Programmabegroting 2012 Slim werken aan de toekomst September 2011
Programmabegroting 2012 Slim werken aan de toekomst September 2011
Programmabegroting 2012 2
Inhoud Pagina Leeswijzer 5 Woord vooraf / Strategische vooruitblik 7 1 Inleiding en financieel beeld 11 2 Thema s 17 Sociale stijging 18 Vestigingsklimaat 38 Leefbaarheid 58 Bestuur 70 3 Specifieke onderwerpen 83 3.1 Bedrijfsvoering 84 3.2 Subsidies 89 3.3 Algemene dekkingsmiddelen 90 3.4 Lokale heffingen 92 3.5 Weerstandsvermogen 96 3.6 Onderhoud kapitaalgoederen 106 3.7 Financiering 114 3.8 Verbonden partijen 117 3.9 Grondbeleid 119 Bijlagen 1 Begrotingsvoorstellen 125 2 Budgetoverzichten 177 3 Reserves en voorzieningen 191 4 Investeringen 201 3 Inhoudsopgave
Programmabegroting 2012 4
Leeswijzer Integratie thema s en programma s De belangrijkste wijziging in de presentatie van de programma s is dat deze nauwer zijn gekoppeld aan de vier thema s van het Coalitieakkoord 2010-2014, te weten: Sociale stijging, Vestigingsklimaat, Leefbaarheid en Bestuur. Met deze thema s wil het College het verschil maken. De 16 programma s die de begroting van Tilburg kent zijn ondergebracht bij deze thema s en niet meer in een apart hoofdstuk. Elk programma is (financieel) ondergebracht bij één thema. Dit maakt duidelijk hoe de vier thema s en 16 programma s samenhangen. In hoofdstuk 2 komen de thema s en daarbij behorende programma s één voor één aan bod. Daarbij is aangegeven welke doelen zijn geformuleerd, wat de stand van zaken nu is (welke veranderingen hebben zich voorgedaan sinds het vaststellen van het coalitieprogramma) en welke activiteiten de gemeente daarom in 2012 wil gaan ondernemen. Direct aansluitend zijn de financiële gegevens opgenomen, zodat doelen, activiteiten en middelen makkelijker aan elkaar zijn te koppelen. In plaats van veel tekst is er - om de toegankelijkheid en inzichtelijkheid te vergroten - voor gekozen de informatie meer te presenteren in tabellen en grafieken. Verder is per thema aangegeven welke kadernota s in 2012 op stapel staan. Herontwerp planning & control - 1e verbeterslag programmabegroting Mede in relatie tot de organisatieontwikkeling Tilburg Transformeert wordt momenteel het project Herontwerp planning & controlcyclus uitgevoerd. Doel van dit project is te komen tot een op actuele eisen en wensen van gebruikers, op de nieuwe organisatie en overige ontwikkelingen afgestemde planning & controlcyclus en de daarbinnen op te leveren producten. Het 1e product in dat kader betreft de voorliggende Programmabegroting 2012, die in komende jaren een nog verdere ontwikkeling zal doorlopen. Voor wat betreft onderhavige programmabegroting is er in ieder geval een eerste slag gemaakt ten aanzien van de concretisering van de in 2012 te verrichten activiteiten / speerpunten die zullen worden uitgevoerd om de bestuurlijke doelen te bereiken. Daarnaast is getracht de omvang terug te brengen tot de essentie en is een eerste impuls gegeven aan het verbeteren van de leesbaarheid en het inzicht voor de gebruiker. Indeling van de begroting Deze Programmabegroting kent de navolgende onderdelen: Woord vooraf / Strategische Vooruitblik Hierin wordt de Strategische Vooruitblik (juni 2011) kort samengevat met de daarbij behorende bevindingen. Inleiding en Financieel beeld Dit hoofdstuk bevat het Financieel Beeld na verwerking van alle in deze begroting opgenomen financiële mutaties en wordt er stilgestaan bij de uitwerking van de tweede ronde bezuinigingen groot 49,7 miljoen structureel met ingang van 2015. Tevens wordt een vooruitblik gegeven ten aanzien van mogelijk toekomstige financiële ontwikkelingen. Thema s In het hoofdstuk Thema s wordt per thema aangegeven wat de bestuurlijke doelen zijn en welke programma s hier aan bijdragen. De huidige stand van zaken omtrent de realisatie van de bestuurlijke doelen en wat er in 2012 moet gebeuren om de uitvoering van het coalitieakkoord op stoom te houden, worden hier in beeld gebracht. De nieuwe kadernota s die in 2012 tot stand zullen komen, worden genoemd. Tevens wordt per thema het totaal van de bezuinigingen en intensiveringen vermeld. Daarbij zijn deze gegevens per programma gerangschikt. 5 Leeswijzer
Specifieke onderwerpen Hoofdstuk 3 behandelt een aantal belangrijke aspecten binnen de gemeentelijke begroting en geeft extra informatie over de financiële positie op korte en langere termijn. In de paragraaf bedrijfsvoering wordt nader ingegaan op de speerpunten binnen de bedrijfsvoering van de ambtelijke organisatie. In de paragraaf Subsidies wordt aangegeven wat het subsidiebeleid voor 2012 is en welke bedragen binnen de programma s voor subsidies zijn opgenomen. In de paragraaf Algemene dekkingsmiddelen wordt een integraal overzicht gegeven van de middelen die de gemeente in kan zetten voor eigen beleid (algemene uitkering, belastingen, dividenden etc.). Verder worden de lokale heffingen, het gemeentelijk weerstandsvermogen, het onderhoud van kapitaalgoederen, de financiering van de gemeentelijke activiteiten, de verbonden partijen en het grondbeleid als specifieke onderwerpen aan de orde gesteld. Bijlagen Bijlage 1 bevat de financiële en beleidsinhoudelijke toelichting op de herijkingen, bezuinigingsvoorstellen / ruimtescheppende maatregelen en voorstellen nieuw beleid gerangschikt naar programma s. Bijlage 2 geeft het budgetoverzicht naar programma s en producten weer. Bijlage 3 geeft het verloop van reserves en voorzieningen weer. Bijlage 4 geeft een nadere toelichting op de investeringen. Raadsbehandeling De Programmabegroting 2012 zal samen met de actualisering van de begroting en de tariefvoorstellen op 7 november 2011 (algemene beschouwingen) en op 10 en 11 november 2011 (beraadslagingen en vaststelling) in uw Raad worden behandeld. Programmabegroting 2012 6
