Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Help je mee? Vrijwilligerswerk
Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Help je mee?, 2013 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Dit katern is een uitgave van Stichting Melkweg +. Stichting Melkweg + stelt zich ten doel bij de dragen aan de kwaliteit van het onderwijs aan laaggeletterden. Dit katern mag vrij gebruikt worden in het onderwijs. Commercieel gebruik is nadrukkelijk verboden. Voor het opnemen in readers dient men zich te wenden tot Stichting Melkweg +. Contact: info@melkwegplus.nl Melkweg is winnaar van de Lestrofee 2012!
Melkweg De Melkweg ligt in de stad Leerdam. Het is een fijne straat. Deze mensen wonen op de Melkweg: Jal en Noor Aras Ze wonen op Melkweg 2. Hun kinderen zijn al groot. Jal en Noor zijn geboren in Marokko. Lin en Wen Kam Ze wonen op Melkweg 4. Ze zijn in China geboren. Ze hebben een zoon. Hij is 15 jaar. Wen en Lin hebben een winkel. Jet van Beek en Kojo Owosu Ze wonen op Melkweg 6. Kojo is in Ghana geboren. Hij woont nog niet lang in Nederland. Jet is Nederlandse. Elif en Ozan Yilmaz Zij wonen op Melkweg 11. Ze hebben drie kinderen. Het jongste kind is 16 jaar. Het oudste kind is 22 jaar. Elif en Ozan zijn geboren in Turkije. Melkweg - Vrijwilligerswerk 3
1 Een e-mail over werk Eerst dit Vragen A a.... b.... c.... Noor werkt als vrijwilliger. Een vrijwilliger werkt, maar krijgt geen geld. Hoe vindt u dat? Welke soorten werk doen vrijwilligers? Kent u mensen die vrijwilliger zijn? 1 Wie stuurt de e-mail? a Aicha b Anja c Noor 2 Wat staat er in de mail? a Hoe de computers in het buurthuis werken b Hoe laat Noor morgen moet komen c Welke dingen Noor morgen moet doen 3 Waar vindt Noor de koffie? a Naast de voordeur b In de gele kast 4 Er is een babyclub in het buurthuis. Wat drinken de moeders? a Koffie b Melk c Thee 5 Er is ook taalles. Hoe laat is de pauze? a Om half tien b Om tien uur c Om elf uur 4 Melkweg - Vrijwilligerswerk
Noor werkt als vrijwilliger. Ze helpt in het buurthuis. Ze krijgt een e-mail over het werk. Postvak In Van: Aicha Amrani < Aicha@buurthuis.nl Datum: 14 november 2013 Aan: Noor Aras < noor.aras@internet.nl Onderwerp: Openen Hallo Noor, Morgen kan ik niet werken. Jij moet dus de deur open doen. Ik breng de sleutel vanavond bij jou. Dit moet je niet vergeten: - Zet meteen de verwarming aan. Ik zet hem altijd op 20 graden. De knop zit naast de voordeur. - Dan ga je koffie maken. De koffie staat in de gele kast. - Je moet ook thee maken. - Om 9.30 uur komt de babyclub. Die baby s zijn echt lief! De moeders drinken altijd thee. - Om 10.00 uur begint de taalles. Er zitten 12 mensen in die groep. Ze hebben pauze om 11.00 uur. Ik hoop dat het allemaal lukt. Om 13.00 uur komt Anja. Dan kun jij naar huis. Geef de sleutel maar aan Anja. Groetjes, succes, tot morgen!!! Aicha Melkweg - Vrijwilligerswerk 5
Taken A Wat hoort bij elkaar? 1 2 3 4 5 6 Negen uur Half tien Kwart voor tien Elf uur Half twaalf Kwart over drie 9.45 uur 11.00 uur 15.15 uur 11.30 uur 9.30 uur 9.00 uur B Lees de woorden vijf keer hardop. lees leuk de neus de keus de kleur de sleutel de keuken de meubels de buik de tuin de muis buiten ruiken ruilen huilen C ui of eu? 1 2 de d r het h sje 6 Melkweg - Vrijwilligerswerk
