op de Walvis Inleiding: Binnen de school treden met regelmaat nieuwe leraren in dienst, beginnend of ervaren. Ook komt het voor dat Pabo studenten die in hun LIO-fase zitten -tijdelijk- in de rol van leraar werken. Belangrijk is dat leraren binnen de groep en in contacten met collega s en ouders van meet af aan volwaardig en professioneel functioneren. Hierbij is een voorwaarde dat in aanvang begeleiding of mentoring wordt geboden. Op de Walvis is intensieve begeleiding voor beginnende leraren vanzelfsprekendheid. Ook nieuwe ervaren leraren krijgen een contactpersoon aangewezen voor een begeleidingstraject op maat. De begeleidingsactiviteiten voor alle nieuwe Walvis leraren worden zo veel mogelijk vooraf in een plan vastgelegd. De uitvoering en de voortgangsresultaten worden periodiek geëvalueerd. Doelen van coaching/begeleiding: Coaching is een vorm van gerichte ondersteuning van de leerkracht bij zijn werk met als doel zijn vermogen te versterken en zijn vakbekwaamheid blijvend te verbeteren en te vernieuwen op basis van systematische reflectie op het professioneel handelen. De begeleider zal de leerkracht zoveel mogelijk uitnodigen en stimuleren om zelf oplossingen aan te dragen voor problemen en vragen. Er zijn verschillende doelen te onderscheiden op twee terreinen: 1. doelen voor de leerkracht 2. doelen voor de school 1. Doelen voor de leerkracht: Werken aan het verbeteren van de eigen vakbekwaamheid Verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs Laten zien dat de betrokkene een vakbekwame leerkracht is Openstaan om te willen leren van anderen Leren reflecteren op eigen gedrag 2.Doelen voor de school Sturing geven aan het functioneren van de leerkracht De kwaliteit van het onderwijs positief beïnvloeden De leerkracht een goede kans geven succesvol te zijn in de nieuwe werksituatie Het functioneren van goede, professionele leerkrachten binnen de school De rol van de betrokken leerkracht: - Inzien en erkennen dat je je eigen handelen kan verbeteren, waarbij het belangrijk is dat inzicht hebt/krijgt in je eigen kwaliteiten en ontwikkelpunten (zelfreflectie) - Openstaan voor feedback van de mentor/contactpersoon/collega s - Actief in oplossingen kunnen denken, wel of niet met behulp van de begeleider Door uit te gaan van een lerende organisatie wordt ook kans gegeven om verbeteringen aan te brengen en zelf invloed uit te oefenen op het ontwikkelingsproces. Kenmerken van de coaching/begeleiding: Een vorm van ondersteuning en niet van beoordeling Een cyclisch proces met een duidelijk begin en eind Het geschiedt op basis van gelijkwaardigheid Er is sprake van een professionele dialoog Het is gericht op de vragen en de behoefte van de nieuwe leerkracht RKBS De Walvis pag. 1
Beginnende leraren De school begeleidt beginnende leraren via een intern mentorsysteem. Dit kan een bouwcoördinator zijn maar ook een ervaren collega. Indien nodig kan ook een beroep worden gedaan op externe begeleiding. Centraal binnen de begeleiding staan klassenmanagement, didactiek, contacten met ouders, kennis nemen van alle gewoonten en procedures binnen de school en groeien als teamlid. Zo mogelijk krijgen de leraren gelegenheid deel te nemen aan uitwisselingsoverleg voor beginnende leraren, al dan niet binnen de school. Het begeleidingstraject is verdeeld in zes periodes, te weten: zomervakantie herfstvakantie herfstvakantie kerstvakantie kerstvakantie voorjaarsvakantie voorjaarsvakantie meivakantie meivakantie zomervakantie jaar 2 Nieuwe, ervaren leraren Nieuwe ervaren leraren krijgen ook een intern contactpersoon toegewezen: een bouwcoördinator of een ervaren collega. Het accent ligt hierbij op introductie in de school en een soepele aanpassing aan de belangrijkste werkwijzen van De Walvis, waaronder de specifieke EGO-kenmerken Tussentijds zullen er voortgangs-en evaluatiegesprekken plaatsvinden met de desbetreffende leerkracht, de mentor en een lid van de schoolleiding. De begeleider / coach De begeleider heeft een coachende rol en is deskundig op het gebied van individuele begeleiding en coaching. RKBS De Walvis pag. 2