Woord vooraf Voor de thema s Sociale stijging, Vestigingsklimaat, Leefbaarheid en Bestuur staat de gekozen aanpak beschreven in de Programmabegroting 2011 en in betreffende kadernota s. In deze begroting worden - conform het uitgangspunt dat bij de tussentijdse berichten wordt gehanteerd - herhalingen tot een minimum teruggebracht. Dit betekent dat alleen die activiteiten worden benoemd waarvan het van belang is deze in 2012 op te pakken om de gestelde doelen te realiseren. Soms is door gewijzigde omstandigheden de aanpak veranderd of aangescherpt; in dat geval wordt dit wel in deze begroting kort beschreven. In de Programmabegroting 2011 is het onderscheid gemaakt tussen doelen waar het gemeentebestuur het verschil wil maken, te continueren beleidsambities (vanwege lopende afspraken of kadernota s) en achterhaalde doelen. De doelen waar het gemeentebestuur het verschil wil maken, zijn opgenomen in deze begroting met de daarbij behorende activiteiten. De bestaande beleidsambities betreffen lopende zaken. Deze ambities worden kort genoemd maar vragen in 2012 geen bijzondere activiteiten. Het overzicht van te continueren beleidsambities wordt tezamen met deze begroting op internet gepubliceerd. Het college zal in de Programmaverantwoording over de voortgang van doelen en beleidsambities rapporteren. Samenvatting strategische vooruitblik Als opmaat naar de Programmabegroting 2012 heeft de gemeenteraad op 20 juni 2011 de strategische vooruitblik Slim werken aan de toekomst besproken en vastgesteld. Hieronder volgt een korte samenvatting van het document. Het volledige document is terug te vinden op internet (www.tilburg.nl/gemeente). Waar staan we? En wat komt op ons af? Mooie resultaten, maar wel aandacht hebben voor een aantal door de economische crisis geraakte activiteiten zo kan het jaar 2010 worden samengevat. In het kielzog van deze crisis hebben we in 2010 de eerste bezuinigingen doorgevoerd en zijn we gestart om fundamentele afwegingen en keuzes te maken die we op 20 juni 2011 aan de raad als bezuinigingsvoorstellen hebben voorgelegd. Deze bezuinigingsdiscussie heeft zich afgespeeld tegen een decor waarin de gevolgen van de economische crisis zichtbaar werden als het gaat om de daling van het aantal banen, een verminderde uitgave van bedrijventerreinen, stagnatie van de woningmarkt en dientengevolge verminderde bouw aantal woningen, en de toename van het aantal uitkeringsgerechtigden en arme huishoudens. 2010 liet ook een aantal positieve ontwikkelingen zien: de regionale samenwerking en lobbyactiviteiten hebben een flinke impuls gekregen, de jeugdwerkloosheid en -criminaliteit zijn fors gedaald en de leefbaarheid in de stad is verbeterd. Resultaten Atlas voor gemeenten De resultaten van de Atlas voor gemeenten 2011 laten zien dat Tilburg ten opzichte van andere grote steden in 2010 is gestegen naar de 22e plaats na een flinke daling in 2009 van de 18e naar de 23e plaats. De verbetering komt vooral door het aantal banen (in vergelijking met andere steden), de participatie van vrouwen en de afname van arbeidsongeschiktheid. Bij de woonaantrekkelijkheidindex staat Tilburg net als in 2009 op een 16e plaats. Van de grootste Brabantse steden staat alleen Den Bosch hoger (4). Tilburg dankt zijn positie aan de aanwezigheid van een universiteit en het culturele aanbod. Tilburg staat met het cultuuraanbod op een tiende plaats vooral vanwege het grote aantal popconcerten per duizend inwoners en het filmaanbod. Met veiligheid neemt Tilburg de 44e plaats in. Aantal maatschappelijke trends Kijken we naar de bevolkingssamenstelling en omvang dan zien we dat tot 2030 vergrijzing met mate zal plaatsvinden en dat we toegroeien naar 218.500 inwoners in 2030. Het aantal huishoudens zal toenemen; de grootste groei vindt plaats bij de eenpersoonshuishoudens. De samenwerking in de regio wint de komende jaren aan belang. Centrale vraag hierbij is hoe wij de samenwerking met de omliggende gemeenten willen invullen en hoe wij ons als grote gemeente hierin een 7 Woord vooraf
aantrekkelijke samenwerkingspartner kunnen tonen. De strategische agenda van Midpoint en het begrip social innovation zijn belangrijke aanjagers om de sociaal-economische identiteit van de regio beter voor het voetlicht te brengen. De houding van de burger is in het algemeen diffuus. De burger is zowel gedreven als angstig, is zowel stilzwijgend als mondig en richt zich zowel op zijn eigen domein als voelt zich betrokken bij de wereld om zich heen. Tegelijkertijd vragen we als overheid meer van onze burgers de komende jaren. Wat betekent dit voor burgerparticipatie? Veranderende rol overheid: een aantal dilemma s Het werken aan een andere overheid gaat niet vanzelf. Het betekent ook omgaan met dilemma s. We noemen de drie belangrijkste. Duidelijkheid versus complexiteit Veel vraagstukken zijn complex en grijpen weer in op andere vraagstukken. Een eenduidige boodschap geven is vaak moeilijk. Invulling geven aan onze rol als gemeentelijke overheid is maatwerk en per onderwerp moeten we helder de afweging kunnen uitleggen en de gekozen rol expliciet maken. Loslaten versus beheersen De insteek om onze eigen rol zo klein mogelijk maar wel effectief in te richten vraagt om een nieuwe balans tussen gewoonte (de overheid beslist) en wens (ook een andere uitkomst is mogelijk). Ruimte geven aan de stad voor inhoudelijke ontwikkelingen betekent als gemeente meer durven los te laten en andere type afspraken maken die wellicht minder SMART zijn vanuit controlerend perspectief maar slim zijn voor de toekomst van de stad. Overzicht versus focus Ook bij een kleinere rol en taak van de overheid is het van belang overzicht te bewaren op de inhoudelijke vraagstukken in de stad en informatie op te halen en te delen. Alleen zo kan de gemeente een focus kiezen. Zonder overzicht, geen focus. Stevig bezuinigen is noodzakelijk Voor de jaren 2012 en volgende jaren staan we voor een enorme bezuinigingsoperatie, te weten: 49,7 miljoen. De bezuinigingen zijn stevig, pijnlijk en raken iedereen en alles in onze stad. En toch geloven we erin dat Tilburg deze zware bezuiniging aan kan. Want Tilburg dat zijn wij allemaal. De bezuinigingsoperatie is zo groot, zeker in combinatie met de groeiende tekorten binnen de grondexploitatie, dat we hebben nagedacht hoe we tot een afgewogen en doordacht bezuinigingspakket kunnen komen. Immers, zonder visie de kosten drastisch verminderen is onverstandig. Tilburg moet ook de komende jaren een leefbare en aantrekkelijke stad zijn en blijven. Mensen en bedrijven moeten zich hier willen vestigen en willen blijven. Mensen moeten een beroep kunnen doen op de gemeente als ze niet zonder hulp en ondersteuning kunnen. Tilburg en de Tilburgers moeten er klaar voor zijn als de economische wind weer in de zeilen komt. In de programmabegroting hebben we de bezuinigingen voor 2012 uitgewerkt. Daarbij is geen enkel terrein ontzien. Naast bezuinigingen op re-integratie, onderwijs en jeugd, inburgering, participatie, zorg en welzijn, cultuur, economische activiteiten, infrastructuur, veiligheid, schoon en heel, sport, burgerparticipatie, dienstverlening en ambtelijke organisatie bereiden we een aantal maatregelen voor om de tekorten binnen de grondexploitatie terug te dringen. Denk hierbij aan een lagere kwaliteit van het openbaar gebied, het herprogrammeren van projecten en een verandering van de scope van de T-dome. Daarbij hanteren we het principe trap-op-trap-af. In betere tijden willen we financiële voordelen met voorrang inzetten voor verlaging van de OZB en voor onderwijs, jeugd en participatie. Programmabegroting 2012 8
