BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ SAMENWERKINGSVERBAND PASSEND PRIMAIR ONDERWIJS OOSTERSCHELDEREGIO (O3) Plaats : Goes Bestuursnummer : 21694 Samenwerkingsverband : PO2902 Goes Onderzoek uitgevoerd op : 4 februari 2014 Rapport vastgesteld te Utrecht op 19 september 2014 Documentnummer: 4395575
Pagina 2 van 11
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde een simulatie uit bij het Samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs Oosterschelderegio. Binnen de gemeenten Tholen, Reimerswaal, Schouwen-Duiveland, Kapelle, Goes, Noord-Beveland en Borsele vormen twintig besturen met in totaal honderd vestigingen gezamenlijk het samenwerkingsverband. In dit verslag geeft de inspectie haar bevindingen uit het onderzoek weer. Simulatie Een simulatie houdt in dat de inspectie een kwaliteitsonderzoek nabootst ook al is het samenwerkingsverband nog niet volledig ingericht. In het schooljaar 2013/2014, voorafgaand aan de inwerkingtreding van de zorgplicht, wil de inspectie simulaties uitvoeren bij alle samenwerkingsverbanden. Het doel van een simulatie is tweeledig: 1. het stimuleren van de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden door een kwaliteitsonderzoek na te bootsen en zo een beeld te geven van de ontwikkeling op dat moment, afgezet tegen het waarderingskader van de inspectie; 2. toezicht houden op de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden, zowel inhoudelijk als op de totstandkoming van de rechtspersoon en de inspraak door de ondersteuningsplanraad. Voor de inspectie levert die simulatieronde informatie op over de wenselijke en redelijke normering van de indicatoren, de werking van het risicomodel en de kwaliteit van het toezichtkader. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij deze simulatie op het toezichtkader samenwerkingsverbanden po/vo passend onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader, maar nog geen beslisregels om vast te kunnen stellen of het samenwerkingsverband aan de basiskwaliteit voldoet. Onderzoeksopzet De simulatie start met een bureauanalyse van documenten en gegevens over het samenwerkingsverband die bij de inspectie aanwezig zijn en een analyse van documenten die het samenwerkingsverband aan de inspectie toestuurde of uitreikte. Het betreft de volgende documenten, op volgorde van versiedatum en voor zover relevant voor dit onderzoek: - Statuten (notariële akte, d.d. 31 oktober 2013); - Conceptondersteuningsplan (versie 6, zonder datum); - Begroting 2014-2015 (zonder datum); - Website: www.samenwerkingsverbando3.nl (geraadpleegd op 30 januari 2014); - Kengetallen samenwerkingsverband (www.passendonderwijs.nl, geraadpleegd op 30 januari 2014). Hierna vond op 4 februari 2014 een onderzoek op locatie plaats waarbij de inspectie: - presentaties kreeg van het samenwerkingsverband over: de context van het samenwerkingsverband; de onderwerpen uit het ondersteuningsplan. - een gesprek voerde met enkele leden van de ondersteuningsplanraad (ouders, leraren, intern begeleiders) en twee gemeenteambtenaren; Pagina 3 van 11
- een gesprek voerde met een bestuurder van het speciaal (basis)onderwijs over de ontwikkelingen in het speciaal (basis)onderwijs; - een gesprek voerde met het bestuur met speciale aandacht voor onder andere de wijze van financieel beheer en de ontwikkeling van het management en de organisatie. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bestuur en het management van het samenwerkingsverband. Opbouw verslag In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op hoofdlijnen, een beeld van de ontwikkeling van het samenwerkingsverband op het gebied van management en organisatie en een overzicht van de bevindingen van het ondersteuningsplan. Hoofdstuk 3 vermeldt de reactie van het bevoegd gezag. Pagina 4 van 11
