Notitie Datum Kenmerk 10 december 2013 332356 Betreft Simulatie Herenweg Nollenweg In 2012 hebben Provinciale Staten het Uitvoeringsprogramma Visie OV 2020 vastgesteld. Een van de deelprogramma s is het programma doorstromingsmaatregelen OV. De provincie wil op plekken waar de vraag naar mobiliteit groot is de mogelijkheden voor openbaar vervoer maximaal benutten. Daarvoor is een lijst met knelpunten opgesteld die nu kunnen worden aangepakt. Doel is om de stroomlijnen tot aan 2020 bestendig te maken en te houden.op de knelpuntenlijst van de provincie staat onder meer de kruising Herenweg-Nollenweg in Alkmaar. Medio 2013 is voor het kruispunt N508 (Nollenweg) - Herenweg een aantal oplossingsrichtingen globaal doorgerekend en met elkaar vergeleken op oplossend vermogen: 3 x rechtdoor op N508 (richtingen 2 en 8) 3 x rechtdoor op N508, gecombineerd rechtsaf/rechtdoor en linksaf op tak zuid (richtingen 5 en 6), rechtsaf, rechtdoor en linksaf op tak noord (richtingen 10, 11 en 12) 3 x rechtdoor op N508, gecombineerd rechtsaf/rechtdoor en linksaf op tak zuid (richtingen 5 en 6), rechtsaf, gecombineerd rechtsaf/rechtdoor en linksaf op tak noord (richtingen 11 en 12) 3 x rechtdoor op N508, gecombineerd rechtsaf/rechtdoor en 2 x linksaf op tak zuid (richtingen 5 en 6), rechtsaf, rechtdoor en linksaf op tak noord (richtingen 10, 11 en 12) 3 x rechtdoor op N508, gecombineerd rechtsaf/rechtdoor en linksaf op tak zuid (richtingen 5 en 6), 2 x rechtsaf, rechtdoor en linksaf op tak noord (richtingen 10, 11 en 12) Uit deze vergelijking is naar voren gekomen dat oplossing 4 de voorkeur verdient vanwege het probleemoplossende vermogen en inpassingsmogelijkheden, zie ook bijlage 1.
Deze oplossing is echter ingrijpender dan een gemiddelde quick win oplossing: relatief kostbaar en een geringe winst in dienstregelinguren (DRU). Er rijdt namelijk slechts 1 stroomlijn met lage frequentie en een gewone lijn met lage frequentie. Op basis van intern overleg binnen de provincie is afgesproken om de kruising Herenweg- Nollenweg in de corridorstudie N242 te betrekken. Immers, een verhoogde capaciteit op het kruispunt Herenweg-Nollenweg heeft invloed op de N242 en maatregelen op de N242 hebben weer invloed op het functioneren van het kruispunt Herenweg-Nollenweg. Daarvoor is Grontmij gevraagd deze oplossing met een simulatiemodel te toetsen. Hiervoor zijn actuele telgegevens en de verkeerslichtenregelingen opgevraagd, is het model geactualiseerd en is een uitsnede model opgezet. Het simulatiemodel is gebaseerd op het vigerende regionale HAL verkeersmodel. Dit model vervalt eind 2013 en wordt opgevolgd door een nieuw regionaal model. Dit nieuwe model zal de nieuwe onderlegger worden voor de actualisatie van het corridormodel. De resultaten van deze verkenning kunnen daarom pas na de actualisatie van de modellen op corridorniveau worden doorgerekend. 1 Huidige situatie In de huidige situatie is sprake van hoge cyclustijden in de spitsuren. Dit leidt tot lange wachtrijen op de N508-oost en Herenweg-zuid in de ochtendspits en zeer lange wachtrijen op de N508- oost, Herenweg-zuid en Herenweg-noord in de avondspits. De verwachting is dat de intensiteit de komende jaren blijft stijgen. Ondanks het feit dat Beverkoog binnenkort (aan de noordzijde) wordt aangesloten op de N242, tegenover de Westtan-
