Wie ben je? Welke functie heb je? Verwachtingen vorming?
Kennis van verschillende vormen van besluitvorming Inzicht krijgen in het beslissingsproces De verschillende stappen van SDM kunnen toepassen Communicatievaardigheden oefenen
Noteer welke beslissingen jij vandaag of onlangs genomen hebt. Wat gaan we eten? Welke kledij? Wat doen we op zondag?... 4
Hoe kwam je tot de beslissing? Wat valt er op? Waren dat beslissingen die louter invloed hadden op jezelf? Of ook op anderen? 5
Autonome beslissingen Ondersteunde autonome beslissingen Gezamenlijke beslissingen Gedelegeerde beslissingen Overgenomen beslissingen Pseudo-autonome beslissingen Geen betrokkenheid bij beslissingen 7
Beslissingen over dagelijkse activiteiten Volledig zelfstandig Smeybe, et al. 2012 8
Beslissingen over dagelijkse activiteiten Voldoende informatie geven Nagaan of alles begrepen werd Aantal opties beperkt houden Visuele ondersteuning 9
Steeds in afhankelijkheid van anderen Ondersteuning bieden Gebrek vertrouwen in eigen beslissingen Besluiteloosheid Intensieve begeleiding > redeneren Informatie bieden Opties bieden Respons afwachten Smeybe, et al. 2012 10
Actieve beslissing om anderen te laten beslissen Geen passieve aanvaarding Geen niet-betrokkenheid Vertrouwenspersoon Vergt ziekte-inzicht Smeybe, et al. 2012 11
Geen keuze om de andere te laten beslissen De andere neemt over Houdt mogelijk rekening met voorkeuren Baseert zich op observaties 12
Eerder impliciete beslissingen Gebrek aan dialoog, informatie en afweging van opties Uitgaan van de waarden van de persoon met dementie Onjuiste vooronderstellingen Risico: Voorkeuren van anderen krijgen bovenhand Smeybe, et al. 2012 13
Niet langer de vaardigheden om beslissingen te nemen? Geen mogelijkheid bieden tot beslissingen nemen Geen keuzemogelijkheden Smeybe, et al. 2012 14
Plaats uw beslissingen bij de beslissingsvormen 15
16
https://www.windesheim.nl/onderzoek/onderzoeksthemas/gez ondheid-en-welzijn/innoveren-metouderen/onderzoeksprojecten/shared-decision-making-inzorgnetwerken--van-ouderen-met-dementie/ 17
Intentiefase Kwestiefase Optiefase Voor- en nadelenfase Beslisfase Voorkeurenfase Uitvoeringsfase Evaluatiefase
Positieve houding Vragen worden zorgvuldig beantwoord Persoon kan zich openlijk uiten Persoon proberen begrijpen vooraleer er een oplossing geboden wordt
Aanmoedigen om vragen te stellen Aandacht vestigen op dagelijkse activiteiten als iets waarover een beslissing moet genomen worden Zorgen of angsten nagaan m.b.t. dagelijkse activiteiten Opsomming van keuzemogelijkheden (incl. niets doen) Voor- en nadelen bespreken Aangeven dat het noodzakelijk is om een beslissing te nemen Aangeven dat het mogelijk is om op de beslissing terug te komen
Intentiefase Kwestiefase Optiefase Voor- en nadelenfase Voorkeurenfase Beslisfase Uitvoeringsfase Evaluatie -fase Nodig persoon uit om te participeren (bvb. om problemen te verkennen) Laat personen weten dat hij keuzemogelijkheden heeft dat zijn doelen en bezorgdheden een belangrijk deel uitmaken van de besluitvorming Er een beslissing moet genomen worden en dat zijn mening belangrijk is Zorg voor empathie en vertrouwen Continue opdracht! Benadruk dat de keuze zal gebaseerd zijn op wat belangrijk is voor de persoon
Intentiefase Kwestiefase Optiefase Voor- en nadelenfase Voorkeurenfase Beslisfase Uitvoeringsfase Evaluatie -fase Verken de problemen, zorgen en prioriteiten Bekom een eenduidige visie op het probleem en het doel Wat is er aan de hand? Vertel me over Ik begrijp dat je het meest geïnteresseerd bent in klopt dit? Welke bezorgdheden heb je?
