Herziening grondexploitaties per 1 januari 2014

Vergelijkbare documenten
Herziening grondexploitaties per 1 januari 2012

Herziening grondexploitaties per 1 januari 2014

Grondexploitatie Bedrijventerrein De Munt A

Grondexploitatie Boswonen Emmelhage. behorend bij herziening bestemmingsplan 2015

Herziening grondexploitaties per 1 januari 2013

Herziening grondexploitaties per 1 januari 2011

XL Businesspark Twente

XL Businesspark Twente

Grondexploitatie Bedrijventerrein Ens

Actualisatie globaal exploitatieplan Driessen

Herziening grondexploitaties per 1 januari 2009

Bijlage bij besluit eerste herziening exploitatieplan Vossenakker Noord

Herziening grondexploitaties per 1 januari 2014

Schuytgraaf Made in [Arnhem]

Samenvatting exploitatieopzet

Exploitatieplan De Afhang

Financieel Raamwerk. Larikslaan. Financieel raamwerk Larikslaan 1 Grondbedrijf

SAMENVATTING RAADSVOORSTEL EN -BESLUIT Van Bree, 9287 FBV El. Jaarstukken 2008 en begroting 2010 Regionaal Bedrijventerrein Twente

oinzicht Zwolle Meerjaren Prognose Vastgoed 2015 Bijlagen

Memo bij grondexploitatie De Drenkeling 2013

Exploitatieplan De Afhang

Grondexploitatie Stedum

IB â fa. Oranjewijk, fase I. Grondexploitatie, bestuurlijke samenvatting

Bijlagen Exploitatieplan Zuidbroek Vleugelschool/Sporthal

Herberekening grondexploitatie Elserveld-Meeldert

Gemeente Steenwijkerland. Herziening grondexploitatie Bedrijventerrein Boterberg Zuid Oldemarkt

Zeewijk, afronding. Herziening grondexploitatie, bestuurlijke samenvatting

OPENBAAR tussentijds Meerjaren Programma Grondzaken 2017

GRONDEXPLOITATIE COMPLEX 45 DE FLIER

Nummer : Onderwerp : Actualisatie exploitatie opzetten 2017

Exploitatieplan De Afhang

Nota van B&W. Onderwerp Afsluitend krediet woonrijpmaken Monacopad

Grondexploitatie Westeremden

Inhoudsopgave. Stedenbouwkundig ontwerp. Kwaliteitsplan IBOR Maasdriel en IVOR Maasdriel. Nota Aanbestedingsbeleid 2006 Maasdriel

Oranjewijk, fase I I

JRK. ŭ V. Zwolsehoek, fase 4. Herziening grondexploitatie, bestuurlijke samenvatting

Grondexploitatie Beekweide 2018 Info-avond 4 april 2018

RAADSADVIES Vranken, Harrie Van Steenwijk, Christiaan. Heuw. Jaarstukken, begroting en grondexploitatie XL Businesspark Twente

Grondexploitatie Beekweide 2017

Dhr. dr. M.G.M. van der Poel

W. Bohnen/G. Witvoet PF Mu

Herziene exploitatiebegroting Dijkshorn. Peildatum: 31 december 2013

XL Businesspark Twente

SAMENVATTING RAADSVOORSTEL TH, M. h. vranken c. steenwijk BP PF 12G / Toezending jaarstukken XL Businesspark.

Voorstel Gemeenteraad VII- E

Bijlage3. Project-en exploitatiegebieden

GEBIEDSEXPLOITATIE TRANSFORMATIE EN KWALITEITSVERBETERING BRUNSSUM NOORD. ARCADIS, 30 oktober 2012

In beweging voor u COMPLEXEN IN EXPLOITATIE

Notitie GREX Voorzieningencluster

Beoogd effect: Het voldoende bouwrijpe grond beschikbaar hebben voor het vestigen van bedrijven en daarmee genereren van arbeidsplaatsen.

Grondexploitatie locaties Nagele

Exploitatieopzet plan woningbouw locatie Hoofdstraat Heijen.

RAADSVOORSTEL ONTWERPBESLU. Registratienummer Behandeld door: 17 maart 2015 A. Bergstra. Afdeling / Team: RO / ROP

I-B. fè' De NOTA VOOR DE RAAD. i m. uurlijke info. gemeente

Bijlage 3: toelichting overige projecten op hoofdlijnen

Toelichting Grondexploitatie Waalsprong. 16 april 2013

akkoord bespreken afwijzen ^Conform ū Aangepast akkoord

Toelichting Herziene Grondexploitatie Dijkshorn

Bestand: Exploitatieplan xls Blad: Berekening exploitatiebijdrage Printdatum: :42. eigenaar C.

! -PAS bv I Consultsncy A Interim PlANtCOf*OM«a GEBrtOSONTWIRKEUNG

w w Raadsvoorstel (gewijzigd) accoord voor kennisgeving bespreken afwijzen eerst rapport int00978

Rapport grondexploitatie Regionale Bedrijven Terrein (RBT)

Grondexploitatie Beekweide 2016 Info-avond 24 maart 2016

PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr.?S/JL Z/a<5> 5

Meerjarenprogramma Grondbedrijfsfunctie voorjaar 2017

E E R H U G O. De Raad wordt verzocht om de normatieve grondexploitatie van de Horst vast te stellen

10e herziening Grex De Draai 2019

XL Businesspark Twente

Onderwerp: Actualisatie grondexploitatie Piramide \ Schoolmeesterswoning

Besluitenlijst gemeenteraad Hengelo Ov. Pag. 1

MPG 2012 en Grondexploitaties. Informatiebijeenkomst gemeenteraad d.d. 14 juni 2012 Planeconomie: L. Brekelmans, S. Koster en E.

Memo. Geachte raadsleden,

BEGROTING 2019 GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING BEDRIJVENPARK RENGERS

Grondexploitatie Marknesse Zuid, fase 3

Openbaar Lichaam Regionaal Bedrijventerrein Twente. Ontwerp herziening begroting 2007

MeerJarenPerspectief Grondexploitaties 2012

Gemeente Steenwijkerland. Grondexploitatie Uitbreiding Willemsoord

Ontwikkelmogelijkheden plan Dorpsstraat/Oostervelden te Bemmel

Gemeente fj Eergen op Zoom

Notitie: zienswijzenbehandeling ontwerp-exploitatieplan Lage Heide, wonen

Complex: De Draai 23-feb-16. Startdatum exploitatie (voor startwaarde): dag : 1 maand : 1 jaar : 2009

Nummer : : Herziening exploitatie opzetten. Korte inhoud : Herziening exploitatie opzetten. Uithuizen, 14 april AAN DE RAAD.

Vierde herziening Exploitatieplan Schuytgraaf 2011

omschrijving gegevens toelichting datum berekening

Voortgangsrapportage exploitatie bestemmingsplan Uitbreiding bedrijventerrein Bloemakkers te Gieten

Exploitatie: 7212 Centrumplan fase 2 Klazienaveen

Exploitatieberekening Woldmeenthe

wethouder economie, wonen, cultuur en dienstverlening

XL Businesspark Twente

Grondexploitatie KVLterrein

Complete staat van wijzigingen van ontwerp naar bestemmingsplan en exploitatieplan Zuiderloo naar aanleiding van ingekomen zienswijzen en ambtshalve

ISV 3 programma gemeente Harlingen

De herziene residuele grondwaarden zijn hieronder vetgedrukte aangegeven.

11.7. Grondbeleid. De complexen in 2015 en verder Jaarlijks worden alle complexen geactualiseerd.

4. De exploitatieopzet

Grondexploitatie Emmelhage fase 2A

2. De opbrengstpotentie van het huidige schoolterrein aan het Ot en Sienpad

J.F. Meershoek-Keizer, V. Kraster

Budgetbeheerder: R.E.P. Grössl Afdeling: Beleid en Realisatie Portefeuillehouder : P. Manning

Argumenten 1.1 Wooninc. realiseert een gedifferentieerd aanbod van huurwoningen, waaronder een aantal met een maximale huursom van 450,- per maand.

