Thema Nederlandse cultuur en gewoontes

Transcriptie

1 Thema Nederlandse cultuur en gewoontes Lesbrief 32. Mag ik even uitpraten? Wat leert u in deze les? Eén lange zin maken van twee korte zinnen. Je mening geven. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag en Gemeente Amsterdam

2 HET GESPREK Opdracht 1. Lees het gesprek. U kunt het gesprek ook beluisteren via de website. HET GESPREK. DEEL 1. Juanita en haar collega Corrine gaan weer aan het werk. Petra, hun chef, komt binnen. Corrine: Corrine: Het is bijna 11 uur. We moeten weer aan de slag. O, dan moeten we opschieten. Ik moet nog brood afbakken, dus ik ga gauw. Zit jij de hele dag aan de kassa? Ik geloof het wel. Ik zie je straks wel in de lunchpauze. Petra: Dames, dames, een momentje. Corrine: O, daar zul je t hebben. We gaan net weer. Petra: Ik wil even iets met jullie bespreken. Ik ben de roosters aan het maken en we hebben een probleem. O? Petra: Ja, Joke is nog steeds ziek. Dat betekent dat we iemand te kort komen voor de koopavond. Corrine: Ik kan niet hoor. Petra: Mag ik even uitpraten? Corrine: O sorry hoor! Petra: Ik zei dus dat we iemand te kort komen voor de koopavond. In ieder geval heb ik voor de komende twee weken iemand nodig. Dus mijn vraag is: willen jullie allebei één keer een koopavond werken? 2

3 DE WOORDEN Opdracht 2. Lees de woorden. Zoek deze woorden op in het gesprek op pagina 2. Zet er een streep onder. U kunt de woorden ook beluisteren via de les op internet. De chef De chef is uw baas op het werk. Voorbeeld: De chef vraagt of ik morgen tot zeven uur wil werken. Laten uitpraten Als u iemand laat uitpraten, dan wacht u tot de ander klaar is met praten. Voorbeeld: Ik ben nog niet klaar. Wil je mij even laten uitpraten? De komende weken De komende weken zijn de weken die nog moeten komen. Het zijn de volgende weken. Voorbeeld: Ik heb het de komende weken heel druk op mijn werk. Maar daarna, over vier weken, ga ik op vakantie. Tekort Als er mensen tekort zijn op het werk, dan zijn er te weinig mensen op het werk. Voorbeeld: We moeten allemaal overwerken, want er zijn mensen tekort. Opschieten Als je moet opschieten, dan moet je zorgen dat je niet te laat komt. Je moet snel zijn. Voorbeeld: Schiet nou op! De pauze is voorbij. We moeten beginnen. 3

4 VRAGEN BIJ HET GESPREK Opdracht 3. Beantwoord de vragen. 1. Hoe laat is de pauze afgelopen? 2. Wat komt de chef van Corrine en Juanita doen? 3. Waarom komt de chef mensen tekort? 4. Wat vraagt de chef aan Corrine en Petra? Bekijk nu de antwoorden op p

5 HET GESPREK Opdracht 4. Lees het gesprek. U kunt het gesprek ook beluisteren via de website. HET GESPREK. DEEL 2. De chef praat verder met Juanita en Corrine. Corrine: Petra: Petra: Petra: Corrine: Petra: Nee hoor, ik werk nooit op koopavond. Ik heb de kinderen, die moeten eten. En Frans vindt het ook niet leuk als ik er s avonds niet ben. Dat weet ik, Corrine, maar ik wil je vragen of je er toch over na wilt denken. Het is een uitzondering. Echt, normaal zou ik het niet vragen. Voor mij is het ook moeilijk, want ik moet voor zes uur Viola van de crèche halen. Dat snap ik, maar misschien kunnen jullie thuis even overleggen. Misschien kun je voor één keer iets regelen. We moeten het probleem toch met elkaar oplossen. Ja, krijgen we dat dan uitbetaald? Nee, maar je krijgt er een vrije dag voor terug. Nou, ik weet het niet hoor. Ik werk gewoon nooit op koopavond. We hebben het er morgen nog wel over. Ik wil het probleem graag oplossen, in goed overleg. Ik vind het vervelend als ik iemand moet aanwijzen. En u? Heeft u wel eens zo n probleem op uw werk meegemaakt? 5