2. BEVINDINGEN 2.1 Hoofdlijn De inspectie heeft er vertrouwen in dat het Samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs Oosterschelderegio, als het de huidige ontwikkelingen in vlot tempo doorgezet, de voorwaarden en mogelijkheden zal scheppen waardoor de scholen passend onderwijs kunnen realiseren in de regio. Het huidige samenwerkingsverband bestaat uit twee voormalige samenwerkingsverbanden Weer Samen Naar School (WSNS), aangevuld met twee besturen speciaal (basis)onderwijs. In december 2012 vond de eerste aftrap voor de vorming van het samenwerkingsverband plaats. In de deze periode lag het accent vooral op leren kennen van elkaar en het creëren van een basis voor samenwerking. De grote betrokkenheid van de besturen bij de inrichting van passend onderwijs blijkt uit de keuze voor de vereniging als organisatiemodel, waarbij elk bestuur ongeacht de grootte één stem heeft. De inhoudelijke insteek van het samenwerkingsverband blijkt uit de keuze voor het expertisemodel. Het samenwerkingsverband ziet in passend onderwijs enerzijds kansen voor een kwaliteitsslag in het onderwijs. Anderzijds stelt passend onderwijs het verband voor lastige problemen: een negatieve vereveningsopdracht van ongeveer 8 ton in combinatie met stevige krimp (-20%) en verplicht tripartite overleg. Een oplossing kan volgens het bestuur van het samenwerkingsverband alleen op Zeeuws niveau gevonden worden. Een uitwerking van de taken en bevoegdheden van de verschillende organen verdient echt nog aandacht. Het samenwerkingsverband stelt in zijn beleid het belang van kinderen voorop. De inrichting van een kinderraad, naast de ondersteuningsplanraad, is hier een mooi voorbeeld van. Ook het expertisemodel past hierbij. Het samenwerkingsverband wil daarnaast de omslag maken van slagboomdiagnostiek naar handelingsgericht ondersteunen. Deze omslag zal naar verwachting zorgen voor de versterking van de kwaliteit van de basisscholen waardoor meer kinderen op de basisschool (al dan niet met extra ondersteuning) kunnen blijven. De concrete uitwerking van deze aanpak rekening houdend met de financiële consequenties vormt de volgende opdracht voor het samenwerkingsverband. Het komende schooljaar (2014/2015) zal er nog veel bij het oude blijven. Dit geeft tijd om beter zicht te krijgen op de uitgangssituatie en een meerjarenbeleidsplan en meerjarenbegroting uit te werken. De flinke vereveningsopdracht en krimp vragen wel om doelgerichte en planmatig uitgevoerde activiteiten en monitoring van de resultaten. Inmiddels is zichtbaar dat het deelnamepercentage voor speciaal onderwijs (so) en het percentage rugzakjes afneemt. Deze daling is het gevolg van bewust beleid dat door het samenwerkingsverband is ingezet. Ook wil het samenwerkingsverband een kostenbesparing realiseren door de inrichting van één loket in plaats van vijf bestaande loketten. Het samenwerkingsverband heeft in het conceptondersteuningsplan zijn kwaliteitszorgaanpak beschreven. De onderdelen waarop het samenwerkingsverband gaat monitoren zijn benoemd. De bijbehorende instrumenten zijn nog niet voorhanden. Wel is voor het samenwerkingsverband duidelijk dat gemaakte afspraken niet vrijblijvend zijn. Besturen gaan elkaar hierop aanspreken. De intern begeleiders zijn goed betrokken bij de ontwikkeling van het samenwerkingsverband. Van belang is nu ook dat leraren en schoolleiders aanhaken. Het conceptondersteuningsplan ligt bij de ondersteuningsplanraad. Hieraan voorafgaand is op overeenstemming gericht overleg (oogo) gevoerd met de zeven gemeenten. Omdat de Pagina 5 van 11
uitwerking van het conceptondersteuningsplan nog redelijk globaal is, is de looptijd beperkt tot een jaar. De ondersteuningsplanraad zal tussentijds om instemming gevraagd worden bij nieuwe, ingrijpende besluiten. Ook het overleg met de gemeenten beperkt zich niet tot één moment van overleg, maar is een voortgaand proces, waarbij ook het overleg met de leerplicht is betrokken. Opvallend is dat de gemeenten hierin een voortrekkende rol lijken te spelen. Het samenwerkingsverband voert tevens overleg met twee samenwerkingsverbanden voortgezet onderwijs (vo) en cluster 2 en is voornemens ook het overleg met cluster 1 op te starten. 