gent, zal de belasting op het kruispunt toenemen. Daarnaast leidt ook (woning)bouw in Heerhugowaard (Broekhorn, Draai en MCA) en Langedijk (Westerdel) tot meer verkeer op de N508 en de kruising met de Herenweg. De huidige doorstromingsproblemen op het kruispunt N508-Herenweg zullen dus toenemen. Er rijden 2 buslijnen over het overbelaste kruispunt: stroomlijn 10 over de Herenwegnoord/Herenweg-zuid en lijn 8 over de N508-oost/Herenweg/Robbenkoog. Beide lijnen verliezen veel tijd bij het passeren van het kruispunt en dit tijdverlies zal naar verwachting toenemen als er geen maatregelen worden getroffen. 2 Uitgangspunten planjaar Bij deze studie is uitgegaan van actuele tellingen uit september en oktober 2013. Daarnaast is uitgegaan van het HAL model voor planjaar 2020 en het groeipercentage uit het NRM 1 (per jaar 0.6% voor auto en 1,4% voor vracht). Met deze cijfers is een inschatting gemaakt voor de planjaren 2020 en 2030. Het verkeer groeit naar 2020 met 7% naar 2020 en ook nog ongeveer 7% tussen 2020 en 2030. Voor de ochtendspits is de groei hoger (10%) dan s avonds (5%). Voor planjaar 2020 is uitgegaan van het HAL model maar is op afslag beweging gecorrigeerd op basis van de huidige verkeerstellingen 2 om een zo realistisch mogelijk verkeersbeeld te simuleren. Daarnaast is een correctie toegepast voor het aansluiten van Beverkoog op de N242 en de Westtangent. Deze laatste correctie is gebaseerd op het effect in het HAL model. 1 Het NRM is een in opdracht van Rijkswaterstaat ontwikkeld strategisch verkeer en vervoermodel voor regionale beleids- ontwikkeling, verkenningen en planuitwerkingen. Met het NRM worden onder meer effecten van beleidsmaatregelen in beeld gebracht. Het NRM vormt op haar beurt vaak de basis voor lokale verkeersmodellen. Voor verkeergroei tussen 2020 2030 zijn ten behoeve van modelstudies groeipercentages bepaald. 2 Dit kan voor komen omdat het regionale statische model niet op afslag niveau is gekalibreerd.
3 Autonome situatie 2020 Zonder maatregelen loopt het verkeer in 2020 in zowel de ochtend- als in de avondspits vast en ontstaan grote vertragingen. Zie ook onderstaande figuren 1 en 2 met beelden uit de simulatie. Figuur 1: knelpunten referentie ochtendspits 2020 Figuur 2: knelpunten referentie ochtendspits 2020
In de bijlagen zijn de rijtijden voor de bus in de huidige en autonome situatie weergegeven. 4 Resultaten Variant 4 is in het model opgenomen en doorgerekend. Uit de modelresultaten blijkt dat in de ochtendspits in 2020 het verkeer met deze vormgeving zonder problemen afwikkelt. In de avondspits ontstaat op de Herenweg noord met het voorkeursontwerp toch nog wachtrijvorming. Oorzaak van de wachtrijen is de beperkte opstelruimte en de drukke links- en rechtsaffer op de Herenweg noord, zie ook de onderstaande figuren. Zodra een van beide wachtrijen net langer is dan het opstelvak ontstaat gelijk een langere wachtrij. Wel is de doorstroming aanzienlijk beter dan in de autonome situatie. Het probleem van de wachtrijen treedt relatief kort op (incidenteel in een periode van 15 a 20 minuten) en lost ook snel weer op. Maximale wachtrijlengte is tussen de 250 en 300 meter. Daarnaast hindert dit niet de hoofdrichting (N508) en is dit een gangbaar probleem op bedrijventerreinen, wel ondervind de bus hinder van deze vertraging. 250 a 300 meter Figuur 3: wachtrijvorming op de Herenweg noord in avondspits 2020. Omdat nu de Beverkoog ook aan de noordzijde is ontsloten op de N242 zal bij vertraging meer verkeer gebruik kunnen gaan maken van de aansluiting bij de Westtangent. Hier zal op den duur een optimum ontstaan van voertuigen die de bestaande, of nieuwe aansluiting via de Beverbrug gaan gebruiken. Daarnaast zal verkeer vanuit het bedrijventerrein bij groeiende hinder vertrek-
