Narratieve Exposure Therapie NET PTSS behandeling bij meervoudig (en complex) trauma Workshop VGCT 2018 Ruud Jongedijk & Simone de la Rie
Introductie: Video https://www.youtube.com/watch?v=cwf79ziszli
Programma Workshop Theoretische uitgangspunten NET in de praktijk Evidence? Vragen / discussie
Wie kent / werkt er met: Imaginaire Exposure? EMDR? CGT voor PTSS? Stabilisatie? NET? Overige?
Richtlijnen PTSS Imaginaire Exposure (IE) Cognitieve Gedragstherapie (CGT) Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Exposure alternatief: NET!
Narratieve Exposure Therapie (NET) is: Kortdurende PTSS behandeling Juist voor multipele / complex trauma Geeft trauma een context Voor diverse leeftijdscategorieën Getuigenis: human rights / social sharing Evidence based
Verschillen. EMDR Korte momenten van blootstelling; geen huiswerk Blootstelling aan wat nu het naarste beeld is Instructies gericht op het op afstand beleven (metafoor trein) Nadruk op gedachten en gevoelens nu Stimuleren van associaties en reflecties (wat komt er op?) Afleidende stimuli Imaginaire Exposure Langdurige blootstelling en extra blootstelling (= huiswerk) Blootstelling aan volledige chronologie van de gebeurtenis Instructies gericht op herbeleven (ik-vorm; tegenwoordige tijd) Nadruk op herbeleven van gevoelens en gedachten toen Bij het verhaal blijven, i.v.m. gevaar van cognitieve vermijding Geen afleidende stimuli
Narratieve Exposure Therapie Visueel maken van de levensloop Imaginaire exposure, maar met integratie van context informatie Niet ergste, maar alle traumatische ervaringen Ook de positieve ervaringen In chronologie van de levenslijn Herbeleven in verleden tijd Geen huiswerk; wel opschrijven t.b.v. van getuigenis document
Narratieve Exposure Therapie Juist voor complexe PTSS patiënten met comorbiditeit en instabiele omstandigheden Immers: ontwikkeld in.
PTSS = Memory Disorder PTSS wordt steeds meer gezien als geheugenstoornis in plaats van als angststoornis
TRAUMA and MEMORY Cognition Emotion Cognition Sensation Sensation Emotion Meaning Physiology Meaning Physiology
Lange termijn geheugen expliciet impliciet episodisch geheugen Semantisch geheugen procedureel (vaardigheden/ routines) priming emotionele associaties klassiek conditionere n Hippocampus/ cortex Basale ganglia (striatum) Cortex Amygdala Amygdala/ Limbisch systeem
Impliciet geheugen: leuke gebeurtenis.. Sensorisch Cognitief Emotioneel Fysiologisch Ziet de golven Denkt aan de zee Wat heerlijk ontspannen Vreugde Ruikt het zoute water Geluk Hartslag snel Wat mooi! Voelt het water langs de voeten Ademhaling Voelt de zon op de huid
Impliciet angst trauma netwerk Sensorisch Cognitief Emotioneel Fysiologisch Ziet de weg naar het dorp Ziet Kosovo landschap Ik kan niets doen! Hulpeloosheid Freeze Ruik dode lichamen Angst Hartslag snel Dit is gevaar! Ziet soldaten met geweren Woede Ademhaling Hoor mensen schreeuwen Politieagenten op straat Televisiebeelden Denken over trauma In hopeloze situatie verkeren Boos omdat kinderen lastig zijn Lichamelijke activiteit
Expliciete, koude of autobiografische geheugen: Het bewust ophalen, denken Geeft samenhang: TIJD, PLAATS, CONTEXT CZS: hippocampus / cortisol :
Trauma en autobiografisch geheugen Traumatische herinneringen staan los in tijd, plaats en ruimte Geïsoleerd in de context en de levensgeschiedenis van de patiënt Gefragmenteerd autobiografische geheugen angst niet ingebed in de context angst generaliseert en geeft gevoel van continue dreiging
EXPLICIET, KOUD GEHEUGEN IMPLICIET, WARM GEHEUGEN Herinneringen staan los van tijd, ruimte en plaats
Geheugen en Trauma 1 e : Angst het impliciete geheugen te activeren: vermijding van triggers 2 e : Moeite herinneringen te plaatsen in de context en chronologie van de levenslijn: gefragmenteerd geheugen geeft gevoel van continue dreiging