Intentiefase Kwestiefase Optiefase Voor- en nadelenfase Voorkeurenfase Beslisfase Uitvoeringsfase Evaluatie -fase Deel informatie Nodig de persoon uit om te vertellen welke informatie hij heeft Is de informatie volledig en correct? Benoem de opties, leg ze uit en help de persoon om de opties verder te verkennen Geef de opties op een neutrale manier weer (implicit normativity = valkuil) Niets doen is ook een optie (= watchful waiting) Anticipeer op mogelijke niet gestelde vragen Wat weet de persoon over de opties?
Intentiefase Kwestiefase Optiefase Voor- en nadelenfase Voorkeurenfase Beslisfase Uitvoeringsfase Evaluatie -fase Geef informatie over de voordelen, nadelen en risico s Geef informatie over alle opties Bespreek ook de gevolgen van de optie om niets te doen Gebruik evidence based informatie Geef ook aan wat er niet gekend is over de opties Laat ons even de voor- en nadelen overlopen van de verschillende mogelijkheden Gebruik eventueel visuele hulpmiddelen (decision aid tools) bvb. Talking mats
Intentiefase Kwestiefase Optiefase Voor- en nadelenfase Voorkeurenfase Beslisfase Uitvoeringsfase Evaluatie -fase Ga de waarden en voorkeuren van de personen na Moedig de persoon aan om te spreken over wat belangrijk is voor hem/haar Ga opvattingen van de persoon na en stuur bij indien nodig Begeleid de persoon bij het evalueren van de opties gebaseerd op hun doelen en bekommernissen Heeft de persoon alles begrepen? Wat is voor de persoon belangrijk? Waar maakt hij zich zorgen over? Kan je de opties nog eens herhalen? Welke optie heeft uw voorkeur? Wat is belangrijk voor u bij deze optie? Over welke nadelen maak je je zorgen?
Intentiefase Kwestiefase Optiefase Voor- en nadelenfase Voorkeurenfase Beslisfase Uitvoeringsfase Evaluatie -fase Bespreek de wens van de persoon om de beslissing te maken en de manier waarop Wil de persoon zelf beslissen? Indien niet, weet de zorgverlener op welke manier de persoon denkt over de opties? Wie heeft welke rollen en verantwoordelijkheden? Is de persoon klaar om de beslissing te nemen? Geef de persoon nog tijd als hij dit nodig heeft (bvb. om dit te bespreken met familie) Vat alle informatie samen en maak de beslissing Bevestig de beslissing Registreer: beslissing, actieplan, rollen en verantwoordelijkheden Bespreek op welke manier de beslissing zal opgevolgd worden
Intentiefase Kwestiefase Optiefase Voor- en nadelenfase Voorkeurenfase Beslisfase Uitvoeringsfase Evaluatie -fase Begeleid de persoon tijdens de uitvoering van de beslissing Leg de volgende stappen uit Heeft de persoon de volgende stappen begrepen? Welke uitdagingen zijn er bij het uitvoeren van de beslissing?
Intentiefase Kwestiefase Optiefase Voor- en nadelenfase Voorkeurenfase Beslisfase Uitvoeringsfase Evaluatie -fase Evalueer de beslissing Is de beslissing uitgevoerd? Wat werkte? Wat niet? Moet er een andere beslissing genomen worden? Herinner de persoon er aan dat beslissingen kunnen herbekeken of veranderd worden
Ga per 3 zitten 1 observator (gebruik stappenplan) 1 zorgverlener 1 persoon met dementie Kies een situatie en voer het gesprek Nabespreking 29
Als hulpverlener zie je op de planning dat bewoner X morgenvoormiddag een relaxatiebad kan krijgen, begeleid door jou. Hoe pak je dat aan? Welke besluitvorming is er? Hoe verloopt dit? 30
Bewoner X heeft nieuwe kledij nodig. Als zorgverlener denk je dat het mogelijk is om naar de markt te gaan en de bewoner daar een nieuw kleed te laten kiezen. Hoe pak je dat aan? Welke besluitvorming is er? Hoe verloopt dit? 31
Toepassen van stappenplan Communicatievalkuilen? Aandachtspunten? 32
Sterktes en uitdagingen Wat doe je hier morgen mee?
patricia.devriendt@arteveldehs.be valerie.desmet@arteveldehs.be ruben.vanbosseghem@arteveldehs.be elise.cornelis@arteveldehs.be Vormingsreeks van de BAM volgen? arteveldehogeschool.be/ahsgezondheidszorg/ergotherapie/kronkels ODC Zorginnovatie arteveldehogeschool.be/zorginnovatie @rubenvanbo 35