Inhoudsopgave 1 Algemeen... 5 1.1 Minimale systeemvereisten... 5 1.2 Toegankelijkheid... 5 1.3 Privacy... 5 1.4 Inloggen... 5 1.5 Opslaan en afsluiten... 6 2 Cliëntoverzicht... 7 2.1 De menubalk... 7 2.1.1 Cliëntoverzicht/ Instrumentoverzicht... 7 2.1.2 Instellingen... 8 2.1.3 Help... 8 2.1.4 Taal... 8 2.2 Het paginamenu... 8 2.2.1 Inhoudelijk deel... 8 2.2.2 Informatiedeel... 8 2.3 Nieuwe cliënt... 9 2.4 Groepscode... 10 2.5 Cliënt opvragen... 11 2.6 Cliënt verwijderen... 11 3 Instrumentoverzicht... 12 3.1 Cliëntcode... 13 3.2 Uitnodiging versturen... 14 3.2.1 Versturen van uitnodiging... 14 3.2.2 Instrumentoverzicht cliënt... 14 3.3 Rapportage... 15 3.4 Beroepenfilter... 16 4 Beroepentest... 19 4.1 Historie... 19 4.2 Questionnaire... 20 4.3 Niveaukeuze... 22 4.4 Resultatenoverzicht... 23 4.5 Rangorde interpreteren... 23 4.5.1 Resultaten filteren... 24 4.5.2 Nummering... 24 4.6 Koepelberoepen... 24 4.7 Uitleg beroep... 26 4.8 Uitleg opleiding... 27 4.9 Module Dossier... 28 4.10 Module Koppeling werk.nl... 28 4.11 Vragenoverzicht... 29 4.12 Module Beroepsaspecten... 30 pagina 2 van 65
5 6 7 8 9 4.13 Module Sectorale Interessescan... 31 4.13.1 Berekening sectoren... 31 4.14 Module Functiebeperkingen... 32 4.15 Module Beroepenzoeker... 33 4.16 Module Profielkeuze... 33 Talenten en Competenties (TaCo's)... 35 5.1 Doel... 35 5.2 Questionnaire... 35 5.3 Uitslagpagina... 36 5.4 TaCo versus Beroep... 37 OASE-Z... 38 6.1 Doel... 38 6.2 Opzet... 38 6.3 Methodische Verantwoording... 38 6.4 Verdieping van de dimensies... 40 6.4.1 Openheid... 40 6.4.2 Altruïsme... 41 6.4.3 Stabiliteit... 41 6.4.4 Extraversie... 42 6.4.5 Zorgvuldigheid... 43 6.5 Uitslagpagina... 43 CAPAZ Werk... 46 7.1 Aanleiding en relevantie... 47 7.2 Historie... 47 7.2.1 Validiteit... 48 7.2.2 Methodische verantwoording... 48 7.3 Normgroep... 49 7.3.1 Geslacht... 49 7.3.2 Leeftijd... 49 7.4 Score overzicht... 50 CAPAZ studie... 51 8.1 Aanleiding en relevantie... 51 8.2 Methodische verantwoording... 51 8.2.1 Validiteit... 53 8.2.2 Oorspronkelijke indeling... 53 8.2.3 Nieuwe indeling... 53 8.3 Normgroep... 54 8.3.1 Geslacht... 54 8.3.2 Leeftijd... 54 8.4 Score overzicht... 55 CUBE8... 56 9.1 Doel... 56 9.2 Methodische verantwoording... 56 pagina 3 van 65
9.3 Beroepen en matching... 57 9.4 Ingangen en werkwijze... 58 9.4.1 Fotoalbum (foto's)... 58 9.4.2 Schoolbord (vakkenpakketten)... 59 9.4.3 Prikbord (verhaaltjes)... 60 10 Fysieke Criteria... 61 10.1 Aanleiding en relevantie... 61 10.2 Questionnaire... 61 10.3 Uitslag... 62 11 Inhoudelijke vragen... 63 11.1 Kan ik als nieuwe professionele gebruiker de test meteen inzetten?...63 11.2 Hoeveel waarde moet ik hechten aan de testuitslag?...63 11.3 Kan ik de cliënt thuis met de instrumenten laten werken?...63 11.4 Werkt Icares Professional met normgroepen?...63 11.5 Wordt het sociaal wenselijk invullen van vragenlijsten ondervangen?...64 12 Systeem vragen... 64 12.1 Problemen met inloggen... 64 12.2 Hoe print ik de resultaten van een Instrument?...64 12.3 Waarom springt het programma opeens naar het inlogscherm?...64 12.4 Het programma geeft een foutmelding. Wat moet ik doen?...64 pagina 4 van 65
1 Algemeen 1.1 Minimale systeemvereisten Icares Professional is een Internet gebaseerd computerprogramma. Dat wil zeggen dat informatie niet op uw eigen computer maar op centrale beveiligde servers wordt verwerkt en opgeslagen. Voor toegang tot het programma heeft u een computer met internetverbinding nodig en een programma waarmee u contact met Internet kunt maken. Icares Professional functioneert naar behoren bij onderstaande minimale systeemvereisten: Computer 1 GHz Processor of hoger 256 MB RAM of hoger Internetverbinding Breedband internetverbinding Internet Browser (programma dat toegang tot Internet mogelijk maakt) Internet Explorer 7.0 of hoger Google Chrome 8.0 of hoger Mozilla Firefox 3.6 of hoger Icares Professional is een Internet gebaseerd platform voor diagnostiek. De uitleg in deze handleiding gaat in op het reguliere instrumentarium en behandelt alle instrumenten en modulen.er is verder geen specifieke installatie nodig. Het programma neemt geen harde schijfruimte in op locale apparatuur en behoeft geen systeemonderhoud. 1.2 Toegankelijkheid Icares Professional is via Internet overal en altijd toegankelijk. Met een persoonlijke gebruikersnaam en wachtwoord heeft u als professional toegang tot uw eigen elektronische cliëntenmap en het beschikbare diagnostische instrumentarium. Voordat u begint dient u in te loggen. Als professional logt u in via het onderstaande Internetadres. www.icaresprofessional.com Type dit adres in de adresbalk van uw Internet Browser en druk op enter. Let u er op dat u geen fouten maakt bij het invoeren van dit Internetadres. Tip: neem het Internetadres op in de map 'Favorieten' van de Internet Browser. Klik hiervoor in de werkbalk van de Internet Browser op 'Toevoegen aan Favorieten' in het menu 'Favorieten'. Op deze manier kunt u het programma de volgende keer eenvoudig terugvinden. 1.3 Privacy Iedere professional beheert een eigen elektronische cliëntenmap. Individuele testresultaten kunnen hierdoor alleen door de cliënt zelf en betreffende professional worden bekeken. 1.4 Inloggen De inlogcode bestaat uit een gebruikersnaam en een wachtwoord. De gebruikersnaam komt overeen met uw e-mailadres. Het wachtwoord wordt de eerste keer door Icares aangemaakt en per e-mailbericht verzonden. pagina 5 van 65
Type het e-mailadres en het wachtwoord in de daarvoor bestemde invoervakken en druk op inloggen'. Indien u uw wachtwoord vergeten bent, klikt u op de knop Wachtwoord vergeten? Klik hier! nadat u uw emailadres hebt ingevuld bij gebruikersnaam. Een verificatie link waarmee u het wachtwoord kunt wijzigen wordt dan direct verzonden naar uw e-mailadres. Let op: alleen bij de eerste keer inloggen verschijnt een welkomstpagina. Lees de informatie op deze pagina aandachtig door. Nadat u akkoord bent gegaan met de gebruikers- en privacyverklaring kunt het automatisch gegenereerde wachtwoord veranderen in een voor u gemakkelijk te onthouden wachtwoord. 1.5 Opslaan en afsluiten Alle wijzigingen die u tijdens het gebruik van Icares Professional maakt worden automatisch opgeslagen. Klik op uitloggen rechtsboven op de menubalk wanneer u Icares Professional wilt afsluiten. Het programma sluit de sessie af en keert terug naar het inlogscherm. Op deze manier kunnen onbevoegden geen misbruik van uw account maken. pagina 6 van 65
2 Cliëntoverzicht Het cliëntoverzicht fungeert als hoofdscherm van het programma. Nadat is ingelogd, komt u automatisch op de pagina 'cliëntoverzicht' terecht. Standaard staan de cliënten, die op een eerder moment zijn ingevoerd, gesorteerd op basis van de datum waarop de cliënt in het systeem is aangemaakt. Indien gewenst is het ook mogelijk om de cliënten te rangschikken op achternaam, voornaam of geboortedatum. De geselecteerde optie wordt in de kleur oranje getoond op de pagina. Indien u klikt op 'achternaam' of 'voornaam' worden de cliënten op volgorde van alfabet getoond. Door nogmaals te klikken worden de cliënten in omgekeerde volgorde getoond. Via het invoerveld 'Achternaam of (burger)servicenummer' kunt u een specifieke zoekopdracht uitvoeren. 2.1 De menubalk Dit is de zwarte balk aan de bovenkant van de pagina. Via de menubalk kunt u van een aantal algemene programmafuncties gebruik maken. 2.1.1 Cliëntoverzicht/ Instrumentoverzicht Via de knop 'cliëntoverzicht' keert u direct terug naar uw elektronische cliëntenmap. De knop cliëntoverzicht verandert in instrumentoverzicht wanneer u instrumenten inzet voor geselecteerde cliënt. Via de knop instrumentoverzicht keert u terug naar het instrumentoverzicht van uw cliënt. pagina 7 van 65