Therapeutische principes NET. Chronologische reconstructie van alle belangrijke gebeurtenissen: de levenslijn Exposure van de warme herinneringen ; volledige activering van het angst netwerk Verbinding en integratie van warme met koude herinneringen Opstellen levensverhaal: getuigenis en betekenis
De levenslijn
De levenslijn in praktijk - Neerleggen samen met de patiënt - Namen geven (post-its) en tijd/plaats - Sterk structureren - geen exposure! - Binnen één zitting - Problemen: veel stenen, weinig bloemen - Afronden: foto of tekening
De levenslijn: video
1 e bloem. Ik ben geboren in 1954. Dat is het jaar 1332 volgens de Iraanse jaartelling. c
De levenslijn Voor patiënt: Geeft overzicht / chronologie over leven Geeft overzicht / controle over behandeling Visueel aantrekkelijk Voor de hulpverlener: Routekaart voor behandeling Structureert zittingen
De uitvoering van NET Volg de levenslijn chronologisch, vanaf de geboorte Begin met een bloem Ga vervolgens vanaf de eerste steen van steen naar steen Geef aandacht aan de tussenliggende periodes Geef ook aandacht aan de bloemen
Directieve coachende gesprekstechniek Gesprek structureren: tempo, chronologie, coherentie, vermijding Ondersteunend, begeleidend, coachend, empathisch Goed in kunnen leven in de patiënt; beeldend: samen de film zien
Koude geheugen oproepen Tijd: wanneer vond de gebeurtenis plaats? Plaats: waar vond de gebeurtenis plaats? Omgeving: wie/wat was aanwezig? Gebeurtenis: wat is er gebeurd? Begin: wat waren de omstandigheden bij het begin van de gebeurtenis?
Herinneringen verbinden. Koude herinnering Tijd: wanneer gebeurde het Plaats: waar gebeurde het Omgeving: wie en wat was er nog meer Gebeurtenis: wat gebeurde er Warme herinnering Zintuiglijke ervaringen: horen, zien, voelen, ruiken Emoties: angst, woede Cognities: ik ga dood Lichamelijk: adem, hartkloppingen, spierspanning
Hot spot Blijf in de warme herinnering tot de patiënt verlichting voelt Eindig bij een veilig punt na de steen
Getuigenisverslag Iedere zitting wordt opgeschreven Daar wordt een verslag van gemaakt Begin volgende zitting doorgenomen Laatste zitting: gehele document wordt samen met de patiënt doorgenomen en overhandigd
Evidence based 20 RCT s gepubliceerd 1050 patiënten geïncludeerd Diverse reviews: NET = de voorkeursbehandeling bij vluchtelingen met PTSS Evidence voor ouderen, volwassenen en kinderen (KIDNET)
Evidence based
Evidence Based Overige patiëntengroepen: Vroegkinderlijk trauma: borderline met PTSS Slachtoffers van aardbeving China Brandweerlieden / veteranen Comorbiditeit (depressie, dissociatie); EPA patiënten Dader problematiek (FORNET)
Conclusie Bij uitstek bij meervoudig trauma Aansprekend / goed te begrijpen Ondersteunend: levenslijn / context Directief coachend; veel regie Diverse culturen Toegankelijk en breed toepasbaar Co-morbiditeit en dissociatie
Vragen en/of discussie?
NET leren? Nederlands Handboek NET: Levensverhalen en Psychotrauma, 2014; Boom Uitgeverij Trainingen bij Arq Academy Supervisie en (in-company) trainingen
Dank voor u aanwezigheid! Ruud Jongedijk Simone de la Rie LinkedIN: Ruud Jongedijk LinkedIN: Simone de la Rie r.jongedijk@centrum45.nl s.de.la.rie@centrum45.nl LinkedIn-groep NET LinkedIn-groep NET
Partners per 2012: Stichting Centrum '45 PDC Equator Foundation IVP Cogis Impact War Trauma Foundation Arq Psychotrauma Onderzoek Samenwerking binnen Arq: Arq Research Arq Educatie www.arq.org
Partners per 2012: Stichting Centrum '45 PDC Equator Foundation IVP Cogis Impact War Trauma Foundation Arq Psychotrauma Onderzoek Samenwerking binnen Arq: Arq Research Arq Educatie www.arq.org