Hogeschool Zuyd, Maastricht Faculteit Internationale Communicatie Cluster HBO-Bacheloropleidingen: International Business and Languages; Oriëntaalse Talen en Communicatie; Vertaalacademie; Croho: 34407 + 34456 + 34098 Variant: voltijd Visitatiedatum: 19 en 20 juni 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2008
2/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)
Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen 5 1.1 Voorwoord 7 1.2 Inleiding 7 1.3 Werkwijze 9 1.4 Oordeelsvorming 11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp 12 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 24 Onderwerp 3 Inzet van personeel 47 Onderwerp 4 Voorzieningen 51 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 54 Onderwerp 6 Resultaten 58 Deel C: Bijlagen Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 66 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 75 Bijlage 3: Bezoekprogramma 80 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 82 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 85 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt) 3/87
4/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)
Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt) 5/87
6/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)
1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleidingen International Business and Languages, Oriëntaalse Talen en Communicatie en Vertaalacademie van de Faculteit Internationale Communicatie van Hogeschool Zuyd heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in mei 2008, toen de informatiedossiers (zelfevaluatierapporten) bij NQA zijn aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 19 en 20 juni 2008. Het panel bestond uit: De heer ing. J.C. (Joep) de Jong (voorzitter, domeinpanellid); Mevrouw drs. P. (Caroline) Schep (domeinpanellid IBL); De heer drs. R. (Robert) van Kan (domeinpanellid OTC); De heer prof. R.L.A.J. (Raoul) Sinjan (domeinpanellid VAC); De heer M. (Maris) Keijser (studentpanellid); De heer drs. R.V. (Remco) van der Dussen (NQA-auditor); Mevrouw M. (Merijn) Snel (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/de oriëntatie van de te beoordelen opleidingen. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleidingen per opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hogeschool Zuyd is in 2001 ontstaan na een fusie tussen de Hogeschool Limburg en de Hogeschool Maastricht. De hogeschool heeft ruim 50 bacheloropleidingen en zes masteropleidingen, verdeeld over zes sectoren: economie, gedrag & maatschappij, NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt) 7/87
gezondheidszorg, kunsten, onderwijs en techniek. In het studiejaar 2007-2008 waren er ruim 13.000 studenten en bijna 1.500 medewerkers, geclusterd in 21 faculteiten. Het onderwijs wordt aangeboden op drie locaties: Heerlen, Maastricht en Sittard. De hogeschool heeft haar ambities beschreven in het Innovatieplan 2005-2008. Het plan beschrijft zes Programma s waarop ze zich in de genoemde periode wil richten: 1. Programma Euregionale Kennispoort 2. Programma Grensverleggend onderwijs 3. Programma Zuydgebieden 4. Programma Corporate Governance 5. Programma ICT van de hogeschool 6. Programma Medewerkers van de hogeschool. De programma s komen voort uit ontwikkelingen in de omgeving die de hogeschool benoemt als een groeiende kenniseconomie, globalisering en de toenemende rol van Europa, en meer behoefte aan transparantie en verantwoording. De zes programma s hebben invloed op het beleid en de uitvoering daarvan op faculteits- en opleidingsniveau. De opleidingen International Business and Languages (IBL), Oriëntaalse Talen en Communicatie (OTC) en Vertaalacademie (VAC) worden aangeboden in Maastricht en vormen sinds 2002, samen met de Hogere Europese Beroepen Opleiding (HEBO), de Faculteit Internationale Communicatie (FIC). De HEBO is in 2007 gevisiteerd. De opleidingen van de FIC vallen onder de sector Hoger Economisch Onderwijs. De internationale component, internationale communicatie, werd als gemeenschappelijke aspect aangegrepen om de vier opleidingen in één faculteit onder te brengen. De ambitie van de faculteit is om te groeien tot de kennispoort op het gebied van talen, culturen, internationale communicatie en bedrijfscommunicatie in de context van internationaal businessmanagement, beleid en bestuur. De onderwijsvisie van de faculteit is gebaseerd op het hogeschoolbrede opleidingsconcept vraaggestuurd competentiegericht maatwerkonderwijs. De onderwijsvisie is beschreven in Onderwijsvisie en onderwijsmodel Faculteit Internationale Communicatie, versie 2.3 dat is afgeleid van de