2.1.2 Instellingen Via dit menu kunt u uw instellingen wijzigen. Wijzig profiel: Wijzig hier uw persoonlijke gegevens, bijvoorbeeld het telefoonnummer Wijzig wachtwoord: Wijzig hier uw wachtwoord voor toegang tot Icares Professional en de wachtwoordverificatie Wachtwoord voor uitslag: Geef hier aan of uw wachtwoord nodig is om de resultaten in te zien, nadat uw cliënt de vragenlijst heeft doorlopen. E-mailnotificatie ontvangen na afronding: Geef hier aan of u een email wenst te ontvangen als uw cliënt de vragenlijst heeft doorlopen. (indien uw cliënt op afstand werkt via uitnodiging/cliëntcode) Cliënttoegang tot resultaat: Bepaal hier of uw cliënt bij gebruik van de cliëntcode toegang heeft tot de resultaten van het instrument. Tevens kunt u afhankelijk van het aantal instrumenten waarover u beschikt de instrumentspecifieke instellingen wijzigen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om aan te geven of, en welke gegevens uw cliënt thuis mag inzien met behulp van de cliëntcode (zie hoofdstuk 3.1), en of eerst een wachtwoord ingevoerd moet worden voordat de uitslagen bekeken kunnen worden. Ook kunt u aangeven of u graag een email wilt ontvangen op het moment dat uw cliënt een instrument heeft ingevuld, nadat een uitnodiging daartoe is verstuurd. ( zie hoofdstuk 3.2) 2.1.3 Help Het menu help bevat drie onderdelen. Klik op over deze pagina om het paginagerelateerde helpbestand te openen. U krijgt via deze functie alleen uitleg over de pagina waarop u zich op dat moment bevindt. Via vragen/suggesties kunt u technische vragen naar Icares verzenden. Door te klikken op 'handleiding' wordt een pdf bestand geopend, met uitleg over het gehele instrumentarium. 2.1.4 Taal Klik op een andere taal in dit menu indien u in een andere taal wenst te werken. 2.2 Het paginamenu De linkerkolom presenteert de menumogelijkheden per pagina. Ieder instrument of module bevat andere mogelijkheden. Afhankelijk van de functies toont dit menu de mogelijkheden. Via dit menu kunt u in de meeste gevallen ook van een pagina terugkeren naar de pagina ervoor, door te klikken op 'terug'. 2.2.1 Inhoudelijk deel De brede middenkolom presenteert alle inhoudelijke informatie, zoals de vragenlijsten en de uitslagen. 2.2.2 Informatiedeel In de rechterkolom wordt algemene informatie verstrekt, zoals de naam van de organisatie en de namen van de professional en de cliënt. pagina 8 van 65
2.3 Nieuwe cliënt Via het cliëntoverzicht beheert u uw cliënten. Nieuwe cliënten kunnen worden aangemaakt. Voordat u een instrument kunt inzetten bij de begeleiding van uw cliënt, dient u eerst uw cliënten in te voeren. Klik hiervoor op nieuwe cliënt in de linkerkolom in het cliëntoverzicht of op de button 'nieuwe cliënt aanmaken' in het hoofdscherm. Voer vervolgens de persoonlijke gegevens van de cliënt in en druk op de knop 'Aanmaken' om de aanmaakprocedure te voltooien. Uw cliënt wordt in het systeem aangemaakt en verschijnt automatisch in het cliëntoverzicht. Let op; het invoerveld (Burger)servicenummer is geen verplicht veld. Indien gewenst kan dit vak leeg gelaten worden bij het invoeren van de cliëntgegevens. pagina 9 van 65
2.4 Groepscode Deze code is zeer geschikt om een groep personen tegelijk gebruik te laten maken van de Icares Professional beroepentest. Met de groepscode kunt uw meerdere cliënten zichzelf tegelijk laten registreren. Cliënten worden automatisch gekoppeld aan het professionalaccount. U vindt ze na het aanmaken dus altijd terug in het 'cliëntoverzicht'. Klik in het linkermenu op ' groepscode' in het cliëntoverzicht. De 'groepscode' kunt u printen, als emailbericht verzenden of (indien groepsgewijs gebruikt) op het bord schrijven in het computerlokaal. Uw cliënt logt op de dag van verstrekking in met uw gebruikersnaam (e-mailadres) en de groepscode via het speciale internetadres. Op deze manier registreert het systeem uw cliënt onder uw account. Uw cliënt vult zijn/ haar persoonlijke gegevens in. Let op: cliënten worden direct na hun registratie naar het Instrumentoverzicht verwezen alwaar de Beroepentest kan worden gestart. De groepscode wordt om veiligheidsredenen iedere dag vernieuwd. pagina 10 van 65
2.5 Cliënt opvragen Standaard staan de cliënten, die op een eerder moment zijn ingevoerd, gesorteerd op basis van de datum waarop de cliënt in het systeem is aangemaakt. Indien gewenst is het ook mogelijk om de cliënten te rangschikken op achternaam, voornaam of geboortedatum. De geselecteerde optie wordt in de kleur oranje getoond op de pagina. Indien u klikt op 'achternaam' of 'voornaam' worden de cliënten op volgorde van alfabet getoond. Door nogmaals te klikken worden de cliënten in omgekeerde volgorde getoond. Via het invoerveld 'Achternaam of (burger)servicenummer' kunt u een specifieke zoekopdracht uitvoeren. Type hiervoor één of meerdere karakters van de achternaam van uw cliënt ofwel het volledige (burger)servicenummer in het daarvoor bestemde invoervak en klik op zoeken. In overeenstemming met de opgegeven karaktercombinatie worden uw cliënten gepresenteerd. 2.6 Cliënt verwijderen Klik op verwijderen achter betreffende cliënt om de cliënt uit het systeem te verwijderen. Bevestig de verwijdering door in het bevestigingsscherm op OK te klikken. Uw cliënt en zijn/ haar (test)gegevens worden definitief verwijderd. pagina 11 van 65
3 Instrumentoverzicht Door te klikken op de voornaam of achternaam van de gewenste cliënt op de pagina 'cliëntoverzicht' wordt u naar het instrumentoverzicht van de betreffende cliënt verwezen. Op deze pagina kunt het gewenste instrument selecteren. Tevens kunt u op de pagina Instrumentoverzicht het profiel van de geselecteerde cliënt wijzigen via 'cliëntprofiel', een cliëntcode of uitnodiging versturen en een persoonlijke pdf rapportage genereren. Klik op printversie om van het desbetreffende instrument een PDF versie van de questionnaire op te vragen en te printen. Op deze manier kunt u ook een test op papier afnemen. Voor het resultaat dienen de antwoorden op de stellingen in Icares Professional te worden ingevoerd. Om de PDF versie te kunnen lezen is het (afhankelijk van uw browser) nodig dat u de Acrobat Reader op uw computer heeft geïnstalleerd. Nadat een uitnodiging is verzonden wordt een afbeelding van een envelop getoond achter de naam van het instrument waarvoor een uitnodiging is verstuurd. Door de muis op de envelop te plaatsen wordt getoond wanneer de uitnodiging is verzonden. Het cijfer in de envelop geeft aan hoeveel uitnodigingen open staan voor het instrument. Nadat de cliënt het instrument heeft ingevuld, wordt de envelop verwijderd en zijn de resultaten te vinden onder de knop 'uitslag' pagina 12 van 65
3.1 Cliëntcode Met de cliëntcode kan uw cliënt zelfstandig op ieder gewenst tijdstip en locatie de persoonlijke resultaten opvragen. Via de cliëntcode kunnen alleen de individuele testresultaten van desbetreffende cliënt worden opgevraagd. De 'cliëntcode' bestaat uit drie elementen: een speciaal internetadres (www.icaresprofessional.com/client) een cliëntcode (numerieke code) een wachtwoord (combinatie van cijfers en letters) De 'cliëntcode' kan worden geprint of per e-mail worden verzonden. Klik op cliëntcode in het linker paginamenu om de code op te vragen. Klik op 'terug' om naar het instrumentoverzicht terug te keren. pagina 13 van 65
3.2 Uitnodiging versturen U kunt uw cliënten per e-mail uitnodigen voor het gebruik van één of meerdere instrumenten. Op deze wijze kan ieder instrument door uw cliënt zelfstandig, ongeacht locatie en tijd worden ingevuld. Er is geen tijdslimiet bij het invullen van de antwoorden. Ook geldt geen tijdslimiet tussen het moment van uitnodigen en het daadwerkelijk starten van de test(s). Voor ieder instrument kan een cliënt één procedure per uitnodiging doorlopen. Bij iedere uitnodiging worden automatisch ook de inloggegevens (cliëntcode en wachtwoord) verzonden. Zo heeft uw cliënt altijd de benodigde gegevens bij de hand. 3.2.1 Versturen van uitnodiging Vul bij het aanmaken van een nieuwe cliënt het e-mailadres van uw cliënt in. Dit veld is niet verplicht maar wel nodig om een uitnodiging te versturen. (Indien u een uitnodiging aan een bestaande cliënt wilt versturen, dient u eerst het e-mailadres van de cliënt op te geven. Dit doet u via de link 'cliëntprofiel' in het 'Instrumentoverzicht'.) Klik vervolgens op de link 'uitnodiging' in het 'Instrumentoverzicht' en vink aan welke instrumenten u voor desbetreffende cliënt wilt klaarzetten. Klik daarna op 'Verzenden'. Een automatische uitnodiging met cliëntcode en wachtwoord wordt per e-mail naar uw cliënt verzonden. U ziet vervolgens een envelop als bevestiging van de uitnodiging in het instrumentoverzicht. (zie ook hoofdstuk 3, instrumentoverzicht) 3.2.2 Instrumentoverzicht cliënt Eenmaal als cliënt ingelogd wordt het 'Instrumentoverzicht' van uw cliënt getoond. Hierop staan de instrumenten die u hebt klaargezet. De resultaten van ieder instrument worden na het doorlopen van een procedure (bijvoorbeeld het invullen van een vragenlijst) inzichtelijk. Ook zijn de resultaten per instrument via het 'Instrumentoverzicht' op te vragen. pagina 14 van 65
