Verschillende soorten van dementie. Door: Wim Dorst Geriatrisch verpleegkundige i.o

Transcriptie

1 Verschillende soorten van dementie Door: Wim Dorst Geriatrisch verpleegkundige i.o 2013

2 Als je het niet meer weet.

3 Wanneer is er sprake van dementie? Als er sprake is van meer dan één stoornis in de cognitieve functies en deze het functioneren thuis en/of op het werk verstoren.

4 Criteria Stoornis in de taal: woordvind stoornissen of taal niet begrijpen. Stoornis in het handelen: niet meer kunnen aankleden of wassen, de volgorde vergeten. Stoornissen in het waarnemen: dingen zien die er niet zijn. Stoornissen in het beoordelingsvermogen: zichzelf overschatten, vergeten dat het gas nog aan staat.

5 Diverse testen om tot een diagnose te komen.

6 Datum Getest door: MMSE Oriëntatie. 1. Welke dag is het vandaag en wat is de datum? (één punt voor jaar, seizoen, maand, datum, weekdag) 2. Kunt u mij vertellen waar u nu bent? (één punt voor land, provincie, stad, ziekenhuis, afdeling) Registratie. 3. Ik noem nu drie woorden. Wilt u die herhalen? (noem "boek, plant, molen", neem één seconde per woord, één punt per goed antwoord. Herhaal totdat patiënt de drie woorden weet) Aandacht. 4a. Wilt u van de 100 zeven aftrekken, dan weer zeven aftrekken, en zo doorgaan? (één punt per goed antwoord, niet verder doorgaan dan 65) of 4b. Wilt u het woord "WORST" van achteren naar voren spellen? (één punt per goede letter, max.. vijf pt) Score.. (0-5)... (0-5)... ( (0-5) Geheugen. 5. Noemt u nogmaals de drie woorden van zojuist?... (0-3) Taal. 6. Wat is dit? En wat is dit? (wijs een potlood of pen en een horloge aan) 7. Wilt u de volgende zin herhalen: Nu eens dit en dan weer dat (één punt als complete zin goed is) 8. Wilt u dit papiertje pakken, het opvouwen en het op tafel leggen? (één punt voor iedere goede handeling) 9. Wilt u dit lezen en opvolgen? (kaartje met daarop in grote letters: "sluit uw ogen") 10. Wilt u voor mij een zin opschrijven? (één punt wanneer de zin een onderwerp en een lijdend voorwerp bevat, en betekenis heeft) Z.O.Z. 11. Wilt u deze figuur natekenen? (de binnenste figuur dient een zeshoek te zijn) Z.O.Z.... (0-2)... (0-1)... (0-3)... (0-1)... (0-1)... (0-1) TOTAAL... (0-30) Beoordeling: Een score van 22 of minder kan worden beschouwd als een vermindering van de cognitieve functies en is reden voor verder evalueren hiervan. Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR. Mini Mental State. A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. Journal of Psychiatric Research 1975; 12: Status: nr 1

7 Sluit de ogen Schrijf hier een zin

8 Naamsticker Datum Getest door KLOK TEKEN TEST Opdracht: Wilt u hieronder een klok tekenen. Wilt u de cijfers van de klok erin tekenen. Wilt u daarna de wijzers van de klok tekenen, het is tien minuten over elf. Scores: Gesloten cirkel: Cijfers in correcte positie: Alle twaalf cijfers correct: Wijzers in correcte positie: score 1 punt score 1 punt score 1 punt score 1 punt Status: nr 5

9 Naamsticker patiënt GERIATRIC DEPRESSION SCALE 15 Datum: Ingevuld door: 1pt 1. Bent u innerlijk tevreden met uw leven? Ja Nee 2. Bent u met veel activiteiten en interesses opgehouden? Nee Ja 3. Hebt u het gevoel dat uw leven leeg is? Nee Ja 4. Verveelt u zich vaak? Nee Ja 5. Hebt u meestal een goed humeur? Ja Nee 6. Bent u bang dat u iets naars zal overkomen? Nee Ja 7. Voelt u zich meestal wel gelukkig? Ja Nee 8. Voelt u zich vaak hopeloos? Nee Ja 9. Blijft u liever thuis dan uit te gaan en nieuwe dingen te doen? Nee Ja 10. Hebt u het gevoel dat u meer moeite heeft met geheugen dan anderen? Nee Ja 11. Vindt u het fijn om te leven? Ja Nee 12. Voelt u zich nogal waardeloos op het ogenblik? Nee Ja 13. Voelt u zich energiek? Ja Nee 14. Hebt u het gevoel dat uw situatie hopeloos is? Nee Ja 15. Denkt u dat de meeste mensen het beter hebben dan u? Nee Ja Omslagpunt 6 punten TOTAAL Bron: Brink,T.L., J.A. Yesavage, P.H. Heersema,M Adey en T.L. Rose (1982), Screening tests for geriatric depression. Clinical Gerontologist, 1,

10 cijfers 1 op de 5 mensen krijgt een vorm van dementie, waarvan Alzheimer de meest voorkomende is mensen hebben een vorm van dementie mensen zijn jonger dan 65 jaar. Prognose voor 2050 is dat ruim een half miljoen mensen een vorm van dementie hebben. In 2040 zal de prognose voor Zeeland zijn dat ruim inwoners een vorm van dementie hebben. mannen hebben 20% kans op dementie en vrouwen 30%, hoe ouder iemand word hoe groter de kans op een vorm van dementie.