2.2 Management en organisatie van het samenwerkingsverband Op 31 oktober 2013 is de rechtspersoon Samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs Oosterschelderegio officieel opgericht. De werknaam van het verband is O3: Onderwijs Ondersteuning Oosterschelderegio. Het samenwerkingsverband heeft gekozen voor de verenigingsvorm met een bestuur en een algemene vergadering. Het bestuur en de algemene vergadering tellen negentien leden. Eén bestuur van speciaal onderwijs participeert wel in het verband, maar is geen lid van het bestuur. Elk schoolbestuur is vertegenwoordigd in het bestuur met één stem. De leden van het bestuur zijn tevens de vertegenwoordigers van de leden van de vereniging in de algemene vergadering. De algemene vergadering fungeert als toezichthoudend orgaan. Door de gekozen uitwerking van het bestuursmodel houdt de algemene vergadering toezicht op zichzelf. Het is de vraag of intern toezicht op deze manier objectief en effectief kan worden uitgevoerd. Met de kernwerkgroep is gesproken over het belang van het betrekken van externe partners bij het vormgeven van het intern toezicht. Het samenwerkingsverband heeft geen eigen personeel in dienst. De coördinator werkt op detacheringsbasis. De coördinator is belast met de dagelijkse leiding. Het bestuur functioneert als intern toezichthouder ten aanzien van de coördinator. De afbakening van taken en verantwoordelijkheden en de inrichting van een heldere organisatie- en overlegstructuur zijn onderwerpen die nog om een verdere uitwerking vragen. Omdat de scholen en besturen van het samenwerkingsverband geen samenwerkingstraditie hebben, is in de eerste periode geïnvesteerd in het elkaar leren kennen. De besturen hebben elkaar op inhoudelijk vlak gevonden in het gezamenlijk streven naar passend onderwijs voor iedere leerling in de regio. De besturen ervaren de samenwerking ook als noodzakelijk gezien de uitdagingen die er liggen binnen passend onderwijs en de krimp in de regio. Uit de inhoudelijke insteek vloeide de keuze voor het expertisemodel voort. De centrale rol voor handelingsgericht werken en ondersteunen sluit hierbij aan. Het is van belang dat de verdere vertaling van deze keuzen naar concrete doelen, activiteiten en financiën binnenkort zijn beslag zal krijgen in het activiteitenplan. 2.3 (Concept)ondersteuningsplan Kerndocument voor het samenwerkingsverband is het ondersteuningsplan. In deze paragraaf beschrijft de inspectie de stand van zaken bij de ontwikkeling, de opbouw, de inhoud en de status van het conceptondersteuningsplan. In februari 2012 vond de officiële kick-off van het nieuwe samenwerkingsverband plaats. Tijdens deze bijeenkomst met bijna alle besturen is een kernwerkgroep ingesteld, die onder andere de inrichting en oprichting van de ondersteuningsplanraad en het voorbereiden en opstellen van het ondersteuningsplan tot taak had. Het bestuur en de voorlopige ondersteuningsplanraad zijn steeds betrokken bij het proces om te komen tot een conceptondersteuningsplan. Pagina 6 van 11
Het samenwerkingsverband hecht er aan ook de leerlingen te betrekken bij passend onderwijs. Het samenwerkingsverband heeft een kinderraad ingesteld, waar kinderen uit het basisonderwijs en het speciaal (basis)onderwijs zitting in hebben. Tijdens de eerste bijeenkomst heeft de kinderraad onder andere gesproken over de inhoud van basisondersteuning en extra ondersteuning. De uitspraken van de kinderraad komen terug in het ondersteuningsplan. Om te voldoen aan de wettelijke voorschriften is het nodig dat het samenwerkingsverband onderstaande onderdelen opneemt in het ondersteuningsplan en/of waar hieronder vermeld, nader uitwerkt. Het onderstaande overzicht dient niet als een beoordeling van het samenwerkingsverband, maar als een handreiking om de ontwikkeling van het beleid van het samenwerkingsverband verder te ondersteunen. 