R A A D S V O O R S T E L E N O N T W E R P B E S L U I T Registratienummer raad 1402994 Datum: Portefeuillehouder: 12 december 2017 Hans Krieger Domein / Team: RUID / BEVR Behandeld door: J Meijerink/AMJ Bolks Onderwerp: Visie op mobiliteit Purmerend 2040 Samenvatting: Er is een dringende woningbehoefte in Purmerend en de verkeersdruk neemt merkbaar toe. Tegelijkertijd zien we de opkomst van de elektrische fiets en is met name het busvervoer van en naar Purmerend goed ontwikkeld. Voor inwoners, ondernemers en diverse organisaties is het van belang dat de bereikbaarheid goed is, maar dat er ook keuzes zijn om zelf uit te kunnen maken hoe je wanneer en waar kunt komen. Hoe houden we de stad bereikbaar en de mobiliteitskeuze voor haar inwoners en ondernemers goed in balans? Op 20 april 2017 heeft de gemeenteraad ingestemd met het uitwerken van het programma Purmerend 2040. Dit heeft geresulteerd in de Startnotitie Ruimte voor Purmerend. In deze notitie wordt aan de hand van een drietal stappen (zogeheten verstedelijkingsagenda) aangegeven hoe de gemeente de woningbehoefte wil faciliteren. Een visie op verkeer was er nog niet, terwijl er vanwege de verstedelijking en de toenemende mobiliteit wel keuzes moeten worden gemaakt. En daarom is deze visie opgesteld. De Visie op mobiliteit is een dynamisch plan dat geeft aan de hand van de verstedelijkingsagenda een brede visie op verkeer geeft met de blik op de toekomst. De visie en legt tegelijkertijd concrete maatregelen voor om de mobiliteit en de kwaliteit van leven en de stad te bevorderen. Aan de raad wordt voorgesteld de Visie op mobiliteit Purmerend 2040 vast te stellen en het college de opdracht te geven de hierin voorgestelde maatregelen in gang te zetten.
Purmerend, 12 december 2017 Aan de gemeenteraad van Purmerend, Inleiding en probleemstelling: Er is een grote behoefte aan mobiliteit en de inwoners van Purmerend hebben hier ook een mening over, zo bleek in het recente Stadsgesprek over mobiliteit. Voor werkenden, maar ook jongeren en ouderen is mobiliteit van belang om op de plaatsen te komen waar ze willen zijn. Mobiliteit en goede bereikbaarheid zijn ook van groot belang voor het succesvol zijn van ondernemingen en de binnenstad. Hoe houden we beide zo goed mogelijk? Op 20 april 2017 heeft de gemeenteraad een voorbereidingskrediet (registratienummer 1347287) ter beschikking gesteld aan de start en begeleiding van het programma Purmerend 2040. Dit heeft o.a. geresulteerd in de Startnotitie Ruimte voor Purmerend die op 12 februari 2017 ter meningsvorming aan de commissie Stedelijke Ontwikkeling en Beheer is voorgelegd. In deze notitie wordt aan de hand van een verstedelijkingsagenda in een drietal stappen in kaart gebracht hoe aan de woningbehoefte kan worden voldaan. Deze verstedelijkingsagenda is in lijn met de ladder van duurzame verstedelijking 1 die uitgaat van o.a. verdichting vanuit het stadshart in de richting van de stadsrand. De drie stappen van de Purmerendse verstedelijkingsagenda zijn: 1) projecten in uitvoering 2) bestaande stad intensiveren en randen verstedelijken en 3) nieuwe uitleglocaties zoeken. Deze verstedelijkingsagenda heeft logischerwijs gevolgen voor de mobiliteit. Dit vereist het nemen van keuzes, proactief beleid en actie. De Visie op mobiliteit geeft hier een antwoord op. In de Visie op mobiliteit staat de vraag centraal hoe de gemeente Purmerend wil omgaan met het mobiliteitsvraagstuk dat zich aandient in aanloop naar Purmerend 2040. Concreet bespreekt de nota aan de hand van de drie stappen van de verstedelijkingsagenda de mobiliteitsopgave van Purmerend voor 2040. Hierbij is rekening gehouden met de huidige situatie (hoofdstuk 2) en de (technologische) ontwikkelingen