En u? Praat met vijf mensen. Vraag aan de mensen: - Bent u vrijwilliger? - Welk werk doet u? - Waarom vindt u het werk leuk? Wat vindt u? x Ik vind de tekst makkelijk. Ik vind de tekst moeilijk. Ik vind de tekst leuk. Ik heb iets geleerd. Welke woorden kent u? x Ken ik Woord Komt van morgen werken de deur open de sleutel vanavond vergeten de verwarming graden de voordeur de koffie de thee de kast drinken de baby s de moeder de pauze de baby Melkweg - Vrijwilligerswerk 7
2 Straat schoon Eerst dit Is uw straat schoon? Vindt u een schone straat belangrijk? Vragen a.... b.... c.... 1 Voor wie is de brief? a Alleen voor Elif b Voor alle mensen op de Melkweg c Voor Lin en Kojo 2 Wat staat er in de brief? a De bewoners gaan de straat opruimen. b Er komt een feest voor de bewoners. 3 Elif wil meedoen. Wat schrijft ze in haar agenda? a 28 oktober 9 uur: straat schoonmaken b c 28 oktober 11 uur: koffie drinken bij Lin en Kojo 15 november 9 tot 1 uur: straat schoonmaken 4 Wat kan Elif het beste meenemen? a b 8 Melkweg - Vrijwilligerswerk
Elif vindt een briefje in haar brievenbus. Ze leest de brief. 28 oktober 2013 Beste bewoners, Straat schoon, heel gewoon! Het is weer herfst. Dat betekent blaadjes in de straat. Er ligt ook veel rommel. De tuinen zijn niet altijd netjes. Tijd om alles op te ruimen! Doe ook mee! Wat? Waar? Wanneer? Straat schoonmaken Op de Melkweg Zaterdag 15 november Van 9.00 tot 13.00 uur. Wat moet er gebeuren? - Straat vegen - Voortuin opruimen Wij zorgen voor koffie & koekjes. Jij doet toch ook mee? Groetjes, Kojo (Melkweg 6) Lin (Melkweg 4) Melkweg - Vrijwilligerswerk 9
Taken A Lees de woorden vijf keer. lees weer jij tijd wat waar toch herfst straat beste blaadjes rommel tuinen netjes vegen voortuin zorgen oktober bewoner betekent schoonmaken zaterdag november gebeuren opruimen B Schrijf het goede woord bij het plaatje. 1 2 het blad de blaadjes het koekje de koekjes 3 4 10 Melkweg - Vrijwilligerswerk
En u? Doet u dingen samen met uw buren? Welke dingen bijvoorbeeld? Wat zou u samen willen doen? Wat vindt u? x Ik vind de tekst makkelijk. Ik vind de tekst moeilijk. Ik vind de tekst leuk. Ik heb iets geleerd. Welke woorden kent u? x Ken ik Woord Komt van de straat schoon de bewoners de bewoner de herfst betekent betekenen de blaadjes het blad de rommel de tuin netjes op... ruimen opruimen doe... mee meedoen schoonmaken gebeuren vegen de koekjes ook Melkweg - Vrijwilligerswerk 11
3 Taal voor het leven Eerst dit Volgt u taalles? Wie geeft de les? Is uw docent een vrijwilliger? Vragen a.... b.... c.... 1 Waarover gaat de tekst? a Over boeken waar je taal mee leert b Over de minister c Over de mensen die taalles geven 2 Wie gaven taalles voor 1985? a Docenten op het ROC b Vrijwilligers 3 In 2007 moest Noor inburgeren. Wat moest ze doen? a Een cursus en een examen b Werken als vrijwilliger 4 Waarom is Taal voor het Leven bedacht? a Zo kunnen veel mensen taalles krijgen. b Zo kunnen veel vrijwilligers les geven. 12 Melkweg - Vrijwilligerswerk