3.3 Rapportage De module 'Rapportage' maakt geautomatiseerd een rapport op voor een cliënt. Alleen van afgeronde testprocedures worden de resultaten (indien gewenst) in het rapport opgenomen. Het rapport is op de volgende manier ingedeeld: Algemene gegevens Inhoudsopgave Inleiding Uitslag en uitleg per test Conclusie Bijlagen U kunt zelf aangeven welke testuitslagen u wilt gebruiken in het rapport. Indien u het rapport afgerond heeft, kunt u het generen als PDF-bestand en opslaan op uw computer. Deze module biedt u tevens de mogelijkheid om een rapport als sjabloon op te slaan. Zo kunt u standaardgegevens automatisch genereren in elk nieuw rapport. pagina 15 van 65
3.4 Beroepenfilter Met behulp van de module 'beroepenfilter' kan naar beroepen worden gezocht, zonder dat een vragenlijst of test is ingevuld. Er kan naar beroepen gezocht worden op basis van vijf filtercriteria, te weten: Beroepsniveau Beroepssector Fysieke Criteria Talenten en Competenties (Taco's) CUBE8 code pagina 16 van 65
Beroepsniveau Geef hier aan welke beroepsniveaus opgenomen dienen te worden in de gefilterde resultaten. Beroepen worden in de resultatenlijst per niveau op alfabetische volgorde getoond. Het laagst geselecteerde niveau wordt als eerste getoond. Indien geen niveaukeuze wordt gemaakt, worden beroepen op alle niveaus meegenomen in het filterproces. Beroepssector Alle beroepen in Icares Professional zijn gekoppeld aan drie sectoren. (primair, secundair en tertiair). Indien een sector wordt geselecteerd worden alle beroepen opgenomen die een overeenkomst vertonen met ofwel de primaire, de secundaire of de tertiaire sector van een beroep. Er is geen onderscheid in de resultaten op basis van de waarde van de sector. Een beroep waarbij de geselecteerde sector overeenkomt met de primaire sector van een beroep is even waardevol als een beroep waarbij de geselecteerde sector overeenkomt met de tertiaire sector van een beroep. Indien geen sectorkeuze wordt gemaakt, worden alle beroepen opgenomen in de resultatenlijst. Fysieke Criteria (fml) Alle beroepen in Icares Professional zijn gekoppeld aan een fysieke criteria profiel, gebaseerd op de Functionele Mogelijkheden Lijst. Beroepen die een belastingsindicatie op het geselecteerde fysieke criterium scoren, worden gefilterd uit de resultatenlijst van het beroepenfilter. Voorbeeld: Indien het criterium 'zien' wordt aangemerkt als knelpunt wordt een beroep als taxichauffeur uit de resultaten gefilterd, omdat een onbeperkt zicht (met of zonder bril/lenzen) vereist is om dit beroep uit te kunnen oefenen. Indien het criterium 'schrijven (motorisch)' wordt aangemerkt als knelpunt, zal het beroep 'schrijver' niet worden verwijderd uit de resultaten, omdat motorisch schrijven niet essentieel is voor de uitoefening van het beroep. Er zijn alternatieven zoals een computer beschikbaar om het knelpunt te omzeilen en het beroep goed uit te kunnen oefenen. Uiteraard zijn beroepen niet in alle gevallen gelijk. Zo zijn er chauffeurs die enkel hun voertuig hoeven te besturen, terwijl anderen ook helpen met laden en lossen, wat uiteraard gevolgen heeft voor de fysieke criteria die vereist zijn voor uitvoering. De deskundigheid van een adviseur is dan ook zeker gewenst om de resultaten op een juiste manier te kunnen duiden. Indien geen fysieke criteria worden aangevinkt, worden alle beroepen opgenomen in de resultatenlijst. Talenten en Competenties (TaCo's) Alle beroepen in Icares Professional zijn gekoppeld aan een talenten- en compentieprofiel. Beroepen die positief scoren op de aangevinkte TaCo ('s), worden opgenomen in de resultatenlijst. Indien geen TaCo's worden aangevinkt, worden alle beroepen opgenomen in de resultatenlijst. CUBE8 codes Alle beroepen in Icares Professional zijn gekoppeld aan een persoonlijkheidsprofiel, op basis van de acht pagina 17 van 65
menstypen in Icares Professional. Indien in het filter een menstype wordt gekozen, worden enkel beroepen getoond die overeenkomen met het geselecteerde menstype. Indien in het eerste vak bijvoorbeeld gekozen wordt voor 'Conventioneel', worden enkel beroepen getoond die primair aan dit menstype zijn gekoppeld. Indien vervolgens in het tweede vak wordt gekozen voor 'Artistiek', worden beroepen getoond die in het persoonlijkheidsprofiel getypeerd zijn als Conventioneel, Artistiek. Beroepen die aan 'Artistiek' als primair menstype zijn gekoppeld, vallen in dat geval weg. Dezelfde procedure geldt voor het derde menstype dat kan worden geselecteerd in het filter. Indien geen CUBE8 code wordt geselecteerd, worden alle beroepen opgenomen in de resultatenlijst. pagina 18 van 65
4 Beroepentest De Beroepentest rangschikt zeer snel ruim 3000 beroepen op volgorde van interesse. Deze concrete beroepen worden op vijf niveaus gepresenteerd (elementair, basis, middelbaar, hoger en academisch). De resultaten worden direct na het invullen van een 63 items tellende vragenlijst berekend. Het instrument helpt de volgende vragen beantwoorden: Welke beroepsmogelijkheden passen bij mijn interesse? Welke eisen worden er aan een beroep gesteld en in hoeverre komt mijn persoonlijke profiel hiermee overeen? Welke opleidingen passen bij de beroepen van mijn interesse en waar kan ik deze opleidingen volgen? 4.1 Historie De Beroepentest vragenlijst is gebaseerd op de icares.com vragenlijst. De icares.com vragenlijst is van oorsprong gebaseerd op de functie-analyse van het ministerie van Sociale Zaken. De functie-analyse is ten dienste van de arbeidsbemiddeling, de beroepskeuze-advisering en de beroepenvoorlichting als beroepenkundige publicatie voorbereid en uitgegeven en draagt bij aan de vermindering van de ondoorzichtigheid van de beroepenwereld. De 23 functie-eisen van de functie-analyse zijn gebruikt als uitgangspunt bij de constructie van de icares.com vragenlijst. De 23 functie-eisen zijn omgezet naar stellingen. Het opleidingenspectrum bleek groter dan de 23 functie-eisen van de functie-analyse en met nieuwe stellingen werd de vragenlijst uitgebreid. De uiteindelijke vragenlijst bestaat uit 75 stellingen waarmee het opleidingenaanbod in kaart wordt gebracht. De icares.com vragenlijst koppelt interesse- en aanleg-/ vaardigheidsgebieden aan concrete opleidingen/ studies. Integreren van interesse- en aanleg-/ vaardigheidsgebieden vormde een belangrijk uitgangspunt bij de constructie van de vragenlijst. Het gebied waar iemand goed in is, wordt vaak leuk bevonden en vice versa. Daarnaast wordt met een gecombineerde vragenlijst antwoordtendentie voorkomen. Met een vierpuntschaal (zwak, matig, redelijk en sterk) wordt de respondent geforceerd tot het geven van een antwoord uit het midden. Aan iedere schaal is een waardering toegekend. In een database zijn voor iedere opleiding 100 punten verdeeld over de 75 interesse- en aanleg-/ vaardigheidsgebieden. Hiermee wordt een onafhankelijke einduitslag gewaarborgd. Per opleiding wordt de score van het antwoord vermenigvuldigd met de toegekende waardering van de opleiding. Ieder antwoord veroorzaakt daarmee een verschuiving in de rangschikking. In theorie kan de respondent bij alle antwoorden zwak of alle antwoorden sterk invullen. In dat geval worden de opleidingen alfabetisch gerangschikt. Gezien het groot aantal interesse- en capaciteits-/vaardigheidsgebieden neemt de kans op antwoordtendentie al snel toe indien ieder interesse- en capaciteits-/vaardigheidsgebied door meerdere items in kaart wordt gebracht. Uitgaande van het ipsatieve karakter van de vragenlijst blijkt één item per interesse- en capaciteits-/vaardigheidsgebied afdoende om tendentie te voorkomen. Uit pretests blijkt dat voordat de icares.com vragenlijst wordt ingezet, respondenten gemiddeld 2 opleidingen interessant vinden. Na inzet van de icares.com vragenlijst blijken gemiddeld 7 opleidingen interessant. Het succes van de icares.com vragenlijst leidde vanuit de markt en vakliteratuur tot vraag naar een soortgelijk instrument voor beroepen. Op basis van de icares.com vragenlijst is vervolgens een aparte beroepenvragenlijst geconstrueerd. pagina 19 van 65
