je gevel 1
Overweeg je m samen met je buren geveltuinen aan te planten? Ged idee! Dit draaibek helpt je m je straatactie vrm te geven en je wijk te veranderen in de grenste wijk van Gent. Het draaibek is gebaseerd p de ervaringen van Emmy Vandenbgaerde en Marlinde Kpmans met hun actie Klimp je Gevel in de Brugse Prt. Die leverde zmaar eventjes zestig nieuwe geveltuinen p en veel cntente buren! Ze gaf Emmy en Marlinde k zin m het vuur dr te geven. Aan ju bijvrbeeld... In dit draaibek vind je: gede redenen vr een straatactie 3 een stappenplan 4 praktische inf 10 2
Gede redenen vr een straatactie Geveltuintjes brengen leven in de straat. Als je ze samen met je buren aanlegt, zrg je vr ng meer gezelligheid. Hewel het heel eenvudig is m een geveltuin aan te leggen, meten smmige mensen tch ng een drempel ver. Ze hebben bijvrbeeld niet altijd zelf het materiaal m tegels uit te breken f gaatjes te bren vr de klimhulp. Of sms hebben ze niet vldende plantenkennis m hun tuintje te ntwerpen. Bvendien is er naast het delen van materiaal en kennis k een belangrijke sciale factr aan de straatacties verbnden. Mensen helpen elkaar, leren elkaar kennen en eens de tuinen zijn aangelegd, geven die aanleiding tt een babbeltje met de buurman f buurvruw. Emmy Vandenbgaerde en Marlinde Kpmans drijvende krachten achter Klimp je Gevel in de Brugse Prt: Ten wij met de plantactie begnnen, vertelden veel mensen dat ze al gesting hadden gehad m een geveltuin aan te leggen, maar dat ze er alleen ng niet te gekmen waren. Onze actie p straatniveau maakte het hen veel makkelijker. Het gaf veel vldening m er p het einde van de dag ineens zveel geveltuinen bij te hebben. 3
Het stappenplan Als je een straatactie wilt rganiseren in je straat, begin je het best ged vrbereid. Dit stappenplan helpt je daarbij. 1. Kun je in juw straat geveltuinen aanleggen? Vr een geveltuintje heb je plaats ndig. Je met dus eerst meten f die er wel is. Ldrecht p de gevel gemeten, mag een straatgeveltuintje maximaal 30 cm breed zijn. Op 3 m hgte mag het verbreden tt 60 cm. Op het trttir met er wel vldende bstakelvrije drgang blijven vr mensen met een rlstel f kinderwagen en andere vetgangers. - Is het trttir minder dan 2 m breed, dan met een drgang van minstens 1,20 m vrij blijven. - Is het trttir meer dan 2 m breed, dan met een drgang van minstens 1,50 m vrij blijven. Dat betekent dat de geveltuin ter hgte van bstakels misschien smaller zal meten zijn dan 30 cm. Je geveltuin met 30 cm verwijderd blijven van de scheidingslijn met de buren, tenzij je buren ermee akkrd gaan m daarvan af te wijken. De klimhulp mag, ldrecht p de gevel gemeten, tt 20 cm uitsteken. De afbrding van je straatgeveltuin met minimaal 2 cm en maximaal 10 cm bven het trttir uitsteken. De breedte van de afbrding is inbegrepen in de maximale breedte van 30 cm van je geveltuin. Op www.gent.be/geveltuinen vind je het vlledige reglement vr de aanleg van een geveltuin. b 3m c bstakel a c a c d a. diepte geveltuin = maximaal 30 cm tt 3 m hgte b. diepte geveltuin = maximaal 60 cm vanaf 3 m hgte c. bstakelvrije drgang = minimaal 120 cm (uitz.: 150 cm) d. afstand tt de buur = minimaal 30 cm 4
2. Is je buurt enthusiast? Vele handen maken licht werk. Zrg vr een kernteam van ngeveer 3 tt 5 mensen, afhankelijk van de grtte van je straat. Klp eventueel aan bij Dienst Buurtwerk vr ndersteuning van je straatactie. De buurtwerkers verlpen samen met ju je plannen en waar ndig ndersteunen zij je initiatief, bijvrbeeld bij het uitdenken van het prgramma f het veren van prmtie. Herwig Verdnck tuinarchitect, bewner van Gentbrugge en deelnemer aan een straatactie: In 2005 plantten wij in nze wijk geveltuinen aan. Op dat mment was ik de enige in de straat die een geveltuin had. Ik stelde materiaal ter beschikking en we hielpen elkaar bij het aanleggen. Ik zie mijn twee buurvruwen ng staan met de beitel in de hand m de fundering te lijf te gaan. Mijn buurman verzamelde de brkstukken en bracht ze naar het cntainerpark. 3. Kun je subsidies krijgen? De grte uitgavenpsten bij de actie Klimp je Gevel in de Brugse Prt waren prmtiemateriaal (flyers), een vrming vr de vrijwilligers dr Velt en catering vr de medewerkers. Aan een kleinschalige straatactie zul je wellicht amper ksten hebben. Wijk aan Zet Maak je het grter, dan kun je verwegen m een subsidie van Wijk aan Zet aan te vragen. Met die subsidie kunnen bewnersgrepen acties pzetten met als specifiek del de leefbaarheid, het samenleven, de participatie en betrkkenheid in de wijk te verbeteren. Een geveltuinactie past dus in die delstelling. Let er wel p dat je de subsidie ruim p vrhand met aanvragen. Meer inf ver Wijk aan Zet lees je p www.gent.be/wijkaanzet. Klimaatprjecten Geveltuinen kunnen de effecten van klimaatpwarming temperen: gren, water en schaduw helpen de stad te kelen. Bvendien zrgen ze vr een gezndere lucht. Je zu een geveltuinactie kunnen kppelen aan een klimaatprject. Met een klimaatprject prbeer je met een publieke actie zveel mgelijk mensen aan te spren m klimaatverandering aan te pakken. In dit geval den jullie dat dus met de aanleg van geveltuinen. Vr een klimaatprject kan je een subsidie aanvragen. Let wel, je krijgt die niet vr de aankp van planten en materiaal. Je krijgt ze vr de ksten die je maakt m te cmmuniceren en sensibiliseren rnd het klimaat. Meer inf ver klimaatprjecten lees je p www.gent.be/klimaatprjecten.