Transcriptie:

Gemeente Hengelo Herziening grondexploitaties per 1 januari 2014 17 maart 2014 Sector Personeel en Financiën Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Inhoudsopgave Inleiding 3 016. Gezondheidspark 4 035. t Oosterveld 7 084. Twentekanaal Zuid: Zuidelijke Havenweg 11 092. Veldkamptunnel 14 096. Campus 16 103. Watertorenpark 20 716. Kanaalzone 24 UExploitaties buiten de gemeentelijke administratie Buren, De Veldkamp 30 Bussinesspark XL (RBT) 34 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Inleiding In onderliggend deel van de herzieningen zijn de financiële overzichten opgenomen van de bedrijventerreinen, die in exploitatie zijn. Volstaan wordt met een toelichting, een samenvattend overzicht en een overzicht van de verschillen met de herziening van vorig jaar. Hiermee wordt inzicht geboden in de ontwikkeling van de grondexploitaties. De specificaties die ten grondslag liggen aan de gepresenteerde grondexploitaties zijn niet opgenomen zodat meer nadruk gelegd wordt op het globale beeld van de grondexploitatie. Daarnaast wordt hiermee de hoeveelheid papier beperkt. In onderstaand samenvattend overzicht staat het voorgecalculeerde eindresultaat van de te onderscheiden bedrijventerreinen opgenomen. Complex en omschrijving Boekwaarde herzieningen per 01.01.2014 Boekwaarde Te Te Te buiten de verwachten verwachten verwachten administratie kosten bijdragen opbrengsten Te verwachten Te tijdsinvloede verwachten n resultaat 16 Gezondheidspark 16.693.205 2.242.485 207.750 16.798.573 2.676.542 4.605.909 92 Veldkamptunnel 20.366 45.553-25.187 35 Oosterveld 16.227.852 946.887 18.339.079 2.959.438 1.795.099 84 Zuidelijke Havenweg -121.159 280.663 621.739-27.810-490.045 94 Twentekanaal Zuid 4-0 -0-1 96 Westermaat Campus 19.156.197 752.630 919.995 17.825.365 3.671.733 4.835.200 103 Watertorenpark -425.760 3.839.273 3.198.438 250.000 32.990-1.935 716 Kanaalzone -516.517 6.841.320 4.900.000 2.212.000 207.207-516.401 Voorraden - Bedrijventerreinen in exploitatie gemeentelijk 51.034.183 14.903.258 9.271.736 56.046.756 9.520.101 10.202.640 Complexen buiten de gemeentelijke administratie De Veldkamp 50.943.800 6.812.279 213.480 43.434.251 27.872.227 41.980.576 Businesspark XL 80.891.263 61.233.477 4.670.968 133.830.042 30.061.695 31.273.758 Voorraden - Bedrijventerreinen in exploitatie extern 131.835.063 68.045.755 4.884.448 177.264.293 57.933.922 73.254.333 Resultaatverdeling Niet te verrekenen met de Reserve grondexploitatie 36.598.323 Wel te verrekenen met de Reserve grondexploitatie 46.858.651 Totaal verdeeld resultaat 83.456.973 Herziening grondexploitaties 2014 3

Gemeente Hengelo Toelichting complex 16: Gezondheidspark USamenvatting project Rondom het Streekziekenhuis Midden Twente en het Trivium ligt een gebied dat is ontwikkeld tot een stedelijk gebied met als thema Gezondheidszorg. Het (plan)gebied ligt aan de westzijde van Hengelo en wordt begrensd door de Deldenerstraat, de Geerdinksweg, de spoorlijn Hengelo- Zutphen en de Rijksweg 35. Het plangebied heeft een oppervlakte van circa 75 hectare. Voor het Gezondheidspark wordt uitgegaan van een gemengd programma van woningen en bedrijven / voorzieningen. Uitgangspunt is ook dat alle functies die plaats krijgen op het Gezondheidspark een relatie met de gezondheidszorg hebben. Op 15 december 2009 is het bestemmingsplan door de gemeenteraad vastgesteld en op 13 maart 2010 is het in werking getreden. USamenvatting ontwikkeling 2013 en verwachte ontwikkeling in 2014 In 2013 is het gebied verder bouwrijp gemaakt. Daarnaast is het park verder ingericht en zijn afspraken gemaakt met de gebruikers over het parkmanagement. De planning van het woonrijp maken is sterk afhankelijk van het tempo waarin de kavels worden verkocht en bebouwd. Bij deze raming is ook rekening gehouden met kosten voor beheer in de tussenfase. UOverige bevindingen Tot en met 2013 is het grootste deel van de subsidies ontvangen. Begin 2014 zullen de laatste subsidies worden afgerekend en ontvangen. Er zijn in 2013 geen verkopen gerealiseerd. In 2014 zal een gebiedsmakelaar worden ingeschakeld die de werkgroep uitgifte gaat ondersteunen bij de promotie c.q. verkoop van de kavels. UAnalyse risico s Er is sprake van een ambitieuze planning van de uitgifte van de resterende kavels (< 5 jaar). UGrondexploitatie per 01.01.2014 De grondexploitatie heeft een contante waarde per 01.01.2014 van 3.384.553,- (negatief). Dit was vorig jaar 3.298.715 (negatief),-. 4 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 16: Gezondheidspark A. Ruimtegebruik In m 2 In % Opdrachtgever : H. Huitema Exploitatiegebied 260.203 100% Projectleider : S. Landman Hoofdstructuur 116.954 44,9% Planeconoom : M. van der Meer Netto oppervlak 143.249 55,1% Uitgeefbaar 143.249 55,1% Prijspeil : 01.01.2014 Startdatum : 01.01.1994 B. Programma In m 2 Aantal Einddatum : 31.12.2020 Nog uit te geven: woningen 36.152 153 Renteperc. : 4,50% Nog uit te geven: bedrijven 53.191 10 Mutatiedatum : 01.01.2014 Uitgegeven: 39.689 14 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2013 Nieuwe opzet t/m 2012 in 2013 te realiseren per 01.01.2014 1. Verwerving 10.141.977 1.445 10.143.422 2. Bouw- en woonrijp maken 5.005.304 1.075.114 1.698.053 7.778.471 3. Algemene plankosten 3.310.103 54.247 283.140 3.647.490 4. Beheerskosten 467.370 65.783 216.922 750.075 5. BTW 6. Reserve bovenwijkse voorzieningen 430.470 430.470 7. Reserve grondbedrijf 8. Bodemsanering 9. Overige kosten 53.599 5.630 44.370 103.599 Totale kosten (I) 19.408.822 1.202.219 2.242.485 22.853.526 D. Bijdragen - Subsidies 10.000 914.250 207.750 1.132.000 - Algemene dienst - Reserve grondbedrijf - Reserve bovenwijkse voorzieningen 782.268 782.268 - Derden - Huren en pachten 215.971 51.925 267.896 - Overige bijdragen 581.460 171.735 753.195 Totale bijdragen (II) 1.589.699 1.137.910 207.750 2.935.359 Netto kosten (I-II=III) 17.819.124 64.309 2.034.735 19.918.167 - Woningbouw 160.197 2.757.353 2.917.550 - Bedrijven 6.817.987 11.216.220 18.034.207 - Kantoren - Overig 2.825.000 2.825.000 Totale opbrengsten (IV) 6.978.184 16.798.573 23.776.757 Nominale eindwaarde -10.840.939-64.309 14.763.838 3.858.590 F. Tijdsinvloeden - Financieringskosten -4.921.047-866.909-3.298.804-9.086.760 - Kostenindexering -116.734-116.734 - Opbrengstenindexering 738.996 738.996 Totaal Tijdsinvloeden -4.921.047-866.909-2.676.542-8.464.499 Eindwaarde 31.12.2020-15.761.987-931.218 12.087.296-4.605.909 Contante waarde 01.01.2014 (voorziening) -3.384.553 Boekwaarde 31.12.2013-16.693.205 Herziening grondexploitaties 2014 5