De bezuinigingen zijn in de programmabegroting als volgt verdeeld over de thema s: Thema Sociale stijging 24,0 miljoen, inclusief de rijkskorting op het participatiebudget van ruim 15 miljoen Thema Vestigingsklimaat 3,2 miljoen plus de te nemen maatregelen ten aanzien van het gemeentelijk grondbedrijf zoals het versoberen van plannen en projecten. Thema Leefbaarheid 6,9 miljoen Thema Bestuur 14,4 miljoen Rode draad bij bezuinigingen is dat we kiezen voor een andere aanpak. We willen samen met de stad de kansen pakken en de ambities van de stad bereiken opdat Tilburg klaar is voor de toekomst, ook in financieel slechte tijden. Consequenties voor Programmabegroting 2012 Aanscherpen ambities Op basis van de Jaarstukken 2010 constateren we dat een aantal doelen en ambities onder druk zal komen te staan. Met name ten aanzien van de volgende doelen zijn de omstandigheden ten opzichte van een jaar geleden veranderd. Specifiek gaat het om: 1) Een arbeidsmarkt waarin vraag en aanbod goed op elkaar aansluiten (m.n. ontwikkeling van het uitkeringsbestand Wwb); 2) Bevorderen van maatschappelijke participatie van alle burgers (m.n. niet-werkenden en mensen onder een minimum inkomen); 3) Verbetering Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder allochtonen in het kader van inburgering; 4) Verbeteren sociaal-economische positie van mensen in de vijf impulswijken; 5) Bouwen van voldoende, gedifferentieerde woningen, conform behoefte en vastgesteld beleid; 6) Groei arbeidsplaatsen (met 5.000 in deze collegeperiode); 7) Verbeteren van de fysieke leefomgeving (met name ten aanzien van het onderdeel schoon en heel). Toch willen we vol blijven inzetten op deze ambities. Wel zijn we ons ervan bewust dat de kans op het gewenste resultaat kleiner is geworden. Bij doel 4 gaan we een stapje verder. Voor dit doel doen we in de (Actualisering van de) Begroting 2012 een voorstel voor bijstelling van de streefcijfers. Concrete stappen andere overheid De in de strategische vooruitblik beschreven dilemma s maken helder dat - naast de inrichting van een netwerkorganisatie - een goede timing, analysegerichtheid, kennis van de kracht van de stad en het breed ontwikkelen en verankeren van lobbyvaardigheden belangrijke strategische middelen zijn voor het uitzetten en vasthouden van de koers. Om te komen tot een andere, effectievere overheid die slim werkt en maatwerk levert, moeten we nog vele stappen zetten. Dat gaat niet in één keer. Daarom willen we in 2012 op een aantal terreinen al concreet aan de slag gaan met invulling te geven aan de veranderende rol van de overheid. Het gaat om: Thema Sociale stijging: Thema Vestigingsklimaat: Thema Bestuur: Transitie naar aanleiding van Wet Werken naar Vermogen, transitie begeleiding AWBZ naar Wmo en transitie jeugdzorg Transitie stedelijke ontwikkeling Burgerparticipatie 9 Woord vooraf
Programmabegroting 2012 10
Hoofdstuk 1 Inleiding & Financieel beeld 11
1 Inleiding en Financieel beeld Inleiding Voor de jaren 2012 en volgende jaren staan we voor een enorme bezuinigingsopgave. Op basis van het FEB 2012-2015 bedroeg de structurele ombuigingsopgave 49,7 miljoen. Op basis van dit financiële beeld is een richtinggevend ombuigingenpakket uitgewerkt oplopend tot een bedrag van bijna 50 miljoen met ingang van 2015. In de voorliggende programmabegroting zijn de betreffende bezuinigingsvoorstellen verwerkt. De financiële gevolgen die op de gemeente af zullen komen in het kader van het overdragen van diverse rijkstaken (Werk, Zorg en Jeugdzorg) en waarvoor binnen het Regeerakkoord wel reeds efficiencykortingen zijn ingeboekt, zijn nog steeds niet bekend. De eerste consequenties van de decentralisaties zijn in 2013 voorzien. In de voorliggende begroting is hiermee nog geen rekening gehouden. Financieel beeld Vertrekpunt voor het Financieel Beeld 2012 2015 is de vastgestelde Programmabegroting 2011 (inclusief actualisering). De structurele doorwerking van zowel het Eindejaarsbericht 2010 als het Voorjaarsbericht 2011 is in de uitgangspositie voor de Programmabegroting 2012 verwerkt. Inzet vanuit het coalitieakkoord is te komen tot een duurzaam sluitende begroting en een degelijk financieel beleid. In onderstaande raming zijn de effecten van de Meicirculaire 2011 van het Gemeentefonds van het ministerie van BZK verwerkt. In deze meicirculaire wordt uitgegaan van het door het kabinet met de VNG overeengekomen Bestuursakkoord waar de gemeenten op 8 juni j.l. echter niet volledig mee hebben ingestemd. Het discussiepunt ten aanzien van het Bestuursakkoord heeft betrekking op de (financiële) problematiek rondom de sociale werkvoorziening. Op dit moment is er dus nog geen Bestuursakkoord. Omdat gemeenten het onderdeel werk niet voor hun rekening willen nemen, denkt het kabinet er inmiddels over alsnog af te zien van het laten vervallen van de eerder ingeboekte korting van 100 miljoen op het gemeentefonds voor wat betreft de regionale uitvoeringdiensten (RUD s). Dit geld kan vervolgens aanvullend worden gereserveerd voor onvoorziene ontwikkelingen op het gebied van de hervorming van de SW-sector. Wanneer het niet nodig is dat geld daaraan te besteden, wordt uiterlijk in 2015 verder gesproken over de bestemming van deze middelen. Het onlangs verhoogde accrès blijft wel overeind. Het alsnog doorvoeren van een korting van 100 miljoen op het gemeentefonds ten aanzien van de RUD s betekent voor Tilburg een lagere algemene uitkering oplopend tot 1,25 miljoen vanaf 2014. Indien deze maatregel alsnog doorgaat, zal aanvullend de taakstelling met betrekking tot vorming RUD s ingevuld moeten worden. Uitwerking hiervan zal plaatsvinden bij de actualisering van de Programmabegroting 2012. Wij hopen dat de septembercirculaire gebaseerd kan worden op definitieve afspraken die rondom het Bestuursakkoord gemaakt zullen worden zodat hiermee duidelijkheid kan worden verschaft in de financiele ontwikkeling voor gemeenten in de komende jaren. Bij de actualisering van de programmabegroting kan dan alsnog de juiste financiële uitgangspositie voor 2012 en latere jaren worden gepresenteerd. Met betrekking tot de nominale ontwikkelingen zijn de ramingen van het Centraal Economisch Plan (CEP) 2011 gevolgd. Programmabegroting 2012 12
