Acute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel. Dr. S. Rasquin 14 januari 2015

Transcriptie

1 Acute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel Dr. S. Rasquin 14 januari 2015

2 Doel en opbouw presentatie Doel: Herkennen van symptomen in de acute fase na NAH Opbouw: Cognitie Emoties - Gedrag Soort Symptomen Hoe te signaleren in de dagelijkse praktijk? Hoe ermee omgaan?

3 Acute Fase Acute fase: ± de eerste paar dagen Subacute fase: ± de eerste paar weken Revalidatie fase: ± de eerste 3 maanden Chronische fase: ± daarna Werk-fase : mensen die aanspreekbaar en mogelijk al te beïnvloeden zijn.

4 Ervaren problemen in de tijd na hersenletsel

5 Lichamelijke gevolgen Slaapstoornissen Vermoeidheid (Hoofd)pijn Duizeligheid Epilespie Balansproblemen Visusuproblemen Hormale en/of seksuele problemen

6 Cognities Cognities Tempo van informatieverwerking Aandacht en concentratie (volgehouden, gericht, verdeeld) Geheugen (kort en lang. soorten informatie) Uitvoerende (executieve) functies (initiëren, plannen, organiseren, flexibiliteit, zelfcontrole) Praxis (idee/concept, uitvoering) Waarneming (neglect, hemianopsie, agnosie) Oriëntatie in tijd, plaats en persoon Communicatie (productie, begrip, non-verbaal, abstract, regels) Oriëntatie in tijd plaats en persoon

7 Cognities Samenhang Cognities, Pyramide Zelf-regulatie 4. Executief functioneren 3. Geheugen 2. Tempo van informatieverwerking 1. Bewustzijn, aandacht

8 Cognities Inzicht Geen inzicht; door beschadiging brein / informatieachterstand / Ontkenning Intellectueel inzicht: ik heb hersenletsel en daarom vergeet ik dingen omgeving aanpassen, omgeving inschakelen Emergent inzicht: dat is waar ook omgeving aanpassen, conditioneren Anticiperend inzicht: ik heb hersenletsel en vergeet afspraken, daarom schrijf ik ze op strategieën ter compensatie (Crosson, 1989)

9 Cognities Ziekte-inzicht is niet alles of niets Kan volledig of gedeeltelijk zijn Kan verschillend gestoord zijn voor verschillende domeinen (fysiek, cognitief, emotioneel) Kan variëren naar hoe er naar wordt gevraagd en hoe veilig de patiënt zich voelt (Clare, 2004)

10 Cognities Post-Traumatische-Amnesie (PTA) Toestand van verwarring: Geen nieuwe herinneringen opslaan (dus ook niet rondom hetgeen is gebeurd): ook niet LEREN dat er wat met je aan de hand is Verstoorden oriëntatie Duur van de PTA geeft een indicatie van de ernst van het letsel.

11 Cognities Hoe en wanneer te signaleren Cognitie algemeen Testen?? Bed-screen bv MMSE NPO Hetero-anamnese!!! Observeren adhv WCN-Lijst

12 Cognities Hoe en wanneer te signaleren Cognitie algemeen WCN-Lijst: Ja Nee- Soms - Extra Aandacht Waarneming Geheugen Handelen Communicatie Emotie en Gedrag

13 Cognities Hoe en wanneer te signaleren Inzicht Lijsten Hetero-anamnese Collegiale toetsing PTA: Vragen over tijd/plaats/persoon Observeren

14 Cognities Omgangstips Cognitie algemeen: Spreektempo aanpassen / Herhalen / Kijk de persoon aan / vraag of hij het heeft begrepen / etc SCHRIJF ZAKEN OP!!! Inzicht: Gaan niet in discussie Probeer aan te geven dat jij de zaken anders ziet PTA: Gebruik oriëntatie-ankerpunten Geef bij MDO concrete voorbeelden van missers

15 Emoties Emoties Welke: Somber, depressief Angst (voor 2 de beroerte) Minder sociaal georiënteerd Vermoeid: vaker en sneller Dwang huilen / lachen Primair-Secundair Normale versus verstoorde emotionele verwerking.

16 Emoties Hoe en wanneer signaleren Observeren en vragen Heteroanamnese Vragenlijsten: HADS

17 Emoties Omgangstips Toon begrip Normaliseer (en raak zelf niet van slag) Bij TE veel- TE vaak TE erg: schakel psycholoog in

18 Gedrag Gedrag Minder initiatief Sneller geëmotioneerd Sneller geïrriteerd Ongeduldiger Agressie Kortom: te veel of te weinig gedrag

19 Gedrag Hoe en wanneer te signaleren Observeren in combinatie met Hetero-anamnese Collegiale toetsing Herhaalde metingen

20 Gedrag Aanpak van het probleem Gedragsverandering, bv via gedragstherapeutische aanpak (zie o.a. Hamer, 2007) Verandering context van het gedrag Verandering waarneming van het gedrag Verandering verwachtingen van het gedrag

21 Vragen?