4.2 Questionnaire Het beroepenspectrum is in kaart gebracht op basis van diverse indelingen (o.a. sectorale, industriële, materiële, sociale). Iedere indeling betreft een groep beroepen met gelijksoortige kenmerken. Op basis van deze kenmerken zijn stellingen geformuleerd. Voor de sociale indeling is het kenmerk leeftijd bijvoorbeeld van belang. Voor andere indelingen is voor een adequate differentiatie de constructie van een concrete stelling noodzaak. Zo laat het onderscheid tussen de indelingen elektrotechniek en elektronica zich lastig in een algemene stelling vangen. Elektrotechniek en elektronica zijn leuk vormt dan de concrete stelling. Na constructie van de vragenlijst zijn de oorspronkelijke op de functie-analyse gefundeerde stellingen uit de beroepenvragenlijst gehaald en aangevuld met een aantal extra functie-eisen in een aparte beroepsaspectenvragenlijst ondergebracht. Deze beroepsaspectenvragenlijst kan ter aanvulling op de Beroepentest worden afgenomen.de beroepenvragenlijst werkt met een vierpuntschaal (zwak, matig, redelijk en sterk) waardoor de respondent geforceerd wordt tot het geven van een antwoord uit het midden. Aan iedere antwoordschaal zijn waarderingen toegekend. In een database zijn voor ieder beroep 100 punten verdeeld over 63 interesse- en aanleg-/ vaardigheidsgebieden. Hiermee wordt een onafhankelijke einduitslag gewaarborgd. Per beroep wordt de score van het antwoord vermenigvuldigd met de toegekende waardering van het beroep. Ieder antwoord veroorzaakt daarmee een verschuiving in de rangschikking. In theorie kan de respondent bij alle antwoorden zwak of alle antwoorden sterk invullen. In dat geval wordt de beroepenlijst alfabetisch gerangschikt. De Beroepentest vragenlijst kent twee inhoudelijke beperkingen. De interne validiteit van de vragenlijst kan door het geringe aantal items per interesse- en aanleg/ vaardigheidsgebieden laag zijn. Integratie van interesse- en aanleg-/ vaardigheidsgebieden kan een uitslag opleveren waarbij de respondent zich wel in de beroepenrangorde herkent maar individuele beroepen op specifieke belangstelling of aanleg/ vaardigheden afwijst. De uitspraken zijn verdeeld over negen pagina's. Een voortgangsindicator presenteert per pagina de voortgang. De volgende interesse- en aanleg-/ vaardigheidsgebieden worden onderscheiden. Onderstaande questionnaire wordt aangeboden aan cliënten met een hoger en academisch niveau. De questionnaire is op twee vragen aangepast voor de niveaus elementair, basis en middelbaar. Deze vragen zijn in onderstaande lijst vetgedrukt weergegeven. Interesse sport dieren Item 1 10 juridisch 11 lezen toneel religie lesgeven menselijk lichaam microscoop voedsel bereiden bestuurlijk masseren krant kinderen jongeren volwassenen ouderen vergaderen 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 49 stellingen Ik sport graag Ik ben graag met dieren bezig Ik heb een grote juridische belangstelling/ Wetten en regels interesseren mij. Ik vind lezen leuk Ik houd van toneelspelen Ik ben geïnteresseerd in godsdienst(en) Lesgeven lijkt me leuk Ik ben geïnteresseerd in de werking van het menselijk lichaam Ik werk graag met een microscoop Ik kook en bak graag Ik ben geïnteresseerd in bestuur en politiek Ik vind masseren leuk Ik lees graag de krant Ik ga graag om met kinderen Ik ga graag om met jongeren Ik ga graag om met volwassenen Ik ga graag om met ouderen Deelnemen aan een vergadering is leuk pagina 20 van 65
uitleggen leiding geven groepswerk onder leiding voorzitten adviseren alleen werken buitenlucht afwisseling bloemen en planten reizen spanning computers toerisme horeca fysiek milieu routine laboratorium machines leren vervoer en transport hout metaal mode elektro aardrijkskunde geschiedenis grafisch bouw gedrag 27 28 30 31 32 34 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 48 49 50 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 Ik vind het leuk om iets uit te leggen Ik geef graag leiding Ik werk graag in groepen Ik werk graag onder duidelijke leiding Ik zit graag vergaderingen voor Mensen adviseren vind ik leuk Ik werk graag alleen Ik werk graag in de buitenlucht Ik houd van afwisseling in mijn werk Ik werk graag met bloemen en planten Ik wil in mijn werk veel reizen Ik houd van spanning Ik werk graag met computers Werken in het toerisme lijkt me leuk Ik werk graag in de horeca Ik ben graag lichamelijk actief Ik wil graag meewerken aan een schoner milieu Ik houd van routine Werken in een laboratorium lijkt me leuk Werken met machines is leuk Ik wil in mijn werk blijven leren Ik wil graag werken in de sector vervoer en transport Ik werk graag met hout Ik werk graag met metaal Ik ben geïnteresseerd in mode en kleding Elektrotechniek en elektronica zijn leuk Ik heb belangstelling voor aardrijkskunde Geschiedenis vind ik interessant Ik ben geïnteresseerd in de grafische sector (papier en druk) De bouwwereld spreekt me aan Ik ben geïnteresseerd in het gedrag van mensen aanleg / vaardigheden muziek theoretisch commercieel vreemde talen rekenen praktisch tabellen en grafieken schrijfvaardigheid empathie mensenkennis helpen administratie resultaatgericht creatief Item 2 3 4 5 6 7 8 9 29 33 35 47 51 52 14 vragen Ik ben muzikaal Ik ben theoretisch sterk/ Ik kan goed uit boeken leren Ik ben commercieel Ik ben goed in vreemde talen Sommen of rekenkundige problemen oplossen kan ik goed Ik ben praktisch sterk Tabellen en grafieken maken en uitleggen gaat mij goed af Het schrijven van een verslag of verhaal gaat mij goed af Ik kan me goed inleven in anderen Ik heb mensenkennis Als vrienden problemen hebben komen ze naar mij Administratief werk ligt me wel Ik zie graag resultaat van mijn werk Ik ben creatief Na de reguliere questionaire waardeert uw cliënt nog 26 aspecten. Deze 'beroepsaspecten' representeren het capaciteitenprofiel van de cliënt en zijn gebaseerd op de functieanalyse van het ministerie van SZW. Het systeem sorteert automatisch een questionaire voor die qua taalgebruik is afgestemd op het opleidingsniveau van de cliënt. De questionnaires zijn op dit moment in acht talen toegankelijk. pagina 21 van 65
4.3 Niveaukeuze Nadat uw cliënt de questionaire heeft ingevuld wordt een tussenpagina getoond. Op deze pagina wordt kort uitgelegd hoe de uitslag moet worden geïnterpreteerd. Ook kiest u hier een beroepsniveau. Het beroepsniveau wordt in de regel gekozen op basis van het opleidingsniveau van de cliënt. Door omstandigheden kan een cliënt geschikt zijn voor een hoger of een lager beroepsniveau dan de daadwerkelijke vooropleiding doet vermoeden. Niveau interpretatie Elementair Geen/ nauwelijks opleiding Basis VMBO/MBO 1/MBO 2 Middelbaar MBO 3/MBO 4 Hoger HBO Academisch WO Maak een niveaukeuze en klik op 'toon resultaten' om de beroepen van het betreffende niveau op volgorde van interesse van de cliënt te presenteren. pagina 22 van 65
4.4 Resultatenoverzicht Op basis van de niveaukeuze wordt de complete lijst beroepen op volgorde van interesse gezet. Per beroepsniveau worden 25 beroepen per pagina getoond. Via de navigatie onder aan de pagina kan de gewenste pagina met beroepen worden gepresenteerd: < ga één pagina terug << ga naar de eerste pagina > ga één pagina verder >> ga naar de laatste pagina Tussen haakjes staat het nummer van de huidige pagina beroepen. 4.5 Rangorde interpreteren Icares Professional sorteert beroepen globaal voor op interesse. Beroep nummer één is niet persé interessanter dan beroep nummer twee. Over het algemeen staan op de eerste pagina s aansprekende beroepen. De beroepen op iedere volgende pagina zullen uw cliënt steeds minder aanspreken. Let op: de gehele lijst beroepen wordt op volgorde van interesse gezet. Voor uw cliënt zijn de eerste pagina's met beroepen daardoor het meest interessant. pagina 23 van 65