Hieruit volgend ontstaat onderstaand financieel beeld voor de jaren 2012 tot en met 2015. (x 1.000,-) V = voordeel; N = nadeel 2012 2013 2014 2015 Financieel beeld vastgestelde N 8.207 N 8.981 N 8.548 N 8.548 Programmabegroting 2011 Structurele doorwerking Eindejaarsbericht V 1.618 V 874 V 883 V 883 2010 en Voorjaarsbericht 2011 Uitgangspositie Programmabegroting N 6.589 N 8.107 N 7.665 N 7.665 2012 Herijkingen N 1.937 N 9.418 N 14.054 N 24.757 Korting participatiebudget N 6.329 N 10.813 N 14.052 N 15.156 Geactualiseerd financieel beeld N 14.855 N 28.338 N 35.771 N 47.578 Bezuinigingsvoorstellen V 13.713 V 18.517 V 24.438 V 33.300 Bezuiniging participatiebudget V 6.329 V 10.813 V 14.052 V 15.156 Financieel beeld incl. bezuinigingen V 5.187 V 992 V 2.719 V 878 Voorstellen nieuw beleid (netto) N 449 N 449 N 449 N 449 Uitkomst Programmabegroting 2012-2015 V 4.738 V 543 V 2.270 V 429 Bestuursakkoord en ontwikkeling Gemeentefonds In bovenstaande uitkomst Programmabegroting 2012-2015 is rekening gehouden met de structurele bezuiniging op het Gemeentefonds van 1,63 miljard zoals in het Regeerakkoord opgenomen. De extra uitgaven op de rijksbegroting, die zich vertalen in het accres op het Gemeentefonds, zijn, conform bestendige gedragslijn, alleen voor het jaar 2012 meegenomen aangezien het accres voor latere jaren nog uiterst onzeker is. Ontwikkelt de economie zich minder rooskleurig dan nu wordt aangenomen dan moet het Rijk in de komende jaren misschien nog meer gaan bezuinigen met een neerwaartse bijstelling van het accres tot gevolg. Maar mocht het Rijk de aangekondigde bezuinigingen de komende jaren niet gerealiseerd krijgen, dan zouden de accressen juist weer omhoog kunnen gaan. Anders gezegd: mogelijke effecten van de groei van de rijksbegroting voor de jaren 2013 e.v. zijn niet in voorgaand financieel beeld verwerkt in verband met te grote onzekerheid. Hiertegenover staat dat er ook geen rekening is gehouden met toekomstige nominale ontwikkelingen (lonen en prijzen). Ten aanzien van het Gemeentefonds wordt opgemerkt dat mogelijke gevolgen voortkomende uit de ontwikkeling van de uitkeringsbasis alsmede de voorziene - maar nog onbekende - herverdeling van het Gemeentefonds met ingang van 2013 op dit moment niet bekend zijn. In de actualisering van de Programmabegroting 2012 zullen mogelijke gevolgen op het Gemeentefonds, die uit de septembercirculaire naar voren komen, worden verwerkt. Financiële vooruitblik Naast bovengenoemde gevolgen die in de komende jaren middels het Gemeentefonds op ons af komen, kunnen er nog een aantal (incidentele) positieve financiële ontwikkelingen worden genoemd. Zo weten we dat het 2e deel van de Escrow, dat in het kader van de verkoop aandelen Essent is afgesproken, in 2015 vrijvalt. De omvang van dit bedrag is onbekend. Bij volledige uitkering van de Escrow ontvangt Tilburg incidenteel circa 15 miljoen; afhankelijk van de te verrekenen claims zal het uiteindelijk te ontvangen bedrag lager zijn. Daarnaast kan een mogelijke ontwikkeling in de voortgang van de afwikkeling van de overdracht van de drinkwateractiviteiten (overdracht tegen reproductiewaarde) van onze (90%) deelneming TWM aan Brabant Water nog tot een incidentele bate leiden. De omvang (na verrekening van door ons verstrekte leningen, waardering deelneming etc.) alsmede het moment waarop een bedrag ter beschikking komt, is vooralsnog niet in te schatten. 13 Inleiding en financieel beeld
Aan de andere kant zien we ook mogelijk negatieve financiële ontwikkelingen op ons afkomen waarvan de eventuele omvang op dit moment nog niet is in te schatten. Naast de in de inleiding genoemde financiële risico s voortkomende uit de decentralisatie van taken van Rijk naar gemeenten benoemen we hier de mogelijke frictiekosten voortkomende uit de in deze begroting opgenomen bezuinigingen en de in gang gezette organisatieontwikkeling (afvloeiing personeel zoals overeengekomen in het Sociaal Akkoord) en eventuele vertraging bij de implementatie van de in deze begroting en voorgaand begrotingsjaar opgenomen bezuinigingsvoorstellen. Ten aanzien van dergelijke incidentele nadelen is vooralsnog het uitgangspunt deze, voor zover als mogelijk, vanuit de reguliere bedrijfsvoering op te vangen waarbij we ons er van bewust zijn dat ook de bedrijfsvoering onderwerp van bezuiniging is waardoor dit niet altijd zal lukken. Zowel incidentele baten als lasten worden in het jaar waarin zij zich voordoen middels de reguliere voortgangsberichten binnen de Planning & Control cyclus verantwoord en ten gunste respectievelijk ten laste gebracht van de algemene reserve (tot de maximale dan wel minimale omvang) en / of RGI. Grondexploitatie Uit de Vastgoedmonitor 2012 (VAMO) komt een geprognosticeerd tekort op lopende grondexploitatieprojecten van 64,6 miljoen naar voren. Ons college heeft dit tekort meegenomen in de totale bezuinigingsopgave voor Tilburg en vertaald in een aantal maatregelen (optimalisaties en bezuinigingen) die moeten leiden tot (gedeeltelijke) oplossing van dit tekort. Het tekort wordt met deze maatregelen met circa 55 miljoen verminderd tot een resterend tekort van maximaal 10 miljoen. Aangezien er binnen de VAMO 2012 sprake is van een tekort (naar netto contante waarde), is het in het kader van het gepresenteerde financieel beeld in deze begroting van belang te weten of, en zo ja wanneer, er vanuit de grondexploitatie eventueel een aanvullend beroep wordt gedaan op de algemene middelen. Een dergelijke bijdrage aan de