Welkom. Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie

Transcriptie

1 Welkom Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie

2 R.H. Chabot, neuroloog Beatrixziekenhuis Rivas Zorggroep DEMENTIE DIAGNOSE EN SYMPTOMEN

3 Inhoud Geheugen Wat is dementie? Mogelijke symptomen / herkenning Oorzaken / vormen Behandeling Vragen

4 Vergeetachtigheid Dementie M. Alzheimer

5 Geheugen Bibliotheek bibliothecaris Sensorisch geheugen Werkgeheugen - Korte termijn geheugen Lange termijn geheugen Procedureel en declaratief

6

7 Geheugen Bibliotheek bibliothecaris Sensorisch geheugen Werkgeheugen - Korte termijn geheugen Lange termijn geheugen Procedurel en declaratief

8

9

10 Vergeetachtigheid Normale veroudering Spanningen Drukte Stress Depressie/sombere stemming Slaaptekort Ziekte, narcose Vaak van voorbijgaande aard

11 Probleem (tijdelijke) Vergeetachtigheid - Bezorgdheid - Schaamte - Angst voor dementie - Onzekerheid over de toekomst: gezin en werk - Ziekte - Et cetera Verlies van zelfvertrouwen in eigen geheugen - Selectief waarnemen: pre-occupatie met missers - Geheugeninspanning: te veel/te weinig - Versterking gevoel van falen

12 Dementie Men mag volgens de DSM-IV-TR de diagnose dementie stellen wanneer er sprake is van: 1.een geheugenstoornis, en 2.één of meer van de volgende cognitieve stoornissen: afasie (stoornis van de spraak en taal), apraxie (stoornis van het handelen), agnosie (stoornis in het herkennen van objecten) of een stoornis van uitvoerende functies. Voor de diagnose dementie is het verder vereist dat de stoornissen: - een duidelijke beperking in het sociaal of beroepsmatig functioneren veroorzaken - een significante beperking betekenen ten opzichte van het vroegere niveau, en - niet uitsluitend voorkomen tijdens het beloop van een delier

13 Dementie = neurocognitieve stoornis Dementiesyndromen Klinische diagnose Huisarts GOAC Neuroloog Geriater

14 Cognitieve domeinen Geheugen en oriëntatie Aandacht en concentratie Mentale verwerkingssnelheid Taalfuncties Afasie Praxis Uitvoerende functies Abstract denken Redeneren Oordelen Visuospatiële functies / ruimtelijke oriëntatie Waarnemen Gnosis Gedrag en emotie, persoonlijkheid

15 Geheugenstoornissen Inprenting - herhalen Herinnering Leren Kwijtraken Desoriëntatie Vaardigheden Lange termijn geheugen

16 Aandachtsstoornissen Aandacht geeft vorm aan het waarnemingsproces, samenhang aan het denken en handelen en is noodzakelijk om te kunnen onthouden

17 Vraag Mijn schoonvader heeft een lichte vorm van dementie. Hij had onlangs een beginnende longontsteking en was erg in de war. Wat hoort dan bij zijn dementie en wat bij een mogelijke delier? Of beide?

18 Delier organisch-psychosyndroom Aandachtsstoornis en bewustzijnsstoornis Gedesorganiseerd denken Korte periode Fluctuerend niveau van verwarring en bewustzijn Verstoring van het slaap-waakritme Toegenomen of afgenomen psychomotorische activiteit Desoriëntatie met betrekking tot tijd, plaats of persoon Geheugenproblemen Een van de volgende criteria: - Bewijs dat een organische factor de oorzaak van de verwarring is of deze in stand houdt - De verwarring kan niet worden verklaard door een nietorganische psychische aandoening

19 Taalstoornissen Woordvindstoornissen Snelheid/vloeiendheid van spreken Betekenissen/begrippen Inhoudsloze taal Lezen

20 Praxis Uitvoeren van aangeleerde handelingen Aan- en uitkleden Persoonlijke verzorging

21 Uitvoerende functies Planning en organisatie Schakelen van gedragspatronen Abstract denken (spreekwoorden)

22 Visuospatiële functies Herkennen van voorwerpen of omgeving Neglect Hallucinaties of wanen

23 Gedrag, stemming, persoonlijkheid Ontremming of decorumverlies Mentale rigiditeit Apathie of desinteresse Versterkte emoties Eetgedrag of dwangmatigheid Agressiviteit Afhankelijkheid

24 Vraag Wordt er momenteel bij de diagnose ook (echt) rekening gehouden met het feit dat het om een depressie kan gaan in plaats van, of samengaand met, dementie?

25 Mild Cognitive impairment 1 cognitief domein Zonder inbreuk op dagelijks leven

26 Oorzaken dementie Voeding gerelateerd Infecties Hormonaal Structureel Neurodegeneratief Medicatie Slaapstoornissen Psychiatrie

27 Vraag Is dementie erfelijk en is hier misschien iets aan te doen?

28 Oorzaken dementie Voeding gerelateerd - Vitamine B12 - Vitamine B1 alcoholisme (Korsakov) Infecties Hormonaal Structureel Neurodegeneratief

29 Oorzaken dementie Voeding gerelateerd Infecties - Lues/AIDS - Lyme - Encephalitis (Herpes) - Kankergerelateerd (paraneoplastisch) Hormonaal Structureel Neurodegeneratief

30 Oorzaken dementie Voeding gerelateerd Infecties Hormonaal - Schildklierstoornissen Structureel Neurodegeneratief

31 Oorzaken dementie Voeding gerelateerd Infecties Hormonaal Structureel - Herseninfarcten/bloedingen - Subduraal hematoom - Normale druk hydrocephalus - Tumor Neurodegeneratief

32 Oorzaken dementie Neurodegeneratief - M. Alzheimer - Vasculaire dementie - Combinatie - Frontotemporale dementie - Lewy body dementie - M. Parkinson - Progressieve supranuclaire blikparese (PSP) - Corticobasale degeneratie - M. Huntington - Creutzfeldt-Jakob

33

34

35 Risicofactoren Ongezonde levensstijl Depressie Lage mentale activiteit

36 Vraag Vanuit de mystieke hoek wordt als mogelijke oorzaak van dementie wel eens het verlies van levensmotivatie genoemd, waardoor de geest zich al tijdens het leven terugtrekt. Hoe staat u hier tegenover en zijn er gevallen bekend van herstel?

37 M. Alzheimer 1 e fase recente gesprekken of gebeurtenissen vergeten, zich herhalen, nieuwe ideeën trager begrijpen, de draad van een verhaal verliezen, verward zijn, minder vloeiend spreken, het moeilijk vinden om beslissingen te nemen, zijn interesse in andere mensen en activiteiten verliezen.

38 M. Alzheimer 2 e fase verward zijn over waar ze zijn, weglopen of de weg kwijtraken, verward zijn over de tijd, 's nachts opstaan omdat hun slaap/waakritme verstoord raakt, zichzelf of anderen in gevaar brengen door hun vergeetachtigheid - bijvoorbeeld door het niet aansteken van het gas van het fornuis, zich op een ongewone manier gedragen, zoals bijvoorbeeld naar buiten gaan in hun nachtkleding, problemen hebben met de waarneming, en in sommige gevallen hallucinaties hebben.

39 Behandeling Remmen progressie (relatief) Geen genezing

40 Vraag Bestaan methodes om bij de geavanceerde dementie de processen van achteruit gaan te vertragen?

41