11 De soorten dementie bij jonge mensen. <65 a 70 jaar 32% ziekte van Alzheimer 20 % Fronto-temporale dementie 17 % vasculaire dementie

12 Soorten dementie bij ouderen mensen > 65 a % ziekte van Alzheimer 25 % Vasculaire dementie 10 % Lewy Body 7% overige vormen van dementie.

13 De hersenen

14 De grote hersenen Hier liggen diverse functies o.a. de motoriek en sensoriek word hier deels aangestuurd. De grote hersenen werken nauw samen met de kleine hersenen.

15 De kleine hersenen

16 Werking kleine hersenen Hier word de coördinatie van de motoriek geregeld, in nauwe samenwerking met de grote hersenen en de hersenstam.

17 De hersenstam

18 Werking hersenstam Hier liggen ALLE functies die vitaal van belang zijn om het lichaam in stand te houden. ademhaling Bloedsomloop Slaap en waak ritme Ook reflexen worden hier geregeld. Slikken Knipperen van de ogen ademhaling

19 Twee hersenhelften

20 werking van de linkerkant Ook wel de dominante helft genoemd. Taal Logica Nummers analyse De linkerkant denkt in Taal Begrippen Ook het spraakcentrum is hier aanwezig

21 De rechterkant

22 Werking van de rechterkant Deze kant word ook wel de niet dominante helft genoemd Emoties (ruimtelijke) waarnemingen Sociaal gedrag Deze helft denkt in beelden en gevoel

23 Wat gaat er mis bij dementie?

24 Gerrit Stoffers 1 ch?v=xaax3ondaje&feature=e m- share_video_in_list_user&list= PL6A0360D04AA5E04E

25 Om te onthouden Alzheimer geleidelijk beloop Vanaf 40 jaar Geheugenprobleem Meest voorkomende vorm van dementie

26 Lewybody dementie Stijfheid Langzame bewegingen Gebogen houding Afwijkende manier van lopen tremoren

27 Richard Zellers atch?v=rsrbr1r4mz0&feat ure=related

28 Om te onthouden Lewybody dementie Problemen met aandacht houden Hallucinaties ( eng) Parkinson verschijnselen Later het geheugen

29 Fronto-temporale dementie ( PICK) Aantasting in de voorhoofdskwab, wat invloed heeft op de persoonlijkheid en het gedrag. 25 % 40 % van de gevallen is erfelijk De gedragsverandering staat hier op de voorgrond Later stadium pas het denken Veelal in de eerste gevallen ontremd gedrag Onrustig Dwangmatig Geen initiatief nemen onverschillig

30 Gevolgen FTD ( PICK) Vooral gevolgen voor de taal en de spraak De vraag herhalen in plaats van antwoord te geven Moeite hebben om van losse woorden een zin te maken Woordvindstoornissen Binnen enkele jaren spreekt iemand helemaal niet meer Het begrijpen van de taal blijft over het algemeen langer bestaan. Komt vaak uit tussen het levensjaar

31 De oplossing? be.com/watch?v= Ka12MkozldE

32 Om te onthouden Fronto-temporale dementie ( PICK) Jonge leeftijd ( jaar) Gedragsverandering Ontremd gedrag Binnen enkele jaren niet meer praten Begrip van de taal blijft over het algemeen langer bestaan.

33 Korsakov Het heeft de kenmerken van dementie, maar het is absoluut geen vorm van dementie. Dementie is vaak progressief terwijl Korsakov stabiel kan blijven In Nederland zijn er mensen die aan Korsakov lijden. Veelal door een gebrek aan VitB1, wat veroorzaakt word door te weinig eten, of volledig te stoppen met eten. Gevolg van langdurig alcohol gebruik Korte termijn geheugen is vaak weg.

34 Ziekte van Creutzfeldt Jakob ( gekke koeienziekte) Snel progressief beloop (weken) In het begin vage psychische klachten ( overspannen, neerslachtig) Binnen enkele weken ernstige geheugenstoornissen Problemen met bewegen Problemen bij het spreken Problemen met het zien patiënten per jaar Openbaart zich tussen het 50 e en 60 e levensjaar Precieze oorzaak van deze ziekte is onbekend

35 atch?v=dau1lx7g6ha

36 informatie

37 Vragen?