Gemeente Hengelo Gezondheidspark: vergelijk met herziening 2013 Omschrijving Herziening Herziening Verschil 2014 2013 1. Verwerving 10.143.422 10.141.977 1.445 2. Bouw- en woonrijp maken 7.778.471 7.750.255 28.216 3. Algemene plankosten 3.647.490 3.640.815 6.675 4. Beheerskosten 750.075 750.074 5. BTW 6. Reserve bovenwijkse voorzieningen 430.470 925.430-494.960 7. Reserve Grondbedrijf 8. Bodemsanering 9. Overige kosten 103.599 103.599 Totaal kosten (I) 22.853.526 23.312.150-458.625 D. Bijdragen - Rijk/provincie 1.132.000 1.132.000 - Algemene dienst - Reserve Grondbedrijf - Reserve bovenwijkse voorzieningen 782.268 782.268 - Derden - Huren en pachten 267.896 265.971 1.925 - Overige bijdragen 753.195 781.460-28.265 Totaal bijdragen (II) 2.935.359 2.961.699-26.341 Netto kosten (I-II=III) 19.918.167 20.350.451-432.284 - Woningbouw 2.917.550 3.442.550-525.000 - Bedrijven 18.034.207 17.909.532 124.675 - Kantoren - Overig 2.825.000 2.825.000 Totaal opbrengsten (IV) 23.776.757 24.177.082-400.325 Nominale eindwaarde 3.858.590 3.826.631 31.959 E. Tijdsinvloeden - Financieringskosten -9.086.760-9.041.765-44.995 - Kostenindexering -116.734-81.466-35.268 - Opbrengstenindexering 738.996 498.027 240.969 Totaal tijdsinvloeden -8.464.499-8.625.203 160.705 Eindwaarde -4.605.909-4.798.572 192.663 Contante waarde -3.384.553-3.298.715-85.838 6 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Toelichting complex 35: t Oosterveld USamenvatting project In het verleden is in de Intergemeentelijke Structuurschets en in het Provinciaal Streekplan, aangegeven dat het gebied tussen de Oldenzaalsestraat en de Rijksweg A1 voor 2005 zou worden bestemd tot een bedrijventerrein. Door de gewijzigde gemeentegrens, in het kader van de gemeentelijke herindeling, blijkt de totale oppervlakte van het plangebied te zijn vergroot van ongeveer 5 hectare naar circa 25 hectare. Inmiddels is het plangebied opgenomen in het bestemmingsplan A1. Het terrein is inmiddels bouwrijp. Dit betekent dat de kavels kunnen worden aangeboden voor reguliere bedrijvigheid in de lichte industrie, groothandel en transport & distributie. USamenvatting ontwikkelingen 2013 en verwachte ontwikkelingen in 2014 In 2013 is 483.250 aan verkoopopbrengsten gerealiseerd. In de jaarschijf 2013 van de vorige herziening was circa 557.000,- opgenomen. De verwachting is voor 2014 dat er circa 530.000,- aan grondopbrengsten zal worden gerealiseerd. Hiervan is een bedrag van rond de 300.000 voor het tweede deel van een bedrijfsverzamelgebouw. Vanaf 2014 wordt verwacht dat de verkoop weer aantrekt. Wel is de prognose voor realisatie van de grondverkopen aangepast. Vorig jaar was de looptijd van de grondexploitatie tot en met 2020. Nu is de looptijd met 2 jaar verlengd tot en met 2022. Dit levert rentenadeel op, maar ook extra opbrengstindexering. Conform de vastgestelde uitgangspunten voor de grondexploitaties zijn de grondprijzen, van de nog te realiseren verkopen, niet verhoogd ten opzichte van de vorige herziening. Nieuw is dat in 2014 geen opbrengststijging is toegepast. In 2015 wordt met 1% opbrengstenstijging gerekend en vanaf 2016 2%. De toepassing van de opbrengstindexering heeft tot gevolg dat er circa 199.000,- minder aan opbrengststijging wordt gerekend dan in de herziening van vorig jaar. Per saldo wordt nog steeds 442.000 meer aan opbrengstindexering toegerekend dan in de vorige herziening. In de kostensfeer is de afdracht aan de Reserve Bovenwijks komen te vervallen. Het bedrag van 750.000 komt nu via het eindresultaat van de grondexploitatie in de Reserve Grondbedrijf terecht. Voorzieningen die als bovenwijks kunnen worden aangemerkt in relatie tot deze grondexploitatie, zijn al aangelegd en anderszins gedekt. Verder kent de grondexploitatie een tekort en moet hiervoor een voorziening worden getroffen. Als we de afdracht aan de Reserve Bovenwijks zouden handhaven, zouden we geld sparen voor investeringen die niet meer worden gerealiseerd. Daarom heeft het geen zin aan de Reserve Bovenwijks af te dragen en kan de bijdrage komen te vervallen. Herziening grondexploitaties 2014 7

Gemeente Hengelo In de plankosten is een stelpost voor planschades ( 100.000) komen te vervallen. De raming voor beheerskosten is verhoogd met 160.000. Het geraamde budget voor de verkoopkosten en planeconomie bleek onvoldoende op basis van de herziening per 1 januari 2013. Verder is de raming voor sloopkosten met 50.000 verhoogd. Dit in verband met de onduidelijkheid ten aanzien van de aanwezigheid van asbest in de woningen en het feit dat de gemeente nog geen asbestonderzoek heeft kunnen doen. De rente is verlaagd van 5,5% per jaar naar 4,5% per jaar. Per saldo wordt nu 347.636 meer aan rente toegerekend dan in de vorige herziening. Als in de huidige herziening dezelfde rentesystematiek zou worden toegepast als vorig jaar dan zou 2.289.270 meer aan rente zijn toegerekend. De gewijzigde rentetoerekening levert dus 1.941.634 op. Per saldo neemt de eindwaarde van de grondexploitatie met circa 728.000 toe ten opzichte van de herziening per 1 januari 2013. Verwacht mag worden dat door het vervallen van de afdracht aan de Reserve Bovenwijks het resultaat met 750.000 zou toenemen. Overige wijzigingen hebben dus op eindwaarde een verslechtering veroorzaakt van 22.000. UOverige bevindingen Niet van toepassing UAnalyse risico s Niet van toepassing UGrondexploitatie per 01.01.2014 Het eindresultaat wordt op basis van contante waarde per 01.01.2014 geraamd op circa 1,2 miljoen negatief. Op contante waarde is dit circa 436.000,- positiever dan op basis van de herziening van vorig jaar mocht worden aangenomen. 8 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 35: Bedrijventerrein 't Oosterveld A. Ruimtegebruik Opdrachtgever : H. Huitema Exploitatiegebied 221.323 100% Projectleider : M. Lode Verharding 23.727 11% Planeconoom : G.Knegt Water 9.000 4% Wadi's en groen 38.589 17% Prijspeil : 01.01.2014 Netto uitgeefbaar 150.007 68% Startdatum : 01.01.2001 Einddatum : 31.12.2022 B. Programma In m 2 Aantal Rentepercentage: 4,50% Uitgeefbaar: bedrijven 149.716 Mutatiedatum : 29.01.2014 Uitgeefbaar: gerealiseerd 19.514 Uitgeefbaar: nog uit te geven 130.202 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2013 Nieuwe opzet t/m 2012 in 2013 te realiseren per 01.01.2014 1. Verwerving 9.122.648 180.240 226.461 9.529.350 2. Bouw- en woonrijp maken 4.312.311 40.953 233.585 4.586.849 3. Algemene plankosten 390.145 93.175 483.320 4. Beheerskosten 458.203 74.268 243.667 776.138 5. Niet terugvorderbare b.t.w. 0 0 6. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 0 0 7. Reserve Grondbedrijf 0 0 8. Bodemsaneringskosten 378.845 100.000 478.845 9. Overige kosten (onvoorzien) 50.000 50.000 Totaal kosten (I) 14.662.152 295.461 946.887 15.904.501 D. Bijdragen - Subsidies 0 0 - Algemene dienst 670.000 0 670.000 - Reserve Grondbedrijf 0 0 - ISV 85.000 0 85.000 - Derden 0 0 - Ontvangen huren en pachten 996 0 996 - Overige bijdragen 6.170 0 6.170 Totaal bijdragen (II) 762.166 0 0 762.166 Netto kosten (I-II = III) 13.899.986 295.461 946.887 15.142.335 - Woningbouw 0 0 - Bedrijvigheid 3.269.400 483.250 18.327.080 22.079.728 - Kantoren 0 0 - Gerealiseerde optievergoedingen 28.655 12.000 12.000 52.655 Totaal opbrengsten (IV) 3.298.054 495.250 18.339.080 22.132.383 Nominale eindwaarde (IV-III) -10.601.932 199.788 17.392.192 6.990.048 F. Tijdsinvloeden - Rente -4.969.291-856.417-4.503.221-10.328.929 - Kostenindexering -21.362-21.362 - Opbrengstenindexering 1.565.145 1.565.145 Totaal tijdsinvloeden -4.969.291-856.417-2.959.438-8.785.146 Eindwaarde 31.12.2021-15.571.222-656.629 14.432.754-1.795.098 Contante waarde 01.01.2014-1.207.930 Boekwaarde 31.12.2013-16.227.851 Herziening grondexploitaties 2014 9