4.5.1 Resultaten filteren Aan de bovenzijde van het resultatenscherm kan door middel van filters ingesteld worden welke resultaten getoond moeten worden. Niveaukeuze Aan de linkerbovenzijde kan gekozen worden op welk niveau de resultatenlijst getoond dient te worden. Er kan gekozen worden tussen vijf niveaus (elementair, basis, middelbaar, hoger en academisch) Functiebeperkingen Is er sprake van een functiebeperking? Selecteer de beperking die van toepassing is en klik op 'toon indicatie'. Beroepenzoeker Dit invulvak is te gebruiken om naar een specifiek beroep te zoeken. Vul (een deel) van de beroepsnaam in en klik op 'zoek beroep'. Beroepenset Indien uw account meerdere beroepensets bevat, kan hier worden gekozen van welke set de resultaten getoond moeten worden Fysieke filter Het fysieke filter kan gebruikt worden als de cliënt de vragenlijst Fysieke Criteria ( op basis van de FML) heeft ingevuld. Met deze tool kunnen beroepen uitgefilterd worden waarvoor aandacht vereist (!!) is. Alle beroepen waarbij het symbool (!!) minimaal één keer staat, verdwijnen uit de lijst. Kiest de professional voor beide symbolen (!!) en (!) worden de beroepen weggelaten waarvoor aandacht vereist en/of aandacht gewenst is. De gefilterde lijst toont enkel beroepen die probleemloos passen bij het fysieke profiel van de cliënt. Hoe meer lichamelijke inspanning in een functie vereist is, des te eerder zijn de functies onuitvoerbaar voor mensen met een fysieke beperking. Bij elementaire beroepen is het vinden van passende beroepen vaak moeilijker dan bij hogere en academische beroepen. Met het 'Beroepenfilter' kan naar alternatieve beroepen gezocht worden (zie 3.4). 4.5.2 Nummering De nummering van de beroepenvolgorde loopt op het eerste gezicht niet altijd adequaat door. Deze ogenschijnlijke afwijking wordt veroorzaakt door de koepelberoepen. Voorbeeld: beroepnummer 15 wordt opgevolgd door beroepnummer 17. Beroepnummer 16 is dus als koepelberoep opgenomen in één van de beroepenfamilies in de applicatie. (Zie 4.6) 4.6 Koepelberoepen Een koepelberoep is een onderdeel van een beroepenfamilie. Voor alle beroepen uit de familie is een deel van de vereiste kennis en vaardigheden gelijk. Alleen het variabele (vaak vakspecifieke) deel binnen de familie verschilt. Zo vereist het docentschap binnen de beroepenfamilie docent steeds pedagogische en didactische kennis en vaardigheden maar verschilt een docent omgangskunde van een docent materiaalkunde in het vakspecifieke deel. In de uitslag wordt van elke beroepenfamilie het beroep getoond dat het hoogst in rangorde staat. Klik op het plusteken voor het koepelberoep om de bij de familie behorende beroepen te bekijken. Deze (sub)lijst beroepen wordt eveneens op volgorde van interesse gepresenteerd. De nummering toont het rangnummer van het beroep zoals het in de complete lijst zou hebben gestaan. pagina 24 van 65
Onderstaande beroepenfamilies zijn opgenomen in Icares Professional. Elementair - Basis Verkoopmedewerker Middelbaar Bedrijfsleider Afdelingschef Eerste verkoper Hoger Docent Manager Afdelingshoofd Tolk Vertaler Verpleegkundige Academisch Hoogleraar Universitair (hoofd)docent Wetenschappelijk onderzoeker Manager Afdelingshoofd Medisch specialist pagina 25 van 65
4.7 Uitleg beroep Klik op een beroep voor meer informatie over het beroep. De beroepsomschrijving geeft een korte beschrijving van het beroep. Onder de beroepsomschrijving worden verwante/ synonieme beroepen en bij het beroep passende opleidingsmogelijkheden getoond. Klik op een opleiding om meer informatie over betreffende opleiding op te vragen. pagina 26 van 65
4.8 Uitleg opleiding De opleidingsomschrijving geeft een korte beschrijving van de geselecteerde opleiding. Onder de opleidingsomschrijving worden onderwijsinstellingen getoond die de geselecteerde opleiding aanbieden. Klik op het plusteken voor een onderwijsinstelling om te bekijken in welke varianten betreffende opleiding wordt aangeboden. Let op: Icares Professional maakt vanaf dit punt in het programma gebruik van icares.com. Alleen van bij icares.com aangesloten onderwijsinstellingen kunnen de opleidingsvarianten worden opgevraagd en kan via deze varianten rechtstreeks worden gelinkt naar de onderwijswebsite van betreffende opleidingsvariant. Aangesloten onderwijsinstellingen zijn herkenbaar aan het plusteken voor de organisatienaam. pagina 27 van 65
4.9 Module Dossier Aansprekende beroepen kunnen in een persoonlijk digitaal dossier worden opgenomen. U kunt beroepen toevoegen aan het dossier door in de resultatenlijsten van de Beroepentest en de CUBE8 achter het gewenste beroep te klikken op het icoontje dat een dossiermap voorstelt. Na het toevoegen verandert het icoontje van kleur, zodat duidelijk is dat het beroep in het dossier opgenomen is. Door op de pagina 'dossier' achter een beroep te klikken op 'verwijderen', wordt het beroep uit het dossier verwijderd. 4.10 Module Koppeling werk.nl Via de module 'Koppeling Werk.nl' kan eenvoudig naar actuele vacatures worden gezocht op Werk.nl (de vacaturebank van het UWVWerkbedrijf). Klik hiervoor op het UWVWerkbedrijf icoontje achter het beroep waarvoor vacatures opgevraagd wensen te worden. Werk.nl wordt in een nieuw venster geopend. In het zoekvak kunt u het gewenste beroep invoeren. Selecteer de gewenste 'baan' en 'regio' en klik op 'zoeken'. Vacatures worden op relevantie getoond. Let op: door deze actie verlaat u Icares Professional. U dient het venster van Werk.nl te sluiten of minimaliseren om terug te keren naar Icares Professional. pagina 28 van 65
4.11 Vragenoverzicht Het vragenoverzicht toont de door uw cliënt ingevulde waarden op de uitspraken. U vindt het vragenoverzicht op de resultaatpagina's van de beroepentest in het linker paginamenu. Dit overzicht kan om meerdere redenen verduidelijkend werken: Het vragenoverzicht maakt per cliënt de beroepenrangorde inzichtelijker. Het vragenoverzicht kan per cliënt meer inzicht in sociaal wenselijke antwoorden geven. Het vragenoverzicht kan een diffuus zelfbeeld van de cliënt verklaren. Klik op de resultaatpagina op vragenoverzicht in het linker paginamenu om het overzicht op te vragen. Klik op 'terug' om naar het resultatenoverzicht terug te keren. pagina 29 van 65
4.12 Module Beroepsaspecten Na de reguliere questionnaire heeft uw cliënt nog 26 aspecten gewaardeerd. Deze 'beroepsaspecten' representeren het capaciteitenprofiel van de cliënt en zijn gebaseerd op de functieanalyse van het ministerie van SZW. Voor elk aspect kan een uitleg worden opgevraagd door op het aspect te klikken. In de uitslag wordt in een aparte aspectentabel per beroepsaspect de beroepswaarde afgezet tegen de cliëntwaarde, wat leidt tot een vergelijking tussen beroepsprofiel en persoonlijk profiel. Klik op de resultaatpagina op worden. 'aspecten achter het beroep waarvan de aspectentabel getoond dient te De beroepswaarde wordt in de tabel weergegeven met een oranje vlakje en de score van uw cliënt (de persoonlijke waarde) wordt weergegeven met een zwart (kleiner) vlakje. De beroepsaspecten in de tabel kunnen in overleg met uw cliënt live worden gewijzigd. Klik hiervoor op de plaats waar de desbetreffende persoonlijke waarde gewenst is (lichtgrijze vlakje). Wijzigingen worden automatisch opgeslagen. Door op het aspect te klikken kan voor dat beroepsaspect een uitleg worden opgevraagd. Persoonlijke waarden verbergen Het is mogelijk de 'Persoonlijke waarden' voor een cliënt te verbergen in de 'Beroepsaspectentabel' via de legenda 'persoonlijke waarde'. De persoonlijke waarden worden dan alleen voor betreffende cliënt op alle niveaus verborgen. Deze instelling blijft bewaard tot dat de 'Persoonlijke waarden' weer zichtbaar worden gemaakt. Standaard worden de 'Persoonlijke waarden' getoond. Let op: de waarden die worden ingevuld op de vragen behorende bij het onderdeel 'beroepsaspecten' hebben geen invloed op de rangorde van de beroepenlijst. pagina 30 van 65