grondexploitatie is volgens de BBV verplicht zodra de algemene reserve van de grondexploitatie bij het opmaken van de jaarrekening door de ondergrens zakt (negatief saldo). De voorgestelde maatregelen moeten er in ieder geval toe leiden dat er nóch in 2011 nóch in 2012 een beroep op de algemene middelen wordt gedaan. Voor latere jaren is het risico tot verplichte bijstorting wel aanwezig maar het moment waarop en de eventuele omvang zijn op dit moment nog niet bekend en mede afhankelijk van de ontwikkeling van de markt. Een markt die niet stil staat, net zo min als de ontwikkeling van de stad. Als college hanteren wij het uitgangspunt dat ook de gesloten grondexploitatie haar eigen broek moet ophouden en geen aanvullend beroep mag doen op de algemene middelen en onze keuzes qua maatregelen hieraan moeten bijdragen. Wel zijn wij ons er van bewust dat er toch op enig moment sprake zal kunnen zijn van een aanvullend beroep op de algemene middelen. Het vormen van een financiële buffer (maximering algemene reserve en reservering binnen de RGI) achten wij dan ook noodzakelijk. Grootschalige (infrastructurele) investeringsprojecten / RGI en RBV Om de stad gereed te maken voor toekomstige ontwikkelingen blijft het voortdurend van belang te investeren. Zo staan er in de komende jaren diverse infrastructurele projecten op de agenda die nodig zijn om Tilburg bereikbaar te houden. Het merendeel van deze projecten kan met een aanvullende financiële bijdrage uit de Reserve Bovenwijkse voorzieningen tot stand worden gebracht (zie bijlage 3 Reserves en Voorzieningen, Specifieke toelichtingen). Aan uw raad zal, op basis van een concreet uitgewerkt voorstel per project, in de komende jaren worden gevraagd deze middelen hiertoe beschikbaar te stellen. De mogelijk benodigde financiële bijdrage in de ontwikkeling van het Wilhelminakanaal is toegevoegd aan de prioriteitenlijst van ons college voor een bijdrage uit de RGI. In bijlage 3 is een specificatie opgenomen van alle projecten die momenteel op onze prioriteitenlijst staan. De vrij beschikbare ruimte binnen de RGI bedraagt - zoals uit deze Programmabegroting 2012 blijkt - op dit moment circa 32 miljoen. Gegeven de vele (financiële) onzekerheden (zoals ten aanzien van het Bestuursakkoord, grondexploitatie, decentralisatie van taken en mogelijke frictiekosten personeel) waar we in de periode tot november 2011 meer duidelijkheid over verwachten te krijgen, zal een eventueel voorstel tot (gedeeltelijke) aanwending van deze middelen eerst bij de actualisering van de Programmabegroting 2012 worden gedaan. Programmabegroting 2012 14
Conclusies Programmabegroting 2012-2015 Het ingezette bezuinigingspakket heeft er toe geleid dat we een robuuste Programmabegroting 2012-2015 kunnen presenteren die ons een meerjarig positief financieel beeld toont. De Septembercirculaire 2011 leidt mogelijk bij de actualisering van de Programmabegroting 2012 nog tot bijstelling. De voorliggende meerjarenbegroting is weliswaar voor de komende jaren (tot en met 2015) sluitend maar hier zijn een beperkt aantal bezuinigingsvoorstellen met een incidenteel karakter in opgenomen (w.o. bezuiniging onderhoud en hogere verkoopopbrengst gemeentegebouwen ad 1 miljoen). De gepresenteerde overschotten in met name 2012 en 2014 worden dan ook als incidentele overschotten gekwalificeerd die hoofdzakelijk ontstaan door het tempo waarin de bezuinigingsvoorstellen zijn ingeboekt. In het licht van de genoemde risico s en de onzekerheden ten aanzien van een eventueel beroep dat de grondexploitatie in de komende jaren (ná 2012) op de algemene middelen zal gaan doen, rechtvaardigt dit de door het college vooralsnog gekozen gedragslijn om het overschot zoals dat uit het Financieel Beeld 2012-2015 naar voren komt, te reserveren. Voor wat betreft de uitkomst van deze programmabegroting is er naast de door te voeren bezuinigingen en ruimtescheppende maatregelen in orde van grootte van ruim 48 miljoen sprake van één ongedekt voorstel nieuw beleid (circa 0,5 miljoen voor structurele financiering schuldhulpverlening). De herijkingen laten een structureel nadeel van ruim 24,7 miljoen zien. In dit bedrag is de rijkskorting op het gemeentefonds (landelijk 1,63 miljard met ingang van 2015) opgenomen. Herijkingen Het totaal van de herijkingen kan als volgt worden gerangschikt: (x 1.000,-) V = voordeel; N = nadeel 2012 2013 2014 2015 Algemene uitkering N 568 N 6.088 N 9.098 N 20.238 Nominale herijkingen N 3.342 N 3.264 N 3.340 N 3.252 Nominale bijstelling opbrengst OZB V 760 V 766 V 775 V 783 Autonome en semi-autonome V 231 V 106 V 126 V 534 ontwikkelingen Kapitaallasten programma-investeringen N 1.113 N 872 N 831 N 2.384 Bijstelling gebouwenexploitatie N 565 N 659 N 1.584 N 1.264 Onderwijshuisvesting V 2.167 V 472 V 513 V 715 Overige herijkingen V 493 V 121 N 615 V 349 Totaal herijkingen N 1.937 N 9.418 N 14.054 N 24.757 Herijkingen binnen de Algemene uitkering komen voort uit de Decembercirculaire 2010 en Meicirculaire 2011 en uit bijstelling van autonome ontwikkelingen binnen onze gemeente (aantal inwoners, bijstandsgerechtigden, WOZ-waarden). Nominale herijkingen en bijstelling opbrengst OZB zijn berekend op basis van consistente uitgangspunten ten aanzien van te hanteren indexcijfers. Autonome en semi-autonome ontwikkelingen komen voort uit bijstelling van het aantal inwoners en woonruimten. Omdat de ramingen vorig jaar te fors naar beneden zijn bijgesteld, worden de kapitaallasten programma-investeringen nu gebaseerd op een voorzichtigere inschatting, waardoor de budgetten kapitaallasten worden verhoogd. De tekorten bij de gebouwenexploitatie worden met name veroorzaakt door hogere onderhoudskosten en minder huuropbrengsten (als gevolg van leegstand). Het effect bij onderwijshuisvesting wordt met name veroorzaakt door lagere kapitaallasten als gevolg van actualisering investeringsbudgetten. In 2012 is daarnaast nog sprake van een voordeel omdat de opbrengst van een schoolgebouw pas dan kan worden gerealiseerd. 15 Inleiding en financieel beeld