hogeschoolnotities Maatwerk: Naar een nieuwe onderwijsarchitectuur (2002), Verbreding: op weg naar brede bachelors en Maatwerk in uitvoering. Het managementteam van de faculteit bestaat uit een faculteitsdirecteur, vier opleidingscoördinatoren en een coördinator operationele zaken. De faculteit telt in 2007-2008 circa 75 docenten en 1003 studenten, wat een verdubbeling is sinds de start in 2002. International Business and Languages IBL leidt mensen op die als schakel fungeren tussen het bedrijf en de (internationale) omgeving. Het spreken van de talen in de context van het betreffende bedrijfsleven speelt daarbij een cruciale rol. De opleiding telt 238 studenten en heeft hiermee in Nederland een marktaandeel van bijna 7%. De capaciteit voor docenten was tijdens de visitatie 9,6 fte s. Voor het samengaan met OTC en VAC in 2002 bestond IBL als economisch linguïstische 8/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)
opleiding in Sittard welke werd aangeboden vanuit de faculteit HEAO. De clustering van opleidingen met een internationaal karakter binnen een business omgeving leidde tot de verhuizing van IBL naar Maastricht. Per september 2008 wordt de opleiding IBMS in Maastricht aangeboden als gevolg van de toekomstige samenwerking met de opleiding IBL tot een internationale opleiding die opleidt tot Bachelor of Business Administration. Deze nieuwe opleiding wordt zowel in het Engels als in het Nederlands aangeboden. Uitgangspunt voor het samengaan van beide opleidingen is de groeiende vraag vanuit het bedrijfsleven naar internationaal business georiënteerde afgestudeerden. Oriëntaalse Talen en Communicatie OTC leidt studenten op die binnen een internationale businessgerelateerde omgeving een brug kunnen slaan tussen de Westerse wereld en het betreffende oriëntaalse of Arabische land waarvan zij de taal beheersen. Een OTC er brengt bijvoorbeeld voor internationale bedrijven of overheden contacten tot stand en kan deze onderhouden met relaties. De opleiding telt 286 studenten en 11,5 fte s docenten (2007-2008). Vanaf 1985 werden Arabisch en Chinees al aangeboden bij de vertaalopleiding in Maastricht. In 1989 kwam daar Japans bij. Vanwege het specifieke karakter van deze talen en de vraag vanuit het werkveld om naast kennis van de oriëntaalse taal ook over business georiënteerde vaardigheden te beschikken leidde er onder ander toe dat in 1994 de drie talen in een nieuwe opleiding OTC werden ondergebracht, hetgeen leidde tot een curriculumvernieuwing. Sindsdien heeft de opleiding zich doorontwikkeld. OTC biedt een programma dat uniek is in Nederland, waarin het verwerven en toepassen van een oriëntaalse taal in een internationale businessgerelateerde omgeving centraal staat. Vertaalacademie De VAC leidt vertalers op. Studenten leren vanuit het Nederlands te vertalen naar en vanuit twee vreemde talen waarbij één van die vreemde talen de hoofdtaal is. Het programma, dat voltijd wordt aangeboden, richt zich op vertalen in een toepassingsgebied: economie, recht of techniek/ict. Daarnaast kunnen studenten specialisaties kiezen, zoals tolken of ondertitelen. De opleiding telt 238 studenten en 12,5 fte s docenten (2007-2008). De VAC bestaat sinds 1981 te Maastricht als voltijd opleiding voor vertalen. Sinds het bestaan van de opleiding is de VAC qua programma en oriëntatie uniek binnen haar soort. De VAC is begonnen als zelfstandige vertaalacademie, in de jaren 90 opgenomen in de toenmalige hogeschool Maastricht die vervolgens opging in de Hogeschool Zuyd. Sinds haar bestaan worden Duits, Engels, Frans en Spaans als moderne vreemde talen aangeboden. Vervolgens werden Arabisch, Chinees en Japans hieraan toegevoegd, welke in 1994 werden ondergebracht in de opleiding OTC. Enige tijd later werden Italiaans, Portugees en Russisch aangeboden, maar deze opleidingen werden enkele jaren later weer opgeheven. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleidingen door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van de domeinspecifieke referentiekaders die voor de drie opleidingen gelden (zie facet 1.1). NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt) 9/87
NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor de zelfevaluatierapporten gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode mei-juni 2008 inhoudelijk voor op het bezoek d.d. 19 en 20 juni 2008. Zij bestudeerden de zelfevaluatierapporten (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor ten slotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleidingen hebben in de zelfevaluatierapporten kenbaar gemaakt voor welke domeinspecifieke referentiekaders zij kiezen. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is per opleiding aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. De opleiding IBL heeft voor facet 2.1 ( Eisen hbo ) in het ZER een excellent aangevraagd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleidingen (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. Na het visitatiebezoek heeft het panel voor OTC nog zes extra afstudeerwerken opgevraagd en bestudeerd. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleidingen per opleiding is beoordeeld. Daarbij is in het facetrapport een zichtbaar onderscheid gemaakt tussen argumenten die voor drie opleidingen gelden en voor de opleidingen apart. Met dit rapport kunnen de opleidingen accreditatie aanvragen bij de NVAO. 10/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)
De opleidingen hebben in september 2008 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleidingen als geheel gegeven. Dit rapport is in oktober 2008 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleidingen voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in oktober 2008. Het visitatierapport is uiteindelijk in november 2008 ter beschikking gesteld aan de opleidingen, die het samen met de accreditatieaanvragen kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per opleiding per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die een opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt) 11/87
1.5 Oordelen per facet en onderwerp Onderwerp/Facet IBL OTC VAC Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Voldoende Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed Voldoende Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Onvoldoende Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Voldoende Goed 2.4 Studielast Goed Goed Goed 2.5 Instroom Goed Goed Goed 2.6 Duur Voldaan Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed Excellent 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen HBO Goed Voldoende Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed Goed Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Voldoende Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Voldoende Voldoende Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende Voldoende Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Goed Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Goed Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief 12/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)
Doelstellingen opleiding IBL en VAC: Aan de drie facetten behorend bij het onderwerp Doelstellingen opleiding is het oordeel goed toegekend. OTC: Aan de facetten niveau bachelor en oriëntatie HBO bachelor is het oordeel goed toegekend en aan het facet domeinspecifieke eisen het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de drie opleidingen derhalve positief. Programma IBL: Aan de facetten eisen HBO, relatie doelstellingen en inhoud programma, samenhang in opleidingsprogramma, studielast, instroom en afstemming tussen vormgeving en inhoud is het oordeel goed toegekend en aan het facet beoordeling en toetsing het oordeel voldoende. De opleiding voldoet aan het criterium bij het facet duur. OTC: Aan de facetten studielast, instroom en afstemming tussen vormgeving en inhoud is het oordeel goed toegekend. Aan de facetten eisen HBO, samenhang in opleidingsprogramma en beoordeling en toetsing het oordeel voldoende. De opleiding voldoet aan het criterium bij het facet duur. Het oordeel onvoldoende is toegekend aan het facet relatie doelstellingen en inhoud programma. VAC: Aan de facetten eisen HBO, relatie doelstellingen en inhoud programma, samenhang in opleidingsprogramma, studielast en instroom is het oordeel goed toegekend en aan het facet beoordeling en toetsing het oordeel voldoende. De opleiding voldoet aan het criterium bij het facet duur. Het facet afstemming tussen vormgeving en inhoud is beoordeeld met het oordeel excellent. Het didactisch concept in het bijzonder het vertaalatelier is door verscheidende buitenlandse opleidingen overgenomen en krijgt steeds meer internationale belangstelling. Voor het facet Afstemming tussen vormgeving en inhoud is de VAC dus werkelijk een model. Voor OTC geldt het volgende. De onvoldoende beoordeling op het facet 2.2 ( Relatie doelstellingen en inhoud programma ) is voor het panel geen aanleiding geweest om het gehele onderwerp als negatief te beschouwen. Volgens het panel is de basiskwaliteit van de onderhavige opleiding door deze onvoldoende niet in het geding. Het panel heeft hierbij het volgende in overweging genomen. Het panel is van mening dat de onvoldoende score onder 2.2 zonder meer wordt gecompenseerd door de