4. He rganiseer je het? Infrmeren stap 1: belangrijke vragen vr het kernteam: He breng je je buren p de hgte van jullie actie? Welke service bied je je buren aan en wat is de verantwrdelijkheid van de bewners zelf?: - Welk werkmateriaal hebben jullie ter beschikking? Wie kan vr wat zrgen? - Organiseer je een grepsaankp van planten en klimhulpen? - He gebeurt de betaling van de planten en klimhulpen: betalen mensen na ntvangst f meten ze p vrhand betalen? - Ga je helpen bij het aanplanten? stap 2: breng je buren p de hgte van de kmende actie en belangrijke data. Geert Gisquière, Els Prevenier en Kenny Vandenbrucke bewners van Ekkergem en drijvende krachten achter een straatactie: We rganiseerden een infsessie in het buurthuis, die we aankndigden met een deur-aan-deur flyer en de facebkpagina van het buurtcmité. Op die infsessie gaven we algemene uitleg ver het aanleggen van een geveltuintje en knden alle geïnteresseerden k hun vragen kwijt. Ze kregen advies p maat ver welke planten het ged zuden den tegen hun znnige f beschaduwde vrgevel. Uiteindelijk eindigden we zelfs bij een aantal mensen aan de deur m even ter plaatse een kijkje te nemen en advies te geven. stap 3: help je buren met het ntwerpen van hun geveltuintjes: Organiseer een grepsmment f ga langs bij je buren m de tuintjes vrm te geven. Help hen: - planten te kiezen - de klimhulp te bepalen Zrg vr iemand met vldende plantenkennis, die mensen duidelijke inf kan geven en kan helpen kiezen. Tip 1: p www.gent.be/geveltuinen vind je een uitgebreide brchure met inf ver interessante klimplanten, met pasklare plantencmbinaties vr verschillende gevels, tips vr bijzndere geveltuinen en inf ver klimhulpen. Deel die brchure uit aan je buren. Vraag ze aan bij de Grendienst f haal ze p in de stadswinkel, het Gentinfpunt, Natuur- en Milieucentrum De Burgyen f je plaatselijk buurtcentrum. 6
Tip 2: verzamel vijftien buren en Natuurpunt Gent en de Stad Gent bieden je een infavnd aan. Je krijgt dan tips en tricks ver planten, klimhulpen en ng veel meer. Neem hiervr cntact p met de Grendienst (09 225 95 94 grendienst@gent.be). stap 4: meld aan de Stad waar er geveltuinen zullen kmen Bel naar Gentinf m de adressen dr te geven (09 210 10 10). Of de het nline via www.gent.be/geveltuinen (klik rechts p e-lket). Aanschaf planten, klimhulpen, ptgrnd Planten en ptgrnd Je kunt beslissen m een grepsaankp te den met de straat. Of je kunt samen naar de blemenmarkt gaan. Of elke buur kan zrgen vr zijn eigen materiaal. Tips: Elk jaar in mei rganiseert Natuurpunt Gent haar wildeplantenbeurs. Je vindt er veel planten die aantrekkelijk zijn vr insecten én in je geveltuin passen. Meer inf p www.natuurpuntgent.be. In verschillende wijken rganiseert de Dienst Buurtwerk in april f mei k blemenmarkten. De tuinbuwschl van Melle heeft een Leerwinkel waar je tegen lage tarieven planten kunt kpen. Meer inf vind je p www.tuinbuwschl-melle.be. Klik in de linkerklm p De Leerwinkel. Klimhulpen Je kunt beslissen m een grepsaankp te den bij een metaalhandelaar, bijvrbeeld bij Santens. Of elke buur kan zijn eigen materiaal aankpen bij bijvrbeeld Bric, Gamma, Hub, Aveve f Makr. Besteed vldende aandacht aan de klimhulp, want het succes van de tuintjes hangt ervan af. Gebruik bijvrbeeld pluggen van 12 mm dik en een stevige draad uit restvrij staal, aluminium f inx. Op www.gent.be/geveltuinen en in de flder Fleur je gevel p krijg je meer inf ver gede klimhulpen en materialen. Geert Gisquière, Els Prevenier en Kenny Vandenbrucke: Mensen die dat wilden, knden hun bestelling aan ns drgeven. We kchten vervlgens vijzen, klimdraad en plantjes in het grt aan. Makkelijk, gedkper en z vermeden we dat elk van ns afznderlijk naar één f andere afgelegen metaalzaak mest rijden