1 Instemming, overleg, vaststelling en toezending (Artikel 14a Wms, Artikel 18a Wpo lid 7, 9, 10) De ondersteuningsplanraad is al enige tijd actief. Voor de formele inrichting van de raad betrok de kernwerkgroep de voorlopige ondersteuningsplanraad al bij de totstandkoming van het conceptondersteuningsplan. Het samenwerkingsverband heeft de ondersteuningsplanraad geraadpleegd bij de verschillende eerdere versies van het conceptondersteuningsplan. Het uiteindelijke conceptondersteuningsplan dat naar de ondersteuningsplanraad is verstuurd, is een plan waarin nog veel open is. De instemming van de ondersteuningsplanraad geldt daarom voor 1 jaar. De inspectie wijst erop dat het samenwerkingsverband het ondersteuningsplan voor 1 mei aan de inspectie moet zenden. Het samenwerkingsverband heeft het concept ondersteuningsplan besproken met de zeven gemeenten in een op overeenstemming gericht overleg (oogo). De gemeenten lijken hierbij een voortrekkende rol te spelen In de overleggen zijn het oogo over passend onderwijs en de regionale educatieve agenda samengenomen. De onderwerpen voor oogo zijn bepaald. Omdat er nog veel onduidelijkheden zijn over de uitwerking van passend onderwijs bij dit samenwerkingsverband en de veranderingen in de zorg zijn er nog geen concrete afspraken gemaakt. Wel is al besloten dat het samenwerkingsverband voordat het een toelaatbaarheidsverklaring afgeeft overlegt met de gemeente zodat er duidelijkheid is over het leerlingvervoer. Het samenwerkingsverband en de gemeenten zien het oogo niet als één overleg maar als een groeiproces waarin het verband en de gemeenten samen optrekken. Het ondersteuningsplan bevat de onderwerpen voor het oogo. Ook de vastgestelde procedure voor oogo dient het samenwerkingsverband op te nemen in het ondersteuningsplan. Het samenwerkingsverband heeft zicht op het aantal thuiszitters. Hoeveel kinderen thuiszitten met een ontheffing van leerplicht is onduidelijk. Er bestaat een nauwe samenwerking met het regionaal bureau leerplicht. De intentie is dat ook stevige contacten ontstaan tussen leerplicht in het Loket O3 dat de onderwijsarrangementen regelt. Het samenwerkingsverband is voorstander van het oppakken van de vereveningsopdracht en de krimp in Zeeland op Zeeuws niveau. De problemen die hiermee samenhangen, overstijgen het niveau van het samenwerkingsverband. In de Coöperatie Primair Onderwijs Zeeland zijn alle Zeeuwse basisscholen verenigd. Het overleg met Auris over de nieuwe werkwijze voor plaatsing en ondersteuning van cluster 2 heeft binnen deze Coöperatie plaats gevonden. Een gesprek met cluster 1 volgt nog. Pagina 7 van 11
Het samenwerkingsverband voert daarnaast overleg met twee samenwerkingsverband voortgezet onderwijs en met het landelijk reformatorisch samenwerkingsverband voor primair onderwijs (po). 2 Geheel van ondersteuningsvoorzieningen (Artikel 18a Wpo lid 8a) Het samenwerkingsverband heeft in het ondersteuningsplan de standaarden voor basisondersteuning beschreven. Uitgangspunt hierbij vormt het handelingsgericht werken. De scholen hebben aan de hand van teamgesprekken, de beoordeling van leerkrachtcompetenties en casuïstiekbesprekingen hun schoolondersteuningsprofiel vastgesteld. Dit heeft geresulteerd in lijvige beschrijvingen van de scholen. Hieruit blijkt dat nog niet alle basisscholen kunnen voldoen aan het niveau van basisondersteuning. Scholen en besturen zijn verantwoordelijk voor de versterking hiervan. De huidige ondersteuningsprofielen geven volgens het samenwerkingsverband te weinig houvast bij het maken van een match tussen onderwijsbehoeften van een kind en de mogelijkheden van een school. Het samenwerkingsverband ziet op dit punt meer mogelijkheden door uit te gaan van het HOT-model (handelingsgericht ondersteuning toewijzen). Door te gaan werken vanuit het HOT-model, waarbij de nadruk ligt op gesprekken van de trajectbegeleider met leerlingen, leerkrachten, intern begeleiders en ouders, verwacht het samenwerkingsverband een kwaliteitsslag te realiseren. Of deze kwaliteitsslag automatisch volgt door de omslag naar handelingsgericht ondersteunen is de vraag. Gerichte sturing en actie door het samenwerkingsverband lijkt hierbij aan te raden. 