op het vlak van mobiliteit (hoofdstuk 3). Mede doordat de technologie binnen mobiliteit zich razendsnel ontwikkelt, is de Visie niet een statisch maar dynamisch document. De Visie zal dan ook regelmatig richting 2040 worden bijgesteld. Oplossingsrichtingen: Purmerend heeft een grote woningbehoefte. In de Startnotitie Ruimte voor Purmerend wordt aan de hand van drie stappen (zogeheten verstedelijkingsagenda) aangeven hoe de gemeente deze woningbehoefte wil faciliteren. In de Visie op mobiliteit wordt de mobiliteitsopgave per stap van de verstedelijkingsagenda omschreven (zie hoofdstuk 4). Stap 2 bestaande stad intensiveren en randen verstedelijken zijn hierbij uit elkaar gehaald omdat deze verschillende mobiliteitsopgaven hebben. Dit resulteert in stap 2a bestaande stad en 2b randen verstedelijken. Hieronder worden de verstedelijkingsstappen en de bijbehorende mobiliteitsopgaven in het kort toegelicht: Verstedelijkingsstap 1: Projecten in uitvoering In deze stap zet de gemeente in op projecten die reeds in uitvoering zijn zoals Kop West. Deze projecten lopen al en worden afgemaakt. De mobiliteitsopgaven die deze projecten hebben, zijn in grote lijnen vastgelegd in de desbetreffende bestemmingsplannen. Hierin wordt gemotiveerd dat een project voldoet aan de verkeerskundige aspecten zoals de verkeersgeneratie waarbij de vraag relevant is 1 De ladder voor duurzame verstedelijking is een bepaling in het Besluit ruimtelijke ordening waarin voorwaarden zijn opgenomen voor het mogelijk maken van stedelijke ontwikkeling. blz. 2 van 6
hoeveel verkeer het project genereert en of het onderliggende wegennet dit verkeersaanbod kan afwikkelen. En wordt gemotiveerd hoeveel parkeerplaatsen het project behoeft (parkeernormen) en hoe deze parkeerbehoefte wordt gefaciliteerd. Verstedelijkingsstap 2a: Bestaande stad intensiveren Deze stap biedt voor wat betreft mobiliteit de grootste opgave. Voorbeelden van projecten die hieronder vallen zijn: ontwikkeling PostNL locatie, Brantjesoever etc. Al deze projecten worden gerealiseerd in of rondom het centrum van Purmerend waar de ruimte schaars is. Verstedelijken betekent meer mensen, meer mobiliteit en dit op een locatie waar de ruimte schaars is. Om die reden dient een beleidskeuze gemaakt te worden. In dat kader zijn twee richtingen mogelijk. Zo kan de bestaande stad geïntensiveerd worden op basis van het huidige beleid dat een optimaal autobereikbare binnenstad aanhoudt. Of op basis van het uitgangspunt dat de binnenstad meer autoluw moet worden. Hieronder de twee beleidsscenario s nader toegelicht. Scenario: AutoberijdbareAutobereikbare binnenstad Onder dit beleidsscenario kunnen de inwoners nog steeds met de fiets of bus naar de binnenstad maar is een goede autobereikbaarheid het meest belangrijk. Gezien de schaarse ruimte in de binnenstad kan niet én langzaam én snel verkeer gefaciliteerd worden. Meer woningen in de binnenstad betekent meer voertuigen en verkeersbewegingen. Het zal eenvoudigweg drukker worden in de binnenstad. Om het autoverkeer in goede banen te leiden, opstoppingen tegen te gaan en om de toenemende parkeerbehoefte te faciliteren, zullen er maatregelen getroffen moeten worden. Zo dienen de verkeerslichten verder geoptimaliseerd te worden. Dat betekent dat de ruimte die gevonden wordt in het optimaliseren van de verkeerslichten grotendeels toegewezen wordt aan het autoverkeer en dus minder aan de fietsers en de voetgangers. Ook is meer wegcapaciteit nodig in de vorm van extra opstelstroken bij de verkeerslichten en extra rijstroken om het verkeer beter te laten doorstromen. Verder moeten bij nieuwe ontwikkelingen voldoende parkeerplaatsen aangelegd worden voor de toekomstige bewoners. Gezien