vr enkele vijzen en een paar meter draad. Plantactie De ideale peride m te planten is het plantseizen van ktber tt half april. Als het niet vriest, kun je aanplanten. Vr je straatactie wil je misschien liever wat later in de lente aan de slag. Dat kan als je na het aanplanten de geveltuinen regelmatig water geeft. Zrg vr ged materiaal m tegels uit te breken, zals een stevige beitel en hamer. Zrg vr kruiwagens m al het materiaal te transprteren en het afval uit de plantgaten te verzamelen en af te veren. Zrg vr brmachines, ladders en schietld vr het phangen van de klimhulpen. 7
Zek in de straat naar mensen die vldende kracht hebben m tegels uit te breken. die een br ged kunnen hanteren en geen hgtevrees hebben. die zin hebben m de handen uit de muwen te steken, die willen planten, pruimen, enzvrt. Er is vr iedereen een taakje. Als je veel geveltuinen aanlegt, verzamel je aardig wat puin f fundering. Verzamel het en breng het naar het cntainerpark. Je kan een gratis verzekering aanvragen vr de vrijwilligers. Meer inf daarver krijg je bij het Infpunt Buurtinitiatieven van Dienst Buurtwerk, Stad Gent (09 235 77 20 f sarah.buurtwerk@gent.be) Emmy Vandenbgaerde en Marlinde Kpmans: De dag zelf gebruikten de buren elkaars gereedschap en dk een buurtbewner p m de fundering nder de straattegels uit te breken. Vzw REGent en een crèche deden k mee. Tf! Geert Gisquière, Els Prevenier en Kenny Vandenbrucke: We hielden nze aanplantactie p een zaterdag. Vraf hadden we het ndige materiaal verzameld m stepen pen te breken, aarde uit te graven en gaten in de muren te bren. Afhankelijk van de step en de creativiteit van de bewners namen de vrbereidende werken p de ene plaats al wat meer tijd in beslag dan p de andere. Sms ging het wat minder vlt, maar vele handen maken licht werk. Ten de eerste druppels uit de hemel vielen, waren we gelukkig net aan nze laatste gevel te. Opvlging Idealiter hebben de buren een aanspreekpunt in de straat vr hun vragen ver het nderhud van hun geveltuin. Wie wil dit peter- f meterschap p zich nemen? Emmy Vandenbgaerde en Marlinde Kpmans: We kregen steun van de Dienst Buurtwerk en die dienst bleef achteraf k het aanspreekpunt. 8
Samen genieten Geniet van jullie tuintjes, want daar is het uiteindelijk m te den! Emmy Vandenbgaerde en Marlinde Kpmans: Z n geveltuinplantactie zet iets in gang. Mensen hebben een gede reden m eens meer buiten te kmen, m plantjes water te geven f een beetje nkruid te wieden. Ondertussen den ze een babbeltje met de buren. Geert Gisquière, Els Prevenier en Kenny Vandenbrucke: Nu kijken we met z n allen benieuwd uit naar de kmende lente m de eerste resultaten te zien in het straatbeeld. We hpen daarmee extra mensen ver de streep te trekken m dit jaar ns vrbeeld te vlgen. 9
Alle praktische inf gebundeld Op www.gent.be/geveltuinen vind je: het vlledige reglement vr de aanleg van een geveltuin de brchure Fleur je gevel p met inf ver interessante klimplanten, met pasklare plantencmbinaties vr verschillende gevels, tips vr bijzndere geveltuinen en inf ver klimhulpen. een handig verzicht van klimplanten en klimhulpen vr verschillende srten gevels de link m nline het adres van je geveltuin te melden Tip: deel de brchure Fleur je gevel p uit aan je buren. Vraag ze aan bij de Grendienst. Op www.gent.be/wijkaanzet vind je het reglement en aanvraagfrmulier vr subsidies vr een wijkactiviteit. Bekijk k de interessante tips vr Wijk aan Zet in de rechterklm. Tekst: Meer inf: Datum uitgave: maart 2014 V.u.: Emmy Vandenbgaerde, Marlinde Kpmans, Kristien Weyts en Liesbet van L Grendienst Stad Gent Ferdinand Lusbergskaai 32 9000 Gent 09 225 95 94 grendienst@gent.be www.gent.be/geveltuinen Paul Teerlinck, stadssecretaris Stadhuis, Btermarkt 1, 9000 Gent 10
11