6 DE WOORDEN Opdracht 5. Lees de woorden. Zoek deze woorden op in het gesprek op pagina 5. Zet er een streep onder. U kunt de woorden ook beluisteren via de les op internet. Nadenken over Voorbeeld: Wat moeilijk! Ik moet er even over nadenken. Ik geef je morgen mijn antwoord. Normaal Als je iets normaal vindt, dan vind je het gewoon. Je vindt het niet gek. Voorbeeld: Ik vind het normaal dat je soms moet overwerken. In goed overleg Als je in goed overleg een afspraak maakt, dan heb je er samen goed over gepraat. Voorbeeld: Overwerken gaat bij ons bedrijf altijd in goed overleg. Uitbetaald krijgen Voorbeeld: Aan het einde van de maand krijg ik mijn salaris uitbetaald. Een vrije dag terug krijgen Voorbeeld: Ik heb vorige maand 8 uur overgewerkt. Ik heb er één vrije dag voor teruggekregen. EXTRA WOORDEN Iemand aanwijzen Als je iemand aanwijst, is hij degene die iets moet doen. Voorbeeld: Kunt u iemand aanwijzen die het eerst naar binnen gaat? De uitzondering Een uitzondering is iets dat anders is dan normaal. Voorbeeld: Vandaag was ik te laat op mijn werk. Maar dat is een uitzondering, meestal ben ik op tijd. 6

7 VRAGEN BIJ HET GESPREK Opdracht 6. Beantwoord de vragen. 1. Waarom werkt Corrine nooit op koopavond? 2. Waarom kan Juanita niet op koopavond werken? 3. Wat wil de chef? Bekijk nu de antwoorden op p

8 HET GESPREK Opdracht 7. Lees het gesprek. U kunt het gesprek ook beluisteren via de website. HET GESPREK. DEEL 3. Juanita en Corrine praten de volgende dag verder. Corrine: Corrine: Ga je mee koffie drinken? Ja, lekker. Ik heb het helemaal gehad. Het is vandaag weer zo druk. Dinsdag hé, dan is het vaak druk, maar ik vind het altijd wel gezellig. Ja, dat is ook wel weer zo, maar vandaag heb ik echt geen zin meer! Corrine: Corrine: Corrine: Corrine: Corrine: Corrine: Ga jij nog werken met de koopavond? Ik vind het belachelijk. Ik werk nooit met de koopavond, dus nu ook niet. Nou, ik vind wel dat je erg aan jezelf denkt. Petra kan er ook niets aan doen dat Joke ziek is. Ik vind dat we het met elkaar moeten oplossen Mmm Je moet wel een beetje flexibel zijn Maar jij moet Viola toch van de crèche halen? Ik heb gevraagd of Robbert dat een keer wil doen O?! Ja, ik vind we moeten toch rekening met elkaar houden. Als we allebei een keer een koopavond doen, dan hoeven we allebei maar een keer. Ja, en hoe moet dat dan met eten? Nou, dan maakt je man toch een keer het eten of je kookt voor twee dagen of ze nemen een keertje een pizza. Dat vinden de kinderen altijd lekker. Misschien heb je wel gelijk En we krijgen er een vrije dag voor terug. Misschien kunnen we wel tegelijk vrij krijgen, gaan we samen een keer iets leuks doen! 8