Noor leest de krant. Taal voor het leven Taalles voor volwassen mensen? Steeds vaker is de docent een vrijwilliger. Vroeger Vroeger was dat ook zo. Tot 1985 gaven vrijwilligers de lessen. In 1985 maakte de regering een wet. Daarna kon je voor taalles naar een ROC. Inburgeren In 2007 kwam er nog een wet. Veel mensen moesten naar een taalcursus. Ze moesten ook een examen doen. Dat heet inburgeren. Het geld is op Maar nu is het geld op. De minister heeft daarom een plan bedacht. Het heet Taal voor het Leven. Taal voor het leven Vrijwilligers gaan de lessen geven. In het buurthuis bijvoorbeeld. Ze krijgen daarbij wel hulp. Ze leren hoe je les moet geven. En welke boeken je kunt gebruiken. Zo kan iedereen bezig zijn met taal. Want taal is heel belangrijk. Melkweg - Vrijwilligerswerk 13
Taken A lees Lees de cijfers hardop. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 B lees Lees de tekst. Taalles voor volwassen mensen? Steeds vaker is de docent een vrijwilliger. Vroeger Dat was vroeger ook zo. Tot 1985 gaven vrijwilligers de lessen. In 1985 maakte de regering een wet. Daarna kon je voor taalles naar een ROC. Inburgeren In 2007 kwam er nog een wet. Veel mensen moesten naar een taalcursus. Ze moesten ook een examen doen. Dat heet inburgeren. Het geld is op Maar nu is het geld op. De minister heeft daarom een plan bedacht. Het heet Taal voor het Leven. 14 Melkweg - Vrijwilligerswerk
En u? Vaak geeft een vrijwilliger de taalles. Is dat goed, vindt u? Wat vindt u? x Ik vind de tekst makkelijk. Ik vind de tekst moeilijk. Ik vind de tekst leuk. Ik heb iets geleerd. Welke woorden kent u? x Ken ik Woord Komt van de taal het leven volwassen de docent de vrijwilliger vroeger de regering de wet de mensen de taalcursus het examen het geld op de minister het plan bedacht het buurthuis belangrijk de taal + de cursus bedenken Melkweg - Vrijwilligerswerk 15
4 Een mooie week Eerst dit Kijk naar het plaatje. Aan welke woorden denkt u? Vragen a.... b.... c.... 1 Gaat Jet echt op vakantie? a Ja, ze gaat uitrusten bij de zee. b Nee, ze werkt als vrijwilliger. 2 Met wie gaat Jet op reis? a Met een groep vrienden b Met haar gezin c Met kinderen in een rolstoel 3 Welke taak heeft Jet? a Ze kookt het eten. b Ze zorgt voor kinderen. 4 Wat vindt Jet van de reis? a Ze heeft er veel van geleerd. b Ze is moe maar ook blij. c Ze vond het te druk. 16 Melkweg - Vrijwilligerswerk
Dit verhaal gaat over Jet. Jet werkt als vrijwilliger. Ze gaat op vakantie met kinderen. De kinderen zitten in een rolstoel. Een mooie reis Het is zeven uur. Jet wordt wakker. Vandaag gaat ze op vakantie. Of nou... vakantie? Jet weet dat het druk wordt. Vorig jaar ging ze ook mee. Jet zorgt voor de kinderen. Ze is vrijwilliger. Vijf dagen lang. Vijftien kinderen. Vijftien rolstoelen. Bij zo n reis is veel hulp nodig. Het is de eerste dag. Ze zijn bij de zee. Ze hebben in de zon gespeeld. Ze hebben ijsjes gegeten. Nu is het avond. De kinderen moeten naar bed. Jet helpt met wassen en tanden poetsen. Ze leest verhaaltjes voor. Vijf dagen later: Ze gaan weer naar huis. De kinderen zijn bruin van de zon. Ze hebben veel gelachen. En veel gespeeld en geleerd. Jet is heel moe. Maar ook heel erg blij. Het was een mooie week! Melkweg - Vrijwilligerswerk 17