overige scores binnen het kwaliteitsonderwerp. Het panel is van oordeel dat de overige facetten beantwoorden aan de criteria van basiskwaliteit. De facetten 2.4, 2.5 en 2.7 zijn beoordeeld met Goed. Het facet 2.6 is beoordeeld met Voldaan. De facetten 2.1, 2.3 en 2.8 zijn beoordeeld met Voldoende. Het positieve oordeel op enkele andere zwaarwegende onderdelen binnen het onderwerp Programma, zoals de goede vertaling van de beroepspraktijk in het onderwijs, de sterke ontwikkeling van de taal, de adequate uitvoering van het toetsbeleid en de goede vormgeving van het onderwijs in het didactische concept, heeft hierbij een doorslaggevende rol gespeeld. Tevens is het panel van mening dat het onderwijsprogramma geen struikelblokken of andere studiebelemmerende factoren kent en dat de studielast op een evenwichtige manier verdeeld is. Alles overwegende en op basis van de beoordelingen per facet concludeert het panel dat het niveau van het onderwerp Programma voldoet aan de criteria van basiskwaliteit. Het oordeel op het onderwerp is voor de drie opleidingen derhalve positief. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt) 13/87
Inzet van personeel IBL en VAC: Aan de drie facetten behorend bij het onderwerp Inzet van personeel is het oordeel goed toegekend. OTC: Aan het facet kwantiteit personeel is het oordeel goed toegekend en aan de facetten eisen HBO en kwaliteit personeel het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de drie opleidingen derhalve positief. Voorzieningen IBL, OTC en VAC: Aan het facet studiebegeleiding is het oordeel goed toegekend en aan het facet materiële voorzieningen het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de drie opleidingen derhalve positief. Interne kwaliteitszorg IBL, OTC en VAC: Aan het facet evaluatie resultaten is het oordeel goed toegekend en aan de facetten maatregelen tot verbetering en betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de drie opleidingen derhalve positief. Resultaten IBL: Aan het facet gerealiseerde niveau is het oordeel goed toegekend en aan het facet onderwijsrendement het oordeel voldoende. OTC: Aan het facet onderwijsrendement is het oordeel goed toegekend en aan het facet gerealiseerde niveau het oordeel voldoende. VAC: Aan de twee facetten behorend bij het onderwerp Resultaten is het oordeel voldoende toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de drie opleidingen derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de drie opleidingen op de zes onderwerpen positief scoren. De conclusie is dat het totaaloordeel over de drie opleidingen IBL, OTC en VAC positief is. 14/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)
Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt) 15/87
16/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)
Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen IBL: goed OTC: voldoende VAC: goed Criterium: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleidingen OTC en VAC behoren tot het domein Communications en de opleiding IBL tot het domein Commerce. Voor beide domeinen heeft de HBO-raad in 2005 in samenspraak met landelijke werkvelden en de Hogere Economische Opleidingen domeincompetenties vastgesteld (HBO-raad, HEO domeinen en Domeincompetenties, 2005). De sets eindkwalificaties van de drie opleidingen gaan uit van de van toepassing zijnde domeincompetenties. In overeenstemming met wat vertegenwoordigers van het werkveld van de Faculteit Internationale Communicatie hebben aangegeven, streeft de faculteit na dat afgestudeerden, naast het beheersen van één vreemde taal (of meer dan één), kunnen functioneren in een internationale omgeving en dat zij daarbinnen creatief en ondernemend zijn. International Business and Languages De eindkwalificaties van IBL (zie bijlage 5) komen overeen met de landelijk vastgestelde IBL-competenties uit 2003 (International Business relations, competentieprofiel 2003, LOO International Business and Languages) en de domeincompetenties Commerce uit 2005 van de HBO-raad (HBO-raad, HEO domeinen en Domeincompetenties, deel 2, Commerce, 2005) en zijn beschreven in de competentiematrix van de opleiding. Tevens zijn de eindkwalificaties weergegeven in het OER IBL 2007-2008. Het panel beoordeelt de eindcompetenties als goed. Het panel stelt vast dat de internationale ontwikkelingen binnen het domein zijn meegenomen in de beschrijving van de eindkwalificaties. De opleiding neemt deel aan het landelijke opleidingsoverleg IBL en voert daarnaast overleg met afzonderlijke IBL-opleidingen. Overleg heeft geleid tot gemeenschappelijke activiteiten op verschillende terreinen, waaronder het gezamenlijke plan van aanpak met betrekking tot de toepassing van het Europese Taalportfolio. De opleiding profileert zich ten opzichte van andere Nederlandse opleidingen IBL door zich specifiek op het midden- en kleinbedrijf te richten binnen de context van de Euregio Maas-Rijn. Daarbij maakt zij gebruik van de inbreng van de werkveldcommissie, waarmee zij regelmatig afstemt. Het panel heeft met leden van de commissie gesproken en notulen ingezien. De opleiding is internationaal georiënteerd door het aanbod van drie vreemde talen, de gerichtheid op het internationale bedrijfsleven, het Exchange Program met een netwerk NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt) 17/87
