Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs? Peter Cras, februari 2008

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs? Wat vindt u? 1 2 3 4 5 NIETS VEEL Waarom?

IEDEREEN HEEFT GELIJK

Inhoud presentatie Welvaart en globalisering. Arbeidsmarkt en beroepsbeoefenaren. Competentiegericht beroepsonderwijs.

Welvaart in Nederland 'Tussen 1948 en 2005 is het inkomen per hoofd in Nederland bijna verviervoudigd. Nooit eerder in de geschiedenis van Nederland is de materiële welvaart zo hard gestegen.' (De groei voorbij, van Duyn, 2007)

Enkele basale principes Wie veel heeft, heeft veel te verliezen. Wie weinig heeft, heeft veel te winnen. Wie veel heeft, wil dat graag zo houden. Wie weinig heeft, wil graag wat meer.

Het Financieele Dagblad 03-01-04

Welvaart in Nederland Dat mensen hun verworvenheden niet zomaar inleveren is begrijpelijk. Consequentie is wel dat er veel energie en tijd in gestoken wordt. De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

'Institutionele Bisonkit' Vraagstukken en nieuwe informatie worden ogenblikkelijk door belanghebbende partijen/ organisaties verkaveld in vele deelbelangen. Deze deelbelangen worden vervolgens door representanten van goed geëquipeerde instituten voor het voetlicht gebracht en te vuur en te zwaard verdedigd. Niemand beweegt en het overall belang is al lang uit zicht. 'Institutionele Bisonkit' noem ik dat.

We moeten voor het overall perspectief niet steeds naar de overheid wijzen. Leiders van organisaties en goed opgeleide professionals zouden ook zichzelf wat meer distantie en wat meer vrijheid in denken en handelen kunnen permitteren.

Welvaart in Nederland Ondertussen komen er veel nieuwe spelers op het veld die (nog) weinig hebben en daarom alle tijd en energie kunnen en willen steken in ondernemen, produceren, diensten verlenen en groeien. En dat alles tegen lagere arbeidskosten, een grotere inspanningsbereidheid, meer risico's durven nemen, alles willen aanpakken, veel flexibeler m.b.t. banen en locatie.

Hoe kunnen die spelers dan op 'ons' veld komen?

Informatietechnologie heeft ingrijpende economische / maatschappelijke veranderingen mogelijk gemaakt INFORMATION ANY PLACE, ANY TIME, ANYWHERE

Proces van local naar global

Nieuwe economische werkelijkheid onderzoek/ontwikkeling productie dienstverlening geld mensen 'Swappen' over de wereld

Ontwikkeling bevolkingsgroepen naar herkomst gemeente Den Haag (prognose) 300.000 290.000 280.000 270.000 260.000 250.000 240.000 230.000 220.000 210.000 200.000 2007 2010 2015 2020 2022 Nederlandse herkomst Allochtone herkomst Bron: DSO/Beleid/Onderzoek bewerkt door Kenniscentrum Handel

Samenvattend Welvaart in Nederland Nederland is welvarend, is daaraan gewend geraakt en ook door verwend geraakt. Veel tijd en energie wordt gestoken in het behouden van verworvenheden. Velen zien de nieuwe werkelijkheid en de noodzaak tot vernieuwing en verandering ook wel in. Er zit een gat tussen het zien van de noodzaak en het daarop aanpassen van gedrag (individuen). Het sociaal-maatschappelijk systeem is niet op de nieuwe werkelijkheid ingesteld (instituten).

Welvaart in Nederland Zie daar de klem der natie. Zie daar ook de kern van diverse problemen in het beroepsonderwijs (gedrag, motivatie). Die hebben primair niets te maken met competentiegericht beroepsonderwijs of welke aanpak dan ook.

Ontsnappen uit de klem is een 'Houdiniaanse opdracht' voor ons allemaal

Consequenties van de nieuwe werkelijkheid voor de arbeidsmarkt De arbeidsmarkt wordt internationaler, onzekerder, concurrerender en grilliger. De arbeidsmarkt is veranderd van een trapveldje in een voetbalveld van maximale afmeting.