tijden aanpassen, waardoor de piek zal afvlakken. Hierdoor kan de wachtrij in de praktijk kleiner uitvallen dan nu berekend. Op de provinciale weg (N508) is niet of nauwelijks vertraging. De maatregel lost daarmee de autonome problemen voor het autoverkeer op de N508 die in de periode toto 2020 ontstaan in zijn geheel op. Daarmee draagt de busmaatregel ook bij aan de doorstroming van het autoverkeer. 5 Rijtijden bus Zoals in de vorige paragraaf aangegeven ondervind ook de bus enige hinder van de wachtrij vorming rond het kruispunt. De meeste vertraging treedt op vanaf het bedrijventerrein Beverkoog. In bijlage 2 zijn de rijtijden voor de bus tegen elkaar afgezet. 5.1 Ochtendspits Daarin is te zien dat in de ochtendspits over de Herenweg van noord naar zuid met het voorkeur ontwerp de rijtijd van de gelijk is aan de huidige situatie (dit is net hoge dan de vrije rijtijd van 45 seconden). Zonder maatregelen zou de rijtijd voor het passeren van het kruispunt met de Nollenweg zo n 25 seconde extra rijtijd nodig hebben. Na 2020 zal door de toegenomen vertraging hier de bus ook weer meer hinder gaan ondervinden met in 2030 zo n 20 seconden extra rijtijd ten opzichte van de huidige situatie. Over de Herenweg van zuid naar noord neemt de rijtijd van de bus bij het voorkeursontwerp af ten opzichte van huidige situatie. Ook naar 2030 blijft op deze relatie de rijtijd lager dan nu het geval is. Zonder maatregelen zou de rijtijd voor het passeren van het kruispunt op deze relatie verdubbelen met zon 80 a 90 seconden extra vertraging. Voor de bus van de Nollenweg west naar Beverkoog (Robbenkoog) neemt de rijtijd van de bus bij het voorkeursontwerp af ten opzichte van huidige situatie. Ook voor deze relatie blijft de rijtijd laag naar 2030. Zonder maatregelen zou ook de rijtijd de rijtijd voor het passeren van het kruispunt op deze relatie verdubbelen met zo n 30 a 40 seconden extra vertraging. 5.2 Avondspits In de avondspits over de Herenweg van noord naar zuid met het voorkeursontwerp, neemt de rijtijd naar 2020 af en is veel lager dan de huidige situatie (zo n 45 seconde rijtijd winst). Zonder maatregelen zou de rijtijd voor het passeren van het kruispunt met de Nollenweg zo n 25 seconde extra rijtijd nodig hebben. Na 2020 zal door de toegenomen vertraging hier de bus ook weer meer hinder gaan ondervinden met in 2030 zo n 20 seconden extra rijtijd ten opzichte van de huidige situatie. Over de Herenweg van zuid naar noord is de rijtijd van de bus bij het voorkeursontwerp ongeveer gelijk aan de huidige situatie. Ook naar 2030 blijft op deze relatie de rijtijd lager dan nu het geval is. Zonder maatregelen zou de rijtijd voor het passeren van het kruispunt op deze relatie verviervoudigen met zo n 150 seconden extra vertraging. Voor de bus van de Nollenweg west naar Beverkoog (Robbenkoog) neemt de rijtijd van de bus bij het voorkeursontwerp iets af ten opzichte van huidige situatie. Na 2020 zal door de toegenomen vertraging hier de bus ook weer meer hinder gaan ondervinden met in 2030 zo n 20 seconden extra rijtijd ten opzichte van de huidige situatie. Op basis hiervan kan gesteld worden dat de oplossing robuust is voor de doorstroming van het busverkeer.