Taken A Lees de tekst een paar keer. Kijk dan op de klok. Lees de tekst snel. Kunt u het binnen 2 minuten? Het is de eerste dag. Ze zijn bij de zee. Ze hebben in de zon gespeeld. Ze hebben ijsjes gegeten. Nu is het avond. De kinderen moeten naar bed. Jet helpt met wassen en tanden poetsen. Ze leest verhaaltjes voor. Vijf dagen later: Ze gaan weer naar huis. De kinderen zijn bruin van de zon. Ze hebben veel gelachen. En veel gespeeld en geleerd. Jet is heel moe. Maar ook heel erg blij. B Wat hoort bij elkaar? 1 2 3 4 5 gelachen gespeeld geleerd gewassen gepoetst wassen poetsen spelen lachen leren 18 Melkweg - Vrijwilligerswerk
En u? Werkt u als vrijwilliger? Wilt u werken als vrijwilliger? Welk werk past bij u? Wat vindt u? x Ik vind de tekst makkelijk. Ik vind de tekst moeilijk. Ik vind de tekst leuk. Ik heb iets geleerd. Welke woorden kent u? x Ken ik Woord Komt van de reis wakker vandaag de vakantie druk de kinderen het kind de rolstoel rollen + de stoel de hulp zorgt voor zorgen voor eerste de dag gespeeld spelen de ijsjes het ijsje gegeten de avond het bed wassen poetsen Melkweg - Vrijwilligerswerk 19
Woorden 1 Vul in 1 Noor in het buurthuis. 2 Ze moet de deur maken. 3 De verwarming moet op 20. 4 De koffie staat in de gele. 5 Straks komen de moeders en de. baby s graden kast open werkt 2 Vul in 1 De krijgen een brief. 2 Ze gaan de straat maken. 3 Alle mensen kunnen. 4 Elif doet mee. 5 Lin zorgt voor koffie en. bewoners koekjes netjes meedoen ook 3 Vul in 1 Taal is heel! 2 Daarom willen veel de taal leren. 3 Soms geeft een de lessen. 4 Die krijgt daar geen voor. 5 De lessen zijn vaak in het. 6 De heeft dat plan bedacht. belangrijk buurthuis geld mensen minister vrijwilliger 20 Melkweg - Vrijwilligerswerk
4 Vul in 1 Jet is vandaag vroeg. 2 Ze gaat op. 3 Jet voor de kinderen. 4 De kinderen gaan lekker. 5 Ze gaan ook een ijsje. eten spelen vakantie wakker zorgt 5 de sleutel de blaadjes de rolstoel het ijsje de kinderen de baby 6 Wat hoort bij elkaar? 1 2 3 4 5 open morgen schoon vroeger druk later dicht gisteren rustig vies Melkweg - Vrijwilligerswerk 21
7 x Welk woord hoort er niet bij? 1 2 3 4 de thee de taal de koffie de koekjes de wet de regering de minister de sleutel vegen opruimen meedoen schoonmaken de rolstoel de taalcursus de docent het examen 8 Wat hoort bij elkaar? 1 2 3 4 de rommel het plan de straat de thee bedenken vegen drinken opruimen 9 Vul in poetsen verwarming voordeur wast 1 Kojo gaat slapen. Eerst doet hij de op slot. 2 Dan doet hij de uit. 3 Hij zich in de badkamer. 4 Hij moet ook zijn tanden. 22 Melkweg - Vrijwilligerswerk
10 Vul in 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 baby buurthuis herfst hulp moeder pauze reis thee tuin vergeten Van links naar rechts 1 Heel jong kind 2 Tijd om even te rusten 3 Je kunt niet alles alleen. Soms heb je... nodig. 4 Mama 5 Ik weet het niet meer. Ik ben het...! 6 Wil je koffie of...? 7 Stukje grond bij een huis. Je kunt er planten laten groeien. 8 Je gaat naar een andere plaats 9 Na de zomer, voor de winter Van boven naar beneden 1 Plaats in de wijk. Je kunt er koffie drinken. Of een cursus volgen. Melkweg - Vrijwilligerswerk 23