Begeleidingsactiviteiten beginnende leraren Onderwerp Directie Mentor Externe expertise 1. Begeleidingsplan eindverantwoordelijk afspraken taken, periode en tijden in overleg 2. Introductie geledingen 3. Introductie van alle schoolse zaken 4. Introductie binnen systeem en werkwijze van de jaargroep - team - directe collega's - geledingen algemeen via gesprek algemeen via gesprek periodiek overleg: volgens jaarplan periodiek overleg: volgens jaarplan 5. Sfeer en orde klassenbezoek klassenbezoek, in overleg 6. Klassenmanagement periodiek overleg: volgens jaarplan klassenbezoek, in overleg 7. Didactiek periodiek overleg: volgens jaarplan klassenbezoek, in overleg 8. Contacten met ouders voorbereiding contacten 9. Beoordelen en rapportage overdracht systematiek van de school 10. Concept EGO algemeen via gesprek overdracht systematiek van de school 11. Niet-lesgebonden taken 12. Voortgangsgesprekken afspraken hierover (taakbeleid) periodiek periodiek, in overleg 13. Duogesprek Gesprek aan de hand van checklist duo-baan 14. Pop-gesprek Doelengesprek 15. Functionerings-en beoordelingsgesprek periodiek 16. Uitwisseling ervaringen bijeenkomsten beginnende leraren RKBS De Walvis pag. 3
Bronnen Begeleidingsmaterialen Literatuurlijst Mentor / coach Coaching in het primair onderwijs Drs. Yvonne Visser CPS, Amersfoort ISBN: 90-6508-426-6 Coaching n hulp apart Een praktijkboek voor de begeleider van de beginnende leerkracht in het primair onderwijs Drs. Yvonne Visser CPS, Amersfoort Startende leerkrachten Leerkracht n vak apart Een praktijkboek voor en over de beginnende leerkracht in het primair onderwijs Drs. Yvonne Visser CPS, Amersfoort Klassenmanagement in de basisschool fundament voor effectief onderwijs M. Forrer en E. Schouten CPS Opnieuw de gelukkige klas Handboek voor beginnende leerkrachten in het basisonderwijs. Marja Veen en Renee Olman RKBS De Walvis pag. 4
Onderwerpen begeleiding/coaching Beginnende leraren Wanneer de begeleiding niet start aan het begin van een schooljaar is het van belang ook de voorafgaande onderwerpen te bespreken. Jaar 1 Zomervakantie herfstvakantie (periode 1) Begeleidingsplan Overdracht vorig schooljaar Klassenmap Jaar / dagplanning Inrichting lokaal De eerste weken in de groep Correctie Beoordelen en rapportage Toetsen (methode gebonden) Regels en afspraken (school/bouw/klas) Zelfstandig werken Ouderinformatieavond Huiswerk Methodes op school Digibord Netwerk Groepsrelevante onderwerpen (bijv. advies groep 8, lezen groep 3 etc.) Herfstvakantie kerstvakantie (periode 2) Pedagogisch klimaat Rapport 1 Oudergesprekken Organisatie van de leerlingenzorg Werken met handelingsplannen Klassenmanagement Opstelling in probleemsituaties Pesten op school Didactiek algemeen (Begrijpend) lezen didactiek Rekenen didactiek Instructie Taakbeleid RKBS De Walvis pag. 5
Kerstvakantie voorjaarsvakantie (periode 3) EGO kenmerken algemeen Kring Werkbrief Projecten Ateliers Open deuren Afname Cito-toetsen / invoeren / interpreteren gegevens Rapport 2 Kleuters: programma Kijk Werken met handelingsplannen Teamlid zijn Voorjaarsvakantie meivakantie (periode 4) Oudergesprekken Aandacht voor de werkhouding Samenwerkend leren in de klas Computer in de school Gebruik van de schoolorthotheek Rol tijdens vergaderingen Gebruik bibliotheek Meivakantie zomervakantie (periode 5) Rapport 3 Afname Cito-toetsen / invoeren / interpreteren gegevens Leerlingvolgformulieren Overdracht Een goede start volgend jaar Jaar 2 (periode 6) Voorkomen van ordeproblemen Onderwijsontwikkeling Leerlingenzorg en externe deskundigheid Schoolplan Bestuur, MR, ouderraad Eigen ontwikkelpunten: RKBS De Walvis pag. 6
Onderwerpen via contactpersoon Nieuwe, ervaren leraren Begeleidingsplan Overdracht Klassenmap Jaar/dagplanning Inrichting klaslokaal Vergaderingen (team,bouw,parallel) Taakbeleid binnen de school De informatie avond Regels & afspraken (school/bouw/klas) Afspraken klassenmanagement Zelfstandig werken Werken met handelingsplannen Methoden en didactieken EGO kenmerken algemeen Pedagogische visie / mensvisie Kring Werkbrief Projecten Vrije keuze Ateliers Opstelling in probleemsituaties 10-minuten avond Huiswerk Speciale instructietechnieken Correctie Beoordelen en rapportage Toetsen (methode gebonden en Cito) Anti-pestbeleid Buitenschoolse taken Organisatie van de leerlingenzorg Leerlingenzorg en externe deskundigheid Computer in de school Gebruik van de schoolorthotheek Onderwijsontwikkeling Schoolplan Bestuur, MR, ouderraad RKBS De Walvis pag. 7
Agenda begeleiding beginnende leraar in verband met overleg mentor Datum: 1. Terugblik op afspraken en voornemens - Uitvoering - Pluspunten en successen - Aandachtspunten 2. Besproken onderwerpen (zie pagina 5 en 6: onderwerpen begeleiding/coaching) 3. Vragen van de leraar 4. Afspraken en voornemens RKBS De Walvis pag. 8