Ontdekken van cognitieve vaardigheden (bij dementie) Rolinka Schim van der Loeff Ouderenpsycholoog ZZG zorggroep
Programma 1. Welbevinden: niet ondervragen, niet overvragen 2. Verwachtingen kwaliteitskader & IGZ 3. Geschiedenis 4. Korte inleiding: cognitieve vaardigheden 5. Subgroep bespreken van enkele stellingen 6. Nabespreken
Even voorstellen r.schimvanderloeff@zzgzorggroep.nl
Welbevinden Mogelijkheden intern extern Eisen/ Uitdagingen
Welbevinden de balans tussen aanbod van mogelijkheden en uitdagingen Mogelijkheden Intern Extern Eisen/ Uitdagingen
Welbevinden de balans tussen aanbod van mogelijkheden en uitdagingen Mogelijkheden intern extern Eisen/ Uitdagingen
Welbevinden Homeostasis of wellbeing Cummins 2005, J Appl Res Intellect Pagina 7
Kwaliteitskader verpleeghuiszorg & IGZ Essentieel in de professionele zorg voor mensen met dementie: leveren van maatwerk bevestigen dat iemand uniek is uitgaan van iemands autonomie stellen van passende zorgdoelen kennen van zowel de beperkingen als de sterke kanten IGZ, 2015, pg 9/1
Geschiedenis 1970-1990 Trainen van cognitieve vaardigheden Doel: revalidatie Middel: standaardprogramma: realiteits oriëntatie training Proces: behoeften revalidant niet centraal Effect: extra uitdaging
Geschiedenis >1990 Opkomst belevingsgerichte zorg Doel: psychosociale begeleiding Middel: validation Proces: minder aandacht voor cognitieve vaardigheden Effect: uitdaging minder groot maken
Dementie en cognitieve vaardigheden DSM IV (2002) Dementie DSM V (2013) Neurocognitieve stoornis (NCD) op basis van Mild of uitgebreid Met/zonder gedragsstoornissen
Neurocognitieve stoornis op basis van Ziekte van Alzheimer Hiv-infectie Frontotemporale lobaire degeneratie Prionziekte Lewy lichaampjesziekte Ziekte van Parkinson Vasculaire ziekte Ziekte van Huntington Meerdere oorzaken (Delier)
Verschillend functioneren bij Verschillende typen Zelfde type Mede ook afhankelijk van persoonlijkheidskenmerken en van de levensloop opleiding reservecapaciteiten andere chronische ziekten stadium en beloop
Beloop verschilt Per type Per ziekte stadium
Cognitief functioneren: type en beloop Functioneren hangt af van: vermogen tot leren kennis toe te passen algemene taken en eisen van het dagelijks leven uit te voeren (ADL, IADL) te communiceren zich voort te bewegen
Cognitieve vaardigheden (DSM5) Geheugen en leren Registratie Korte-termijn geheugen Herinnering en herkenning Geheugen voor de autobiografie en feitenkennis-> langetermijngeheugen Impliciet (onbewust) leren
Cognitieve vaardigheden (DSM5) Taal Begrijpen Het juiste woord kunnen vinden Vloeiend kunnen spreken Structuur van woorden en zinnen weten afasie
Cognitieve vaardigheden (DSM5) Sociaal-cognitief Herkennen en begrijpen van emoties bij zichzelf emoties bij een ander
Cognitieve vaardigheden (DSM5) Complexe aandacht Aandacht Volgehouden Selectieve Verdeelde Verwerkingssnelheid
Cognitieve vaardigheden (DSM5) Perceptueel-motorisch Zien en begrijpen wat iets is waar iets is wat je met iets kunt doen er iets mee kunnen doen Apraxie, agnosie
Cognitieve vaardigheden (DSM5) Executieve (hogere denk) functies plannen en beslissen werkgeheugen reageren op feedback gewoonten doorbreken flexibiliteit
Diagnose dementie: wat weten we meer dan alleen de paraplu?
Verwacht effect op het welbevinden 1. Herkennen mogelijkheden en onmogelijkheden niet overvragen (verlagen stress) niet ondervragen (bevestigen mogelijkheden) 2. Bespreken gewenste interventies en toekomstplanning: wat wil.. (omgangs)plan foutloos leren interventie stress reductie
Praktijkvoorbeeld 1 Consultvraag: omgangsadvies luid spreken over anderen in hun nabijheid, met negatief effect op de woon- en werksfeer Wie? @92 jaar. Woont sinds 2 jaar in een PG verpleeghuis. Zorgplan: door cognitieve stoornissen heeft u niet voldoende inzicht, u probeert dingen te verbloemen. NPO: In geen enkel cognitief domein beperkingen MMSE 28/30/ Camcog 93/104 (grensscore 78, mediaan 91) (normgroep tot 84 jaar).
Praktijkvoorbeeld 2 Consultvraag:omgangsadvies toename claimend en afhankelijk gedrag @88 jaar. 1 jaar verpleeghuis somatiek. NPO:In alle cognitief domeinen beperkingen MMSE 17/30 Camcog 55/104
Stellingen: ja / nee Ja, ik weet precies welk type dementie mijn bewoners/ cliënten / naasten hebben. in welk dementiestadium mijn.. zich bevinden. welke cognitieve vaardigheden mijn.. hebben. Ik vind het van belang om te weten welke cognitieve vaardigheden de bewoner heeft, want Ik wil graag weten wat ik zelf kan doen om de cognitieve vaardigheden van de de bewoner in te schatten, want
De geeltjes