9 DE WOORDEN Opdracht 8. Lees de woorden. Zoek deze woorden op in het gesprek op pagina 8. Zet er een streep onder. Tip: U kunt de woorden ook beluisteren via de les op internet. Ik heb het helemaal gehad Als je het helemaal gehad hebt, dan heb je geen zin meer. Voorbeeld: Wat is het druk vandaag! Ik heb het helemaal gehad! Ik heb echt geen zin meer om te werken. Belachelijk Als je iets belachelijk vindt, dan vind je het heel stom. Voorbeeld: Ik vind het belachelijk dat we op koopavond moeten werken. Ik vind het heel stom. Aan je zelf denken Voorbeeld: Je moet niet alleen aan je zelf denken! Je moet ook aan je collega s denken. Rekening houden met elkaar Als je rekening houdt met elkaar, dan denk je ook aan andere mensen. Voorbeeld: Op je werk moet je rekening houden met elkaar. Flexibel zijn Als je flexibel bent, dan kun je je makkelijk aanpassen. Je kunt doen wat anderen vragen en makkelijk veranderen in verschillende situaties. Voorbeeld: Ik ben heel flexibel op mijn werk. Soms blijf ik wat langer en soms ga ik wat eerder naar huis. Tegelijk Als je tegelijk met je collega pauze neemt, dan neem je op dezelfde tijd pauze als je collega. Voorbeeld: Neem je tegelijk met mij pauze? Dan kunnen we even praten. 9

10 VRAGEN BIJ HET GESPREK Opdracht 9. Is de zin goed of fout? Zet een kruisje. 1. Het is rustig op het werk. Goed Fout 2. Juanita wil niet werken op koopavond. 3. Juanita vindt dat Corrine flexibel moet zijn. 4. Juanita vindt dat je op het werk rekening met elkaar moet houden. 5. Juanita en Corrine krijgen er een vrije dag voor terug als ze werken op koopavond. Bekijk nu de antwoorden op p

11 Samenvatting Schrijf in vijf zinnen op waar het gesprek over gaat. Let op: schrijf dus alleen het belangrijkste op! Bekijk de antwoorden op p

12 GRAMMATICA Opdracht 10. Want Maak van twee zinnen één lange zin met WANT. Kijk naar het voorbeeld. Voorbeeld: - Ik kan niet overwerken. Ik moet mijn dochter van de crèche halen. - Ik kan niet overwerken, WANT ik moet mijn dochter van de crèche halen. Lees de zinnen. Maak één nieuwe zin met WANT. 1. Ik kom morgen een uurtje later. Ik moet naar de tandarts. 2. Het is vandaag mijn laatste dag. Ik ga drie weken op vakantie. 3. Ik trakteer op taartjes. Ik ben jarig. 4. Ik ben heel flexibel. Ik werk heel vaak over 5. Ik vind het moeilijk om Nederlands te praten. Ik ken niet veel woorden. 6. Het is pauze. Het is half elf. Bekijk nu de antwoorden op p

13 SPREKEN Opdracht 11. Hoe zeg je dat? Als u uw mening wilt geven, zeg dan: Ik denk dat het een goed idee is. Ik vind dat we het probleem samen moeten oplossen. Volgens mij is het rooster niet goed. Ik ben van mening dat Paul een goede chef is. Ik ben vóór het plan van Petra. Ik geloof van wel. Ik vind van niet. Ik ben het ermee eens. Ik ben het er niet mee eens. MENINGEN + - Dat vind ik ook Ik ben voor Ik ben het ermee eens Ik vind van niet Ik ben tegen Ik ben het er niet mee eens 13

14 DE WOORDEN Opdracht 12. Waar of niet waar? Kruis het goede antwoord aan. 1. Ik kan 42 dingen tegelijk. Waar Niet waar 2. Sommige mensen kunnen 2 dingen tegelijk. Waar Niet waar 3. Het is netjes om iemand te laten uitpraten. Waar Niet waar 4. Op het werk is het niet nodig om flexibel te zijn. Waar Niet waar 5. Je hoeft nooit rekening te houden met anderen. Waar Niet waar 6. Als de bus bijna komt, dan moet je opschieten. Waar Niet waar 7. Veel mensen vinden het fijn als ze op tijd uitbetaald krijgen. Waar Niet waar 8. Als het de komende weken druk is, dan is het lekker rustig. Waar Niet waar Bekijk nu de antwoorden op p