Gemeente Hengelo 't Oosterveld: vergelijk met herziening 2014 Omschrijving Herziening Herziening Verschil 2014 2013 1. Verwerving 9.529.350 9.529.349 0 2. Bouw- en woonrijp maken 4.586.849 4.536.849 50.000 3. Algemene plankosten 483.320 583.320-100.000 4. Beheerskosten 776.138 616.449 159.689 5. Niet terugvorderbare b.t.w. p.m. p.m. p.m. 6. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 0 750.035-750.035 7. Reserve Grondbedrijf 0 0 0 8. Stelpost bodemsanering 478.845 478.845 0 9. Overige kosten (onvoorzien) 50.000 50.000 0 Totaal kosten (I) 15.904.501 16.544.847-640.346 D. Bijdragen - Subsidies 0 0 0 - Algemene dienst 670.000 670.000 0 - Reserve Grondbedrijf 0 0 0 - ISV 85.000 85.000 0 - Derden 0 0 0 - Ontvangen huren en pachten 996 996 0 - Overige bijdragen 6.170 6.170 0 Totaal bijdragen (II) 762.166 762.166 0 Netto kosten (I-II = III) 15.142.335 15.782.681-640.346 - Woningbouw 0 0 0 - Bedrijvigheid 22.079.728 22.077.492 2.236 - Kantoren 0 0 0 - Overig 52.655 52.655 0 Totaal opbrengsten (IV) 22.132.383 22.130.147 2.236 Nominale eindwaarde (IV-III) 6.990.048 6.347.466 642.581 F. Tijdsinvloeden - Rente -10.328.929-9.981.293-347.636 - Kostenindexering -21.362-13.295-8.067 - Opbrengstenindexering 1.565.145 1.123.081 442.064 Totaal tijdsinvloeden -8.785.146-8.871.507 86.361 Eindwaarde -1.795.098-2.524.041 728.942 Contante waarde 01.01.2014-1.207.930-1.644.662 436.733 10 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Toelichting complex 84: Zuidelijke Havenweg USamenvatting project Ten behoeve van de herontwikkeling van delen van het bedrijventerrein Twentekanaal heeft de gemeenteraad in het najaar van 2004 het Masterplan Bedrijventerrein Twentekanaal vastgesteld. Tegelijkertijd heeft de raad groen licht gegeven voor het project Herstructurering Twentekanaal, verplaatsen puinbreker/herontwikkeling TRM-locatie en omgeving. Het centrale projectonderdeel was het verplaatsen van de puinbreker van de Twentse Recycling Maatschappij (TRM) en het vervolgens herontwikkelen van de achtergebleven locatie en omgeving. In 2009 heeft de TRM aangegeven de voorgenomen verplaatsing van de puinbreker vanwege de hoge (verhuis)kosten niet door te zetten. Besloten is de bedrijfsactiviteiten voort te zetten op de bestaande locatie. Daardoor is het oorspronkelijke herstructureringsplan niet meer uitvoerbaar. De onduidelijkheid rond de verplaatsing van de puinbreker en de mogelijke bodemverontreiniging heeft concrete ontwikkeling van dit terrein lange tijd in de weg gestaan. Nu bekend is dat de puinbreker op de huidige locatie blijft en gaat investeren om de overlast te verminderen, is een deel van de onzekerheid weggenomen. Uit aanvullend bodemonderzoek blijkt tevens dat de aanwezige stortplaats nauwelijks belemmerend is voor de herontwikkeling. USamenvatting ontwikkelingen in 2013 en verwachte ontwikkelingen in 2014 In 2013 is vast komen te staan dat een reeds eerder verkregen subsidie voldoet aan de gestelde voorwaarden en niet terug betaald hoeft te worden. De saneringswerzaamheden zijn in 2013 nagenoeg afgerond. In 2013 is een stuk grond á 3.450 m² in erfpacht uitgegeven. Binnen het complex Zuidelijke Havenweg zijn nog twee kavels beschikbaar. Wanneer deze kavels zijn uitgegeven kan het complex worden afgesloten. UOverige bevindingen Niet van toepassing UAnalyse risico s Gezien de saneringsproblematiek van de afgelopen jaren blijft de bodemgesteldheid van de nog te verkopen kavels een risico. UGrondexploitatieberekening per 01.01.2014 Het resultaat op eindwaarde (31.12.2014) bedraagt 490.045,-. De contante waarde per 01.01.2014 bedraagt 429.425,- (positief). Ten opzichte van 2013 is het resultaat verbeterd met 155.738,-. Herziening grondexploitaties 2014 11

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 84: Zuidelijke Havenweg A. Ruimtegebruik In m 2 In % Opdrachtgever : F. Locher Bruto oppervlak Projectleider : G. Koekkoek Netto uitgeefbaar Planeconoom : C. van Steenwijk Groen en water overig Prijspeil : 01.01.2014 Startdatum : 01.01.2004 B. Programma In m 2 Aantal Einddatum : 31.12.2015 Nog uit te geven: bedrijven 25.217 1 Rentepercentage : 5,00% Uitgegeven: bedrijven 25.838 2 Mutatiedatum : 01.01.2014 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2013 Nieuwe opzet t/m 2012 in 2013 te realiseren per 01.01.2014 1. Verwerving 2. Bouwrijp maken 1.942.048 312.820 237.038 2.491.906 3. Algemene plankosten 459.098 16.609 28.933 504.640 4. Beheerskosten 154.068 7.434 14.692 176.194 5. BTW 6. Afdracht aan Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 341.250 341.250 7. Afdracht aan Reserve Grondexploitaties 1.709.288 1.709.288 8. Bodemsanering 9. Overige kosten Totaal kosten (I) 4.605.752 336.863 280.663 5.223.278 D. Bijdragen - Rijkssubsidie 228.064 228.064 - Provinciale subsidie 250.000 250.000 - Algemene Dienst 932.560 932.560 - Reserve Grondbedrijf 208.168 208.168 - Reserve Bovenwijkse Voorzieningen - Overige bijdragen Totaal bijdragen (II) 1.618.792 1.618.792 Netto kosten 2.986.960 336.863 280.663 3.604.486 - Bedrijven 3.162.410 621.739 3.784.149 - Kantoren Totaal opbrengsten (IV) 3.162.410 621.739 3.784.149 Nominale eindwaarde 175.450-336.863 341.076 179.663 F. Tijdsinvloeden - Rente 258.694 23.878 17.163 299.735 - Kostenindexering -4.453-4.453 - Opbrengstenindexering 15.100 15.100 Totaal tijdsinvloeden 258.694 23.878 27.810 310.382 Eindwaarde 31.12.2016 434.144-312.985 368.886 490.045 Contante waarde 01.01.2014 429.425 Boekwaarde 31.12.2013-121.159 12 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Zuidelijke Havenweg: Vergelijk met herziening 2013 Omschrijving Herziening Herziening Verschil 2014 2013 1. Verwerving 2. Bouwrijp maken 2.491.906 2.491.906 3. Algemene plankosten 504.640 514.640-10.000 4. Beheerskosten 176.194 156.194 20.000 5. BTW 6. Afdracht aan Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 341.250 391.250-50.000 7. Afdracht aan Reserve Grondbedrijf 1.709.288 1.709.288 8. Bodemsanering 9. Overige kosten Totaal kosten (I) 5.223.278 5.263.279-40.000 D. Bijdragen - Rijkssubsidie 228.064 228.064 - Provinciale subsidie 250.000 250.000 - Algemene Dienst 932.560 932.560 - Reserve Grondbedrijf 208.168 208.168 - Reserve Bovenwijkse Voorzieningen - Overige bijdragen Totaal bijdragen (II) 1.618.792 1.390.728 228.064 Netto kosten 3.604.486 3.872.551-268.064 - Bedrijven 3.784.149 3.882.760-98.611 - Kantoren Totaal opbrengsten (IV) 3.784.149 3.882.760-98.611 Nominale eindwaarde 179.663 10.209 169.453 F. Tijdsinvloeden - Rente 299.735 276.819 22.916 - Kostenindexering -4.453-1.526-2.927 - Opbrengstenindexering 15.100 6.000 9.100 Totaal tijdsinvloeden 310.382 281.293 29.089 Eindwaarde 490.045 291.502 198.542 Contante waarde 01.01.2014 429.425 273.687 155.738 Herziening grondexploitaties 2014 13