de schaarse ruimte in het binnenstedelijk gebied zullen deze dan veelal ondergronds aangelegd moeten worden. Dergelijke parkeeroplossingen zijn erg kostbaar maar worden grotendeels doorberekend in de koop- en huurprijs van de koop- en huurwoning. Hieronder in het kort de voordelen van dit scenario en de consequenties (zie hoofdstuk 4). Voordeel Verbetering doorstroming autoverkeer door extra wegcapaciteit. Verbetering doorstroming autoverkeer door optimaliseren instelling verkeerslichten. Voldoende parkeergelegenheid toekomstige bewoners binnenstad. Consequentie Minder ruimte beschikbaar voor groen, fiets- en voetpaden. Afname leefkwaliteit (geluidsoverlast, fijnstof en verkeersveiligheid). Verslechtering doorstroming fiets- en voetgangers (langere wachttijden). Minder woningen door dure parkeeropgave. Duurdere huur- en koopwoningen door doorberekening aanleg parkeerplaatsen. Scenario: BereikbareMeer autoluwe binnenstad Het alternatief is dat de doorgaande auto en met name de doorgaande auto in de binnenstad minder belangrijk wordt. Onder dit scenario is de binnenstad nog steeds goed bereikbaar, maar is ruimte voor de auto minder belangrijk. Er zijn immers genoeg andere en milieuvriendelijkere alternatieven. Zoals de fiets, de bus óf deelauto. Er is nog wel bestemmingsverkeer, voor wie echt in of rond het centrum wil blz. 3 van 6
zijn, woont of werkt, maar het doorgaande verkeer wordt een andere route geboden die ook nog sneller is. De straat krijgt meer ruimte voor groen, verblijven, fiets- en voetpaden. Voor iedereen die naar het centrum wil, zijn de fietsfaciliteiten goed. De verkeerslichten springen voor hen op groen en er zijn veel goede parkeervoorzieningen voor de fiets. Voor de automobilisten zijn garages beschikbaar aan de randen van het centrum. Een meer autoluwe bereikbare binnenstad betekent minder parkeerplaatsen in het stadshart en smallere wegprofielen. Zo verbetert de leefbaarheid, maar wordt het eerst drukker. Het biedt de stad kansen om door te groeien naar een groen centrum waar mensen met plezier wonen, winkelen en verblijven. Maatregelen die hier o.a. uit voortvloeien hebben tot doel de bewoners te verleiden alternatieve meer duurzame vervoersmiddelen te gebruiken (optimaliseren fietspaden, ov-verbindingen, aanleg oplaadpunten, beschikbaarheid deelauto s, elektrische auto s). Verder kunnen bij ontwikkelingen passende parkeeroplossingen (deelauto s, nulvergunningenregeling etc.) worden toegepast zodat er meer ruimte beschikbaar komt voor woningen, groen en fiets- en voetpaden. In het kort hieronder de voordelen van dit scenario en de consequenties (zie hoofdstuk 4): Voordeel Ruimte voor groen, fiets- en voetpaden (verbetering leefomgeving, doorstroming fietser). Meer woningen door lagere parkeereis. Consequentie Smallere wegprofielen en instelling VRI (prioriteit fiets en OV) leidt tot langere wachttijden automobilist. Minder parkeerplaatsen in stadshart leidt tot langere loopafstanden automobilist. Niet alle (toekomstige) bewoners van de binnenstad komen in aanmerking voor een parkeervergunning. Deze bewoners worden aangespoord meer gebruik te maken van alternatieve vervoersmiddelen zoals ov, fiets en deelauto. Uitgangspunt autoluwe bereikbare binnenstad Zoals aangegeven vinden er in de binnenstad allerlei woningbouwontwikkelingen plaats. Maar de auto hierbij optimaal faciliteren heeft consequenties voor dit gebied. De gevolgen (minder woningen door dure parkeeropgave, ruimte voor infrastructuur in plaats van groen, verslechtering luchtkwaliteit) zijn tegenstrijdig met de doelstelling van Purmerend 2040 (meer woningen, verbeteren leefomgeving etc.). Daarom wordt geadviseerd voor het centrum van Purmerend een meer autoluw