15 DE WOORDEN Opdracht 13. Wie zegt het? Lees de zinnen. Zegt de medewerker het? Of zegt de chef het? Streep het foute antwoord door. 1. Vandaag zullen alle werknemers uitbetaald krijgen. De medewerker zegt het / De chef zegt het. 2. Ik heb vorige week overgewerkt, kan ik daar een vrije dag voor terug krijgen? De medewerker zegt het / De chef zegt het. 3. Het werk moet morgen af, wil je opschieten? De medewerker zegt het / De chef zegt het. 4. Kunt u misschien eens nadenken over een verhoging van mijn salaris? De medewerker zegt het / De chef zegt het. 5. De komende weken wordt het erg druk op het werk. Ik wil graag dat iedereen dan extra zijn best doet en hard werkt. De medewerker zegt het / De chef zegt het. 6. Kan ik in goed overleg mijn dienst een keer ruilen met een collega? De medewerker zegt het / De chef zegt het. Bekijk nu de antwoorden op p

16 SCHRIJVEN Opdracht 14. Rekening houden met anderen of aan jezelf denken? Soms houden mensen rekening met anderen. Andere mensen denken alleen aan zichzelf. Wat doen de mensen in de oefening? Schrijf op of zij aan zichzelf denken of rekening houden met anderen. Kies uit: Hij houdt rekening met anderen of Hij denkt alleen aan zichzelf. Voorbeeld: Yusuf deelt nooit iets met andere mensen. Hij denkt alleen maar aan zichzelf. 1. Yusuf is jarig en deelt uit. Tuma eet alleen vegetarisch, dus Yusuf heeft speciaal voor haar iets anders meegenomen. 2. Yusuf is de chef van de afdeling. Hij vindt dat andere niet hard genoeg werken. Zelf werkt hij helemaal niet, maar speelt hij de hele dag computerspelletjes. 3. Yusuf heeft een prijs gewonnen van 200 euro. Hij deelt aan iedereen op het werk een ijsje uit. 4. Tuma heeft nog heel veel werk en Yusuf is al klaar met werken. Yususf helpt Tuma met haar werk. 5. Yusuf loopt op straat en komt Tuma tegen. Tuma heeft een lekke band met haar fiets. Tuma vraagt of Yusuf haar wil helpen. Yusuf zegt: Nee, daar heb ik geen zin in, doe het maar lekker zelf. Bekijk nu de antwoorden op p

17 SPREKEN Spreek samen! Doe samen met uw Taalvriend de spreekopdrachten. Lees samen. De een leest A, de ander B. Opdracht 15. Lees samen met uw taalvriend: A Zeg, kun je maandag werken? We komen iemand tekort. Zeg, kun je maandag werken? We komen iemand tekort. B Maandag? Nee, dan kan ik niet. Maandag? Nee, dan kan ik niet. A Kun je dinsdag werken? Dan hebben we het extra druk. Kun je dinsdag werken? Dan hebben we het extra druk. B Nee, dinsdag kan ik niet. Nee, dinsdag kan ik niet. A Kom dan woensdag werken. Dan is het uitverkoop! Kom dan woensdag werken. Dan is het uitverkoop! B Nee, woensdag kan ik zeker niet. Nee, woensdag kan ik zeker niet. A Kom dan maar donderdag werken, Dan neem ik een vrije dag. Kom dan maar donderdag werken, Dan neem ik een vrije dag. B Nee, donderdag dan kan ik niet. Nee, donderdag dan kan ik niet. 17

18 A Dan kom je zeker vrijdag werken? Dan zijn we s middags dicht. Dan kom je zeker vrijdag werken? Dan zijn we s middags dicht. B Ja, vrijdag kan ik zeker wel! Ja, vrijdag kan ik zeker wel! A Maar dan hoeft het niet van mij! Maar dan hoeft het niet van mij! 18

