wijkt namelijk enigszins af van de stappen bij de andere vrmen van eer gerelateerd geweld. De verschillen liggen in de aard van het geweld, de sms de (zeer) jnge leeftijd van het (ptentiële) slachtffer, de strafbaarheid van een uitgeverde vgv en de andere experts die geraadpleegd meten wrden. Een dreigende en reeds uitgeverde vgv Bij vruwelijke genitale verminking is nderscheid te maken tussen een vermeden van een dreigende besnijdenis en een mgelijk reeds uitgeverde besnijdenis. Bij vermeden van een dreigende besnijdenis is er nderscheid tussen een acute en een niet acute dreiging. Men kan altijd cntact pnemen met de aandachtsfunctinaris VGV bij de JGZ f Veilig Thuis. Alle gemelde redelijke vermedens leiden tt het in ntvangst nemen van de melding dr Veilig Thuis. Veilig Thuis kan via de Raad vr de Kinderbescherming maatregelen treffen als een nder tezicht stelling (OTS). Wanneer men vermedt dat besnijdenis al heeft plaatsgevnden, is er sprake van een strafbaar feit en dient men altijd bij Veilig Thuis een melding te den. Veilig Thuis maakt z ndig de afweging aangifte bij de plitie te den. Dit hangt af van wanneer en waar de vgv heeft plaatsgevnden. Instanties als Veilig Thuis en de plitie werken bij (vermedens van) vruwelijke genitale verminking bij minderjarigen vlgens het Handelingsprtcl Vruwelijke Genitale Verminking bij minderjarigen (Phars, 2013). Vr de medische sectr is een eigen prtcl ntwikkeld: Mdelprtcl medische zrg vr vruwen en meisjes met vruwelijke genitale verminking (VGV) (2012). 8. De stappen De stappen van de Meldcde zien er bij (vermedens van) meisjesbesnijdenis als vlgt uit: Stap 1- In kaart brengen van signalen Breng signalen z feitelijk mgelijk in kaart. Vr signalen van meisjesbesnijdenis f vruwelijke genitale verminking (vgv) is er een nderscheid te maken in vermedens van een dreigende en een uitgeverde meisjesbesnijdenis. Bij acute bedreiging van de veiligheid: neem direct cntact p met de aandachtsfunctinaris VGV bij Veilig Thuis (zie stap 5) Stap 2- Cllegiale cnsultatie f z ndig raadplegen van Veilig Thuis f JGZ Bij (vermedens van) een dreigende f uitgeverde meisjesbesnijdenis raadpleegt u altijd de aandachtsfunctinaris VGV van de JGZ f van Veilig Thuis. Zrgcnsulent Prject Preventie Meisjesbesnijdenis, Afdeling gezndheidsbevrdering, GGD Brabant zuidst, tel: 088-0031306. 20
Dit advies kan anniem, dat wil zeggen dat de gegevens van het gezin niet wrden gedeeld. Met de aandachtsfunctinaris bespreekt u de signalen en de strategie vr het eventuele gesprek met het (ptentiële) slachtffer en het eventuele gesprek met de uders. Stap 3 - Gesprek met de cliënt Bij meisjesbesnijdenis kunnen signaleerders in principe het gesprek met de uders aangaan en de signalen en hun zrgen bespreken. Dreigende besnijdenis: Als er directe f indirecte signalen zijn dat een meisje mgelijk besneden zal wrden, dan bespreekt u uw zrg dat het meisje besneden zal wrden met de uders. Mgelijk uitgeverde besnijdenis: Als het gaat m vage signalen die niet direct aan vgv te kppelen zijn (bijvrbeeld buikpijn, lustelsheid, teruggetrkkenheid) dan kunt u deze signalen bespreken met de uders. U heft dan niet te benemen dat vgv een van de mgelijke rzaken kan zijn. Als er signalen zijn die wel direct aan vgv te kppelen zijn (bijvrbeeld het meisje heeft erver verteld), dan bespreekt u dit met de uders en vertelt hen dat u een melding det bij Veilig Thuis. Stap 4 -Wegen van het geweld De aandachtsfunctinaris VGV bij de JGZ f Veilig Thuis kan een risictaxatie vr vgv maken. Stap 5- Beslissen: hulp rganiseren f melden Wanneer in het eerste cntact Veilig Thuis een redelijk vermeden van een reëel risic p vgv f van een uitgeverde vgv krijgt, leidt dat in alle gevallen tt het in ntvangst nemen van de melding dr Veilig Thuis. Dit leidt tt de start van een Veilig Thuis nderzek f tt een directe drgeleiding naar de Raad vr de Kinderbescherming en eventueel tt aangifte bij de plitie. Dit prces verlpt vlgens het Handelingsprtcl VGV bij minderjarigen. ln andere gevallen wrdt in verleg met de JGZ/ Veilig Thuis beslist f er een eventueel hulptraject wrdt ingezet en z ja, dr wie en he. Opmerking: Bij vgv vrmen uders niet altijd zelf het gevaar, maar kan er sprake zijn van familie- f gemeenschapsdruk. In die gevallen is het zaak m de uders te ndersteunen. Bij meisjesbesnijdenis ntvangen uders van de JGZ bijvrbeeld de Verklaring tegen meisjesbesnijdenis, zdat zij sterker staan ten pzichte van de familie/gemeenschap. Ouders kunnen zelf k een verklaring tekenen als ze tegen vgv zijn, deze meenemen p vakantie naar het herkmstland en meewerken aan een cntrle f vervlgnderzek als ze weer terug zijn in Nederland. Zie vr infrmatie ver VGV: Phars (het kenniscentrum p het gebied van VGV) f www.vgv.ggd.nl. 21
Brnvermelding Vr de hierbven beschreven handleiding Meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling LEVgrep is gebruik gemaakt van nder meer nderstaande brnnen: Basismdel meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling: uitgave van het Ministerie van Vlksgezndheid, Welzijn en Sprt. Prtcl Kindermishandeling (zrgsignalering en handelen bij (een vermeden van) kindermishandeling) van de Prjectgrep RAAK Peelregi. Meldcde MEEzuidst Brabant (partner in de reginale werkgrep preventie kindermishandeling). Reader Landelijk vakgrep aandachtsfunctinarissen Kindermishandeling. 22