beleid aan te houden. Een meer autoluwe binnenstad Dit betekent niet dat de binnenstad autovrij wordt gemaakt maar dat in de Visie op mobiliteit het uitgangspunt is aangehouden dat de auto in het centrum niet de prioriteit heeft. In hoofdstuk 5 van de Visie treft u in dat kader alle voorgestelde maatregelen. Verstedelijkingsstap 2b: Randen verstedelijken In tegenstelling tot het beleidsuitgangspunt bij de verstedelijkingsopgave om de bestaande stad te intensiveren wordt bij het voorstel om de randen te verstedelijken het uitgangspunt van een goede autobereikbaarheid aangehouden. De verwachting is immers dat er bij perifere woningbouw een grotere individuele mobiliteitsvraag is. In lijn hiermee wordt dan ook voorgesteld om nader onderzoek te doen naar de mogelijkheid van een nieuwe verbindingsweg aan de oostzijde van Purmerend. Ook wordt voorgesteld de instelling van de verkeerslichten te optimaliseren. Ten aanzien blz. 4 van 6
van parkeren worden de reguliere parkeernormen aangehouden. Wel worden duurzame initiatieven gestimuleerd (deelauto s en elektrische auto s). Verstedelijkingsstap 3: Nieuwe uitleglocaties Als laatste scenario van de verstedelijkingsagenda wordt voorgesteld om op zoek te gaan naar nieuwe uitleglocaties. Deze locaties zijn nog niet vastgesteld. Vanuit het oogpunt van mobiliteit (reeds aanwezige infra e.d.) biedt de westkant de meeste kans. Indien de oostkant verder wordt ontwikkeld, vereist dit wel een nieuwe oostelijke verbindingsweg, mogelijk in combinatie met een zuidelijke randweg. Bovengenoemde verstedelijkingsstappen met bijbehorende mobiliteitsopgaven worden uitvoerig behandeld in hoofdstuk 4 van de Visie. In hoofdstuk 5 wordt per verstedelijkingsstap het beleidsuitgangspunt ten aanzien van mobiliteit en de bijbehorende maatregelen opgesomd. Na vaststelling van de Visie door de raad zullen deze maatregelen in nauw overleg met de betrokken partijen (bewoners, Vervoerregio etc.) in gang worden gezet. Meetbare doelstellingen: Onderhavige nota betreft een visie die opdracht geeft tot het in gang zetten of nader onderzoeken van verschillende maatregelen (zie hoofdstuk 5) waarvan het effect meetbaar is. Financiële consequenties: De onderzoeken kunnen in 2018 worden gestart binnen het beschikbare verkeersbudget. Aanvullende acties zullen met dekkingsvoorstel aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Communicatie: In navolging op het stadsgesprek van 2 oktober jl. zullen inwoners, ondernemers en raad van Purmerend betrokken blijven bij de in de visie opgenomen fasering en beslispunten. Monitoring/evaluatie: De actiepunten uit hoofdstuk 5 worden opgepakt en de voortgang ervan gemonitord. Voorstel: 1. De Visie op mobiliteit Purmerend 2040 vast te stellen met inachtneming van het beleidsuitgangspunt voor een meer autoluwe bereikbare binnenstad. 2. Het college opdracht te geven de maatregelen zoals genoemd in hoofdstuk 5 van de Visie op mobiliteit Purmerend 2040 verder uit te werken en de raad hierover voorstellen te doen. Burgemeester en wethouders van Purmerend, de secretaris de burgemeester, Bijlage: Visie op mobiliteit Purmerend 2040 blz. 5 van 6
De raad van de gemeente Purmerend, gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 12 december 2017, B E S L U I T: 1. De Visie op mobiliteit Purmerend 2040 vast te stellen met inachtneming van het beleidsuitgangspunt voor een meer autoluwe bereikbare binnenstad. 2. Het college opdracht te geven de maatregelen zoals genoemd in hoofdstuk 5 van de Visie op mobiliteit Purmerend 2040 verder uit te werken en de raad hierover voorstellen te doen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering d.d. 25 januari 22 februari 2018 de griffier, de voorzitter, blz. 6 van 6