19 SPREKEN Spreek samen! Opdracht 16. Lees samen met uw taalvriend: A Flexibel zijn, flexibel zijn zegt onze chef, zegt onze chef. B Belachelijk! Dat wil ik niet! Belachelijk! Dat wil ik niet! A Flexibel zijn, flexibel zijn Alle dagen werken, alle dagen werken. B Dat kan ik niet. Dat kan ik niet. Ik wil niet altijd werken. Ik wil niet altijd werken. A Flexibel zijn, flexibel zijn Rekening houden met elkaar! Rekening houden met elkaar. B Elkaar helpen? Elkaar helpen? Ja, dat wil ik wel! Ja, dat wil ik wel! A Ik kom mensen tekort, Ik kom mensen tekort, Wil je extra werken? Wil je extra werken? B Dat wil ik wel. Dat wil ik wel. Voor deze keer. Voor deze keer. A Dat is fijn! Dat is fijn! Dan krijg jij een vrije dag! Dan krijg jij een vrije dag! VRAAG VAN DE LES : Extra werken, hoe noem je dat? 19

20 LEZEN Opdracht 17. Lees. DE INFORMATIE. Problemen op het werk Als u een probleem heeft op uw werk, dan kunt u dat met uw collega of chef bespreken. U vertelt wat er aan de hand is. Daarna kunt u proberen samen een oplossing te vinden. Als u bijvoorbeeld iedere week moet overwerken, dan kunt u uitleggen waarom u niet iedere week kunt overwerken. Of als u vindt dat een collega nooit de rommel opruimt, dan kunt u dat vriendelijk tegen uw collega zeggen. Daarna kunt u samen een oplossing bedenken. Als u het probleem samen niet kunt oplossen, dan kunt u naar uw chef of naar de afdeling Personeelszaken gaan. Daar kunnen ze u ook helpen met het oplossen van een probleem. Als u een probleem hebt over uw salaris of vakantiedagen, dan kunt u ook in de CAO kijken. In de Collectieve Arbeidsovereenkomst staat allerlei informatie over uw werk. In de CAO staat ook informatie over veiligheid op het werk. U kunt ook lid worden van een vakbond. De mensen van de vakbond helpen als u problemen heeft op uw werk. U vraagt hulp aan de vakbond als u de problemen op uw werk niet kunt oplossen, bijvoorbeeld over uw salaris of het aantal vrije dagen. Bij veel bedrijven is er regelmatig een werkoverleg. Tijdens het werkoverleg praten de chef en de werknemers over het werk. Wat moet er allemaal gebeuren? Wanneer komen de nieuwe roosters? Wanneer gaat iedereen op vakantie enzovoort. Tijdens het werkoverleg kunt u samen met de chef en uw collega s praten over uw werk. TIP VAN DE WEEK 1 Als u een probleem op uw werk heeft, dan moet u dat met uw collega of chef bespreken. Bedenk van tevoren wat u precies wilt zeggen of vragen aan uw collega of chef. Dus bedenk: Wat is het probleem? Wat ga ik zeggen? Praat rustig en duidelijk. Praat vriendelijk en beleefd. PRAKTIJK Opdracht 18. Kijk in de praktijk. DE PRAKTIJKOPDRACHT Praat Nederlands met iemand die u kent. Wat vindt u van overwerken? Veel mensen moeten af en toe overwerken. Ze moeten dan extra werken. Wat vindt U van overwerken? 20

21 HOE GAAT HET? Opdracht 19. Kent u de woorden? Kruis aan. De chef Laten uitpraten De komende weken Tekort Opschieten Nadenken over Normaal In goed overleg Uitbetaald krijgen Een vrije dag terug krijgen Ik heb het helemaal gehad Belachelijk Aan jezelf denken Rekening houden met elkaar Flexibel zijn Tegelijk Opdracht 20. Kunt u het in het Nederlands? Deze les ging over een probleem op het werk. U heeft geleerd om uw mening te geven en om van twee zinnen één nieuwe zin te maken met het woord want. En u? Kunt u uw mening geven? En kunt u van twee zinnen één nieuwe lange zin maken? Kunt u dat nu goed? Of een beetje? Of nog niet zo goed? Schrijf het op. Zet een kruisje. Goed Gaat wel Niet zo goed Ik kan mijn mening geven. Ik kan van twee zinnen één nieuwe zin maken. 21