6 Doorkijk autoverkeer 2030 In de ochtendspits in 2030 wikkelt het autoverkeer nog net af zonder lange wachtrijvorming, wel zit het kruispunt tegen die tijd aan zijn capaciteit. In de avondspits nemen de knelpunten toe ten opzichte van 2020 en groeit de wachtrij aan de noordzijde (tot 400 a 500 meter). Op andere takken van het kruispunt staan geen lange wachtrijen (incidenteel moeten er wel voertuigen overstaan). Dit betekent dat de voorgestelde maatregel er voor zorgt dat de doorstroming op dit deel van de N508 ook in 2030 nog voldoet. Ook voor 2030 geldt dat bij vertraging op de Herenweg noord meer verkeer gebruik zal gaan maken van de aansluiting bij de Westtangent en dat de wachtrij in de praktijk kleiner zal zijn dan nu berekend. 7 Conclusie Met de realisatie van variant 4 wikkelt al het gemotoriseerde verkeer in 2020 structureel beter af dan in de huidige situatie en de autonome situatie voor 2020. Ook de rijtijd van de bus is in 2020 gelijk of lager dan de rijtijd in de huidige situatie. Wel heef het kruispunt in de avondspits in 2020 zijn capaciteit bijna bereikt en ontstaan beperkte wachtrijen. In de ochtendspits is de vormgeving robuust tot 2030. Ook dit is terug te zien in de rijtijden voor de bus die in de ochtendspits in 2030 nog vergelijkbaar of iets hoger zijn dan in de huidige situatie. In de avondspits in 2030 ontstaat duidelijk meer vertraging waarbij de rijtijden hoger worden dan nu het geval is, ook voor de bus. Met deze maatregel is de doorstroming voor het autoverkeer op de provinciale weg tot 2030 voldoende. Hiermee is variant 4 een oplossing die tot 2020 het bus en autoverkeer op alle toeleidende takken af kan wikkelen. Hiermee worden de doelstellingen van de doorstromingsmaatregelen voor de bus gehaald, en verbetert de doorstroming van het autoverkeer. Tot 2030 blijft de doorstroming voor het doorgaand autoverkeer op de provinciale weg voldoende met deze maatregel.
Bijlage 1 Voorkeursoplossing
Bijlage 2 Rijtijden Bus
Seconden Seconden Seconden Rijtijden Bus Ochtendspits 200 Herenweg Noord-Zuid 150 100 50 Huidige situatie Autonoom 2020 Variant 4 2030 0 Gemiddelde rijtijd ochtendspits 200 Herenweg Zuid-Noord 150 100 50 Huidige situatie Autonoom 2020 Variant 4 2030 0 Gemiddelde rijtijd ochtendspits 200 Nollenweg west Robbenkoog 150 100 50 Huidige situatie Autonoom 2020 0 Gemiddelde rijtijd ochtendspits
Seconden Seconden Seconden Rijtijden Bus Avondspits Herenweg Noord-Zuid 250 200 150 100 50 Huidige situatie Autonoom 2020 Variant 4 2030 0 Gemiddelde rijtijd avondspits Herenweg Zuid-Noord 250 200 150 100 50 Huidige situatie Autonoom 2020 Variant 4 2030 0 Gemiddelde rijtijd avondspits Robbenweg - Nollenweg West 250 200 150 100 50 Huidige situatie Autonoom 2020 Variant 4 2030 0 Gemiddelde rijtijd avodspits