Bezuinigingsvoorstellen De in deze begroting opgenomen bezuinigingsvoorstellen hebben een omvang van 48,456 miljoen in 2015 (incl. bezuiniging op het participatiebudget). Het verschil met het in de raadsnota 3 e richtinggevend debat bezuinigingen opgenomen bezuinigingsbedrag van 49,359 miljoen betreft: vervallen taakstellende bezuiniging RUD s -/- 1,250 mln. hogere invulling taakstelling Veiligheidsregio +/+ 0,322 mln.* hogere taakstelling politieke ambtsdragers +/+ 0,025 mln. * Opgemerkt wordt dat gegeven de ontwikkelingen binnen de Veiligheidsregio deze hogere bezuinigingstaakstelling een risico inhoudt. Nieuw beleid In het licht van de forse bezuinigingsopgave zijn wij in deze programmabegroting zeer terughoudend met nieuw beleid. Het gehanteerde uitgangspunt oud voor nieuw leidt tot een beperkt aantal voorstellen nieuw beleid waarvoor binnen de huidige begroting dus dekking is gevonden. Enkel het structureel borgen van de formatie schuldhulpverlening, waarvan de rijksbijdrage in de uitvoeringskosten met ingang van 2012 wegvalt, is in deze begroting als ongedekt voorstel nieuw beleid opgenomen. In bijlage 1 worden de herijkingen, bezuinigingsvoorstellen/ruimtescheppende maatregelen en voorstellen nieuw beleid nader gespecificeerd en toegelicht per programma. Gevolgen formatie De gevolgen voor de ambtelijke formatie voortkomende uit de in deze begroting verwerkte voorstellen zijn als volgt: (in FTE) 2012 2013 2014 2015 Herijkingen - 7,92-7,92-7,92-7,92 Bezuinigingen - 30,53-60,86-97,79-135,34 Nieuw Beleid + 7,02 + 8,77 + 7,02 + 7,02 Mutatie formatie - 31,43-60,01-98,69-136,24 Naast deze mutatie komen er naar verwachting uit de nadere uitwerking van opgenomen bezuinigingsvoorstellen nog circa 25 fte naar voren die aanvullend bezuinigd dient te worden. In de uitgewerkte fiche 57 verzamelfiche taakstelling organisatie zoals opgenomen in de bezuinigingsvoorstellen bij de Heroverwegingen II wordt richtinggevend een totale formatiereductie van circa 160 fte genoemd. Hier bovenop komt nog de formatiereductie ten gevolge van de te nemen maatregelen binnen de grondexploitatie. In deze programmabegroting wordt er van uitgegaan dat de afbouw van personeel voortkomende uit de door te voeren bezuinigingsmaatregelen reeds in het 1e jaar waarin de bezuiniging wordt ingezet volledig kan worden gerealiseerd. Hierbij is duidelijk sprake van een risico voor wat betreft het moment van daadwerkelijke (financiële) effectuering. Woonlasten De woonlasten stijgen in 2012 met 1,6% naar 553,75 (voor een gemiddelde woning). De stijging van de OZB met 6,35% (reguliere indexering voor inflatie (2,25%); 3% extra in 2012 conform Coalitieakkoord 2010-2014; 1,1% voorstel Programmabegroting 2012) wordt grotendeels afgevlakt door een beperkte stijging van de rioolrechten en daling van de afvalstoffenheffing. Naar verwachting bevinden we ons hiermee nog steeds in de onderste regionen voor wat betreft de hoogte van de woonlasten van de grote gemeenten in ons land. Programmabegroting 2012 16
Hoofdstuk 2 Thema s 17
Sociale stijging De volgende programma s dragen bij aan het thema Sociale stijging: Economie, Arbeidsmarktbeleid, Onderwijs en Jeugd, Armoedebeleid, Zorg en Welzijn en Integratie. In het Coalitieakkoord 2010-2014 stellen wij sociale stijging centraal, waarbij we dit zien als economische én sociale emancipatie van mensen, welke bovendien per persoon kan verschillen. Leren en werken zien we als de sleutels voor sociale stijging; bestrijding van armoede als belangrijke randvoorwaarde. Extra accent leggen we op de onderwerpen werkgelegenheid, jeugd en onderwijs, bevordering zelfredzaamheid en meedoen, en impulswijken. Werken aan een andere overheid Opgaven in 2012 Transitie naar aanleiding van Wet Werken naar Vermogen Transitie begeleiding AWBZ naar Wmo Transitie Jeugdzorg Stand van Zaken Transitie naar aanleiding van Wet Werken naar Vermogen Forse bezuinigingen op het Participatiebudget, de WSW en het UWV in combinatie met de komst van een nieuwe Wet Werken naar Vermogen noodzaken de gemeente en haar samenwerkingspartners tot het maken van scherpe keuzes in het al dan niet ondersteunen van doelen en doelgroepen. Dit alles in combinatie met hogere verwachtingen van prestaties in de uitvoering. Er komt over de volle breedte van het domein van sociale stijging meer nadruk te liggen op een mix van: eigen kracht van de burger; sturing op effectiviteit; wisselende coalities met een breed veld van samenwerkingspartners; meer verantwoordelijkheid bij de werkgever; professionaliteit en klantgerichtheid in de uitvoering. De huidige aanpak en uitvoering is niet meer betaalbaar en te veel verkokerd binnen de verschillende beleidsterreinen. Daarbij moet verbinding worden gelegd met Transformatie Jeugdzorg en verdere decentralisatie AWBZ. Bovenstaande betekent dat Tilburg voor een forse en meervoudige opdracht staat, namelijk: een geheel nieuw beleid met bijbehorend ontwerp uitvoeringsorganisatie participatie/arbeidsmarkt is gevraagd. De herstructurering WSW en het gemeentelijk Werkbedrijf zijn hier onderdeel van. Transitie begeleiding AWBZ naar Wmo De Awbz-functie dagbesteding en begeleiding wordt per 1 januari 2013 een gemeentelijke taak binnen de Wmo. Cliënten met deze vorm van ondersteuning zijn burgers met een lichamelijke, verstandelijke of zintuiglijke handicap. Daarnaast betreft het mensen met geriatrische of psychiatrische problemen. We spreken over een doelgroep met matige of ernstige beperkingen. In Tilburg gaat het om circa 2.800 cliënten met een indicatie voor de functie begeleiding. De grootste groep valt binnen de categorie psychiatrie van 18 jaar en ouder. Daarnaast is de groep cliënten met een verstandelijke beperking substantieel. De begeleiding betreft voor een deel groepsbegeleiding (o.a. vormen van dagbesteding) en gedeeltelijk individuele begeleiding. De grootste groep ontvangt zorg in natura. Zoals eerder aangegeven staat dit transitietraject niet op zichzelf. De overheveling van de begeleidingsfunctie van de AWBZ naar Wmo maakt onderdeel uit van het Bestuursakkoord Rijk-gemeenten waarin ook de Transitie Jeugdzorg en uitvoering van de Wet Werken naar Vermogen zijn opgenomen. Naast deze majeure trajecten zullen komend jaar ook de IQ maatregel en de nieuwe verdeling hulpmiddelen hun beslag krijgen. Het proces van scheiding van wonen en zorg zal 1 januari 2014 via Zorg Zwaarte Pakketten (ZZP) moeten zijn afgerond. Programmabegroting 2012 18