22 ANTWOORDBLAD Opdracht 3. - Om elf uur moeten Juanita en Corrine weer beginnen. - Ze wil iets bespreken, want ze heeft een probleem. - Omdat een collega al een paar weken ziek is. - Ze vraagt of ze allebei één keer op koopavond willen werken. Opdracht 6. - Omdat ze voor de kinderen en haar man moet zorgen. - Omdat ze haar dochter Viola van de crèche moet halen. - Ze wil het probleem in goed overleg oplossen. Opdracht Fout, het is druk op het werk. 2. Fout, Corrine wil niet werken op koopavond. 3. Goed, Juanita vindt dat Corrine flexibel moet zijn. 4. Goed, Juanita vindt dat je op het werk rekening met elkaar moet houden. 5. Goed, ze krijgen er een vrije dag voor terug. Samenvatting Dit is een samenvatting van het gesprek, hierin staan de belangrijkste dingen uit het gesprek. Uw vijf zinnen kunnen anders zijn. De pauze is afgelopen. Juanita en Corrine gaan weer aan het werk. De chef komt langs. Ze vraagt of ze allebei een keer op koopavond willen werken omdat een collega ziek is. Corrine zegt dat ze niet kan werken op koopavond. Corrine en Juanita gaan weer aan het werk, want het is 11 uur. De pauze is voorbij. Petra, de chef, komt langs. Ze is de roosters aan het maken en ze heeft een probleem. Een collega is al een tijdje ziek. En nu heeft Petra te weinig mensen om op koopavond te werken. Ze vraagt aan Juanita en Corrine of zij allebei een keer op een koopavond willen werken. De volgende dag praten ze verder over het probleem van het overwerken. Juanita gaat overwerken. Ze heeft aan haar man gevraagd of hij een keer hun kind van de crèches kan halen. Corrine twijfelt nog, maar Juanita zegt dat ze rekening met elkaar moeten houden. En daar is Corrine het wel mee eens. 22

23 Opdracht Ik kom morgen een uurtje later, want ik moet naar de tandarts. 2. Het is vandaag mijn laatste dag, want ik ga drie weken op vakantie. 3. Ik trakteer op taartjes, want ik ben jarig. 4. Ik ben heel flexibel, want ik werk heel vaak over. 5. Ik vind het moeilijk om Nederlands te praten, want ik ken niet veel woorden. 6. Het is pauze, want het is half elf. Opdracht Niet waar 2. Waar 3. Waar 4. Niet waar 5. Niet waar 6. Waar 7. Waar 8. Niet waar Opdracht De chef zegt het. 2. De medewerker zegt het. 3. De chef zegt het. 4. De medewerker zegt het. 5. De chef zegt het. 6. De medewerker zegt het. Opdracht Hij houdt rekening met anderen. 2. Hij denkt alleen aan zichzelf. 3. Hij houdt rekening met anderen. 4. Hij houdt rekening met anderen. 5. Hij denkt alleen maar aan zichzelf. Vraag van de les: Overwerken 23

24 Hoe leer je Nederlands? Door veel te oefenen in de praktijk. Door de lessen van Edusom te volgen op radio, tv en internet. Door met deze lesbrieven te werken. En met Station Nederlands. Kijk ook eens op Leef & Leer. En op Oefenen.nl. Daar vindt u programma s over taal, maar ook over rekenen, gezondheid en nog veel meer. Zoek een taalvriend om spreken en schrijven te oefenen. Een taalvriend is iemand die goed Nederlands spreekt. Een vriend. Of misschien iemand van uw werk. Of uw buurman. Het is handig als u een taalvriend heeft om samen de oefeningen mee te doen En zoek een taalcursus om nog meer te leren. U kunt ook naar het Taalspreekuur van de OBA gaan. Veel leerplezier! Kijk naar films van ETV Op de website ETV.nl vindt u films die gaan over werk. 24