3 Procedures en criteria toewijzing middelen (Artikel 18a Wpo lid 8b) Het samenwerkingsverband heeft in grote lijnen de visie op en de stappen leidend naar de toekenning van extra ondersteuning uitgewerkt. Het samenwerkingsverband kiest voor het expertisemodel. Het Loket O3 behandelt de ondersteuningsaanvragen van scholen en bepaalt of en welke extra ondersteuning/arrangement nodig is. Handelingsgericht werken vormt hierbij het uitgangspunt. Denken in ondersteuningsbehoeften van leerlingen en leraren komt in de plaats van denken in kindkenmerken. Dit betekent dat het samenwerkingsverband arrangementen of extra ondersteuning niet vanuit vaste criteria toekent. Trajectbegeleiders vanuit het Loket gaan (tijdelijk) scholen helpen bij het zich eigen maken van het handelingsgericht werken. De trajectgebeleider leidt, indien nodig, de aanvraag voor extra ondersteuning door naar het Loket. Een vaste werkwijze zorgt ervoor dat de procedure inzichtelijk is en de besluiten te verantwoorden zijn. De kernwerkgroep verkent op dit moment hoe de nieuwe aanpak financieel zal uitwerken. Voor leerlingen die vanaf 2013 een rugzak hebben, blijft komend schooljaar alles bij het oude. Bij de nieuwe aanvragen treedt de nieuwe aanpak in werking en wordt bekeken welk arrangement het meest passende is. 4 Procedures en criteria plaatsing leerlingen (Artikel 18a Wpo lid 8c,8d, 11 en 12 en Artikel XVII Wet passend onderwijs lid 1) Ook bij het bepalen van de toelaatbaarheid tot speciaal onderwijs (so) en speciaal basis onderwijs (sbo) vindt een omslag plaats: van slagboomdiagnostiek naar handelingsgericht ondersteuning toewijzen. Net als bij het toekennen van extra ondersteuning hanteert het samenwerkingsverband hierbij geen vaste criteria. Ondersteuningsbehoeften van leerlingen en leraren staan centraal. Wanneer het Loket besluit dat er een plaatsing nodig is, behandelt de tlv-commissie (toelaatbaarheidsverklaring) het dossier. Deze commissie besluit namens het samenwerkingsverband over de plaatsing op het so of sbo. Pagina 8 van 11
In het ondersteuningsplan zijn de samenstelling van de tlv-commissie, de wettelijke termijnen en de mogelijkheden voor bezwaar beschreven. Procedures en beleid rondom terug- en overplaatsing en herindicatie zijn nog niet uitgewerkt. 5 Kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (Artikel 18a Wpo lid 8e) In het conceptondersteuningsplan zijn de te bereiken kwantitatieve en kwalitatieve resultaten globaal beschreven. Om houvast te kunnen bieden bij de monitoring is een verdere concretisering van de doelen nodig. Het samenwerkingsverband heeft inhoudelijke en financiële kengetallen vastgesteld, die het jaarlijks in kaart wil brengen en waarover het zal rapporteren. Ook de tevredenheidsmetingen bij ouders en scholen zullen hierbij meegenomen worden. Het samenwerkingsverband buigt zich nu over de vertaling van de visie en het beleid naar een activiteitenplan. Dit plan moet richting geven aan de planmatige kwaliteitsverbetering en borging. 6 Informeren ouders (Artikel 18a Wpo lid 8f) Het zwaartepunt van de communicatie ligt bij de scholen, volgens het conceptondersteuningsplan. Omdat voor de scholen nog te weinig duidelijk was welke implicaties passend onderwijs zou hebben, zijn ouders veelal nog niet geïnformeerd. Nu het conceptondersteuningsplan klaar is, lijkt het moment daarvoor aangebroken. Zeker ouders van leerlingen met een rugzakje hebben behoefte aan informatie over wat komen gaat. Op dit moment worden wel gesprekken met ouders hierover gevoerd, maar zit daar geen regie vanuit het samenwerkingsverband op. Dit kan ertoe leiden dat ouders verschillende informatie ontvangen. De website van het samenwerkingsverband zal op termijn een rol gaan spelen bij de informatievoorziening naar ouders en scholen. Het samenwerkingsverband heeft één bijeenkomst voor alle intern begeleiders uit het samenwerkingsverband georganiseerd. Een tweede bijeenkomst komt eraan. De intern begeleiders zijn op deze manier goed betrokken bij de ontwikkeling van het samenwerkingsverband. Van belang is dat nu ook leraren en schoolleiders aanhaken. 