Kadernota Nieuwe kadernota s in 2012 Werkgelegenheid - Kadernota ombuigingen Participatiebudget Armoede - Kadernota Armoede Nieuw beleidskader en ontwerp uitvoeringsorganisatie Beleidskader inzet Participatiebudget wordt 1e kwartaal 2012 vastgesteld. Kader geeft aan in welke doelgroepen we op welke wijze in samenwerking met onze partners investeren. Daarmee wordt ook een nieuw ontwerp van de uitvoeringsorganisatie vastgesteld. Activiteiten 2012 Rest van 2012: implementatie van het vastgestelde beleidskader en uitvoeringsontwerp. Implementatieplan begeleiding 2012 is het voorbereidingsjaar om de implementatie van de begeleidingsfunctie in 2013 zo goed mogelijk te laten verlopen. De nieuwe taak passen we in de nieuwe gemeentelijke organisatie in. Daarnaast zoeken we nadrukkelijk contact met zorgaanbieders (oud en nieuw), voeren we intensief overleg met cliëntenorganisaties en zetten we het overleg met Zorgkantoor en zorgverzekeraars in een hogere versnelling. Bij het zoeken naar oplossingen leggen we verder nadrukkelijk verbindingen met de andere transitietrajecten (zijnde Transitie Jeugdzorg en Wet Werken naar Vermogen). Alle hiervoor genoemde inspanningen moeten leiden tot een concreet implementatieplan begeleiding. Aparte aandacht besteden we in 2012 aan de afstemming met de regio. Op basis van het Koersdocument (hetgeen naar verwachting in het najaar 2011) bestuurlijk wordt vastgesteld, kunnen we begin 2012 een onderbouwde keuze maken welke taken van de transitie zich beter lenen voor een regionale aanpak en welke het beste lokaal kunnen worden opgepakt. 19 Thema: Sociale stijging
Stand van Zaken Transitie Jeugdzorg Het Rijk is in het bestuursakkoord met VNG en IPO overeengekomen gemeenten financieel en uitvoeringstechnisch verantwoordelijk te maken voor de uitvoering van alle jeugdzorg die nu onder het Rijk, provincies, gemeenten, AWBZ en de Zorgverzekeringswet valt. De wettelijke basis voor deze decentralisatie wordt in 2012 gelegd. In het najaar van 2012 wordt een nieuw wettelijk kader voor de zorg voor jeugd voorgelegd aan de Tweede Kamer. Deze wet gaat gefaseerd in werking treden tussen 2014 en 2016, waarbij de jeugdbescherming en jeugdreclassering als laatste overgaan naar de gemeenten. Landelijk wordt nog in 2011 een transitieplan opgesteld door Rijk, IPO en VNG. In de jeugdzorg nieuwe stijl wordt het accent verlegd van de specialistische zorg naar een stelsel waarin zorg en ondersteuning voor jeugdigen en hun ouders laagdrempelig beschikbaar is. Die groepen die wel zwaardere zorg nodig hebben, gaan in het nieuwe stelsel betere, snellere en meer integrale zorg ontvangen. Doelen in 2012 Werkgelegenheid Groei arbeidsplaatsen - Groei met 5.000 extra arbeidsplaatsen in deze collegeperiode, per 1 april 2014 t.o.v. 1 april 2010. Werkgevers, UWVwerkbedrijf, Diamantgroep, Kennisinstellingen, Onderwijsinstellingen, regiogemeenten Een arbeidsmarkt waarin vraag en aanbod goed op elkaar aansluiten - De ontwikkeling van het uitkeringsbestand WWB (18-65 jaar) en de uitstroom naar werk houden in Tilburg jaarlijks minimaal gelijke tred met het kringgemiddelde van de gemeenten (benchmark WWB). - Het werkloosheidspercentage en de jeugdwerkloosheid daalt in Tilburg jaarlijks sterker dan in de andere B5-gemeenten. - Gewijzigd: De oververtegenwoordiging van niet-westerse allochtonen neemt ten aanzien van werkloosheid tussen 2010 en 2013 met 10% af.* - Gewijzigd: Tussen 2010 en 2013 is de oververtegenwoordiging van niet-westerse allochtonen t.a.v. bijstand met 10% afgenomen.* - In 2011 richten we een Werkbedrijf op. Betrokken partners Toelichting * Conform het Coalitieakkoord wordt het programma Integratie afgebouwd en heeft de raad in 2010 een andere aanpak voor Allemaal Tilburgers vastgesteld. Daarmee zijn de activiteiten door andere beleidsterreinen overgenomen. Stand van Zaken Groei arbeidsplaatsen In periode 1 april 2006 t/m 1 april 2010 een groei gerealiseerd van 7.590 banen inclusief een afname in 2010 van 1.200 banen. Een arbeidsmarkt waarin vraag en aanbod goed op elkaar aansluiten In 2010 is het uitkeringsbestand gestegen, maar in vergelijking met de regionale en landelijke resultaten heeft Tilburg beter gescoord. Begin 2011 zien we toch nog een stijging van de ontwikkeling van het uitkeringsbestand. Scherp monitoren en blijvend gerichte interventies plegen blijft nu en in de toekomst aan de orde om financieel in de pas te blijven lopen en doelen te halen. De ontwikkeling van de jeugdwerkloosheid in Midden Brabant is in 2010 beoordeeld als beste van heel Nederland. De werkloosheid in Tilburg liet in 2010 in vergelijking met de B5-gemeenten eveneens de beste score zien. Ook hier zien we in 2011 een stagnering optreden en is monitoring en interventie gevraagd. Programmabegroting 2012 20
Opstellen Regionaal Transitieplan Jeugdzorg Midden-Brabant Op basis van het landelijke transitieplan, het nieuwe wettelijke kader jeugdzorg en de regionale uitgangspunten die in Midden-Brabant zijn opgesteld voor de zorg voor jeugd stellen we in 2012 een Regionaal Transitieplan Jeugdzorg voor Midden-Brabant op. Dit plan wordt intensief afgestemd met de stelselwijziging passend onderwijs die regionaal door de schoolbesturen wordt getrokken en met het bredere welzijnsbeleid. In dit plan worden route en benodigde instrumenten en middelen geschetst voor de implementatie van het gedecentraliseerde jeugdzorgstelsel. Activiteiten 2012 Zie thema Vestigingsklimaat onder Economie Activiteiten 2012 Nieuw beleidskader en design uitvoeringsorganisatie Zie opgave Transitie naar aanleiding van Wet Werken naar Vermogen onder Werken aan een andere overheid (Thema Sociale stijging). In 2012 is, afhankelijk van het implementatieplan van dit kader, de inkoop van re-integratiedienstverlening zoals vastgesteld in 2010 (en ingekocht voor 2011) grotendeels van kracht. We blijven in 2012 de contractafspraken hierop monitoren. 21 Thema: Sociale stijging