4.13 Module Sectorale Interessescan Deze module koppelt de bij de cliënt gemeten interesse aan 35 beroepssectoren. Klik in de uitslag van de Beroepentest op sectorale interessescan in het linkermenu. De tabel toont een naar de belangstelling gerangschikt overzicht van sectoren. 4.13.1 Berekening sectoren Aan ieder beroep zijn drie sectoren toegekend. De sector waarin het beroep het meest past heet primaire sector. De sector waarin hetzelfde beroep daarna valt de secundaire sector en daarna de tertiaire sector. Van 16125 respondenten zijn van de beroepsniveaus Academisch, Hoger, Middelbaar en Basis de eerste en laatste 100 beroepen uit de interesselijst meegenomen in de berekening. Van het Elementaire beroepsniveau zijn dat de eerste en laatste 25 beroepen. Van de aldus verkregen 850 beroepen is per respondent een berekening uitgevoerd. De primaire sector voor de beroepen bovenaan de lijst heeft een wegingsfactor van 6 punten, de secundaire sector 3 punten en de tertiaire sector 1 punt. De primaire sector voor de beroepen onderaan de lijst heeft een wegingsfactor van -6 punten, de secundaire sector -3 punten en de tertiaire sector -1 punt. Voor 16125 respondenten is deze berekening uitgevoerd. De som van beroep x weging is aldus vastgesteld. Per sector wordt vervolgens de normaalverdeling gemaakt. Voor iedere sector wordt het individuele resultaat afgezet tegen het gemiddelde resultaat (de normgroep). De sectoren worden op interesse gerangschikt. pagina 31 van 65
4.14 Module Functiebeperkingen De meest voorkomende functiebeperkingen (handicaps/ ziekten) zijn in het systeem opgenomen. Een eenvoudig leesbare indicator geeft per beperking overzichtelijk de relatie tussen beperking en beroep weer. Daarnaast worden per beperking de meest relevante en actuele links getoond van ondermeer de patiëntenvereniging(en). Selecteer in het resultatenscherm bij --geen beperking-- de functiebeperking van de cliënt en klik op 'Toon indicatie'. Een korte uitleg over de functiebeperking wordt gepresenteerd evenals snelkoppelingen (links) naar websites van de voor betreffende functiebeperking relevante patiëntenvereniging(en) of andere relevante webpagina s. De indicatoren achter ieder beroep lichten in groen, groen/ rood of rood op. Hierbij gelden de volgende (in samenspraak met betreffende patiëntenverenigingen tot stand gekomen) waarden: Groen 90% van de mensen met deze beperking kan het beroep uitoefenen. Groen/ Rood Dit beroep is uitoefenbaar afhankelijk van de mate van de beperking en/of kunnen aanpassingen op de werkplek noodzakelijk zijn. Rood 90% van de mensen met deze beperking kan het beroep niet uitoefenen. Let op: deze waarden zijn indicatief. De waarden dienen door de professional te worden beschouwd als niet meer en niet minder dan uitgangspunt voor een gesprek over de wijze waarop de cliënt met diens beperking in het beroep kan passen. pagina 32 van 65
4.15 Module Beroepenzoeker Met de 'Beroepenzoeker' kan snel in het systeem gezocht worden naar een beroep. Het niveau en rangnummer zoals dit voor uw cliënt van toepassing is worden automatisch gepresenteerd. Het nummer representeert dus het nummer zoals dit in de lijst voorkomt. Type minimaal drie karakters in het daarvoor bestemde invoervak en klik op 'Zoek beroep'. Het programma zoekt in de beroepenlijst binnen hoofdberoepen en verwante beroepen naar overeenkomende karakters en toont per niveau de resultaten. Verwante beroepen zijn direct gekoppeld met hoofdberoepen. 4.16 Module Profielkeuze Via deze functie wordt de beroepsinteresse uitgedrukt in een profielkeuze voor het Voortgezet Onderwijs. De functie helpt scholieren van 2/3 VMBO en 3 HAVO/ 3 VWO bij het maken van de keuze voor een beroepsprofiel. pagina 33 van 65
Alle beroepen op middelbaar, hoger, en academisch niveau zijn met een profiel gematched. Per gekozen niveau worden de eerste 50 beroepen die in rangorde staan meegenomen in de weging. Per profiel wordt van deze 50 beroepen geteld hoe vaak een beroep bij een profiel past. Afhankelijk van het gekozen beroepsniveau worden profielen op de volgende niveaus onderscheiden: Sectoren VMBO (op basis van de eerste 50 beroepen op middelbaar niveau) 1 = Economie 2 = Zorg en Welzijn 3 = Techniek 4 = Landbouw Profielen HAVO (op basis van de eerste 50 beroepen op hoger niveau) 1 = Economie en Maatschappij 2 = Cultuur en Maatschappij 3 = Natuur en Gezondheid 4 = Natuur en Techniek Profielen VWO (op basis van de eerste 50 beroepen op academisch niveau) 1 = Economie en Maatschappij 2 = Cultuur en Maatschappij 3 = Natuur en Gezondheid 4 = Natuur en Techniek Klik op profielkeuze in het linker paginamenu op de 'resultaatpagina van de beroepentest. pagina 34 van 65
5 Talenten en Competenties (TaCo's) De term TaCo is een samenvoeging van de begrippen 'talent' en 'competentie'. Onder een 'talent' wordt een begaafdheid of aangeboren aanleg verstaan. Een 'competentie' is meer een combinatie van kennis, vaardigheden en houdingen die aansluit bij de eisen die aan een taak of beroep gesteld worden. Vaak vormt een talent automatisch ook een competentie. Competenties kunnen echter gedurende de persoonlijke ontwikkeling door training en educatie aangeleerd of verbeterd worden. 5.1 Doel Het instrument TaCo's brengt de talenten en competenties van de cliënt in kaart en zet deze desgewenst af tegen de talenten en competenties die benodigd zijn voor de uitoefening van een beroep. Doelgroep: ongeschoold tot academisch Toepassingsgebied: persoonlijkheidsindicatie, werkwaardenindicatie, loopbaanoriëntatie, beroepenoriëntatie 5.2 Questionnaire Via een zeventig items tellende vragenlijst wordt op een driepuntschaal in kaart gebracht welke TaCo's al dan niet passen bij de cliënt. Schaal Uitleg 0 Dit talent/ deze competentie is niet op de cliënt van toepassing 1 Dit talent/ deze competentie is deels op de cliënt van toepassing 2 Dit talent/ deze competentie is op de cliënt van toepassing De items zijn gebaseerd op veel voorkomende talenten en competenties. Bij het invullen van de TaCo vragenlijst kan de cliënt voor iedere TaCo extra uitleg opvragen door een klik op de vraag. Hiermee wordt de TaCo in een pop-up met behulp van een toelichting en voorbeeldberoepen uitgelegd. Tijdsduur afname: gemiddeld 15 minuten. Geen tijdslimiet. pagina 35 van 65
5.3 Uitslagpagina De uitslagpagina sorteert de door de cliënt ingevulde waarden per TaCo. De best passende TaCo s worden in een blok op alfabetische volgorde bovenaan getoond. De minst passende TaCo s onderaan. Een klik op de TaCo naam in de uitslagpagina opent een pop-up waarin de TaCo met behulp van een toelichting en voorbeeldberoepen wordt uitgelegd. pagina 36 van 65
5.4 TaCo versus Beroep Voor ieder beroep uit het instrument 'Beroepentest' is door een team van beroepenkundigen per TaCo op eenzelfde driepuntschaal de beroepswaarde bepaald. Deze gemiddelde beroepswaarden kunnen per functie afwijken. Door een klik in het resultatenscherm van de Beroepentest op het icoontje TaCo' achter een beroep, kunnen de beroepswaarden voor het betreffende beroep worden opgevraagd. Standaard wordt in de tabel voor iedere TaCo het beroepsprofiel afgezet tegen het cliëntprofiel. De beroepswaarde wordt in de tabel weergegeven met een oranje rondje en de score van de cliënt (de persoonlijke waarde) wordt weergegeven met een zwart (kleiner) rondje. De persoonlijke waarden in de tabel kunnen in overleg met de cliënt live worden gewijzigd. Klik hiervoor op de plaats waar de betreffende persoonlijke waarde gewenst is (lichtgrijze rondje). Wijzigingen worden automatisch opgeslagen. Het is mogelijk de 'Persoonlijke waarden' voor een cliënt te verbergen in de 'Beroepswaardentabel' met een klik in de legenda op 'persoonlijke waarde'. De persoonlijke waarden worden dan alleen voor betreffende cliënt op alle niveaus verborgen. Deze instelling blijft bewaard tot dat de 'Persoonlijke waarden' weer zichtbaar worden gemaakt. Standaard worden de 'Persoonlijke waarden' getoond. pagina 37 van 65