Gemeente Hengelo Toelichting complex 92: Veldkamptunnel USamenvatting project In de samenwerkingsovereenkomst Borne-Hengelo d.d. 19.12.2001 is besloten 115 hectare bedrijventerrein te ontwikkelen (100 hectare op grondgebied gemeente Borne en 15 hectare grondgebied gemeente Hengelo). De gezamenlijke ontwikkeling wordt benoemd als Buren waarbij het bedrijventerrein de Veldkamp de eerste fase is. De gemeente Hengelo staat financieel garant voor 80/115 van het resultaat van de vastgestelde grondexploitatie. De financiële administratie van de ontwikkeling Buren vindt plaats binnen de gemeente Borne. Alle kosten verantwoord binnen complex 92 zullen conform de samenwerkingsovereenkomst Buren worden ingebracht in de gezamenlijke grondexploitatie. Dit houdt in dat de kosten vanuit de gemeente Hengelo worden doorbelast aan de gemeente Borne waar de financiële administratie van de grondexploitatie plaatsvindt. De boekwaarde van complex 92 bedraagt per 31.12.2013 20.366,-. Enkel nog de kosten die betrekking hebben op medewerkers binnen de gemeente Hengelo die meewerken aan de ontwikkeling Buren, zijn verantwoord binnen complex 92. Uiteindelijk zal na realisatie van de ontwikkeling Buren het saldo van complex 92 0,- bedragen. 14 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 92: De Veldkamptunnel A. Ruimtegebruik In m 2 In % Opdrachtgever : J. Neijenhuis Bruto oppervlak % Projectleider : Openbaar oppervlak % Planeconoom : C. van Steenwijk Netto oppervlak % Prijspeil : 01.01.2014 Startdatum : B. Programma In m 2 Aantal Einddatum : Rentepercentage : 4,50% Nog uit te geven: bedrijven Mutatiedatum : 01.01.2014 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Boekwaarde In 2014 te t/m 2012 in 2013 per 31.12.2013 realiseren 1. Verwerving 312.100 312.100 2. Bouwrijp maken 507 507 3. Algemene plankosten 636.720 23.591 660.311 4. Beheerskosten 42.059 42.059 5. BTW 6. Reserve Bovenwijkse Voorzieningen 7. Reserve Grondbedrijf 110.000 110.000 8. Realisatie Veldkamptunnel 6.206.320 6.206.320 9. Overige kosten Totaal kosten (I) 7.307.706 23.591 7.331.297 D. Bijdragen - Subsidies 850.000 850.000 - Algemene dienst - Reserve Grondbedrijf - Reserve ISV - Ontvangen huren en pachten - Overige bijdragen 21.532 13.987 35.519 45.553 - Bijdrage grondexploitatie De Veldkamp 7.791.204 7.791.204 Totaal bijdragen (II) 8.662.736 13.987 8.676.723 45.553 Netto kosten (I-II = III) 1.355.030-9.604 1.345.426 45.553 - Woningbouw - Bedrijven - Kantoren - Overig Totaal opbrengsten (IV) Nominale waarde 1.355.030-9.604 1.345.426 45.553 F. Tijdsinvloeden - Rente -1.365.231-561 -1.365.792 - Kostenindexering - Opbrengstenindexering Totaal tijdsinvloeden -1.365.231-561 -1.365.792 Eindwaarde 31.12.2013-10.201-10.165-20.366 25.187 Contante waarde 01.01.2014 24.102 Herziening grondexploitaties 2014 15

P is Gemeente Hengelo Toelichting complex 96: Westermaat Campus USamenvatting project Ten noorden van de snelweg A1 ligt businesspark Westermaat Campus. Ruim 50% van de gronden zijn inmiddels uitgegeven. In december 2011 heeft de gemeente de aandelen van de AM in de CV/BV overgenomen. De gronden van de CV/BV zijn in 2012 overgenomen door de gemeente Hengelo; Westermaat Campus is daarmee een gemeentelijke grondexploitatie. Opheffing van de CV/BV heeft in 2013 plaatsgevonden. USamenvatting ontwikkelingen in 2013 en verwachte ontwikkelingen in 2014 In 2013 is 32.000,- betaald aan tijdelijke beheerskosten (onder andere gemeentelijke belastingen). Aan plankosten is afgerond 72.000,- besteed. In verband met de verkoop van kleinere kavels in deelgebied 3c is voor 34.000 substructuur aangelegd die bij de kopers van de kavels in rekening gebracht gaat worden. De eerste kavel is in 2013 bebouwd. De tweede kavel wordt naar verwachting in 2014 verkocht. Onder overige bijdragen is de uitstapvergoeding van AM verantwoord. In 2013 is een derde termijn à 122.000,- betaald waardoor het nog te ontvangen deel van de bijdrage uitkomt op 770.000,- In 2013 heeft Ikea 38.500 betaald voor het gebruik van grond als parkeerterrein. Het parkeerterrein is na de in gebruik name van de parkeergarage door Ikea, begin 2014 opgeruimd. In 2013 is op Westermaat Campus geen grond verkocht. In 2014 zullen naar verwachting circa 84.000,- plan- en beheerskosten gemaakt worden. Ook wordt verwacht dat het nodig zal zijn in substructuur te investeren om partijen aan te trekken. Er is gerekend op een derde termijn van de uitstapvergoeding van AM. Hiernaast wordt gerekend op de verkoop van 2 kavels met een gezamenlijke oppervlakte van 4.215 m2 voor 866.000,-. De voorbereiding van deze verkopen bevindt zich in een vergevorderd stadium. UOverige bevindingen De raming van tijdelijk beheer is herzien. Dit betreft met name de raming van de gemeentelijke belastingen. Doordat de uitgifte trager verloopt, is meer budget nodig voor gemeentelijke belastingen. Het budget dat opgenomen was onder fondsen is herschikt naar algemene plankosten en onvoorzien. Voor de substructuur is meer budget opgenomen omdat steeds vaker maatwerk geleverd moet worden om de kavels te kunnen verkopen. Er is ten behoeve van de verkoopbaarheid gekozen voor een eenvoudiger uitgiftesystematiek. Als gevolg van deze systematiek zijn delen van de grond niet meer verkoopbaar. Het aantal verkoopbare meters is verkleind in de grondexploitatie. De grondprijs per mp 2 verhoogd in de exploitatie om een deel van de derving aan opbrengsten op te vangen. Dit was mogelijk omdat er 16 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo een verschil zat tussen de vraagprijs en de prijs die in de exploitatie opgenomen was. De geraamde grondopbrengst daalt met afgerond 805.000,-. Hiernaast is overeenstemming bereikt met Normteq over de betaling van extra in gebruik genomen meters. Ruim 25.000,- van deze opbrengst zal niet geïnd kunnen worden. UAnalyse risico s In de zone langs de A1 is gerekend op grondopbrengsten door de verkoop van grond voor parkeren. De parkeerdruk is groot en er lijkt wel markt te zijn hiervoor. De verkoop hiervan vraagt extra aandacht. Gezien het historische gebruik bestaat het risico dat tijdens werkzaamheden bodemvreemd materiaal (begraven restafval) in beeld komt dat hinderlijk is bij bebouwing. Er is natuurlijk wel bodemonderzoek verricht maar niet iedere m² is onderzocht. Hoewel voor de verkoop van de grond al een aanzienlijk langere tijd geraamd is dan voorheen bestaat het risico dat de verkoop nog meer tijd in beslag neemt. Een deel van de kavels die nog verkocht moet worden, ligt onder een helling (de terp in deelgebied 2a en 2b/3b). Dit brengt een extra uitdaging met zich mee bij de inrichting van de kavels. In de huidige kopersmarkt bestaat het risico dat kopers aanvullende voorwaarden zullen stellen voordat ze deze uitdaging aan willen gaan. UGrondexploitatieberekening per 01.01.2014 De grondexploitatie vertoont een tekort van 4.835.000,- op eindwaarde. Contant bedraagt het resultaat van de grondexploitatie afgerond 3.254.000,- negatief per 01.01.2014. Het resultaat is daarmee op contante waarde datum 01.01.2014 met 855.000,- verslechterd. De verslechtering wordt met name veroorzaakt doordat er sprake is van een kopersmarkt waardoor de verkopen trager en moeilijker verlopen en waardoor meer concessies gedaan moeten worden om verkopen te realiseren. Herziening grondexploitaties 2014 17