Stand van Zaken Werkbedrijf Het concept gemeentelijk Werkbedrijf wordt in 2011 ontwikkeld en definitief vastgesteld. Doelen in 2012 Jeugd en Onderwijs Verminderen van het voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie* - Reductie van het aantal voortijdige schoolverlaters met 50% in het schooljaar 2010-2011 ten opzichte van het referentiejaar 2005-2006. - Gewijzigd: Eind 2013 is de oververtegenwoordiging van niet-westerse allochtonen ten aanzien van schooluitval teruggebracht.** - Eind 2013 hebben we een sluitende aanpak voor jongeren waardoor alle jongeren aan het werk kunnen zijn of onderwijs volgen. Nieuw convenant VSV: schoolbesturen voortgezet onderwijs en MBO en Rijk. Taalactieplan: kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, primair onderwijs en Brede School. Werkprogramma Jeugdzorg: kinderopvang, primair en voortgezet onderwijs, MBO, deelnemende partijen Centrum Jeugd en Gezin, jeugdzorginstellingen. Betrokken partners Verhogen van het doelgroepbereik van de voorschoolse educatie - Verhoging van het percentage doelgroepkinderen dat een programma voorschoolse educatie heeft genoten met 5 procentpunt per jaar ten opzichte van het nuljaar 2009 (bereik 70%). In 2012 willen we 80% realiseren, oplopend tot 90% in 2014. Verminderen van de instroom van jeugdigen in de geïndiceerde jeugdzorg - Nieuw: Reductie van de instroom van nieuwe jeugdigen in de gespecialiseerde jeugdzorg met 5% in 2012 ten opzichte van 2009 en uitstroom van 5% meer jeugdigen uit de gespecialiseerde jeugdzorg in 2012 ten opzichte van 2009.*** Toelichting streefcijfers * Door de eenjarige verlenging van het huidige Convenant VSV (2011-2012) van de zijde van het Rijk verschuiven we het moment om de balans op te maken van ons VSV-beleid en om nieuwe ambities te formuleren van 2011 - het jaar dat genoemd wordt in het coalitieakkoord - naar 2012. Het lokale beleid dient immers te sporen met de afspraken die we in het nieuwe convenant gaan maken. ** Conform het Coalitieakkoord wordt het programma Integratie afgebouwd en heeft de raad in 2010 een andere aanpak voor Allemaal Tilburgers vastgesteld. Daarmee zijn de activiteiten door andere beleidsterreinen overgenomen. *** In de Programmabegroting 2011 zijn omtrent het doel van instroomreductie in de jeugdzorg geen streefcijfers opgenomen. Deze kunnen nu wel worden ingevuld op basis van een convenant dat wij in 2011 samen met de regiogemeenten hebben gesloten met de provincie. Stand van Zaken Verminderen voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie Op initiatief van het Rijk wordt het convenant VSV met één schooljaar verlengd (schooljaar 2011-2012) ter voorbereiding van een nieuwe, driejarige convenantsperiode. Programmabegroting 2012 22
Start gemeentelijk Werkbedrijf In 2012 start het gemeentelijk Werkbedrijf haar activiteiten (ingroeimodel). Implementatie regionale werkgeversbenadering en programma arbeidsmarkt In 2012 implementeren we de regionale werkgeversbenadering, het werkgeversakkoord en het regionale programma arbeidsmarkt. Start uitvoering programma en actieagenda arbeidsmarkt Midden Brabant. Voor het overige zie activiteiten hierboven. Activiteiten 2012 Nieuw convenant VSV In 2012 stellen we een nieuw convenant VSV op met schoolbesturen en Rijk. Dat is meteen ook een gelegenheid om de effectiviteit van de huidige convenantsmaatregelen tegen het licht te houden en nieuwe ambities te formuleren. Activiteiten 2012 23 Thema: Sociale stijging
Stand van Zaken Verhogen doelgroepbereik voorschoolse educatie Het taalbeleid (VVE, schakelklassen) voor de groep 0-12 jaar vereist een kwaliteitsimpuls, onder meer door nieuwe wet- en regelgeving. Verminderen instroom jeugdigen in geïndiceerde jeugdzorg De afspraken die hierover zijn gemaakt met de provincie (de huidige jeugdzorgautoriteit) zijn in een ander daglicht komen te staan door de gefaseerde decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten vanaf 2014. In 2016 moet deze overheveling afgerond zijn. De inhoudelijke afspraken omtrent de reductie van de instroom in en vergroting van de uitstroom uit de jeugdzorg worden in het najaar van 2011 vastgesteld in een Regionaal Actieprogramma Midden-Brabant. Doelen in 2012 Bevorderen zelfredzaamheid en meedoen Verbetering Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder allochtonen - Aantal gestarte trajecten inburgering: 300 nieuwe trajecten in 2012 - Van de mensen die aan een inburgeringstraject deelnemen slaagt 75%. Bevorderen van maatschappelijke participatie van alle burgers - De ontwikkeling van het uitkeringsbestand Wwb laat voor 2012 een stijging van klanten zien op treden van de participatieladder. - De gemiddelde verblijfsduur in de bijstand van klanten tussen 18 en 65 jaar houdt minimaal gelijke tred met het kringgemiddelde van de gemeenten (benchmark Wwb). - Toename van de deelname aan de Meedoenregeling naar 7.000 personen (eind 2012).* - Toename van participatie door inkomensgroep tot 1.300,- Bevorderen meedoen minima: Organisaties op het gebied van sport en cultuur, jeugdsportfonds, jeugdcultuurfonds, Stichting Leergeld, intermediairs minima, onderwijs, Twern, werkgevers. Ouderen 75+, mensen met een beperking, mantelzorgers,vrijwilligers en wijkgericht werken: Zorgaanbieders, de Twern (welzijn), Contour, Expertisecentrum familiezorg en Zorgkantoor/zorgverzekeraars Stedelijk Kompas: Traverse, Novadic Kentron, Zorg & Veiligheidshuis, Zorgkantoor en het RIBW/MB. aan minimaal één van een viertal voorzieningen van 42% van de doelgroep (in 2007) naar 50% (eind 2012). - Gewijzigd: Aantal ouderen 75+ en mensen met een beperking dat zich eenzaam voelt c.q weinig sociale contacten heeft** - Aantal ouderen 75+ en mensen met een beperking dat zelfstandig thuis woont.*** - Gewijzigd: Aantal Tilburgers dat zich in of buiten een georganiseerd verband vrijwilligerswerk doet. - Gewijzigd: Aantal Tilburgers dat zich als mantelzorger inzet en percentage mantelzorgers dat voldoende wordt ondersteund. - In 2013 is de Wmo in 6 wijken op orde. - Nieuw: Mensen die een beroep doen op Wmo ervaren minder bureaucratie. - Wmo financieel duurzaam maken. Betrokken partners Toelichting streefcijfers * Zoals bekend zullen de voorgenomen rijksbezuinigingen onze ambities ten aanzien van armoede raken. Zodra de bezuinigingen bekend zijn, zullen we bij de Actualisering van de begroting bezien of aanpassing van het streefcijfer rondom de Meedoenregeling nodig is. ** In 2012 wordt het aantal ouderen 75+ in Tilburg met voldoende sociale contacten buitenshuis of dat deelneemt aan georganiseerde activiteiten door de GGD gemeten. *** Ook in 2012 monitoren we het aantal zelfstandig thuiswonende ouderen 75+, zowel op stadsniveau als Programmabegroting 2012 24