11 Wat hoort bij elkaar? 1 2 3 4 5 de voordeur de moeder de regering de herfst de pauze de baby de blaadjes de koffie de sleutel de wet 12 Vul in 1 Kom je of morgen? 2 Is het nu of nacht? 3 Nu werk ik, maar niet. 4 Het is 21.00 uur. Het is. avond dag vanavond vandaag 13 Vul in 1 Wat dat woord? 2 Er is geen geld meer. Het geld is! 3 Ik zie een auto van de politie. Is er iets? 4 Mijn moeder is oud maar nog gezond. Ze heeft nog een fijn. 5 Ben je hier al vaak geweest? Of is het de keer? 6 Als je 18 bent, ben je. betekent eerste gebeurd leven op volwassen 24 Melkweg - Vrijwilligerswerk
14 drinken eten spelen vegen wassen werken 15 1 Wat doet Noor? Ziet u de letter i? Streep hem weg. Dan weet u wat Noor doet. ischioiioinimiaikieni 2 Waar gaat Jal naartoe? Ziet u de letter o? Streep hem weg. Dan weet u waar Jal naartoe gaat. otoaoaoloocuroosouso Melkweg - Vrijwilligerswerk 25
Sleutels Tekst 1 Vragen 1 a 2 c 3 b 4 c 5 c Taken A 1 2 3 4 5 6 Negen uur Half tien Kwart voor tien Elf uur Half twaalf Kwart over drie 9.00 uur 9.30 uur 9.45 uur 11.00 uur 11.30 uur 15.15 uur C 1 de deur 2 het huisje Tekst 2 Vragen 1 b 2 a 3 c 4 a Taken B 1 het koekje 2 de blaadjes 3 het blad 4 de koekjes 26 Melkweg - Vrijwilligerswerk
Tekst 3 Vragen 1 c 2 b 3 a 4 a Tekst 4 Vragen 1 b 2 c 3 b 4 b Taken B 1 2 3 4 5 gelachen gespeeld geleerd gewassen gepoetst lachen spelen leren wassen poetsen Melkweg - Vrijwilligerswerk 27
Woorden 1 1 werkt 2 open 3 graden 4 kast 5 baby s 2 1 bewoners 2 netjes 3 meedoen 4 ook 5 koekjes 3 1 belangrijk 2 mensen 3 vrijwilliger 4 geld 5 buurthuis 6 minister 4 1 wakker 2 vakantie 3 zorgt 4 spelen 5 eten 5 de rolstoel de kinderen de sleutel het ijsje de blaadjes de baby 28 Melkweg - Vrijwilligerswerk
6 1 2 3 4 5 open morgen schoon vroeger druk dicht gisteren vies later rustig 7 1 de taal 2 de sleutel 3 meedoen 4 de rolstoel 8 1 2 3 4 de rommel het plan de straat de thee opruimen bedenken vegen drinken 9 1 voordeur 2 verwarming 3 wast 4 poetsen 10 1 1 b a b y 2 p a u z e 3 h u l p 4 m o e d e r 5 v e r g e t e n 6 t h e e 7 t u i n 8 r e i s 9 h e r f s t Melkweg - Vrijwilligerswerk 29
11 1 2 3 4 5 de voordeur de moeder de regering de herfst de pauze de sleutel de baby de wet de blaadjes de koffie 12 1 vandaag 2 dag 3 vanavond 4 avond 13 1 betekent 2 op 3 gebeurd 4 leven 5 eerste 6 volwassen 14 spelen werken wassen drinken eten vegen 15 1 schoonmaken 2 taalcursus 30 Melkweg - Vrijwilligerswerk
Wat betekent dat plaatje? U moet praten. lees U moet iets lezen. U moet iets schrijven. U moet buiten de school iets doen. Voorbeeld: U moet een folder vragen. a.... b.... c.... Zet een rondje om het goede antwoord. x Vul in Zet een kruisje. Vul een woord in. Wat hoort bij elkaar? Voorbeeld: de kleur - geel Wat hoort bij elkaar? Voorbeeld: zwart - wit hoog - laag Melkweg - Vrijwilligerswerk 31
Help je mee? Vrijwilligerswerk Melkweg is een uitgave van Stichting Melkweg + Meer Melkweg? Kijk op www.melkwegplus.nl