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 96: Westermaat Campus A. Ruimtegebruik in m 2 in % Opdrachtgever : J. Nijenhuis Te handhaven bebouwing Projectleider : M. Lode Te handhaven opp. Wegen Planeconoom : G. Witvoet Netto oppervlak 182.945 100% Openbaar oppervlak Prijspeil : 01.01.2014 Bruto oppervlak 182.945 100% Startdatum : 01.01.2002 Einddatum : 31.12.2022 B. Programma in m 2 in % Rentepercentage : 4,5 % Nog uit geven woningen Mutatiedatum : 21.01.2014 Nog uit te geven overige functies 17.983.706 9830% Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2013 Nieuwe opzet t/m 2012 in 2013 te realiseren per 01.01.2014 1. verwerving 12.437.657 368 12.438.025 2. Tijdelijk beheer 253.945 32.169 121.355 407.469 3. Opruiming en sloop 28.550 28.550 4. Milieukosten 582.312 582.312 5. Bouwrijp maken 6. Woonrijp maken 4.267.049 33.725 66.275 4.367.049 7. Planstructurele voorzieningen 8. Bijdragen en fondsen 1.382.240 1.382.240 9. Begeleiding (V&T/AK) 2.465.972 71.902 445.000 2.982.874 10. W&R/ Onvoorzien 260.000 120.000 380.000 11. Rente en financiering Totaal kosten (I) 21.677.725 138.164 752.630 22.568.519 D. Bijdragen - Rijks- en provinciale bijdragen - Algemene Dienst 1.000.000 1.000.000 - Reserve grondbedrijf - Overige bijdragen 236.991 122.424 770.000 1.129.415 - Derden 167.621 38.500 149.995 356.116 Totaal bijdragen (II) 1.404.612 160.924 919.995 2.485.531 Netto kosten 20.273.113-22.759-167.365 20.082.988 - Bedrijvigheid 13.648.752 17.825.365 31.474.117 - Wonen Totaal opbrengsten (IV) 13.648.752 17.825.365 31.474.117 Nominale eindwaarde -6.624.361 22.759 17.992.730 11.391.129 F. Tijdsinvloeden - Rente -11.554.745-999.851-5.385.260-17.939.856 - Kostenindexering -46.691-46.691 - Opbrengstenindexering 1.760.218 1.760.218 Totaal tijdsinvloeden -11.554.745-999.851-3.671.733-16.226.329 Eindwaarde -18.179.106-977.091 14.320.997-4.835.200 Contante waarde 01.01.2014-3.253.628 Boekwaarde 31.12.2013-19.156.197 18 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Campus: vergelijk met herziening 2013 Omschrijving Herziening Herziening Verschil 2014 2013 1. Verwerving 12.438.025 12.437.657 368 2. Bouw- en woonrijp maken 4.977.912 4.934.912 43.000 3. Algemene plankosten 2.982.874 2.775.670 207.204 4. Beheerskosten 407.469 304.276 103.193 5. BTW 0 6. fondsen 1.382.240 1.602.240-220.000 7. W&R/Onvoorzien 380.000 356.966 23.034 Totaal kosten (I) 22.568.519 22.411.720 156.799 D. Bijdragen - Subsidies en bijdragen 2.485.531 2.378.562 106.969 Totaal bijdragen (II) 2.485.531 2.378.562 106.969 Netto kosten (I-II=III) 20.082.988 20.033.157 49.831 - Woningbouw - Bedrijven 31.474.117 32.305.870-831.753 - Kantoren - Overig Totaal opbrengsten (IV) 31.474.117 32.305.870-831.753 Nominale eindwaarde 11.391.129 12.272.713 881.584 E. Tijdsinvloeden - Financieringskosten -17.939.856-17.441.465-498.391 - Kostenindexering -46.691-14.879-31.812 - Opbrengstenindexering 1.760.218 1.501.782 258.436 Totaal tijdsinvloeden -16.226.329-15.954.563-271.766 Eindwaarde -4.835.200-3.681.850-1.153.350 Contante waarde -3.253.628-2.399.089-854.538 Herziening grondexploitaties 2014 19

Gemeente Hengelo Toelichting complex 103: Waterpark Veldwijk Noord USamenvatting projectu Het Waterpark Veldwijk Noord is één van de belangrijkste entrees aan het spoor aan de oostzijde van Hengelo en valt binnen het herstructureringsgebied Veldwijk Noord. Het Waterpark maakte onderdeel uit van de ontwikkelvisie Stad en Milieu Zuidelijke Spoorzone. Het belang van wijkgroen en met name de behoefte aan parkgroen voor de wijk wordt benadrukt in deze visie. De waterhuishouding wordt gebaseerd op het principe van afkoppelen waardoor tevens in het park ruimte moet worden gevonden voor waterberging. Verder zal de waterhuishouding in de ontwikkelvisie als structurerend element worden gehanteerd. De invulling zoals opgenomen in de nota van uitgangspunten Veldwijk Noord Plus (zoals vastgesteld door de Raad op dd. 01.07.2009) sluit aan bij de ontwikkelvisie Stad en Milieu Zuidelijke Spoorzone door de gewenste voorzieningen op te nemen in het waterpark, met een reservering voor water, het behoud van de rijksmonumenten en de toegankelijkheid en openbaarheid van het parkgebied. Het park wordt tevens de centrale plek voor de huisvesting van de brede school annex multifunctionele accommodatie. Op 10.11.2009 zijn het exploitatieplan en het bestemmingsplan voor het Waterpark vastgesteld door de Raad. Tegen het bestemmingsplan en exploitatieplan is bezwaar gemaakt. Uiteindelijk heeft dat bezwaar geresulteerd in een procedure bij de Raad van State. Op 15.06.2011 heeft de Raad van State het beroep tegen het bestemmingsplan en exploitatieplan ongegrond verklaard. USamenvatting ontwikkelingen 2013 en verwachte ontwikkelingen 2014 De gemeente heeft de gronden in bezit voor de ontwikkeling van de brede school. Er wordt in 2014 gestart met het bouwrijp maken van het terrein. De plankosten zijn fors opgelopen bij de gemeente, omdat de kosten voor de onteigening (met name de advocaatkosten) hoger zijn uitgevallen. Ook de saneringskosten gaan naar verwachting hoger uitvallen. Een deel van de onvoorziene kosten wordt gebruikt om deze tegenvallers op te vangen. UOverige bevindingen Niet van toepassing UAnalyse risico s Van groot belang voor de wijk is de ontwikkeling van het winkelcentrum nabij het park. Om de doelstellingen die gemeente en Welbions nastreven te halen met de herstructurering om een vitale wijk te realiseren is een goed voorzieningenniveau van belang. Het park en de MFA zijn zeker gesteld, maar de realisatie van het winkelcentrum is nog niet volledig gegarandeerd. Risico hierbij is dat de woningontwikkeling dan ook achterblijft en daarmee ook het bereiken van de 20 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo doelstellingen. Financieel is het hieraan verbonden risico voor de gemeente gering omdat er sprake is van een negatieve boekwaarde en investeringen ten laste van de grondexploitatie pas gedaan worden als de opbrengsten zeker zijn gesteld. Er is met de eigenaar van het gebied rond de watertoren overeenstemming over de verwerving van de gronden. De waardebepaling wordt gedaan door drie taxateurs. De gemeente heeft als voorwaarde gesteld dat de waarde niet hoger mag zijn dan het bedrag dat is opgenomen in het exploitatieplan. Indien de vastgestelde waarde hoger uitvalt, dan wordt de watertoren in principe niet verworven. Een deel van dit terrein is echter noodzakelijk om de westelijke verbinding van Veldwijk Noord naar het park te realiseren. Hier zal dan separaat een afspraak over moeten worden gemaakt en dit kan mogelijk tot vertraging leiden. UGrondexploitatieberekening 01.01.2014 Volgens de grondexploitatieberekening is er op de eindwaarde een positief resultaat van 2.000. Herziening grondexploitaties 2014 21

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 103: Watertorenpark A. Ruimtegebruik In m 2 In % Opdrachtgever J. Nijenhuis Bruto exploitatiegebied 64.101 100,0% Projectleider H. Lubbers Verharding 5.118 8,0% Planeconoom F. Kosters Groen en water 45.233 70,6% Netto oppervlak 13.492 21,0% Prijspeil 1-01-14 Startdatum 1-01-09 B. Programma In m 2 Aantal Einddatum 31-12-15 Nog uit te geven: woningbouw 13.492 6.500 Rentepercentage 4,5% Nog uit te geven: overig n.v.t. n.v.t. Mutatiedatum Looptijd 2 Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2013 Nieuwe opzet t/m 2012 in 2013 te realiseren per 01.01.2014 1. Raming van inbengwaarden 1.475.414 91.444 739.656 2.306.514 2. Onderzoekskosten 11.400 0 52.500 63.900 3. Bodemsanering en grondwerken 15.849 94.653 542.343 652.845 4. Bouw en woonrijpmaken 0 0 1.258.526 1.258.526 5. Maatregelen, plannen besluiten en rechtshandelingen 0 0 0 0 6. Kosten m.b.t. gronden buiten het exploitatiegebied 0 0 65.000 65.000 7, Kosten voor toekomstige grondexploitaties 0 0 0 0 8. VTU kosten 51.717 32.693 440.545 524.955 9. Opstellen van ruimtelijke plannen 104.278 0 15.383 119.661 10. Ontwerpcompetities 0 0 0 0 11. Gemeentelijke apparaatskosten 369.438 194.335 198.207 761.980 12. Kosten tijdelijk beheer 0 0 0 0 14. Kosten btw 0 0 0 0 12. Onvoorzien 0 1.420 527.114 528.534 Totaal kosten (I) 2.028.096 414.545 3.839.273 6.281.914 D. Bijdragen 1. Bijdragen en subsidies van gemeente 0 0 1.820.487 1.820.487 2. Bijdragen en subsidies van derden 80.000 1.777.951 1.377.951 3.235.902 3. Bijdragen toekomstige exploitaties 0 0 0 0 Totaal bijdragen (II) 80.000 1.777.951 3.198.438 5.056.389 Netto kosten (I-II = III) 1.948.096-1.363.406 640.835 1.225.525 1. Uitgifte van gronden binnen het exploitatiegebied 0 1.170.000 250.000 1.420.000 Totaal opbrengsten (IV) 0 1.170.000 250.000 1.420.000 Nominale eindwaarde -1.948.096 2.533.406-390.835 194.475 F. Tijdsinvloeden - Rente -49.673-109.877 7.837-151.713 - Kostenindexering 0 0-40.827-40.827 - Opbrengstenindexering 0 0 0 0 Totaal tijdsinvloeden -49.673-109.877-32.990-192.540 Eindwaarde 31.12.2015-1.997.768 2.423.529-423.826 1.935 Contante waarde 01.01.2014 1.772 Boekwaarde 31.12.2014 425.760 22 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Watertorenpark: Vergelijk met herziening 2013 Omschrijving Te realiseren Opzet Verschil na 31.12.2013 per 01.01.2013 1. Raming van inbengwaarden 2.306.514 2.306.514 0 2. Onderzoekskosten 63.900 63.900 0 3. Bodemsanering en grondwerken 652.845 503.845 149.000 4. Bouw en woonrijpmaken 1.258.526 1.258.526-0 5. Maatregelen, plannen besluiten en rechtshandelingen 0 0 0 6. Kosten m.b.t. gronden buiten het exploitatiegebied 65.000 65.000 0 7, Kosten voor toekomstige grondexploitaties 0 0 0 8. VTU kosten 524.955 510.368 14.587 9. Opstellen van ruimtelijke plannen 119.661 121.360-1.699 10. Ontwerpcompetities 0 0 0 11. Gemeentelijke apparaatskosten 761.980 560.171 201.809 12. Kosten tijdelijk beheer 0 0 0 14. Kosten btw 0 0 0 12. Onvoorzien 528.534 620.774-92.240 Totaal kosten (I) 6.281.914 6.010.458 271.456 D. Bijdragen 1. Bijdragen en subsidies van gemeente 1.820.487 1.776.085 44.402 2. Bijdragen en subsidies van derden 3.235.902 3.173.563 62.339 3. Bijdragen toekomstige exploitaties 0 0 0 0 Totaal bijdragen (II) 5.056.389 4.949.648 106.741 Netto kosten (I-II = III) 1.225.525 1.060.810 1. Uitgifte van gronden binnen het exploitatiegebied 1.420.000 1.420.000 0 0 Totaal opbrengsten (IV) 1.420.000 1.420.000 0 Nominale eindwaarde 194.475 359.190-164.715 F. Tijdsinvloeden - Rente -151.713-162.223 10.510 - Kostenindexering -40.827-61.081 20.254 - Opbrengstenindexering 0 44.402-44.402 Totaal tijdsinvloeden -192.540-178.902-13.638 Eindwaarde 31.12.2015 1.935 180.288-178.353 Contante waarde 01.01.2014 1.772 170.794-169.022 Herziening grondexploitaties 2014 23