van meer dan 80 buitenlandse partnerinstellingen, het bi-dipomeringstraject met Anglia Ruskin University en de Université Pascal Blaise en verschillende internationale aspecten van het programma. De opleiding positioneert zich met ingang van september 2008 door samen te gaan met Internationale Business and Management Studies (IBMS). Zij blijft tot het domein Commerce behoren. IBMS/IBL zal opleiden tot bachelor of Business Administration. Oriëntaalse Talen en Communicatie De eindkwalificaties van OTC zijn door de opleiding geformuleerd in vier kerncompetenties (Beroeps- en opleidingsprofiel OTC, 2002). Daarnaast gaat de opleiding uit van de domeincompetenties van Communication van de HBO-raad (HBO-raad, HEO domeinen en Domeincompetenties Communication, 2005). De domeincompetenties Communication die de opleiding daarnaast hanteert, zijn gespecificeerd voor het specifieke karakter van OTC. De opleiding heeft de gehanteerde eindcompetenties beschreven in een competentiematrix en opgenomen in het OER OTC 2007-2008. Het panel beoordeelt de gehanteerde eindcompetenties goed en merkt daarbij op dat de twee sets nadrukkelijker geïntegreerd kunnen worden. Op deze wijze zal het accentverschil met andere opleidingen binnen het domein en dus de eigenheid van de opleiding beter benadrukt worden. De opleiding OTC is binnen het Nederlands hbo-onderwijs uniek te noemen. De opleiding biedt een programma aan met een oriëntaalse taal (Chinees, Japans of Arabisch) binnen een internationale businessomgeving. De opleiding geeft aan dat de opleiding Trade Management (Hogeschool Rotterdam en Hogeschool van Amsterdam) een opleiding is met een soortgelijke businessoriëntatie gericht op Azië, waarbij voor Chinees of Japans kan worden gekozen. De omvang van het taalonderwijs is kleiner dan bij OTC, de competenties met betrekking tot communicatie en marketing tonen gelijkenis. Verder biedt de Universiteit Leiden taal- en cultuurstudies Arabisch, Chinees en Japans. Arabisch wordt op soortgelijke wijze aangeboden in Amsterdam en Nijmegen. Ook worden de oriëntaalse talen op universitair niveau aangeboden in Gent en Leuven (B). Ten opzichte van de universitaire taalopleidingen is het beroepsgeoriënteerde karakter in de businessgerelateerde setting van OTC onderscheidend. Het beroeps- en opleidingsprofiel van OTC is in 2002 tot stand gekomen in samenspraak met het relevante werkveld. Vervolgens wordt het werkveld via de werkveldcommissie van de opleiding, geraadpleegd over de actualiteit en relevantie van de eindcompetenties. De opleiding is internationaal georiënteerd via de oriëntaalse taal die centraal staat in het programma. Op grond van de constatering van het panel dat de opleiding de twee sets eindcompetenties (kern en domein) beter kan integreren, komt het panel bij dit facet tot een voldoende in plaats van een goed. Het panel acht dit punt van belang voor de verdere doorontwikkeling van het programma en vindt bovendien dat een betere integratie van eindcompetenties beter aansluit bij het nagestreefde profiel. 18/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)
Vertaalacademie De eindkwalificaties van de VAC zijn in 2005 door de opleiding beschreven in acht eindcompetenties (zie bijlage 5). Deze worden geactualiseerd in samenspraak met regionale en nationale werkvelden, zo blijkt uit diverse documenten en verslagen met de werkveldadviescommissie, en sluiten daarmee aan op nationale en internationale uitgangspunten die gelden voor vertalen. De eindcompetenties van de opleiding staan beschreven in een competentiematrix en zijn opgenomen in het OER VAC 2007-2008. In 2005 heeft de VAC eindcompetenties op basis van de domeincompetenties Communication van de HBO-raad verder ontwikkeld en uitgewerkt naar het specifieke karakter van de VAC. Daarbij heeft de VAC de eindcompetenties regelmatig voorgelegd aan de werkveldcommissie van de opleiding. Het panel heeft gesproken met leden van het werkveld en notulen van de commissie