6 OASE-Z Dit instrument is gebaseerd op het Big Five persoonlijkheidsmodel dat vijf karaktertrekken onderscheidt. De letters in de naam van het instrument vormen samen de beginletters van de vijf persoonlijkheidskenmerken waarop de theorie gebaseerd is: Openheid, Altruïsme, Stabiliteit, Extraversie en Zorgvuldigheid. 6.1 Doel De OASE-Z biedt een handvat voor een gesprek over persoonlijkheidskenmerken. 6.2 Opzet In de OASE-Z komen vijf persoonlijkheidskenmerken aan bod. O: Openheid A: Altruïsme S: Stabiliteit E: Extraversie Z: Zorgvuldigheid De uitslag wordt bepaald door de score te vergelijken met de uitslag van andere mensen. Alle kenmerken hebben invloed op de manier waarop mensen met elkaar omgaan of op elkaar reageren. Hoge, lage of gemiddelde scores op persoonlijkheidseigenschappen hebben voor- en nadelen afhankelijk van de situatie en afhankelijk van de mensen in de eigen omgeving. Met 120 stellingen krijgt de cliënt een globale uitslag op vijf persoonlijkheidskenmerken en dertig subcategorieën. De stellingen geven twee uitspraken weer waarbij een vijfpuntschaal de mogelijkheid biedt om aan te geven welke uitspraak het meest van toepassing is. 6.3 Methodische Verantwoording De OASE-Z is de Icares versie van de Big Five. De Big Five is gebaseerd op een onderzoek naar alle woorden die in woordenboeken te vinden zijn waarmee persoonlijkheidskenmerken van mensen worden aangeduid. Na een proces van samenvatting van dit grote aantal woorden tot een paar honderd kernbegrippen werden vragen gemaakt voor vragenlijsten. Bijvoorbeeld: Hoe slordig (is die persoon gewoonlijk)? Aan grote groepen mensen werden die vragenlijsten vervolgens voorgelegd met de vraag een hen goed bekende ander te beoordelen op al die kernbegrippen. Op de antwoorden werden statistische technieken losgelaten om te zien hoe deze antwoorden bleken samen te hangen in patronen of clusters van woordbetekenissen. Oorspronkelijk kwamen Amerikaanse onderzoekers uit op de vijf centrale persoonlijkheidsdimensies die nu onder de naam Big Five bekend geworden zijn. Volgende onderzoeken in andere (Westerse) talen, waaronder het Nederlands, bevestigden dit vijf-factoren model. Elk van deze vijf dimensies heeft een bereik van heel sterk naar heel zwak aanwezig. De vijf dimensies zijn dus de hoofdcategorieën van de woorden waarmee wij anderen beschrijven als wij kenmerken van hun persoonlijkheid onder woorden brengen. Per categorie zijn er 24 stellingen (per subcategorie 4 stellingen). De huidige normgroepen zijn in maart 2012 geformeerd op groep van 1741 testpersonen. pagina 38 van 65
Voorbeeld van vijf stellingen (tussen haakjes staat de categorie) Mijn gevoelens laat ik gemakkelijk zien Ik help anderen waar ik kan Ik ben gauw ergens bang voor Ik neem gemakkelijk de leiding op me Ik ben slordig 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Mijn gevoelens houd ik voor mezelf Iedereen moet voor zichzelf zorgen Ik ben nooit bang Ik neem liever niet zelf de leiding Ik ben ordelijk (O) (A) (S) (E) (Z) Het minimum per vraag is 1 en het maximum is 5 punten. Een antwoord in het midden levert 3 punten op. Statistische gegevens: N items alpha O: Openheid 24 0,7761 A: Altruïsme 24 0,7959 S: Stabiliteit 24 0,9108 E: Extraversie 24 0,8737 Z: Zorgvuldigheid 24 0,8383 Per categorie zijn er 6 subcategorieën en per subcategorie zijn er vier vragen. De hoogste score per categorie is 120 (6 x 4 x 5) en de laagste score 24 (alle items precies tegenovergesteld beantwoord 6x4x1). Ondergemiddeld Normgroep: Gemiddeld Bovengemiddeld 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1% 4% 7% 11% 17% 20% 17% 11% 7% 4% 1% Openheid 24-59 60-66 67-71 72-75 76-82 83-88 89-94 95-99 100-104 105-110 111-120 Altruïsme 24-57 58-67 68-72 73-77 78-82 83-87 88-92 93-96 97-101 102-107 108-120 Stabiliteit 24-33 34-44 45-51 52-56 57-63 64-70 71-76 77-83 84-91 92-103 104-120 Extraversie 24-47 48-59 60-68 69-74 75-80 81-87 88-93 94-99 100-104 105-110 111-120 Zorgvuldigheid 24-50 51-60 61-67 68-72 73-79 80-87 88-93 94-99 100-104 105-113 114-120 De resultaten van de cliënt worden periodiek berekend. Als nieuwe normgroepen worden doorgevoerd, zijn vanaf dat moment de resultaten afgezet tegen de nieuwe normen. De resultaten van de respondent worden vergeleken met de gehele groep. Per subcategorie zijn vier stellingen opgenomen. De normgroepen per subcategorie worden uitgedrukt in ondergemiddeld, gemiddeld en bovengemiddeld. pagina 39 van 65
Leeftijdsverdeling normgroep OASE-Z 6.4 Verdieping van de dimensies De vijf factoren zijn van een abstract en breed betekenisniveau en verschillende auteurs hebben ze verschillende namen gegeven, waardoor de onderlinge overeenstemming tussen de theorieën en de daarbij horende vragenlijsten soms niet altijd even duidelijk is. Bovendien klinken in veel van de gebruikte benamingen soms sterke sociale of morele wenselijkheden door die een goed begrip en acceptatie van de verschillen behoorlijk kan bemoeilijken. Hier zullen ze worden aangeduid in termen van een begrippenpaar, dat wil zeggen als een dimensie waarvan de uitersten aan weerskanten evenwaardig tegenover elkaar staan. 6.4.1 Openheid Openheid (vernieuwend) tegenover behoudend. Een factor waarvoor nog geen eenduidige term is gevonden en die onder verschillende namen bekend staat, zoals Openheid voor Ervaringen (de O-factor), Ontvankelijkheid en Intellectuele Autonomie. Mensen die hoog scoren op openheid staan open voor veranderingen, zijn nieuwsgierig, avontuurlijk en rijk aan fantasie. Ze conformeren zich niet graag en hebben belangstelling voor dingen die ongewoon en ongerijmd zijn. Vaak denken ze ook wat abstracter en creatiever en zijn ze gevoelig voor subjectieve ervaringen en belevingen. Mensen die meer aan de behoudende kant scoren zijn nuchter en praktisch. Zij zullen alles graag bij het oude en vertrouwde willen houden, kijken op een objectieve en logische manier naar problemen en zullen de zaken op en realistische, conventionele manier benaderen, uitgaande van een beproefd recept. Ze gaan graag op zeker en zijn sterk in het beheren en onderhouden van lopende zaken. Ook in het Engels zijn er verschillende benamingen voor deze dimensie, zoals Openness to Experience en Intelligence als het gaat om de vernieuwende kant tot, omgekeerd Tough Mindedness als het gaat om de behoudende kant. Subcategorieën voor de categorie Openheid Fantasierijk: De mate waarin met verbeeldingskracht nieuwe gedachten of ideeën ontstaan. Kunstminnend: De mate waarin kunst een rol in het eigen leven speelt. Sensitief: De mate waarin het gevoel een rol speelt en de gevoelens getoond worden. Veranderingsgezind: De mate waarin veranderingen worden nagestreefd. pagina 40 van 65
Ideeënrijk: De mate waarin intellectuele uitdaging gecombineerd wordt met een brede belangstelling. Respectvol: De mate waarin respect wordt opgebracht voor anderen. 6.4.2 Altruïsme Altruïsme (meegaand) tegenover dominant. Ook deze factor wordt op verschillende manieren omschreven, zoals Focus op de Ander tegenover Focus op Zichzelf, Afhankelijk tegenover Onafhankelijk en Vriendelijk (of zelfs: Altruïstisch, de A-factor) tegenover Vijandig of Wantrouwend. De factor laat zien hoe iemand geneigd is zijn omgeving te beïnvloeden, dan wel zich aan te passen aan de beïnvloeding door anderen. Dominante mensen komen goed voor zichzelf op en zijn competitief van aard. Zij némen ruimte. Zij houden ervan om de leiding te nemen, om greep te hebben op de situatie en om invloed uit te oefenen op de gebeurtenissen. Hun optreden is zelfverzekerd, dwingend en kan als overheersend of brutaal worden ervaren. Meegaande mensen zijn coöperatief, bescheiden en behulpzaam en geneigd tot samenwerken. Zij geven ruimte. Ze kunnen zich goed in een ander verplaatsen en zijn geneigd anderen te nemen zoals ze zijn. Een hoge score op altruïsme heeft het risico de eigen mening te weinig te uiten en onvoldoende voor zichzelf op te komen en zij zullen ook niet gauw het voortouw nemen om verandering in de situatie aan te brengen. In het Engels heet deze factor Independance (aan de dominante kant) en Agreeableness (aan de meegaande kant) Subcategorieën voor de categorie Altruïsme Vertrouwend: De mate waarin er geloof is in de toekomst en anderen vertrouwen geschonken wordt. Oprecht: De mate waarin contacten direct en zonder omwegen onderhouden worden. Zorgzaam: De mate waarin rekening gehouden wordt met de behoeften en belangen van anderen. Inschikkelijk: De mate waarin conflicten worden vermeden en meningsverschillen worden voorkomen. Bescheiden: De mate waarin erkenning voor de eigen persoon en prestaties gevraagd wordt. Medeleven: De mate waarin het welzijn van anderen centraal staat. 