P fase Gemeente Hengelo Toelichting complex 716: Hart van Zuid 2P e Kanaalzone USamenvatting projectu Op 23.04.2013 is de grondexploitatie voor het deelplan Kanaalzone opnieuw vastgesteld als onderdeel van de grondexploitaties van fase 2b. Het deelplan is circa 9,6 hectare groot en wordt begrensd door de Omloopleiding, een particuliere kavel, het Twentekanaal en de Boekeloseweg. Op het terrein wordt een kade aangelegd waardoor het terrein geschikt wordt voor havengebonden bedrijvigheid. In de grondexploitatie is ervan uitgegaan dat 65% van het terrein zal worden uitgegeven. Circa 17% zal worden verhard en 18% zal ingericht worden met groen. Samenvatting ontwikkelingen 2013 en verwachte ontwikkelingen 2014 In 2013 is gestart met het saneren en bouwrijp maken van de Kanaalzone. Ook is de kade grotendeels gerealiseerd. Tot en met 2013 is aan de aanleg van de kade ruim 2.100.000 besteed. Met het sluiten van de package-deal is de uitgifte in erfpacht van 4,3 hectare aan Stork geregeld. Eind 2013 is de grond in erfpacht uitgegeven en is Stork gestart met de nieuwbouw voor Stork Thermeq. Met de uitgifte in erfpacht is een grondopbrengst gerealiseerd van 5.246.000,-. In 2013 is in het kader van IMG 1.600.000,- ontvangen van de provincie Overijssel. De resterende grond van Stork (105 m²) zal gekocht worden in 2014. De bestrating van de kade zal gerealiseerd worden nadat de kabels en leidingen gelegd zijn. Het saneren en bouwrijp maken van het gebied ten oosten van de toekomstige zuidelijke Laan HvZ zal afgerond worden. De gemeente heeft om praktische redenen voor Hart van Zuid bestemde EFRO middelen ingezet in andere projecten. De vrijgespeelde eigen middelen à 2.027.000 worden ingezet in Hart van Zuid. Deze gemeentelijke middelen zullen in 2014 verrekend worden. Vanuit het deelplan Kanaalzone is 1.727.000 afgedragen van het deelplan Laan Hart van Zuid zuid door een verschuiving van de bijdrage uit ARI. UOverige bevindingen Ten opzichte van de per 23.04.2013 vastgestelde grondexploitatie is het budget voor de aanleg van de kade met circa 1.667.000,- verlaagd. Er wordt vanuit gegaan dat hierdoor 800.000 minder Quick Win subsidie voor binnenvaart ontvangen gaat worden. Naar aanleiding van een kredietraming voor het ontwikkelen van een Voorlopig Ontwerp en een bestemmingsplan voor de Laan is geconstateerd dat de plankosten herverdeeld moesten worden. Per 01.01.2014 is meer plankostenbudget beschikbaar voor de noordelijke en de zuidelijke Laan. Het restant budget voor de plankosten in de Kanaalzone is verlaagd met 950.000. 24 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo UAnalyse van de resterende risico s Voor de aanleg van de kade is een Quick Win subsidie verstrekt op basis waarvan 50 % van de aanleg van de kade en de toe-leidende infrastructuur gesubsidieerd kan worden. Op basis van de beschikking hadden de kosten voor 31.12.2013 gemaakt moeten zijn. Voor de kade zijn het merendeel van de kosten bijtijds gemaakt. Voor de toe-leidende infrastructuur moeten nog de nodige kosten gemaakt worden. In verband hiermee is uitstel gevraagd bij het ministerie. UGrondexploitatieberekening 01.01.2014 De kosten, opbrengsten en fasering zijn herzien op basis van de inzichten per 01.01.2014. Er is uitgegaan van de gemeentelijke grondslagen voor de indexering van kosten en opbrengsten. Ten opzichte van de per 23.04.2013 vastgestelde grondexploitatie zijn de nominale kosten gedaald met 2.756.000,-. De nominale opbrengsten zijn, inclusief subsidies en bijdragen, gedaald met 3.040.000,-. Buiten de tijdsinvloeden, is het resultaat van de grondexploitatie verslechterd met 284.000,-. De kosten van de tijdsinvloeden zijn per 01.01.2014 701.000,- lager. Hierdoor verbetert het resultaat van de grondexploitatie per saldo op eindwaarde met 417.000,-. Het resultaat van de grondexploitatie is circa 516.000,- positief (op eindwaarde 31.12.2021). Contant bedraagt het resultaat 347.000,- positief per 01.01.2014. Herziening grondexploitaties 2014 25

