Paarden- en mensen-astma: meer overeenkomsten dan verschillen Cornélie M. Westermann 13 September 2018
Introductie Wie ben ik?
Inhoud Introductie algemeen Introductie paardenastma Overeenkomsten en verschillen anatomie/fysiologie Overeenkomsten en verschillen pathofysiologie/oorzaken/symptomen Overeenkomsten en verschillen diagnostiek Overeenkomsten en verschillen therapie Overeenkomsten en verschillen management
Introductie UKP Universiteitskliniek Paard: academisch paardenziekenhuis (dierenarts in land ~ huisarts, wij zijn UDMCU ) Ook opleidingsinstituut voor diergeneeskunde studenten (225/jr BaMa/6 jr) en voor specialisten (4 jr) Specialismen paard: -Heelkunde (chirurgie, orthopedie) -Voortplanting -Inwendige Ziekten -Anesthesie
Wat doen wij met longen? Patiëntenaanbod (excl. neusgangen, larynx, sinussen ed): Veel Equine Asthma (bronchitis, astma, COPD etc) Pneumonie (verslik-, Rhodococcus-, interstitiële-, pleuro-) EIPH (longbloeders) Vreemde allergieën, bv kip/geit Longfibrose
Equine Asthma: Terminologie Nu mild > moderate > severe asthma Vroeger IAD > IAD erger > RAO/heaves Nog vroeger chron.br > astma > COPD Equine asthma is de overkoepelende term: -vergelijkbaar -beter begrip bij eigenaren Asthma vs astma
Equine Asthma Mild (& Moderate) Severe Jong >7 jaar Wat hoest Veel hoest Slecht presteren Niet te rijden In rust normaal ademen Moeilijk ademen Mucus Mucus neutro/eo/mastcel neutro (>20%) Pmax < 10 cm water >15 cm water
Overeenkomsten en verschillen anatomie/fysiologie Anatomie luchtwegen longen lijken op elkaar paard obligate neusademhaler/mensen alleen als zuigeling longen horizontaal druk door been/schouderbeweging erlangs Fysiologie paard enorme longcapaciteit/ diafragmakracht: bij intense arbeid 50 x voudige ventilatie paard meestal voor sport/arbeid gehouden
Overeenkomsten: pathofysiologie, epidemiologie, symptomen De pathofysiologie van astma De oorzaken van astma: stof, endotoxinen, schimmels, andere dieren, (tocht, rook, luchtvervuiling, infecties) De symptomen van astma: hoest, slijm in de luchtwegen, ronchi, dyspnoe, verminderd uithoudingsvermogen
Immunologische respons: Zie verhaal van Prof Koenderman
Overeenkomsten en verschillen diagnostiek Anamnese: pfff -Kind kan klacht niet uitleggen en een paard ook niet -Lastige ouders? - lastige eigenaars!? -Kind en een paard levensgevaarlijk als ze niet willen meewerken -Paard eet groot deel van de dag zijn respiratoire allergeen -Paard staat grootste deel vd dag in zijn respiratoire allergeen
Anamnese/Management: héél belangrijk (stel je voor dat je stro in huis hebt ipv laminaat en hooi eet ipv boterhammen )
Overeenkomsten en verschillen diagnostiek -Algemene indruk -Algemeen onderzoek (A, P, T, HBH, SLV, Lnn) -Respiratie onderzoek (adembewegingen, bijgeluiden, hoesten, stridor, luchtstroom, neusuitvloeiing, neusgangen, nasopharynx, nevenholten, thorax, larynx, trachea): inspectie, palpatie, auscultatie, percussie -Aanvullend onderzoek Paard snapt niet als je hem vraagt diep in te ademen of te zuchten
Aanvullend onderzoek: Praktijk/kliniek/doorsturen Chronische hoest zonder infectie: Endoscopie voorste luchtwegen Broncho Alveolaire Lavage (longspoeling) Longfunctie onderzoek: in rust en tijdens arbeid: SET Verdacht infectieus: Bloedonderzoek Röntgenfoto Echo borstkas Trans Tracheale Spoeling (kweek bacteriën) Luchtzakendoscopie Management: Ventilatiemetingen op stal CO2, T, luchtvochtigheidsmetingen Ammoniakmetingen Nieuwe inzichten: Echo, biopteren bronchiën, narrow band imaging Overig: Endoscopie tijdens rijden Tredmolenonderzoek/functieproef Long biopt Sectie
Endoscopie Mucus score trachea van 0 tot 5 Mucus score bronchiën van 0 tot 5
Longspoeling/BAL Cel type: Percentage: Macrofagen 30-60% Lymfocyten 30-70% Neutrofielen <5% Mast cellen <2% Eosinofielen <0,1% McGorum: Equine Respiratory Medicine and Surgery
lymfocyt macrofaag mastcel eosinofiel
Intrathoracale drukmeting
Intrathoracale drukmeting Ca. 30 cm H 2 O IN OUT
Overeenkomsten en verschillen in therapie: protocollen en tijdsduur anders, spullen hetzelfde (geld & complicaties!!)
Bronchodilatorenparenteraal & inhalatie ipatropium 300 µg 2-3 dd salbutamol 210 µg 2-3 dd clenbuterol 0.8 µg/kg Cromonen?
Mucolytica (dembrexine 60 mg/kg 2 dd po) (acetylcysteïne 10 mg/kg 2 dd po) nebulisatie NaCl: zie verderop Ontstekingsremmers fluticason 2000-6000µ g/kg 2dd prednisolon (0.4-2 mg/kg 1 dd) (veel andere, combi s te duur, wel makkelijk..)
Inhalers kind: mondademhaling schakelt neus uit als filter
Inhalers paard 80 euro 28 euro 24 euro 160 euro 675 euro
Therapie in de kliniek Verneveling
Therapie: nieuwe inzichten, zinvol? Samenwerken bij onderzoek?? Omega-3 vetzuur supplement Immunomodulatie Tamoxifen (oestrogeenreceptormodulator) Stamcellen uit beenmerg of amnion Autologous Conditioned Serum (ACS) therapy Inhalatie van essentiële oliën
Overeenkomsten en verschillen in management: Stof- en allergeen vrije omgeving Beweging Goede ventilatie Ruwvoer zonder stof Voeren vanaf de grond (sociaal onwenselijk bij een kind?? ) 24/7 buiten laten (met schuilmogelijkheid) (sociaal onwenselijk bij een kind?? ) Geld (eigen geld vs verzekeringen)
Prikkelende stoffen vermijden belangrijk voor mens en paard
Beweging is goed