7 Bekostigingsaspecten (Artikel 18a Wpo lid 8g t/m j) Het samenwerkingsverband ziet zich voor een stevige vereveningsopdracht gesteld. Daarnaast kampt de regio met een krimp van rond de 20 procent. Dit leidt tot een ongunstige financiële situatie voor het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband streeft naar een daling van het percentage leerlingen in het sbo en so en met een rugzakje. Inmiddels is zichtbaar dat het deelnamepercentage voor so en het percentage rugzakjes afneemt. Deze daling is het gevolg van bewust beleid dat door het samenwerkingsverband is ingezet. Ook wil het samenwerkingsverband een efficiëntieslag maken met de inrichting van één loket in plaats van de vijf bestaande loketten. Het samenwerkingsverband heeft de inrichting van de organisatie als eerste prioriteit gekozen. Vervolgens zijn de lijnen voor de toekomst uitgelegd. Het samenwerkingsverband geeft aan dat de onduidelijkheid over de precieze vereveningscijfers lastig zijn voor de beleidsvorming. Voor 2014/2015 zijn afspraken gemaakt over de inzet van de rugzakmiddelen en het voortbestaan van de WSNS-middelen die scholen per leerling ontvangen. Het samenwerkingsverband heeft zicht op de huidige ondersteuningsuitgaven en heeft deze verwerkt in de begroting voor 2014/2015. Inhoudelijke keuzen moeten het samenwerkingsverband nog maken. Een beleidsrijke meerjarenbegroting is er daarom niet. Evenmin is inzichtelijk op welke wijze het samenwerkingsverband uiteindelijk zal verantwoorden hoe middelen doelmatig en effectief zijn ingezet. Het streven is de bestaande expertise in so, sbo en basisschool te behouden en mogelijk op andere plekken in te zetten. Pagina 9 van 11
De match tussen aanwezige en benodigde expertise moet het samenwerkingsverband nog maken. Het samenwerkingsverband voorziet dat niet al het personeel behouden kan blijven. De volgende mijlpaal voor het verband vormt de uitwerking van het toekomstperspectief met een vertaling naar personele en financiële consequenties. Het samenwerkingsverband heeft nog niet beschreven hoe het bepaalt of de personeelsbekostiging op het speciaal onderwijs toereikend is om aan de verplichtingen te voldoen op de peildatum 1 februari ten opzichte van de peildatum 1 oktober in datzelfde schooljaar. Ook heeft het samenwerkingsverband nog niet beschreven op welke wijze het vaststelt wat het aandeel van de onderscheiden scholen is in de overdracht van de bekostiging personeelskosten bij een (eventueel) ontoereikend budget zware ondersteuning. Bij ongewijzigd beleid loopt het samenwerkingsverband risico s op dit terrein. Pagina 10 van 11
3. REACTIE VAN HET BESTUUR Het bestuur deelt in zijn reactie d.d. 10 september 2014 mee dat het verslag recht doet aan de ontwikkeling van het samenwerkingsverband O3. Een aantal genoemde zaken zijn inmiddels opgepakt. Het overleg op Zeeuws niveau over de krimp in combinatie met de negatieve verevening en de gevolgen van het tripartiete overleg loopt. Tot op heden lukt het nog de expertise op een juiste wijze te benutten. De taken en verantwoordelijkheden van coördinator/ bestuur en algemene vergadering liggen inmiddels vast in het ondersteuningsplan. Ook is er inmiddels een meerjarenbegroting. Voor de volgende versie van het ondersteuningsplan zal het bestuur zich beraden op het verder concretiseren van zijn doelen gekoppeld aan kwaliteitsmeting. Daartoe wordt een werkgroep ingericht. De overgang van de oude werkwijze naar handelingsgericht arrangeren heeft de volle aandacht van het samenwerkingsverband. De concrete uitwerking hiervan is een van de onderdelen die het samenwerkingsverband nauwkeurig gaat volgen in de kwaliteitsmeting. Betreffende de inhoud neemt het samenwerkingsverband over dat het nog gericht beleid rondom terugplaatsing, overplaatsing en herindicatie moet vastleggen. Ook neemt het bestuur het advies over om afspraken vast te leggen over het niet nakomen van afspraken. Op termijn zal het bestuur zich opnieuw beraden op het bestuursmodel. Een zinvol, werkbaar en juridisch houdbaar model blijft daarbij het streven. Pagina 11 van 11