Consequenties voor beroepsbeoefenaren Veel mensen kunnen wat jij ook kunt. Toenemen concurrentie Wat nu actueel en goed is, kan morgen oud zijn. Kennis, kunde sneller verouderd Vaker en sneller aanpassen aan veranderende omstandigheden. Locatie en inhoud, producten en diensten Grotere mentale beweeglijkheid en weerbaarheid. Niets is erg lang zeker Groter beroep op eigen verantwoordelijkheid om 'aan de bak te komen en te blijven. Wie niet meekomt/meekan zal harder vallen

Consequenties voor beroepsonderwijs Mentale scherpte om mee te doen op het nieuwe speelveld. Zowel docenten/managers als deelnemers Van consumentenhouding naar producentenhouding. 'Eens kijken wat ze voor me doen' wijzigen in 'wat kan ík doen' Focus op de ontwikkeling en ambities van mensen, niet op de overdracht van gerubriceerde kennis. Kennis is een (belangrijke) afgeleide daarvan Bedrijfsvoering van opleidingsorganisaties aanpassen. Meer enten op individuen en flexibele opleidingsprogramma's

Competentiegericht beroepsonderwijs is daarvoor mijns inziens een prima vehikel. Niet meer en niet minder. Waarom geschikt? De ontwikkeling van mensen staat centraal. Het handelen van mensen in beroepscontext en maatschappelijke context is uitgangspunt. Alle facetten van handelen (hoofd, hart, handen) krijgen aandacht.

Kwalificatiestandaarden op mbo niveau De nieuwe kwalificatiedossiers bieden de mogelijkheid om mensen handelingsgericht op te leiden en daarbij aan alle facetten van handelen aandacht te besteden.

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs Deelnemers die zich meer als individu behandeld en aangesproken voelen. Deelnemers die meer betrokken zijn en minder afhaken. Aansluiting en voorbereiding op de beroepspraktijk is 'ingebakken'. Beduidend betere mogelijkheden voor switchen van opleiding en een leven lang leren. Meer waardering voor je werk, meer plezier in je werk.

Volkskrant 15-05-07

Competenties: kill kill the the hype hype werken met competenties is geen wondermiddel werken met competenties is geen wondermiddel iedereen heeft talenten, iedereen heeft beperkingen iedereen heeft talenten, iedereen heeft beperkingen kennis en vaardigheden blijven buitengewoon belangrijk kennis en vaardigheden blijven buitengewoon belangrijk het gaat om de combinatie van en inhoudelijke expertise het gaat om de combinatie van en inhoudelijke expertise en persoonlijke bekwaamheden en persoonlijke bekwaamheden competenties komen je niet aanwaaien, je moet er competenties komen je niet aanwaaien, je moet er gericht en vaak hard voor werken gericht en vaak hard voor werken van docenten/praktijkopleiders/managers vraagt van docenten/praktijkopleiders/managers vraagt competentiegericht beroepsonderwijs meer expertise en competentiegericht beroepsonderwijs meer expertise en commitment dan eindtermenonderwijs commitment dan eindtermenonderwijs Peter Cras, september 2005, Kleur bekennen Peter Cras, september 2005, Kleur bekennen

Wanneer win je veel met competentiegericht beroepsonderwijs 1. De schoolorganisatie (docenten en managers) slaagt erin een opleidingsomgeving te creëren waarin deelnemers zich kunnen ontwikkelen als beroepsbeoefenaar. De pedagogische opdracht wordt omarmd, niet ontkend. 2. Docenten en managers zijn ook kritisch ten opzichte van zichzelf. 3. Teamwork is net zo vanzelfsprekend als eten en drinken. 4. Wensen en feiten worden goed en consequent gescheiden (Mind the gap principe). 5. De houding ten opzichte van de wereld en mensen is niet naïef, wel positief.

Toepassen van het 'mind the gap' principe FEIT 'Wat kunnen we?' Jezelf, deelnemers, collega's, schoolorganisatie Wens 'Wat wensen we?' Duidelijk zicht hebben op wat nu waargemaakt kan worden Ideaal / wens hebben als referentie en doel voor acties en koers Zicht creëren op wens en feit, acties plannen en uitvoeren om the gap te verkleinen

Besteed tijd en energie aan zowel de wens als feitkant. Verklaar de wens niet automatisch tot feit. Werk gefaseerd van feit naar wens. Houd de ontwikkeling open en fair.