ingezien. Hieruit blijkt dat het werkveld betrokken is bij de totstandkoming en verdere ontwikkeling van de eindcompetenties, evenals het curriculum, van de opleiding. Voorts liggen rapporten van het beroepenveld en de nieuwe Europese norm voor vertaaldiensten ten grondslag aan de eindkwalificaties (NEN-EN 15038 Vertaaldiensten eisen aan de dienstverlening, 2006 en de blauwdruk van het directoraat Vertalen van de Europese Commissie). Het panel beoordeelt de eindcompetenties goed. Deze laten zien dat de opleiding zich in het bijzonder richt op de toepassingsgebieden economie, recht en techniek/ict. Op initiatief van de VAC is in juni 2007 het Platform Vertaalopleidingen Nederland opgericht met als doelen: - het opstellen van gemeenschappelijke competenties die recht doen aan de eisen van de beroepspraktijk en ruimte laten voor eigen differentiatie; - afstemming van het vertaalonderwijs in Nederland op dat in het buitenland. De VAC is voorzitter van dit platform. De eindcompetenties van de VAC zijn regelmatig onderwerp van discussie in dit nationale netwerk. Zo zijn deze als voorbeeld gebruikt voor de opleiding Vertaler en Tolk van de Hogeschool West-Nederland. Daarnaast zijn in het platform de eindkwalificaties van de VAC vergeleken met die van ITV Hogeschool voor tolken en vertalen. De vergelijking liet zien dat de eindkwalificaties, op enkele opleidingsspecifieke elementen na, overeenkomen. De opleiding is met een voltijd programma uniek in Nederland. Vertaalopleidingen waren doorgaans universitair en daardoor meer theoretisch georiënteerd. Door zich zo op de praktijk te richten maakt de VAC zich uniek. Kenmerkend voor de opleiding is dat het type vertalen niet literair maar vakspecialistisch is (economie, recht en techniek). Daarnaast biedt het programma de mogelijkheid tot verbreding via minoren (zie 2.2). De VAC is internationaal georiënteerd via de vreemde talen (ten minste twee) die worden verworven. Daarnaast zijn internationale uitgangspunten (de Europese norm voor vertaaldiensten) van toepassing op de kwalificaties van de opleiding. NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt) 19/87
Facet 1.2 Niveau bachelor IBL: goed OTC: goed VAC: goed Criterium: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De faculteit gaat uit van de Dublin descriptoren om het hbo-bachelorniveau van haar opleidingen aan te tonen. Voor elke opleiding zijn de gehanteerde eindkwalificaties op overzichtelijke wijze gekoppeld aan de Dublin descriptoren in de betreffende onderwijsen examenreglementen, competentiematrices en studiegidsen. Het panel heeft de verschillende matrices ingezien en herkent per opleiding de relatie met de Dublin descriptoren. Naast de Dublin descriptoren refereren de opleidingen de gehanteerde eindkwalificaties waar mogelijk aan de internationaal erkende niveau-indicatoren vanuit het Common European Framework of Reference (CEFR). International Business and Languages Bij de totstandkoming van de landelijke IBL-kwalificaties zijn de Dublin descriptoren in acht genomen. Voorts vindt via het landelijke opleidingsoverleg, waarin IBL participeert, borging van het hbo-bachelorniveau van de eindkwalificaties plaats. IBL heeft de niveau-indelingen van het CEFR gekoppeld aan de gehanteerde eindkwalificaties in Competentiematrix IBL (2008). De uitwerking van de competenties in de competentiematrix laat zien dat de Dublin descriptoren kennis en inzicht en toepassen van kennis en inzicht aan de orde komen bij alle te verwerven opleidings- en domeincompetenties. Aan de descriptor oordeelsvorming wordt bijvoorbeeld gewerkt in de IBL-competenties met betrekking tot het kunnen analyseren van de positie en kansen van de onderneming en het analyseren van het concurrentievermogen van een organisatie. Oriëntaalse Talen en Communicatie OTC heeft de niveau-indelingen van het CEFR gekoppeld aan de gehanteerde eindkwalificaties in Competentiematrix OTC (2008). Tevens gebruikt OTC bij Japans de internationaal erkende Japanese Language Proficiency Test (vergelijkbaar met CEFRniveau C1). Mogelijkheden voor het gebruik van andere internationaal erkende meetinstrumenten worden verkend, bijvoorbeeld ten behoeve van taalbeheersing van de mediumtaal (de taal die naast een Arabische taal wordt gebruikt in de communicatie, veelal Engels of Frans). De Competentiematrix OTC (2008) laat zien dat de Dublin descriptoren kennis en inzicht, toepassen van kennis en inzicht, communicatie en leervaardigheden aan de orde komen bij de vier OTC-eindcompetenties en dat oordeelsvorming centraal staat bij 20/87 NQA - visitatie Hogeschool Zuyd, hbo-bacheloropleidingen IBL, OTC en VAC (vt)