Gemeente Hengelo Samenvattend overzicht complex 716: Kanaalzone Hart van Zuid A. Ruimtegebruik In m 2 Opdrachtgever : G.J.Meijer/Van Wijnen Exploitatiegebied 96.192 Projectleider : Projectbureau HVZ Hoofdstructuur Planeconoom : G. Witvoet Netto oppervlak 96.192 Substructuur 34.092 Prijspeil : 01.01.2014 Uitgeefbaar 62.100 Startdatum : 01.01.2010 B. Programma In m 2 Einddatum : 31.12.2022 Nog uit te geven: woningen Renteperc. : 4,50% Nog uit te geven: bedrijven 19.100 Mutatiedatum : 07.02.2014 Uitgegeven: Omschrijving Gerealiseerd Gerealiseerd Na 31.12.2013 Nieuwe opzet t/m 2012 in 2013 te realiseren per 01.01.2014 1. Verwerving 4.709.890 48.487 153.250 4.911.627 2. Bouw- en woonrijp maken 37.736 2.437.160 4.251.684 6.726.579 3. Algemene plankosten 282.573 312.995 354.432 950.000 4. Beheerskosten 49.704 49.704 5. BTW 6. 7. Reserve grondbedrijf 8. Bodemsanering 630.811 2.032.249 2.663.060 9. Overige kosten Totale kosten (I) 5.030.199 3.429.452 6.841.320 15.300.970 D. Bijdragen - Subsidies 2.145.216 1.619.368 1.600.000 5.364.584 - Algemene dienst 3.300.000 3.300.000 - Reserve grondbedrijf - Derden - Huren en pachten Totale bijdragen (II) 2.145.216 1.619.368 4.900.000 8.664.584 Netto kosten (I-II=III) 2.884.982 1.810.084 1.941.320 6.636.386 - Woningbouw - Bedrijven 5.246.000 2.212.000 7.458.000 - Kantoren Totale opbrengsten (IV) 5.246.000 2.212.000 7.458.000 Nominale eindwaarde -2.884.982 3.435.916 270.680 821.614 F. Tijdsinvloeden - Financieringskosten 41.996-140.003-269.740-367.746 - Kostenindexering -98.193-98.193 - Opbrengstenindexering 160.726 160.726 Totaal Tijdsinvloeden 41.996-140.003-207.207-305.214 Eindwaarde -2.842.986 3.295.913 63.474 516.401 Contante waarde 01.01.2014 347.488 Boekwaarde per 31.12.2013-452.927 26 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Boekwaardeoverzicht complex 716: Kanaalzone Hart van Zuid Opdrachtgever Projectleider Planeconoom : G.J.Meijer/Van Wijnen : projectbureau HvZ : G. Witvoet Prijspeil : 01.01.2014 Startdatum : 01.01.2010 Einddatum : 31.12.2022 Rentepercentage : 4,5 % Mutatiedatum : 07.02.2014 Omschrijving gerealiseerd gerealiseerd gerealiseerd t/m 2012 in 2013 t/m 2013 1. Verwerving 4.709.890 48.487 4.758.377 2. Bouw- en woonrijp maken 37.736 2.437.160 2.474.895 3. Planvorming 282.573 254.742 537.315 4. Beheerskosten 5. 6. 7. 8. Bodemsanering 630.811 630.811 9. Totaal kosten (I) 5.030.199 3.371.199 8.401.398 D. Subsidies / Bijdragen - Europese-rijks-provinciale subsidies 2.145.216 1.619.368 3.764.584 - Algemene dienst/fgi - Voorziening stadsvernieuwing - Reserve grondbedrijf - Voorziening rioolrenovatie - Overige bijdragen - Derden Totaal bijdragen (II) 2.145.216 1.619.368 3.764.584 Netto kosten 2.884.982 1.751.831 4.636.813 - Bedrijven 5.246.000 5.246.000 - Wonen Totaal opbrengsten (IV) 5.246.000 5.246.000 Nominale eindwaarde -2.884.982 3.494.169 609.187 F. Tijdsinvloeden - Financieringskosten 41.996-134.666-92.670 - Kostenindexering - Opbrengstenindexering Totaal tijdsinvloeden 41.996-134.666-92.670 Boekwaarde -2.842.986 3.359.504 516.517 Boekwaarde 31.12.2013-516.517 Deel gemeente Hengelo (50%) -258.259 Herziening grondexploitaties 2014 27

Gemeente Hengelo Boekwaardeoverzicht complex 716: Kanaalzone Hart van Zuid Opdrachtgever Projectleider Planeconoom : G.J.Meijer/Van Wijnen : projectbureau HvZ : G. Witvoet Prijspeil : 01.01.2014 Startdatum : 01.01.2010 Einddatum : 31.12.2022 Rentepercentage : 4,5 % Mutatiedatum : 07.02.2014 Omschrijving gerealiseerd gerealiseerd gerealiseerd t/m 2012 in 2013 t/m 2013 1. Verwerving 2. Bouw- en woonrijp maken 3. Planvorming 58.253 58.253 4. Beheerskosten 5. 6. 7. 8. Bodemsanering 9. Totaal kosten (I) 58.253 58.253 D. Subsidies / Bijdragen - Europese-rijks-provinciale subsidies - Algemene dienst/fgi - Voorziening stadsvernieuwing - Reserve grondbedrijf - Voorziening rioolrenovatie - Overige bijdragen - Derden Totaal bijdragen (II) Netto kosten 58.253 58.253 - Bedrijven - Wonen Totaal opbrengsten (IV) Nominale eindwaarde -58.253-58.253 F. Tijdsinvloeden - Financieringskosten -5.337-5.337 - Kostenindexering - Opbrengstenindexering Totaal tijdsinvloeden -5.337-5.337 Boekwaarde -63.590-63.590 Boekwaarde 31.12.2013 63.590 Deel gemeente Hengelo (50%) 31.795 28 Herziening grondexploitaties 2014

Gemeente Hengelo Kanaalzone Hart van Zuid: vergelijk met in 2013 vastgestelde grex Omschrijving Herziening Herziening Verschil 2014 2013 1. Verwerving 4.911.627 4.863.140 48.487 2. Bouw- en woonrijp maken 6.726.579 8.393.127-1.666.548 3. Algemene plankosten 950.000 1.903.000-953.000 4. Beheerskosten 49.704 171.843-122.139 5. BTW 0 0 0 6. 0 0 0 7. Reserve grondbedrijf 0 0 0 8. Bodemsanering 2.663.060 2.726.141-63.081 9. Overige kosten 0 0 0 Totaal kosten (I) 15.300.970 18.057.251-2.756.281 D. Bijdragen - Subsidies 5.364.584 8.705.068-3.340.483 - Algemene dienst 3.300.000 3.000.000 300.000 - Reserve grondbedrijf 0 0 0 0 0 0 - Derden 0 0 0 - Huren en pachten 0 0 0 Totaal bijdragen (II) 8.664.584 11.705.068-3.040.483 Netto kosten (I-II=III) 6.636.386 6.352.183 284.202 - Woningbouw 0 0 - Bedrijven 7.458.000 7.458.000 0 Totaal opbrengsten (IV) 7.458.000 7.458.000 0 Nominale eindwaarde 821.614 1.105.817-284.202 E. Tijdsinvloeden - Financieringskosten -367.746-1.418.227 1.050.481 - Kostenindexering -98.193-141.818 43.625 - Opbrengstenindexering 160.726 553.488-392.762 Totaal tijdsinvloeden -305.214-1.006.556 701.343 Eindwaarde 516.401 99.260 417.141 Contante waarde 01.01.2014 347.488 69.798 277.690 Herziening grondexploitaties 2014 29

Gemeente Hengelo Toelichting: Buren, De Veldkamp USamenvatting project De Veldkamp is het bedrijventerrein dat de gemeenten Borne en Hengelo gezamenlijk ontwikkelen. In de samenwerkingsovereenkomst Buren is vastgesteld dat de gemeente Borne voor 35/115 (30%) en de gemeente Hengelo voor 80/115 (70%) financieel risico draagt. USamenvatting ontwikkelingen in 2013 en verwachte ontwikkelingen in 2014 De totale boekwaarde is per 31.12.2013 50.943.800. In 2013 is de boekwaarde toegenomen met 2.579.138 waar een toename van 3.019.655 werd verwacht. Binnen de grondexploitatie zijn ten opzichte van vorig jaar een aantal belangrijke wijzigingen doorgevoerd: Uitgiftetempo De wijzing van het uitgiftetempo betekent dat de grondexploitatie verslechtert met circa 1,1 mln. (op contante waarde). De oorzaak van de wijziging van het uitgiftetempo ligt in het feit dat op dit moment voor 2014 geen concrete verkopen zijn voorzien. Omdat er wel geïnteresseerde partijen zijn en bovendien de (economische) verwachtingen op de langere termijn niet zijn gewijzigd, leidt dit tot een prognose gelijk aan die van de grondexploitatie 2013 maar alles een jaar later. De gemeenten Almelo, Borne, Enschede, Hengelo en Oldenzaal hebben in 2013 een herijking van de bedrijventerreinenvisie laten opstellen. Dit rapport geeft aan dat de vraag in Netwerkstad Twente van 2013 t/m 2020 283,5 hectare is. Het rapport geeft tevens aan dat we reëel kunnen verwachten dat op de Veldkamp t/m 2020 nog 12 hectare kan worden uitgegeven, waarbij voor de korte termijn (2013-2015) 2,0 hectare genoemd is. De rest van de uitgifte zal plaatsvinden na 2020. Momenteel lopen er concrete gesprekken voor in totaal circa 1,0 hectare. Plankosten De plankosten in de voorliggende grondexploitatie zijn verhoogd. Dit betekent dat het resultaat van de grondexploitatie verslechtert met circa 0,4 mln. (op contante waarde) ten opzichte van vorig jaar. De oorzaak van het ophogen van de plankosten ligt in het feit dat er een extra planjaar is en het budget ten behoeve van verkoopkosten is verhoogd. In 2014 is gestart met de ontwikkeling van een nieuwe marketingstrategie voor De Veldkamp. De nieuwe strategie moet de uitgifte een extra impuls geven. Inmiddels heeft een krachtveldanalyse plaatsgevonden (waaraan acties worden verbonden) en zijn de kansrijke bedrijfssectoren in beeld gebracht. Momenteel wordt gewerkt aan ondersteunende uitingen (beeldmerk, impressies etc.) zodat vanaf het 2e kwartaal van 2014 de acquisitie een nieuwe impuls kan krijgen. Er wordt een werkgroep ingesteld die wordt belast met het uitvoeren en monitoren van de verschillende marketing- en acquisitieactiepunten. 30 Herziening grondexploitaties 2014