6.4.3 Stabiliteit Stabiliteit (rust) tegenover onrust. Deze factor drukt uit wat mensen laten zien in emotionele of stressvolle situaties. Rustige mensen zijn emotioneel stabiel en moeilijk uit balans te brengen. Gewoonlijk hebben ze een gelijkmatig humeur, zijn ze kalm en ontspannen en benaderen ze stresssituaties op een rustige en rustgevende manier. Ze lijken, uiterlijk gezien, nauwelijks problemen te kennen en dit kan zelfs leiden tot een zorgeloze, trage en bedaarde instelling. Onrustige mensen zijn rusteloos, snel uitgedaagd en gefrustreerd, prikkelbaar van aard en kunnen heftig reageren op emotionele omstandigheden. In positieve zin kan dit leiden tot een gedreven en bewogen, gepassioneerde manier van leven, maar als de bezorgdheid en de angst om fouten te maken gaan domineren, kan een lage score op stabiliteit ook leiden tot het gevoel niet opgewassen te zijn tegen de pagina 41 van 65
levensomstandigheden. In Amerikaanse en sommige Nederlandse beschrijvingen wordt deze dimensie wel als de N- of Neuroticisme-schaal aangeduid omdat hoog op onrust scorende personen een verhoogd risico hebben op bepaalde angststoornissen en depressies. In het Engels wordt deze dimensie Emotional Stability, of omgekeerd: Anxiety genoemd Subcategorieën voor de categorie Stabiliteit Onbevreesd: De mate waarin zelfvertrouwen en lef bepalend zijn in het gedrag (tegenover angst en bezorgdheid). Gelijkmatig: De mate waarin gelijkmatig op het gedrag van anderen gereageerd wordt (tegenover het laten leiden door ergernissen). Optimisme: De mate waarin er vertrouwen in zichzelf en in de toekomst aanwezig is (tegenover neerslachtig en somber zijn). Zelfzeker: De mate waarin zelfvertrouwen en gevoel voor eigenwaarde bepalend zijn (tegenover onzekerheid en schaamte). Weloverwogen: De mate waarin keuzes doordacht gemaakt worden (tegenover impulsiviteit). Onkwetsbaar: De mate waarin evenwichtigheid en gevoel voor eigenwaarde bepalend zijn (tegenover labiliteit en hulpeloosheid). 6.4.4 Extraversie Extraversie staat tegenover introversie. Een klassiek begrippenpaar dat midden vorige eeuw door de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung een leerling van Sigmund Freud - is ontwikkeld, die er een naar binnen dan wel naar buiten gerichte energie, aandacht en oriëntatie mee aanduidde. Extraverte mensen zijn opgewekt, emotioneel betrokken bij anderen en zoeken graag het gezelschap. Doorgaans zijn ze levendig, spraakzaam en spontaan en werken ze graag in een teamverband. Introverte mensen zijn afstandelijk en gereserveerd en gaan graag hun eigen weg. Zij hebben de neiging om drukte en gezelligheid te mijden en kunnen goed alleen zijn. Inmiddels is ook wel duidelijk dat deze extraverte of introverte geneigdheid met biologische en genetische factoren samenhangt. Zo hebben extraverte mensen een lager arousal niveau wat wil zeggen dat zij meer prikkels nodig hebben om zich prettig en productief te voelen. Zij zullen dus ook voortdurend naar deze prikkels op zoek gaan, terwijl introverte mensen zich veel beter thuis voelen in een relatief prikkelschaarse omgeving. In het Engels wordt deze dimensie Extraversion of Extroversion genoemd. Subcategorieën voor de categorie Extraversie Hartelijk: De mate waarin er warm en prettig met anderen omgegaan wordt. Sociabel: De mate waarin het gezelschap van anderen gezocht wordt. Dominant: De mate waarin de leiding of de voortrekkersrol genomen wordt. Energiek: De mate waarin werklust en werktempo getoond worden. Avontuurlijk: De mate waarin afwisseling en opwinding gezocht worden. Vrolijk: De mate waarin een goed humeur en opgewektheid aanwezig zijn. pagina 42 van 65
6.4.5 Zorgvuldigheid Zorgvuldig (ordelijk) tegenover wanordelijk. Deze factor, die ook wel de Zelfcontrole-, de C- of Consciëntieusheid-factor wordt genoemd, geeft informatie over hoe iemand zichzelf en zijn omgeving onder controle heeft en wil hebben. Mensen die hoog op Ordelijk scoren zijn gedisciplineerd en werken planmatig. Zij houden ervan om duidelijke regels op te stellen, afspraken te maken, en zich (en anderen) daaraan te houden. Zij gelden als betrouwbaar, zorgvuldig en georganiseerd en zullen je niet gauw voor verrassingen stellen. Extreme scoorders vinden het moeilijk met onverwachte gebeurtenissen om te gaan en kunnen dan star en moraliserend zijn. Mensen die laag op zorgvuldig scoren zijn flexibel en minder geneigd zich aan externe regels te houden. Niet uit een gebrek aan normen of waarden, maar omdat ze graag improviseren en liever vertrouwen op hun eigen tegenwoordigheid van geest. Ze verdragen wanorde goed en maken zich meestal niet zo druk over details, wat wel als nonchalant en slordig kan overkomen. In het Engels heet deze factor Conscientiousness. Subcategorieën voor de categorie Zorgvuldigheid Doelmatig: De mate waarin doelen centraal staan en gerealiseerd worden. Ordelijk: De mate waarin orde en systematisch handelen aanwezig is. Betrouwbaar: De mate waarin afspraken en regels nagekomen worden. Ambitieus: De mate waarin gedrevenheid centraal staat en de wens leeft doelen in het leven te bereiken. Zelfdiscipline: De mate waarin de te verrichten werkzaamheden uit zichzelf en op tijd uitgevoerd worden. Bedachtzaam: De mate waarin beslissingen weloverwogen genomen worden. 6.5 Uitslagpagina De uitslagpagina toont een tabel waarin overzichtelijk is aangegeven hoe hoog gescoord is op de vijf onderdelen, door middel van een zwart blokje. Onder de tabel staat per categorie uitgelegd wat de betekenis is van de categorieën en welke subkenmerken daartoe behoren. Door te klikken op één van de vijf termen wordt een pagina geopend, waarin dieper in wordt gegaan op de betekenis, achtergronden en subkenmerken van de gekozen categorie. pagina 43 van 65
Door te klikken op één van de dimensies op de uitslagpagina, krijgt u een dieper inzicht in de subitems die toebehoren aan de geselecteerde dimensie. Op de pagina ziet u hoe de cliënt scoort op de diverse subitems. Ook is per subitem een korte beschrijving toegevoegd, zodat de uitslag op een juiste manier geduid kan worden. pagina 44 van 65
Door te klikken op één van de subitems op bovenstaande pagina, krijgt u inzichtelijk welke stellingen corresponderen met het geselecteerde subitem. Daarnaast wordt op deze pagina aangeduid hoe de cliënt heeft geantwoord op de bijbehorende stellingen. pagina 45 van 65
7 CAPAZ Werk CAPAZ werk meet de werkhouding via 78 uitspraken op de volgende vijf aspecten: Concentratie De schaal 'concentratie' geeft aan in welke mate het individu zich kan concentreren op het werk. Een hoge score betekent dat het individu taken niet of nauwelijks uitstelt en niet snel afgeleid is. Aanpak werk De schaal 'Aanpak werk' geeft de manier van werken weer. Een hoge score betekent dat het individu efficiënt werkt, een planning hanteert, van fouten leert en zorgt voor goede randvoorwaarden om te werken. Prestatiemotivatie De schaal 'Prestatiemotivatie' meet de mate waarin het individu zich in wil zetten om goede prestaties te behalen. Een hoge score duidt op een hoog ambitieniveau en daaraan gerelateerde prestatiedrang. Angst om te falen De schaal 'Angst om te falen' meet de mate waarin het individu last heeft van faalangst. Een hoge score betekent een hoge negatieve faalangst. Ten gevolge van deze faalangst kan een individu onder het eigen niveau scoren. Zelfvertrouwen De schaal 'Zelfvertrouwen' meet de mate waarin het individu vertrouwen heeft in eigen functioneren. Een hoge score betekent dat het individu gelooft in eigen kunnen en onder moeilijke omstandigheden kan functioneren. pagina 46 van 65